Das Leben der Anderen
De Oscar voor beste buitenlandse film, zeven Duitse Film Awards, een BAFTA-award, een César, drie Europese Film Awards, één Golden Globe: de jonge Duitse regisseur Florian Henckel von Donnersmarck won in 2006 zowat alles wat er te winnen viel met zijn magnifieke debuutfilm 'Das Leben der Anderen'. Maar het succes kreeg een bittere nasmaak toen zijn hoofdacteur, de fantastische Ulrich Mühe, nauwelijks enkele maanden later overleed aan maagkanker.
Mühe, een gedegen veteraan die voordien ook te zien was in enkele films van Michael Haneke, zette in 'Das Leben der Anderen' de rol van zijn leven neer als Wiesler, een ijskoude Stasi-officier die - gebogen over zoemende afluisterapparatuur en met een veel te grote koptelefoon op de kale schedel - een innerlijke glasnost beleeft.
FLORIAN HENCKEL VON DONNERSMARCK «Niet veel mensen weten dit, maar Ulrich, die vroeger in Oost-Berlijn leefde, werd sinds zijn achttiende zélf door de Stasi in de gaten gehouden. Hij was een artiest, zie je, en artiesten waren bijna per definitie verdacht. De grootste schok kreeg hij na de val van de Muur: toen kwam hij te weten dat zijn tweede echtgenote op de betaalrol van de Stasi stond! Hij voelde zich zo verraden dat hij nauwelijks van het succes van de film heeft kunnen genieten.»
- U was een groentje. Hoe hebt u hem overtuigd om de hoofdrol te vertolken?
VON DONNERSMARCK «Hij vond mijn scenario erg goed, maar hij heeft me urenlang ondervraagd om te weten te komen of ik wel de capaciteiten had om mijn eigen script te regisseren. Hij wilde ook weten hoeveel ik afwist van de DDR, en op een bepaald moment gooide hij zelfs zijn eigen Stasi-dossier op tafel! Ten slotte vroeg hij: 'Oké, je vraagt me om een emotieloze man te vertolken die twee uur lang op een zolderkamertje zit en onder invloed van de gesprekken die hij afluistert langzaam begint te ontdooien. Hoe moet ik zoiets in godsnaam spelen?' Ik zei: 'Volgens mij zult u het niet hoeven te spelen.' Waarop hij: 'Oké, ik doe het.'»
- Ironisch eigenlijk, dat uitgerekend híj gestalte gaf aan een Stasi-commandant.
VON DONNERSMARCK «Ja, heel raar. Tijdens zijn dienstplicht was hij als sluipschutter gestationeerd aan de Berlijnse Muur. Dat raakte hem zo diep dat hij, op amper negentienjarige leeftijd, een ernstige maagzweer ontwikkelde. Ze hebben de helft van zijn maag moeten wegnemen - de beginfase van de ziekte die hem vijfendertig jaar later het leven zou kosten.»
- Op de set wist bijna niemand dat hij maagkanker had. Waarom hield hij het geheim?
VON DONNERSMARCK «Hij wilde geen medelijden; hij wilde dat de mensen van hem hielden om wie hij was. (Stil) Ik hield erg veel van hem, en ik mis hem nog elke dag.»
