Correspondenten Tom Van de Weghe (VRT) en Greet De Keyser (VTM) over de Amerikaanse presidentsverkiezingen
VTM-correspondente Greet De Keyser (53) is aan haar vijfde presidentsverkiezingen toe, maar dat kan de pret niet drukken. ‘Het is heel hectisch,’ zegt ze vanuit Washington, waar ze sinds 1999 woont. ‘We reizen beide kandidaten achterna in de laatste rechte lijn naar 8 november.’ Heeft het niet minder druk: VRT-correspondent Tom Van de Weghe (41). Vorig jaar sloot hij zijn correspondentschap in Washington af met een uitputtende ronde van de VS, te boek gesteld in het pas verschenen ‘Tom in alle staten’. Ook nu trekt hij kriskras door Amerika, als een bal in een flipperkast. We kregen hem pas na een wilde achtervolging te pakken, in Memphis-Tennessee.
'Dit zijn niet de Verenigde Staten, maar de Verscheurde Staten'
HUMO In de peilingen ligt Hillary Clinton een straatlengte voor op Donald Trump. Is de race al gereden?
Greet De Keyser «Daar begint het steeds meer op te lijken. Er zijn heel veel peilingen, maar met een gemiddelde voorsprong tussen 8 en 12 procent op minder dan twee weken voor de verkiezingen, zit Hillary op rozen. Voor het eerst geven zelfs conservatieve peilingen haar een lichte voorsprong, een feit dat Trumps campagneleider schoorvoetend heeft toegegeven. Trump verwijst graag naar het brexitreferendum, waar de peilingen er grandioos naast zaten. Maar die vergelijking gaat niet op: de kloof is te groot.»
Tom Van de Weghe «It ain’t over till it’s over. De meeste peilingen geven Clinton een ruime voorsprong. Maar er zijn er ook enkele die een nek-aan-nekrace voorspellen. Of die Trump weer zien bijbenen. Dé vraag van deze verkiezing blijft of er genoeg kiezers komen opdagen. Met al die goede peilingen loopt Clinton het risico dat veel Amerikanen zullen zeggen: it’s a done deal, ik doe geen moeite om te gaan stemmen. Clinton kan elke stem gebruiken, maar veel kiezers zijn niet gemotiveerd. Zoals de Afro-Amerikanen in Ferguson (waar in 2014 de zwarte 18-jarige Michael Brown werd neergeschoten door de politie, red.), die ik onlangs weer heb opgezocht. En als dan de zogenoemde ‘stille meerderheid’, waar Trump op rekent, vanuit de kieren en spleten van Amerika opstaat, de blanke laaggeschoolde arbeidersklasse die genoeg heeft van het systeem, maar te verlegen is om dat ook openlijk te zeggen, dan krijgen we misschien toch nog een verrassing.»
HUMO Volgens Amerika-watchers kan alleen een ‘zwarte zwaan’, een onverwachte gebeurtenis zoals een terreuraanslag, Hillary nog van de overwinning houden. Akkoord?
Van de Weghe «Daar houden we allemaal rekening mee, ja. Dat kan een zware aanslag zijn, een ongeval of ziekte. Niets valt uit te sluiten, zeker niet in de meest bizarre verkiezingsrace sinds decennia. Amerikanen zijn dol op complottheorieën. Iemand vertelde me dat hij ervan overtuigd was dat Poetin een Mexicaans doodseskader zou betalen om op de grens met de VS een bloedbad aan te richten, zodat Mexicaanse illegalen met de vinger zouden worden gewezen en Trump zijn muur op de grens zou mogen bouwen.»
De Keyser «Er kan altijd iets gebeuren – een aanslag, al dan niet op één van de kandidaten. Maar om in deze fase nog een beslissende invloed te hebben, zou het al om een erg zware terreurdaad moeten gaan, genre 9/11. Dat lijkt me zeer onwaarschijnlijk, maar toch hou ik nog een slag om de arm. Trump oefent nog altijd een enorme aantrekkingskracht uit, dat heb ik de voorbije weken zelf kunnen vaststellen. Hij vult grotere zalen dan Hillary en wekt veel meer enthousiasme op. Toch nog even afwachten, dus.»
Van de Weghe «We hebben al een October Surprise gekregen, de video met de seksistische uitspraken van Trump. Er kan dus ook nog een November Surprise komen. Zelfs natuurgeweld kan in extremis roet in het eten gooien, kijk maar naar superstorm Sandy vier jaar geleden.»
undefined
HUMO Trump is er in de drie televisiedebatten niet in geslaagd Hillary aan het wankelen te brengen. Is hij als debater door de mand gevallen?
De Keyser «Absoluut, hij blonk vooral uit door z’n stuitende gebrek aan dossierkennis en zelfbeheersing. Trump heeft zich compleet misrekend. Hij dacht dat cijfers en feiten voor het publiek niet belangrijk waren, hij zou het debat wel overheersen met zijn larger than life-persoonlijkheid. Met als resultaat dat hij allesbehalve presidentieel overkwam, zeker naast een door de wol geverfde politica zoals Hillary.»
Van de Weghe «Trump is met open ogen in de vallen getrapt die Clinton voor hem had uitgezet. Haar plan is perfect uitgekomen: de echte Trump laten zien, de man die zichzelf niet kan beheersen en van alles uitkraamt dat nergens op slaat. Het ligt natuurlijk ook aan zijn slechte voorbereiding. Clinton verdween voor ieder debat telkens een week van het toneel, maar Trump bleef campagne voeren, tegen het advies van zijn campagnestaf in.
»Toch had ik gedacht tijdens de debatten een presidentiële Trump te zien, eentje die de verwijten langs zijn kouwe kleren zou laten afglijden en af en toe ook eens zou lachen. Heb jij Trump zien lachen? Nauwelijks. Zijn mimiek sprak boekdelen: dat getrokken zuurpruimgezicht, dat gesnuif, de haat die hij met zijn ogen op Clinton afvuurde. Zoiets werkt averechts op de kijker.»
undefined
'In de debatten blonk Donald Trump vooral uit door z'n stuitende gebrek aan dossierkennis en zelfbeheersing'
HUMO Niemand trekt de ervaring en de dossierkennis van Hillary in twijfel, maar is ze er ook in geslaagd haar kille imago van harde, geslepen en niet helemaal betrouwbare politica te doorbreken?
De Keyser «Nee. Hillary blijft Hillary, een pedante professor die ons vanachter de katheder toespreekt. Een warme uitstraling zal niemand haar ooit kunnen toedichten. Ze blijft verbazend veel aversie opwekken, ook al ligt ze op kop in de peilingen en wordt ze meer dan waarschijnlijk de volgende president van de VS. Haar voornaamste troef is eigenlijk dat ze Donald Trump niet is.»
Van de Weghe «Meer dan 6 op de 10 Amerikanen moeten haar niet. Ze lijkt koud, berekend, gehaaid en komt bij vele kijkers over als een schreeuwerige heks. Da’s het drama van Clinton: de onpopulariteit van wellicht de meest gekwalificeerde Amerikaanse presidentskandidaat aller tijden. Zelfs haar eigen campagneteam zet vraagtekens bij haar oprechtheid en eerlijkheid, zo leren we uit de gelekte WikiLeaks-mails. De zwevende kiezer lust overigens geen van beide kandidaten. In de debatten scoorden Clinton en Trump alleen bij hun eigen publiek, ze haalden weinig of geen nieuw volk binnen.»
slechte oogst
HUMO Dat klinkt alsof de Amerikanen op 8 november moeten kiezen tussen de pest en de cholera.
Van de Weghe «De verdeeldheid is ontzettend groot, maar de meeste Amerikanen zijn het er wel over eens dat deze verkiezingen ‘a bad crop’ zijn, ‘een slechte oogst’. Zoiets als kiezen tussen sterven aan een hartaanval of aan kanker. Vooral jongeren zijn ontgoocheld: zij zagen in Bernie Sanders de grote messias van Amerika. Maar er bestaat wel degelijk hoop dat de volgende ‘oogst’ beter wordt. ‘We moeten het gewoon uitzitten,’ is de teneur, ‘wie het ook wordt.’ Ik vrees dat de opkomst daardoor historisch laag zal zijn: de kiezers zijn absoluut niet gemotiveerd.»
De Keyser «Ik hoor het voortdurend van vrienden of mensen die ik tijdens reportages spreek: kiezen voor Hillary is kiezen voor het kleine kwaad om het grote kwaad te vermijden. Ik proef daarin een enorme frustratie. Hillary aan de macht komt neer op een verlenging van het Obama-tijdperk, en dat is niet wat de Amerikanen willen. Ze verlangen naar change, verandering. Vooral op economisch vlak moet het roer om: er is een grote vraag naar een rechtse koerswijziging, zoals die door Trump wordt bepleit. Geen belastingverhoging, geen minimumloon, investeringen aanmoedigen, protectionisme: dat klinkt vele Amerikanen goed in de oren. Alleen: Trump scoort er niet mee, omdat zijn persoonlijkheid zijn programma volledig overschaduwt.
»Heel wat kiezers die straks tegen heug en meug voor Hillary zullen stemmen, hopen dat ze als president die economische bocht tóch zal nemen. Ze rekenen daarbij op haar running mate Tim Kaine, een eerder rechtse Democraat. Voor Hillary is het een moeilijke spreidstand, want ze heeft ook de linkse stemmen van Bernie Sanders hard nodig. Tot 8 november alleszins.»
HUMO Is Donald Trump als presidentskandidaat niet het beste wat Hillary kon overkomen?
De Keyser «O ja. Tegen een gematigde Republikein zou ze het veel moeilijker hebben. Ik denk bijvoorbeeld aan Mike Pence, Trumps running mate, die een heel sterke indruk heeft gemaakt en ook veel respect geniet bij Democratische kiezers. Vergeet niet dat Hillary ook bij veel Democraten een slechte naam heeft. Draai of keer het zoals je wil: ze draagt een parfum van affairisme mee. De recente WikiLeaks-files hebben nog maar eens het vermoeden bevestigd dat ze als minister van Buitenlandse Zaken haar positie heeft misbruikt om donoren te werven voor de Clinton Foundation. Maar haar twijfelachtige reputatie gaat veel verder terug, naar het begin van de opmars van het koppel Bill en Hillary. Het Whitewater-schandaal in Arkansas: daar zat ze ook al tussen.»
Van de Weghe «Ik heb het altijd gezegd: als een kandidaat als Marco Rubio iets rijper en beter voorbereid was geweest, dan had hij Clinton met de ogen dicht verslagen. Zelfs Ted Cruz had dat gekund. En tegen John Kasich, de gematigde Republikeinse gouverneur van Ohio, waren de Democraten zelfs helemáál kansloos geweest. Dus ja, ze mogen Trump dankbaar zijn als ze na acht jaar Obama opnieuw het Witte Huis veroveren.
»Statistisch gezien is dat redelijk uniek, en het doet sommige Amerikanen vermoeden dat er alweer een groot complot mee gemoeid is. Trump, ooit zelf Democraat, zou in die theorie ‘het paard van Troje’ zijn. Hij wou eigenlijk nooit president worden, maar hij heeft er alles aan gedaan om de Republikeinse nominatie te verzilveren en daarna de race te verliezen. Misschien komt de echte waarheid ooit nog aan het licht.»
undefined
undefined
'Deze verkiezingen zijn verworden tot één grote realityshow die miljarden opbrengt'
HUMO Behalve door WikiLeaks werd Hillary ook achtervolgd door Emailgate, de controverse rond het bewaren van officiële mails op haar privéserver tijdens haar periode als minister van Buitenlandse Zaken. Toch hebben die affaires haar nauwelijks beschadigd. Is Hillary uit teflon opgetrokken of heeft Trump zijn munitie slecht gebruikt?
Van de Weghe «Tot nog toe hebben de onthullingen van WikiLeaks inderdaad niet het beloofde vuurwerk opgeleverd. Zelfs de Trump-aanhang noemt het ontgoochelend. Much ado about nothing. Vandaar dat Trumps campagneteam er spaarzaam mee omspringt – met losse flodders schieten is belachelijk.»
De Keyser «Trump heeft het wel geprobeerd, maar hij is er niet in geslaagd Hillary pijn te doen. Zijn eigen domme schuld. Door zelf voortdurend bommetjes te droppen of uit de bocht te vliegen, heeft hij de aandacht van Hillary’s zwakke plekken afgeleid. Er werd tijdens de debatten wel over Emailgate gesproken, maar de media pikten andere thema’s op: Trump en de vrouwen, of zijn uitspraak dat de verkiezingen niet eerlijk zullen verlopen. Ook hier is hij als debater tekortgeschoten. Tijdens het laatste debat heeft de moderator Hillary Emailgate expliciet voor de voeten gegooid. Een kans voor open doel, maar Trump heeft ze laten liggen. En Hillary was natuurlijk zo handig om het gesprek binnen de kortste keren naar een onschuldig thema te leiden. Daar is ze een meester in. ‘Saturday Night Live’ heeft daar een geweldige sketch over gemaakt, je vindt die wel op YouTube.»
Van de Weghe «Alles is georkestreerd in zo’n campagne. Ongeveer gelijktijdig met WikiLeaks zagen we dat seksistische filmpje van Trump opduiken. Een schitterend afleidingsmanoeuvre, natuurlijk. De Amerikaanse media springen sowieso vlugger op Trump dan op Hillary, omdat hij beter verkoopt. Tijdens de voorverkiezingen heeft hij daar zijn voordeel mee gedaan, maar nu kan Clintons campagneteam die mediafixatie tégen hem gebruiken.»
HUMO Heeft Bill Clinton een rol gespeeld in de campagne?
Van de Weghe «Bill is nog altijd één van de populairste Amerikaanse presidenten aller tijden, maar zijn vrouwenaffaires waren in deze campagne een gifappel. Hij had Hillary’s grootste bondgenoot kunnen zijn, maar bleek in de praktijk vooral haar achilleshiel. Trump heeft voortdurend geprobeerd de Bill-factor uit te spelen. Dat slaat aan, ondervind ik als ik met kiezers praat: ‘Bij Trump zijn het woorden, bij Bill zijn het daden, en dat is veel erger.’ Ik kijk vooral uit naar zijn rol als first man als Hillary het Witte Huis verovert. Hij zal een ongeziene invloed uitoefenen, en zijn ervaring zal handig van pas komen om, bijvoorbeeld, de economie uit het slop te halen.»
De Keyser «Volgens mij heeft Bill nauwelijks meegespeeld, in tegenstelling tot president Obama. Maar eigenlijk heeft Michelle Obama nog het meest op de campagne gewogen. De first lady is erg populair, ze is één van de weinige Democraten die de partijgrenzen kan overstijgen.»
undefined
undefined
'Hillary Clintons voornaamste troef? Ze is niet Donald Trump.'
HUMO Gaat ze het voorbeeld van Hillary volgen? Zich als gewezen first lady in de politiek lanceren? Er gaan nu al geruchten dat ze een zitje in de Senaat ambieert.
De Keyser «Zelf ontkent ze dat in alle toonaarden. Er is trouwens een belangrijk verschil. Hillary speelde al tijdens het presidentschap van Bill een politieke rol, ze heeft in de campagne vaak naar haar ziekteverzekeringsplan uit 1993 verwezen. Michelle heeft haar rol anders ingevuld: ze beklom wel de barricaden voor de strijd tegen obesitas, maar bemoeide zich niet met politiek. Maar wat niet is, kan nog komen. Ze is zeker in staat om later een gooi naar een Senaatszetel te doen.»
Van de Weghe «Je kunt er niet naast kijken: Michelle heeft geschitterd. Ik zag haar vanaf de eerste rij aan het werk tijdens de Democratische conventie in Philadelphia. Ze blies iedereen omver met haar speech, behalve haar echtgenoot, die nog beter deed (lacht). Maar wat een talent, wat een dame! Toch vergissen we ons in haar: Michelle is geen politiek beest zoals Hillary. Ze houdt niet van de politieke spelletjes in DC, en ze heeft al ontelbare keren herhaald dat ze zich nooit kandidaat zal stellen voor het presidentschap. Hoewel, als ik de voorbije jaren iets uit de Amerikaanse politiek heb geleerd, dan is het wel dat je nooit nooit mag zeggen.»
Laag-bij-de-gronds
HUMO Deze campagne was de smerigste ooit. Zelfs op de jongste, verzopen editie van Rock Werchter werd niet met zoveel modder gegooid. Wat was voor jullie het dieptepunt?
De Keyser «We zijn natuurlijk wel wat gewoon. John McCain die John Kerry verweet dat hij zijn Purple Heart in Vietnam niet had verdiend: dat was al erg laag. Bijzonder aan deze campagne is het moment waarop het moddergooien is losgebarsten. Trump heeft meteen de toon gezet, van in het begin van de voorverkiezingen. De kleine handjes van Rubio, lying Ted, hij speelde de hele tijd op de man. Bijzonder grof was de manier waarop hij de media uitschold. Maar een dieptepunt? De vrouwenhistories vond ik heel grof. Nu eens ontkende Trump de aantijgingen, dan weer begon hij de slachtoffers te beledigen. Dat was niet alleen grof, maar ook erg dom, want op die manier hield hij die verhalen zelf in de media. Het ergste echter vond ik zijn uitspraak over verkiezingsfraude. Daar was ik echt door geschokt, net als miljoenen Amerikanen. Met zo’n uitspraak blaas je het vertrouwen in de democratie op.»
Van de Weghe «Amerika heeft natuurlijk een lange traditie van smerige presidentiële campagnes, zelfs tussen de founding fathers Thomas Jefferson en John Adams ging het er al ruw aan toe. De Amerikanen hebben ook al Nixon en Watergate meegemaakt, een dreun waar het geloof in de politiek zich nooit helemaal van hersteld heeft. Maar zo plat en laag-bij-de-gronds als nu, waar het gaat over de lengte van penissen en het grijpen van kutjes? Nee, dat is ongezien.
»Maar toch is het dubbel: veel Amerikanen zijn gechoqueerd, maar tegelijkertijd vinden ze het geweldig entertainment. Uiteindelijk zijn deze verkiezingen verworden tot één grote realityshow die miljarden opbrengt. Het doet weinig goeds vermoeden voor de volgende races.»
undefined
'Ze is wellicht de meest gekwalificeerde presidentskandidaat aller tijden, maar 6 op de 10 Amerikanen moeten haar niet: da's het drama van Clinton'
HUMO Trump zegt openlijk dat hij het nog zal bekijken of hij een eventuele nederlaag aanvaardt. Dreigen er rellen als de verkiezingsuitslag bekend raakt?
Van de Weghe «Trump is een vechter, zijn hele leven lang al. Verliezen staat niet in zijn woordenboek. Hij zal er dus alles aan doen om gezichtsverlies te vermijden, ook als dat gepaard moet gaan met onrust of rellen.»
De Keyser «Niet als Hillary met een landslide wint, zoals velen verwachten. Maar als het nipt wordt, zal Trump op zijn minst op een hertelling aansturen. Er wordt hier vaak verwezen naar de verkiezingen van 2000. In Florida werd toen een hertelling bevolen, nadat er een probleem met de stemcomputers was vastgesteld. Dat is allemaal zonder rellen verlopen, maar in feite gaat die vergelijking niet op. In 2000 was er geen stemmingmakerij, George Bush noch Al Gore hadden op voorhand twijfels gezaaid over de eerlijkheid van de stembusgang. En dat is precies wat Trump wél de hele tijd doet.»
Van de Weghe «Je gelooft je oren soms niet als je met diehardfans van Trump praat. Ze spreken over een nieuwe revolutie, waarbij veel doden zullen vallen. De woede en de haat zitten heel diep in dit land, en komen nu aan de oppervlakte. Om dat te begrijpen moet je ver teruggaan, naar de New Deal van Franklin Delano Roosevelt. Veel Amerikanen begonnen toen uitkeringen te krijgen en dat zou haaks op de American dream staan: volgens veel Amerikanen hoort een overheid niets uit te delen. Iedereen moet zichzelf maar redden. Die woede heeft de voorbije decennia een contrarevolutie ontketend die steeds sterker wordt naarmate meer Amerikanen uitkeringen ontvangen. Trump exploiteert die nostalgische sentimenten. Maar als hij het niet deed, zou een andere populist het wel proberen. Dit zijn niet de Verenigde Staten, maar de Verscheurde Staten. Al van bij de oprichting, maar nu is het deksel van de stoomketel gevlogen.»
HUMO Komt de Amerikaanse democratie hier beschadigd uit?
De Keyser «Als Trump wordt weggeblazen, zie ik geen probleem. Toekomstige kandidaten zullen dan wel twee keer nadenken vooraleer ze zijn stijl imiteren. Maar wie hier wél beschadigd uitkomt, is de Republikeinse partij. Op 8 november wordt het volledige Huis van Afgevaardigden en een derde van de Senaat vernieuwd. Ook dáár zien de peilingen er desastreus uit voor de Republikeinen. Hun meerderheid in het Huis komt niet meteen in gevaar, maar ze zal wel fors krimpen. En de Senaat dreigt in handen van de Democraten te vallen.»
undefined
undefined
'De jongeren zijn ontgoocheld: zij zagen in Bernie Sanders de grote messias van Amerika.'
Van de Weghe «De Amerikaanse democratie heeft al voor hetere vuren gestaan, ze zal dit wel overleven. Maar het is hoog tijd voor zelfonderzoek: is dit kiessysteem met twee grote partijen nog adequaat? De roep om een grote derde of vierde partij wordt steeds luider. Alleen moet daarvoor het hele kiesstelsel, én de grondwet worden aangepast. En laat dat nu geen vodje papier zijn voor de Amerikanen, maar een heilige tekst waar je zo min mogelijk aan raakt.»
undefined
undefined
'Michelle Obama is geen politiek beest zoals Hillary. Ze houdt niet van de politieke spelletjes in Washington DC.'
De rode knop
HUMO Een opmerkelijke bijrol in deze campagne werd vertolkt door Vladimir Poetin. Weinigen twijfelen eraan dat Rusland verantwoordelijk is voor de stroom Hillary-beschadigende e-mails die door WikiLeaks werden gelekt. Een poging van Rusland om de balans in het voordeel van de Moskou-vriendelijkere Trump te doen kantelen, zo wordt gezegd. Heeft dat gespeeld?
De Keyser «Nee, er is trouwens geen enkele aanwijzing dat Trump persoonlijk bevriend zou zijn met Poetin. Diplomatiek speelt het wel: de affaire zet de gespannen relaties met Rusland nog meer onder druk.»
Van de Weghe «Trump heeft nooit onder stoelen of banken gestoken dat hij autoritaire figuren als Poetin best cool vindt. En inderdaad, het zouden Russen zijn geweest die de e-mails van de Democratische partijtop hebben gehackt. Echte bewijzen heb ik nog niet gezien, maar het past natuurlijk perfect in het plaatje van Rusland. Liever Trump, een man die het op een akkoordje wil gooien, dan Clinton in het Witte Huis. Als slavist ken ik Rusland goed genoeg om te beseffen dat ze daar perfect toe in staat zijn.»
HUMO Wordt Amerika onder president Hillary Clinton een ander land?
Van de Weghe «Ik vrees dat de loopgravenoorlog tussen Republikeinen en Democraten alleen maar erger zal worden. Clinton trekt natuurlijk met tonnen ervaring naar het Witte Huis. Ze heeft geen leerschool meer nodig en heeft in het verleden al bewezen dat ze compromissen kan sluiten. Maar je moet wel met twee zijn om tot een akkoord te komen.
»Wat me verontrust is dat de politieke kloof nu ook op de bevolking is overgeslagen. Ik sprak in Memphis met een Republikeinse vrouw die zich tegen Trump had gekeerd en pardoes de helft van haar Republikeinse vrienden verloor. De wederzijdse afkeer zit heel diep.»
De Keyser «Ik verwacht geen revolutie. Naar alle waarschijnlijkheid zal Hillary de lijn van Obama doortrekken. Misschien wordt haar grootste ingreep wel de samenstelling van het Hooggerechtshof, een instantie waarvan het belang niet kan worden overschat. Er staat al een vacature open, en in de komende jaren moeten er nog meer rechters worden vervangen. Voor Clinton een buitenkans om invloed op lange termijn uit te oefenen, want rechters van de Supreme Court worden voor het leven benoemd.»
undefined
'Vooral Michelle Obama heeft geschitterd in deze campagne: ze blies iedereen omver, behalve haar echtgenoot. Die deed nog beter'
HUMO Stel dat het toch Trump wordt? Moeten wij, Europeanen, dan bang worden?
De Keyser «Ik zie geen reden tot paniek. Trump zal de strijd tegen de terreur opvoeren en ons daar meer voor doen betalen. Maar voor de rest? Hij wil de immigratieregels aanscherpen, maar daar zullen Europeanen weinig hinder van ondervinden. Volgens doemdenkers zal president Trump aan de lopende band oorlogen en conflicten ontketenen. Dat geloof ik niet: daarvoor bevat het Amerikaanse systeem teveel checks and balances. Natuurlijk ken ik het ultieme schrikbeeld: Trump als kolerieke, onberekenbare president die met één vinger het Amerikaanse atoomarsenaal kan activeren. Sciencefiction, zo’n kamer met een rode knop bestaat niet. Maar eigenlijk zijn dit soort hersenspinsels tijdverlies. De kans dat hij president wordt, is uitermate klein.»
Van de Weghe «De wereld zal heus niet vergaan als Trump president wordt. Het zal mogelijk zelfs een aantal zaken in beweging zetten. Dat kun je als gevaarlijk interpreteren, maar ook als iets positiefs. Misschien worden we in Europa eindelijk wakker. Trump wil regeren als een zakenman, ook als het over de NAVO gaat. Hij krijgt daarvoor veel applaus, want heel wat Amerikanen beschouwen Europeanen al langer als verwende kinderen die altijd de hand ophouden, maar zelf nooit iets geven. Een alliantie Trump-Poetin zou Europa kunnen verplichten eindelijk werk te maken van een eigen leger. Maar afgaande op de laatste polls zijn we nu wel heel hypothetisch bezig. Onder president Clinton zal er voor Europa weinig veranderen en kunnen we gerust zijn.»
