‘Coucke zal Anderlecht niet failliet laten gaan: hij wil niet de begrafenis van een monument op zijn geweten hebben, en heeft ook zelf te veel te verliezen’

Toen Anderlecht zich eind 2017 in de armen van Marc Coucke wierp, was dat niét de meest biedende kandidaat-koper. Het federaal parket legde de dubieuze verkoop onder de loep, en gaat nu toenmalig voorzitter Roger Vanden Stock, sportief manager Herman Van Holsbeeck en CEO Jo Van Biesbroeck vervolgen. In januari boog Humo zich nog over het gepoker in de bestuurskamer om het voortbestaan van de club.

STIJN BAERT (arbeidseconoom en Anderlechtsupporter) «Ik heb jarenlang twee abonnementen gehad, maar dit jaar heb ik er geen meer genomen. Door corona, natuurlijk, maar vooral toch wegens de open brief van de club ruim een jaar geleden. Daarin stond dat het aan de gang zijnde seizoen er niet veel toe deed: alles draaide om the process. Dit seizoen zou men proberen de play-offs te halen, en pas in 2022 zou Anderlecht weer mee strijden voor de titel. Dat kwam binnen alsof we alleen maar oefenwedstrijden zouden spelen. Als Anderlechtfan wil je zoiets niet horen. Ik wil in de lente naar wedstrijden kunnen kijken waarin de titel op het spel staat. Nu werd ons zelfs niet de illusie gelaten dat dat erin zat.

»Rationeel kan ik het volgen - als je een negatieve spiraal moet ombuigen, doe je dat beter volgens een realistisch plan - maar emotioneel is het zwaar. Die brief was voor mij de druppel die het verlies aan klasse illustreerde, waar Anderlecht nu al een paar jaar mee kampt. Toen het in 1997 verloor van RWDM, dat vier wissels had doorgevoerd - één meer dan reglementair toegestaan - heeft het dat niet aangevochten en zich neergelegd bij de sportieve nederlaag. Dát is waarvoor Anderlecht hoort te staan. Nu waren ze er als de kippen bij om technische werkloosheid voor hun personeel in te roepen wanneer de coronacrisis toesloeg. Dat stoort mij: een club met het prestige van Anderlecht hoort zijn problemen niet af te wentelen op de maatschappij.»

HUMO ‘Sociaal onfatsoenlijk handelen’ heb je dat in een tweet genoemd. ‘Onzin’, reageerde de onlangs opgestapte CEO Karel Van Eetvelt toen boos.

BAERT «De teneur vanuit Anderlecht - ook in enkele privéberichten die ik toen heb uitgewisseld - is altijd geweest: ‘De buitenwereld beseft niet hoe erg de club eraan toe is. Anders zou ze wel begrijpen wat wij doen.’ Dat is ook wat Van Eetvelt toen zei: ‘We kunnen niet anders.’ Daarmee stuurt hij het signaal dat de situatie uiterst bedreigend is. De buitenwereld gaat ervan uit dat het wel goed komt, maar blijkbaar is dat niet zeker. Het zou zomaar kunnen dat Anderlecht voor langere tijd afglijdt naar de middenmoot of eventueel zelfs degradeert. Dat we nu al voor het derde seizoen op rij moeten vechten voor een Europees ticket, was tien jaar geleden ondenkbaar. Het onwezenlijke is zich voor onze ogen aan het voltrekken.»

HUMO Hoe is het zover kunnen komen?

BAERT «Simpel: Anderlecht heeft meer uitgegeven dan er is binnengekomen, wat tot grote schulden heeft geleid. De figuur van Marc Coucke heeft daar veel mee te maken. Zoals in zijn bedrijven heeft hij ook bij Anderlecht snel willen schakelen. Dat heeft geleid tot een pak ontslagen - Hein Vanhaezebrouck, Frank Arnesen, Pär Zetterberg - en die zijn in het voetbal vaak duur. Daar komt bij dat Luc Devroe, in de periode dat hij ervoor verantwoordelijk was, een zeer slecht transferbeleid heeft gevoerd. Spelers zijn onder de prijs vertrokken, en andere, vaak dure spelers - zoals Bubacarr Sanneh - zijn in de plaats gekomen, maar hadden niet het vereiste niveau. Bovendien heeft ook het verlies aan klasse de marktwaarde van de club geen goed gedaan. Adidas inruilen voor Joma levert je misschien enkele euro’s meer op, maar op de langere termijn breek je er het instituut mee af.

»Wellicht heeft iedereen het goed bedoeld, maar de realiteit is nu dat Anderlecht eerst zijn schulden moet afbouwen voor het weer kan investeren. Dat het zichzelf eerst nóg slechter moet maken - door zijn beste spelers te verkopen, zoals Jérémy Doku - terwijl het al niet goed gaat. Onvermijdelijk moet je dan je sportieve ambities bijstellen.»

HUMO Dreigt een faillissement?

BAERT «Dat geloof ik niet. De schulden hebben in 2020 de grens van de 100 miljoen euro overschreden. Ze zijn nu groter dan wat de bezittingen van Anderlecht - zijn activa, onder andere de spelers - waard zijn. Dat noemt men een negatief eigen vermogen: zelfs als Anderlecht alles verkoopt, kan het zijn schulden in principe niet aflossen. Nu, hoe problematisch dat ook is, Anderlecht zal niet failliet gaan. Zijn grootste schuldeiser is immers Marc Coucke zelf, en die zal dat niet laten gebeuren. Omdat hij niet de begrafenis van een monument als Anderlecht op zijn geweten wil hebben, en omdat hij er zelf te veel bij te verliezen heeft.

»De oplossing om die negatieve spiraal te doorbreken, is simpel: meer eigen vermogen creëren. Met andere woorden: de aandeelhouders steken nog meer geld in de club. In tegenstelling tot leningen, die de schuldgraad verhogen, moeten ze ook niet terugbetaald worden. Op die manier kan er opnieuw sportief geïnvesteerd worden in plaats van dat er voortdurend achterom moet worden gekeken.»

HUMO Enkele maanden na zijn komst had Coucke er al 30 miljoen euro doorgejaagd en zat Anderlecht met een geldtekort. In de kapitaalsverhoging die toen is doorgevoerd, zijn alleen de dochters van oud-voorzitter Roger Vanden Stock niet meegegaan. Toen de kleine aandeelhouders weigerden een tweede keer op te draaien voor zijn fratsen, heeft Coucke geld geleend aan de club. Dat geld wil hij nu omzetten in aandelen, maar daarover blijven de aandeelhouders het maar niet eens geraken. Waarom niet?

BAERT «Omdat Coucke dan als meerderheidsaandeelhouder - samen met Joris Ide bezit hij net geen 75% van de aandelen - te groot zou worden en de kleine aandeelhouders geen blokkeringsminderheid meer hebben. Daarvoor heb je minstens 25% van de aandelen nodig. Om dat percentage te behouden, moeten ze dus meestappen in die kapitaalsverhoging. Alleen hebben ze daar waarschijnlijk niet genoeg geld voor. Maar als ze niet meegaan, verwateren hun aandelen, en dat zien ze natuurlijk ook niet zitten. Zij willen niet de dupe van de situatie worden. Bovendien wordt Coucke dan niet afgestraft voor zijn slechte beleid, en dat gunnen ze hem vermoedelijk niet. Dat speelt óók mee natuurlijk.

»Eigenlijk kun je de patstelling in één woord vertalen: vertrouwen, of het gebrek eraan. Ik vermoed dat Couckes zet om Wouter Vandenhaute aan boord te halen - iemand met toch een zekere geloofwaardigheid in de sport en een man met visie - bedoeld was om de aandeelhouders tot een kapitaalverhoging te overtuigen. Helaas heeft dat niet gewerkt.»

HUMO Niet verwonderlijk, misschien: één van Vandenhautes eerste beleidsdaden was Michaël Verschueren aan de kant te schuiven. Laat dat nu net de belangrijkste minderheidsaandeelhouder zijn.

BAERT (lacht) «Dat was inderdaad niet zijn sterkste binnenkomer: hij had moeten weten dat hij Verschueren nog zou tegenkomen. Vandenhaute heeft zonder twijfel enorm veel kwaliteiten, maar in zijn intermenselijke relaties durft het blijkbaar soms verkeerd te lopen.»

HUMO Vandenhaute zit niet zelf met z’n geld in Anderlecht. Dat maakt hem minder machtig dan hij misschien wel zou willen en verklaart mogelijk ook waarom hij zich in stilzwijgen hult.

BAERT «Voorlopig wordt hij nog geruggesteund door de man met het meeste geld - Marc Coucke. Misschien koestert hij de hoop dat hij het zo goed zal doen als voorzitter, dat ze hem uiteindelijk allemáál gaan vertrouwen. We weten niet in welk scenario Vandenhaute is binnengehaald. Ik lees in de media dat er impliciete deals waren met Coucke om op termijn, met de hulp van andere investeerders, een deel van diens aandelen te kopen. Misschien was het dus de bedoeling dat Vandenhaute de baas van Anderlecht zou worden. Als dat dan niet gebeurt, is het maar de vraag of de Anderlechtsupporter in Vandenhaute groot genoeg is om het te halen van de businessman. Met andere woorden: gaat hij blijven?»

HUMO Het lijkt onvoorstelbaar dat Verschueren Vandenhaute zo groot wil laten worden dat hijzelf - Verschueren dus - niets meer in de pap te brokken heeft.

BAERT «Dat lijkt zonneklaar, zeker nu Verschueren de aandelen van Alexandre Van Damme heeft gekocht en de sterkste kleine aandeelhouder is geworden. Maar goed, ook die kleine aandeelhouders hebben er geen baat bij dat Anderlecht in die negatieve spiraal blijft hangen. Hun aandelen worden daardoor steeds minder waard.»

HUMO Welke verantwoordelijkheid dragen zij? Zij hebben Coucke immers nooit tegengehouden toen hij het geld verkwistte.

BAERT «Zeker de aandeelhouders die ook in de raad van bestuur zaten, zoals Johan Beerlandt, zijn mee verantwoordelijk. Beerlandt is recent opgestapt, maar in de periode dat het geld over de balk is gegooid, was hij bestuurder. Ik geloof graag dat het niet makkelijk is om tegen Coucke in te gaan. Maar het is wel Coucke die, toen hij Anderlecht kocht, heeft gekozen voor een aandeelhoudersstructuur met een blokkeringsminderheid. Hij zócht dus tegengewicht.»

HUMO Waarom?

BAERT «Je zou kunnen zeggen dat Coucke genoeg geld had om ook de resterende aandelen te kopen. Maar dat is makkelijk gezegd: 100 miljoen euro vertegenwoordigt binnen zijn holding echt wel een grote uitgave. Dat hij met Ide in zee is gegaan, illustreert dat ook. Bovendien is het onduidelijk of de verkoopprocedure wel onder gesloten enveloppe is gebeurd, zoals men altijd heeft laten uitschijnen. Het heeft er integendeel de schijn van dat er actief onderhandeld is, en in dat geval heeft Coucke de familie Vanden Stock moeten verleiden. Misschien pasten die sterke minderheidsaandeelhouders wel in dat scenario. Dat de dochters Vanden Stock aan boord zijn gebleven, kan daar op wijzen.»

HUMO Zou Coucke zich dat ondertussen beklagen?

BAERT «Vast wel. Hij heeft zonder twijfel oprecht gedacht dat hij de club groter ging maken dan ze al was, en was dat de prijs die hij daarvoor bereid was te betalen. Maar een lening omzetten in aandelen van een club die minder waard is geworden, dat doe je niet voor je plezier. Veel meer dan een droomscenario is het een uitweg uit een nachtmerrie.»

HUMO Binnenkort moeten alle clubs weer hun dossier voor het bekomen van een licentie voor volgend seizoen indienen. Kan die van Anderlecht in gevaar komen?

BAERT «Volgens de letter van het reglement: absoluut! Tegenover een negatief eigen vermogen moet een geloofwaardig plan staan, en dat is er op dit ogenblik niet. De voorwaarden zijn dus ingevuld om Anderlecht géén licentie te geven. Maar Anderlecht is historisch de grootste club van het land en betekent iets voor de Belgische competitie. Ik vermoed dus dat men de beslissing zal blijven uitstellen tot er een oplossing is, al hoop ik dat het niet zover moet komen en de deadline voor het indienen van het licentiedossier alle partijen de urgentie van een akkoord doet inzien. Wat we nu zien, is het chicken game: iedereen kijkt in elkaars ogen en wie het eerst knippert, is verloren. De vraag is dus: wie geeft het eerst toe?»

ROEPEN EN TIEREN

INSIDER «De licentie van Anderlecht komt op geen enkel moment in gevaar. Door de coronacrisis wordt de financial fairplay tijdelijk minder rigoureus toegepast, en dat helpt. Bovendien heeft de transfer van Doku de rode cijfers op korte termijn afgeremd. Maar hij heeft de club niet gered.

»De discussie gaat nu over hoe Anderlecht zich moet klaarmaken voor de toekomst. Dat heeft Roger Vanden Stock altijd nagelaten. Welk bedrijf wil je zijn? Dat is de kernvraag. Het gaat dus niet alleen over geld, maar ook over good governance en checks and balances om te voorkomen dat de problemen van de voorbije jaren zich opnieuw voordoen. Daar moet je over discussiëren, Anderlecht heeft immers niet één eigenaar. Op vraag van Coucke zelf, overigens. Als hij daar niet mee kan leven en alleen wil beslissen, had hij beter alle aandelen gekocht.»

HUMO Alexandre Van Damme verkocht zijn aandelen aan Michaël Verschueren, die nu de kleine aandeelhouders aanvoert.

INSIDER «Als Anderlecht om geld verlegen zat, werd er altijd naar Alexandre Van Damme gekeken: ‘Daar zit de rijkste Belg, hij zal wel bijpassen.’ Dat kan nu niet meer. Zijn band met de familie Vanden Stock is altijd gebleven, maar die zijn niet meer betrokken bij de club en met Jo Van Biesbroeck is vorig jaar ook zijn rechterhand vertrokken. Dan was dit een logische stap.

»Van Dammes vertrek heeft het voordeel van de duidelijkheid: er kan niet meer bij hem worden aangeklopt en Verschueren is nu de grootste minderheidsaandeelhouder met wie Coucke om de tafel moet. Verschueren is enorm begeesterd. Nadat hij op een respectloze manier uit het management was gezet, had hij ook uit de raad van bestuur kunnen stappen. Dat heeft hij niet gedaan. Anderlecht is mede het levenswerk van zijn vader en betekent ook voor hem persoonlijk heel veel. Zijn liefde voor de club is groter dan zijn gekwetst ego en overstijgt ook dat van wie er vandaag in het management zitten. Dat zijn passanten: hoeveel zijn er al niet de revue gepasseerd?»

HUMO De laatste in het rijtje is Karel Van Eetvelt: hij stapte onlangs na minder dan een jaar zelf op.

INSIDER «Niemand kent de details van de ruzie tussen Van Eetvelt en Vandenhaute, maar zeker is dat Van Eetvelt heeft gezegd dat hij niet meer kon samenwerken met Vandenhaute. Van Eetvelt heeft in het verleden zijn volgende carrièrestap altijd goed voorbereid. Nu niet: hij vertrekt zonder iets achter de hand te hebben. Dan moet er iets zijn.

»Het gerucht gaat dat men hem verweet te veel het compromis te zoeken. Van Eetvelt kan graag met iedereen door één deur. Dat steekt af bij de stijl van Vandenhaute en Peter Verbeke (de sportief manager, red.): die is er één van roepen en tieren. Voor het personeel is dat niet makkelijk, in de interne WhatsApp-groepen wordt er stevig over geklaagd. Ook over Jos Donvil, Van Eetvelts opvolger. Afgelopen zomer schreef die trouwens nog een plan om Standard erbovenop te helpen. En als Anderlecht op Sclessin speelde, zat hij altijd aan de Luikse bestuurstafel. Nu zit hij op Anderlecht en was één van zijn eerste beleidsdaden een aantal mensen te degraderen. Daarmee maak je je niet populair.

»Behalve dat hij de milderende factor was, had Van Eetvelt ook een heilige schrik van de nieuwe antiwitwaswetgeving waaronder ook managementfuncties in het voetbal zouden vallen. Ze treedt pas volgende zomer in voege, maar het maakte hem nu al ultra voorzichtig. Zo werd hij stilaan een probleem: terwijl hij overal spoken zag, begon de rest in hém een spook te zien. Voor zijn gezondheid was het beter dat hij opstapte.»

HUMO Dat heeft Verschueren niet gedaan, terwijl hij als sportief directeur toch niet echt een geslaagde tandem vormde met Coucke.

INSIDER «Dat is zijn enige fout geweest: dat hij Coucke te weinig weerwerk heeft geboden. Daarbuiten heeft hij goed werk geleverd, vooral door orde te scheppen in de loonstructuur. Transparantie is zijn stokpaardje.»

HUMO Wat is de rol van Vandenhaute?

INSIDER «Niet iedereen op Anderlecht ziet Vandenhaute als de reddende engel. Als iemand de club moet redden, zijn het de aandeelhouders: door duidelijke regels vast te leggen over hoe ze gerund moet worden en een einde te maken aan de folietjes uit het verleden. Er breken onzekere tijden aan voor het voetbal. De coronacrisis slaat diepe wonden en niemand weet of de Belgische clubs over een paar jaar nog toegang zullen hebben tot de Champions League. Het is aan de aandeelhouders om daar antwoorden op te formuleren, niet aan het management. Dat wordt soms makkelijk vergeten. De eigenaars beslissen, het management voert zo goed mogelijk uit.

»Misschien heeft Vandenhaute gedacht dat hij een operationele voorzitter met veel macht zou worden. Maar als niet-aandeelhouder kun je niet verwachten dat je carte blanche krijgt. Zeker niet met de huidige financiële problemen. Hij is nu namens Alychlo (de vennootschap van Coucke, red.) in de raad van bestuur opgenomen: hij vertolkt er dus de stem van Coucke. Op de volgende algemene vergadering zal hij als voorzitter worden voorgedragen. Als hij wordt aanvaard, zal Anderlecht voor het eerst een voorzitter hebben die geen aandeelhouder is, en dus niet deelneemt aan de financiële discussies.

»Toen Anderlecht in 2010 naar een naamloze vennootschap werd omgevormd, wilde Roger Vanden Stock hem al in de raad van bestuur opnemen. Ze zijn toen samen gaan eten, maar dat is zo uit de hand gelopen dat Vanden Stock van zijn idee is afgestapt. Tegen dat het hoofdgerecht werd opgediend, was Vandenhaute de inboedel al aan het verdelen. Zo werkt het natuurlijk niet: als je je ego voorrang geeft op de deal kom je niet meer over als betrouwbare partner. Hopelijk trapt hij niet opnieuw in die val.»

HUMO Hoe komt het dat Vandenhaute al optreedt als voorzitter terwijl hij het officieel nog altijd niet is?

INSIDER «Anderlecht heeft daarmee een gigantisch risico genomen! Mocht er een club dat aanvechten, kunnen ze de boeken sluiten. Als het klopt dat Vandenhaute pas in de kerstvakantie zijn aandelen in het makelaarsbedrijf Let’s Play heeft verkocht, wat heeft hij dan al die maanden op Anderlecht gedaan?»

HUMO Een jaar geleden werd aangekondigd dat Anderlecht wielerman Patrick Lefevere en Brussels burgemeester Philippe Close aan zijn raad van bestuur zou toevoegen. Daar is nadien niets meer over vernomen.

INSIDER «Ook dat moet nog bekrachtigd worden door de algemene vergadering. De functie van onafhankelijk bestuurder staat nog niet in de statuten van de club. Ondertussen worden ze wel al als ‘gast’ uitgenodigd op de vergaderingen.»

HUMO Wat is er tot slot van het gerucht dat Kompany in het kapitaal van Anderlecht zou stappen?

INSIDER «Flauwekul! De invloed van Kompany’s mannetjes wordt steeds kleiner. Op Mud Analytics, het sportsdatabedrijfje van Kompany, wordt steeds minder een beroep gedaan: Verbeke werkt met zijn eigen mensen. Ook dát blijft een vreemd verhaal: Anderlecht beslist twee jaar geleden om zijn transfers wetenschappelijk te onderbouwen, zijn toenmalige aanvoerder richt prompt een bedrijfje op en tekent een contract met zijn club. Vind jij dat normaal?»