De 7 hoofdzonden van Charles Michel: ‘Je moet niet bang zijn als hij roept, maar wel als hij zwijgt. In zijn stiltes is hij gevaarlijk’

Gisteren werd Charles Michel in alle stilte herverkozen tot EU-president, met een mandaat tot november 2024. Naar aanleiding van zijn allereerste verkiezing tot voorzitter van de Europese Raad, nam Humo de 7 hoofdzonden af van onze voormalige premier. Daarvoor deden we een beroep op intimi: Jan Jambon (N-VA), Gérard Deprez (MR), politiek journalist Frédéric Chardon, Europees verslaggever Jurek Kuczkiewicz en Rik Van Cauwelaert, Wetstraatwatcher sinds het interbellum. ‘Het stoort Charles niet dat hij de poedel van Macron genoemd wordt’

Hoogmoed

Van alle hoofdzonden valt hoogmoed Charles Michel het makkelijkst aan te wrijven. Met zijn zelfverzekerde indruk schopt hij vaak tegen schenen. Laurette Onkelinx noemde hem onomwonden ‘de arrogantste persoon in de ministerraad’.

FRÉDÉRIC CHARDON «Charles maakt weinig zichtbare foutjes, maar zijn hoogmoed weet hij niet altijd te verbergen. Dan denk ik aan die keer dat hij, als kersvers eerste minister, voor het eerst het overlegcomité zou voorzitten. Op die vergadering kwam hij tegenover Paul Magnette te staan, die hij net naar de federale oppositiebanken had verwezen, en slaagde hij er niet in zijn grijns te verbergen. Het was zo’n grijns van ‘ik ben eerste minister en jij niet, ik heb gewonnen’. Waarop Magnette nogal kwaad reageerde.»

JUREK KUCZKIEWICZ «Alle toppolitici hebben een zekere dosis hoogmoed, en Charles Michel meer dan gemiddeld. Ergens is dat normaal: om zo ver te raken, moet je geloven in je kwaliteiten. Zeker als je eerste minister wilt worden van een coalitie waarin je niet eens de grootste partij bent.

»Hij vindt een ernstig, krachtig imago voor zichzelf erg belangrijk. Ik merk dat hij in zijn gesprekken met journalisten vaak zegt: ‘Ik ben niet naïef’ of ‘Ik ben niet blind van bewondering.’ Daarin zie je zijn drang om zichzelf te bewijzen.»

GÉRARD DEPREZ «Hij heeft ambitie, maar dat is geen hoofdzonde. Hij is niet arrogant. Ik heb premiers gekend die zich als een diva gedroegen, zoals Elio Di Rupo, maar Charles Michel is geen diva.»

HUMO Kan hij tegen zijn verlies?

CHARDON «Hij is zeer berekend. Hij zoekt tot in de puntjes uit welke wegen hij moet volgen om zijn doel te bereiken. Het stoort hem niet zozeer dat hij verliest – hij weet best dat niet alles mogelijk is – maar als hij zijn doel niet bereikt, wil dat zeggen dat er een fout zat in zijn analyse. Dáár kan hij niet tegen.»

HUMO Raken de verwijten van zijn Waalse collega’s hem?

CHARDON «Ik denk niet dat hij er zijn slaap om laat.»

HUMO Ook niet als Laurette Onkelinx hem arrogant noemt?

CHARDON «Dat wel, omdat het een aanval op de man is. Zo heeft hij er veel moeten incasseren, zelfs over zijn uiterlijk. Hij is nu eenmaal niet de grootste schoonheid, zijn neus is nogal fors uitgevallen. Dat leverde hem de bijnaam Monsieur Patate op. Maar hij weet aanvallen onder de gordel soms ook in zijn voordeel uit te spelen. Zoals die keer toen militanten een pak friet met mayonaise in zijn gezicht kieperden, terwijl hij een toespraak hield. Hij stuurde een foto van de aanval naar het Museum van de Friet in Brussel en wist zo het hele voorval naar zijn hand te zetten.»

HUMO Vader Michel omschreef hem ooit als een bijna klinische perfectionist. Herkenbaar?

JAN JAMBON «Zo zou ik hem toch niet noemen. Daarvoor zat er soms iets te veel lucht in de begrotingen die we afklopten.»

HUMO Het was duidelijk dat hij zichzelf al een tijdje internationaal aan het profileren was. Was hij meer met zijn internationale carrière bezig dan met de Belgische politiek?

RIK VAN CAUWELAERT «Laat ons zeggen dat hij altijd met één oog naar de Europese agenda keek. Hij had het van huis uit meegekregen. Hij wist ook dat je Europese steunpunten moet hebben als je iets wilt bereiken voor België.»

JAMBON «Klopt. Neem bijvoorbeeld de investeringen rond Oosterweel: als Europa niet toelaat dat we een beetje in het rood gaan om te bouwen, dan wordt dat begrotingstechnisch een horrorstory.»

KUCZKIEWICZ «Van bij het begin, toen hij eerste minister werd, heeft hij ook zijn Europese netwerk methodisch uitgebouwd. Hij is in Europa beginnen rond te reizen om overal staatshoofden en regeringsleiders te bezoeken en persoonlijke banden te smeden. Oók de mensen die door zijn voorgangers over het hoofd waren gezien, zoals de Ierse eerste minister. De eerste die hij ging opzoeken, was Angela Merkel, aan wie hij zijn regeringsplannen ontvouwde. Van die ontmoeting heeft hij veel geleerd: hij wist dat hij het krediet van Merkel pas zou verdienen als hij resultaat behaalde, en daar heeft hij alles voor gedaan.

»Na elke Europese bijeenkomst dook Charles met enkele regeringsleiders een café in voor een biertje, of gingen ze samen eten. Er zijn genoeg foto’s van hem met Merkel en Macron op de Brusselse Grote Markt.»

HUMO Voor hij eraan begon als regeringsleider spiegelde hij zichzelf aan Jean-Luc Dehaene. Hij wilde met zijn regering het land voorbereiden op de toekomst en als een groot hervormer de geschiedenis ingaan. Hoogmoed?

JAMBON «Het was meteen duidelijk dat hij een herstelregering zou gaan leiden. Die uitspraak getuigde dus niet van hoogmoed, eerder van gezonde ambitie.»

VAN CAUWELAERT «Laat ons wel wezen: Charles Michel is geen Dehaene. Hij heeft een aantal dingen geprobeerd, maar die zijn niet gelukt. Hij laat een verschrikkelijke financiële toestand achter. Dehaene heeft, zoals Wilfried Martens voor hem, de zaken écht opnieuw op orde gebracht. Dat is Michel niet gelukt. Hij zit alleen al in de begroting met een gat van 10 à 11 miljard. Om de boel weer op orde te krijgen, zullen zijn opvolgers een inspanning à la Jean-Luc Dehaene moeten leveren. Nee, een grote hervormer is hij niet geweest. Behalve dan misschien in het diepst van zijn gedachten (lacht).»

Gulzigheid

Charles Michel houdt van lekker eten, maar braspartijen zijn niet aan hem besteed. Hij leert al vroeg maat te houden. Wanneer hij als piepjong politicus door de straten van Waals-Brabant trekt om kiezers te ronselen, krijgt hij bij elk huis een biertje of een druppel aangeboden. Weigeren kan niet. ‘Maar toen ik weer thuiskwam, was ik straalbezopen,’ zegt hij in ‘Charles Michel: portret van een jeune premier’ van Olivier Mouton. ‘Je leert uit je ervaringen, want bij de volgende verkiezingscampagnes dronk ik maar een enkele slok en liet ik de rest van het glas staan.’

CHARDON «Ik heb hem nog nooit dronken gezien. Dat is weer zijn ratio, hè. Ik ben met hem meegegaan naar Rusland, voor zijn ontmoeting met Poetin. Alle journalisten zaten aan de wodka en waren stomdronken, maar Charles bleef perfect lucide. Slim, als je daarna nog met Medvedev en Poetin moet spreken.»

HUMO Houdt hij evenveel van lekker eten als zijn vader?

DEPREZ «Ik heb vader én zoon al zien eten, en ik kan u zeggen dat Louis gulziger is dan Charles (lacht).»

CHARDON «Charles houdt van garnaalkroketten. Dat weten we dankzij de N-VA, die in 2014 technische fiches liet opstellen over alle onderhandelingspartners. Verder houdt hij ook van de Italiaanse keuken en van Vlaamse karbonaden, en is hij een liefhebber van barbecue.»

VAN CAUWELAERT «Het is zeker geen Verhofstadt, die graag gaat tafelen en de beste restaurants kent. Ik denk dat hij vrij sober is in vergelijking met sommige van zijn partijgenoten.»

CHARDON «Als burgemeester van Jodoigne had vader Louis de gewoonte om na een vergadering, ook al was het drie uur ’s nachts, naar zijn vriend te bellen die een frietkraam uitbaatte tegenover het gemeentehuis. Dan moest hij het frietvet weer opwarmen, want Louis had zin in een zakje frieten. Dat ligt toch net iets anders bij Charles. Hij geeft de voorkeur aan een meer verfijnde cuisine. Hij is nogal groot en eerder mager, maar hij begint toch het buikje te krijgen van een veertiger die vaak op restaurant gaat. Leuk zal hij dat niet vinden, maar hij is niet het type dat ooit zal verglijden richting obesitas.»

JAMBON «Hij oogt nog altijd redelijk strak, omdat hij zijn pakken goed kiest (lacht).»

Afgunst

Eerder dan zelf jaloers te zijn, is Charles Michel het onderwerp van jaloezie en nijd. Al sinds zijn jeugdjaren moet hij opboksen tegen de jaloezie die komt kijken bij de stempel ‘zoon van’. Volgens zijn vader is dat ‘een wonde die hij al heel lang meedraagt’. Toen Charles Michel eerste minister werd, nam hij doelbewust afstand van zijn vader om van het predicaat ‘fils à papa’ af te raken. Gérard Deprez; een goede vriend van zijn vader, nam de rol over als raadgever en klankbord.

DEPREZ «Ik wil mezelf niet zijn mentor noemen, die benaming komt van Louis Michel. Maar ik ben wel één van de mensen die hij af en toe belt om een mening te vragen. Om een hypothese te testen, bijvoorbeeld, of op moeilijke momenten. Soms bellen we drie keer in een week, maar evengoed gaan er soms drie, vier maanden over zonder dat we elkaar spreken.»

HUMO Neemt Charles uw advies ter harte?

DEPREZ «Meestal geeft hij zijn visie en ik de mijne, en al pingpongend komen we tot een compromis. Maar als hij overtuigd is van een idee, is het erg moeilijk om hem daarvan af te brengen. Dat heb ik een paar keer ondervonden, toen ik niet akkoord ging met hem. Hij heeft toen niet geluisterd en heeft zijn eigen zin doorgedreven. Achteraf bleek dat hij gelijk had.»

HUMO Zijn vader zegt dat Charles closer is met u dan met hem.

DEPREZ «Psychologisch ligt het natuurlijk moeilijk voor een politicus met zo’n belangrijke positie om raad te vragen aan zijn vader.

»Als Louis Michel iets aan zijn zoon wil vertellen, gebruikt hij me soms als boodschapper: ‘Als ik het hem zeg, wordt hij kwaad,’ zegt zijn vader dan (lacht).»

VAN CAUWELAERT «In het begin zag je nog weleens artikels verschijnen over vader en zoon – samen in de wijnkelder, herinner ik mij nog – maar recent is dat niet meer gebeurd. Net om die indruk te vermijden dat hij als een fils à papa in de Wetstraat is binnengekomen. Maar zo is het natuurlijk wel gegaan, al heeft hij later wel wat meer body gekregen. Hij is nog altijd de fiston van Louis Michel. Je moet zijn vader niet onderschatten: die heeft Buitenlandse Zaken gedaan, heeft in het Europees Parlement gezeten, is Europees commissaris geweest… Dan heb je natuurlijk een Europees adresboekje dat kan tellen. En dat zal Charles zeker van pas zijn gekomen.

»Vader Michel heeft zijn zoon naar zijn eigen beeld en gelijkenis in de politiek gebracht. Hij heeft hem klaargestoomd en hem ook op alle mogelijke manieren gesteund en geholpen. Het was trouwens ook vader Michel die het destijds mogelijk maakte dat hij een coalitie aanging met de N-VA. Als Michel senior toen van zijn tak had gemaakt, dan had de zoon het niet gedaan, hè. Maar Louis Michel zag dat zijn zoon zijn eigen grote droom, namelijk premier worden, kon waarmaken, en toen was er natuurlijk plots geen bezwaar meer tegen de N-VA.»

HUMO Steekt het politieke talent van Bart De Wever hem soms de ogen uit?

DEPREZ «Daarvoor zijn hun persoonlijkheden te verschillend. Bart De Wever doet hard zijn best om over te komen als een intellectueel, met zijn Latijnse zinnetjes en zijn filosofische ontboezemingen, waarmee hij wil tonen hoe gecultiveerd hij is. Charles Michel heeft dat niet nodig. Men weet dat hij gecultiveerd is. Hij legt zijn redeneringen uit, haalt argumenten aan, zonder al die franjes.»

CHARDON «Het zou wel kunnen dat hij zich in een concurrentiestrijd verwikkeld voelt met Paul Magnette. Die is naar mijn gevoel aan Franstalige kant de enige op hetzelfde niveau als Charles Michel. Op intellectueel vlak overklast hij Michel, bijvoorbeeld met zijn kennis van de grote schrijvers. Michel is extreem intelligent, maar hij is geen intellectueel. Het zegt hem niks om alle grote schrijvers van het westerse denken te citeren tijdens een interview, terwijl Magnette dat wel doet. Misschien voelt Michel daar wel wat rivaliteit, maar wat is er voor de rest om jaloers op te zijn?»

KUCZKIEWICZ «Hij was het jongste provincieraadslid ooit, het jongste federaal parlementslid, hij was al minister op 24 jaar, en de jongste eerste minister, nu de jongste Europese president. Ik denk niet dat jaloezie hem drijft. Hij wil gewoon de beste zijn in alles.»

CHARDON «Het zullen eerder de anderen zijn die afgunst voelen. Dat er geen felicitaties kwamen van Waalse partijleiders, zal daar vast ook mee te maken hebben. De eerste minister, die ze jarenlang hebben bekampt vanuit de oppositiebanken, weet nu te ontsnappen. En hoe! Zijn carrière gaat als een raket. Hij gaat straks buiten langs de grote poort, naar zijn prestigieuze post in Europa, terwijl zij blijven zitten met de eeuwige Belgische euvels.»

JAMBON «Alle Franstalige partijen hebben bijna vijf jaar lang federaal oppositie gevoerd tegen de MR. Alle pijlen waren gericht op de MR, en dus op de persoon van Michel. In Wallonië stelde men het ook voor alsof Bart De Wever de ware leider van de regering was en Charles Michel alleen maar diens marionet. Dat was natuurlijk niet het geval. Dat hij het nu tot Europees president heeft geschopt, lijkt me daarvan wel het mooiste bewijs. Zo’n functie krijg je niet als je al die jaren alleen maar iemands handpop bent geweest.»

VAN CAUWELAERT «Hij heeft nochtans altijd terughoudend tegen de N-VA opgetreden, omdat hij aan de draad van De Wever hing. Als ik me niet vergis, heeft De Wever ooit in een interview gezegd dat hij maar aan de draad hoefde te trekken en het was gedaan met die regering – wat eigenlijk ook gebeurd is.»

HUMO Hij was de jongste premier die we ooit hebben gehad. Kon hij in zijn onervarenheid iedereen wel voldoende in het gareel houden?

JAMBON «Hij was zeker geen premier van de stijl-Dehaene. Die klopte op een gegeven moment op tafel en zei: ‘Nu is het zo omdat het zo is.’ Charles was veel diplomatischer. Hij draaide liever eerst nog een paar rondjes dan de forcing te voeren.»

HUMO Voor hij premier werd, had hij binnen de MR een bitse strijd om de macht uitgevochten – en gewonnen – met de clan van Didier Reynders. Gedurfd.

VAN CAUWELAERT «Dat moet je inderdaad aandurven. Reynders heeft in heel het land bij alle grote diensten zijn mannetjes zitten, van de Nationale Bank tot alle grote administraties. Hij weet wat macht is en hoe je ermee moet omgaan. Met zo iemand ga je dus niet zomaar de strijd aan. Maar voor Michel was het ook gewoon een kwestie van overleven: als hij carrière wilde maken, had hij geen keuze en móést hij de strijd aangaan met Reynders.»

Woede

Wat maakt Charles Michel boos? Verliezen op een tennisveld, om maar iets te noemen. In het boek ‘Charles Michel: portret van een jeune premier’ haalt vader Louis herinneringen op: ‘Als hij in het tennis werd verslagen door zijn moeder, mens, dat was me nogal iets! Hij sakkerde urenlang.’ Slechts één keer in zijn leven heeft Charles zijn vuisten gebruikt: op de humaniora. ‘Er was een kind dat mijn vader beledigde, die toen burgemeester was. Hij begon mij te slaan. Ik heb toen voor het eerst gevochten, ik moet 12 jaar oud zijn geweest.’

KUCZKIEWICZ «Charles heeft wat we in het Frans ‘des colères froides’ noemen: hij wordt boos, maar alleen vanbinnen. Het is een koude vis, hij toont niet vaak zijn emoties, maar kan wel rancuneus zijn. Daarin is hij heel anders dan zijn vader, die een zuiders temperament heeft en snel kwaad wordt. Na zo’n uitbarsting is hij het ook weer snel vergeten. Bij Charles blijft de colère langer hangen. Als hij je iets kwalijk neemt, zal hij dat niet snel vergeten. Hij heeft bijvoorbeeld geen goed woord over voor Béatrice Delvaux, die als politiek commentator vaak scherpe kritiek levert op zijn beleid.»

CHARDON «Bij hem moet je niet bang zijn als hij roept, maar wel als hij zwijgt. In zijn stiltes is hij gevaarlijk.

»Bovenal is hij een strateeg. Daarin is hij helemaal anders dan zijn vader, met zijn sympathieke uitstraling. Louis en Charles zijn tegenpolen. Louis roept, tiert, lacht, huilt. Zelf heb ik hem twee keer doen huilen tijdens een interview. Zoiets zal je nooit meemaken met Charles. Zijn emoties toont hij niet aan journalisten. En als hij ze wél toont, dan is het een berekende zet. In 2014 moest hij op tv komen uitleggen waarom hij met de N-VA ging regeren, hoewel hij tijdens de kiescampagne nog had beweerd dat de voorstellen van de N-VA naar extreemrechts neigen. Hij sloeg publiekelijk mea culpa: ‘Ik heb me vergist.’ Theater van de bovenste plank. Hij stond daar niet te huilen of een scène te maken, het was volledig berekend.»

HUMO Iedereen herinnert zich nochtans nog zijn uithaal naar Theo Francken in de Kamer.

VAN CAUWELAERT «Dat zijn gecontroleerde, puur gespeelde woedebuien. Het staat goed. Hij heeft Francken dan toch eens goed de oren gewassen in de Kamer. Maar Francken bleef wel mooi zitten. Terwijl er andere ministers van zijn eigen partij hebben geblunderd, en die moesten wél weg. Ook zijn speech in Marrakech was puur theater.»

JAMBON «Soms is die woede gespeeld, soms echt: het kan een emotie van het moment zijn, maar het kan evengoed een methodiek zijn. Ik denk dat het bij Charles vaak dat laatste was. Ik heb hem tijdens begrotingsconclaven ook weleens tegen Kris Peeters of Alexander De Croo zo’n uitval zien doen. Maar al bij al heb ik hem niet vaak woedend gezien. Ik heb wel vaak gedacht: allee, Charles, dat je je nu nog kalm kunt houden!»

HUMO Na Michels bezoek aan de Marrakechtop en zijn vlammende speech is de N-VA uit de regering gestapt. Heeft dat tot een woedeaanval geleid?

JAMBON «Nee, hij was niet kwaad. Het was eerder ontgoocheling. We hebben daar natuurlijk de nodige gesprekken over gehad. Maar die zijn altijd op een zeer beschaafde manier gevoerd. Ik kan niet zeggen dat Charles in die vijf jaar ooit kwaad op mij geweest is of naar mij heeft uitgehaald.»

HUMO Waar wordt hij wel kwaad om?

DEPREZ «Hij had het heel moeilijk met de affaire van de Soedanezen die door Vreemdelingenzaken waren teruggestuurd naar hun land zonder dat men zich verzekerd had dat ze geen foltering riskeerden. Hij was boos op de mensen die de zaak onnodig opklopten. Het heeft enorm veel tumult veroorzaakt binnen de partij.

»Net zoals het wetsvoorstel over de huisbezoeken trouwens. Volgens dat voorstel kreeg de politie de toelating om huiszoekingen te doen bij mensen die ervan verdacht werden onderdak te bieden aan illegalen. Ook daar laaiden de emoties hoog op, en Charles zag zich verplicht om het project in de diepvries te stoppen. Op die momenten voelde ik heel duidelijk zijn verkramptheid. Ik zag dat hij zin had om de dwarsliggers op een brute manier tot de orde te dwingen, maar hij heeft dat uiteindelijk niet gedaan.

»Ook het conflict met de N-VA over het Marrakechpact maakte hem zeer gespannen. Hij heeft gedaan wat hij moest doen, want er was geen enkel alternatief, maar het gevolg is wel dat zijn regering viel.»

KUCZKIEWICZ «De regeringscrisis rond het Marrakechpact heeft hem wél de gelegenheid gegeven om internationaal sterk uit de hoek te komen. Hij had zich zes maanden eerder voor België geëngageerd om te tekenen, en heeft woord gehouden. Dat heeft indruk gemaakt bij de andere lidstaten: de Belgische premier is een man uit één stuk, die nee zegt tegen de extremisten en zijn eigen waarden van solidariteit trouw blijft. Dat staat in schril contrast met zijn imago in België, waar men hem verweet te veel van Franckens antimigratie-excessen te slikken.»

HUMO Louis Michel omschreef zijn zoon ook als iemand die slecht tegen kritiek kan.

KUCZKIEWICZ «Hij is zéér gevoelig voor kritiek. Alle politici hebben dat trekje, maar hij meer dan gemiddeld. Hij heeft dan het gevoel dat hij onrechtvaardig behandeld wordt.»

DEPREZ «Er zijn momenten geweest waarop ik zag dat hij dicht bij een woede-uitbarsting stond, bijvoorbeeld als hij lastige vragen uit het parlement kreeg. Zijn stem wordt dan wat metaalachtig en hij begint sneller te praten, maar hij slaagt er eigenlijk altijd in zich te beheersen.»

HUMO Michel wordt, zowel in de binnen- als de buitenlandse pers, weleens weggezet als ‘de poedel van Macron’. Hoe vervelend vindt hij dat?

JAMBON «De slippendrager van Macron zijn, is voor een Waalse politicus nog niet zo erg. Dat men hem de handpop van Bart De Wever noemde, was voor hem echt verschrikkelijk en heeft hem in het diepste van zijn wezen geraakt. Het verhaal dat hij aan het handje van Macron zou lopen, stoorde hem veel minder. Er is altijd een link geweest tussen Franstalig Belgie en het Elysée.»

Traagheid

Lui of traag, het valt niet te rijmen met Charles Michel. Niet voor niets was zijn totem bij de scouts ‘volhoudend veulen’. Als kleine jongen loopt hij zich de longen uit het lijf tijdens een veldloop. Laatst eindigen is gewoon géén optie. ‘Hij rende zo snel dat ik bang werd,’ vertelt vader Louis in ‘Charles Michel: portret van een jeune premier’: ‘Ik dacht dat hij zou doodgaan. Het is een doorbijter, hè, wilskracht dat die heeft!’

CHARDON «Hij is simpelweg hyperactief. Hij zal de dingen nooit op hun beloop laten maar grijpt in waar hij kan. Hij is er stellig van overtuigd dat hij zo de natuurlijke gang van zaken kan wijzigen.

»Op het vlak van werk is hij nooit tevreden. Hij is erg veeleisend tegenover zijn medewerkers. Hij verlangt precisie, houdt niet van foutjes of op-goed-geluk.»

KUCZKIEWICZ «Charles Michel beheerst zijn dossiers tot in de puntjes, ook de Europese – een groot verschil met Elio Di Rupo. Die kende zijn dossiers helemaal niet en wimpelde alle vragen van journalisten weg met een grap.»

CHARDON «Ook als kind wilde hij altijd de eerste zijn. Met een vader als Louis Michel, die zo bekend is en zo’n opmerkelijk karakter heeft, ben je verplicht om zelf óók opmerkelijke kwaliteiten te ontwikkelen. Charles is daarin geslaagd, met een karakter dat helemaal anders is dan dat van zijn vader. Louis bekoort op een haast zinnelijke manier, terwijl Charles altijd een muur rond zich zal optrekken.»

HUMO Als Charles iets wil, probeert hij alles om het te bereiken. In ‘Portret van een jeune premier’ vertelt hij dat hij in zijn jonge jaren van een motor droomde, maar dat zijn moeder tegen was. Daarom bedacht hij een list: hij gaf al zijn zuurverdiende vakantiegeld uit aan een tweedehands Yamaha Virago, die hij vervolgens aan zijn vader schonk. Zijn moeder kreeg bijna een zenuwinzinking, zijn vader beloofde het ding van de hand te doen, maar drie weken later maakte vader motortochtjes door Waals-Brabant, met moeder achterop. Dat zette de deur open voor een eigen motor voor Charles.

DEPREZ «Ik kende die anekdote niet, maar ik herken het patroon. Hij gebruikt dergelijke strategieën ook om interne spanningen binnen de partij op te lossen en uiteindelijk zijn zin te krijgen. Het mag lang duren, maar hij laat zijn idee niet los. Als iets mislukt, zal hij het vanuit een andere hoek proberen. En dat blijft hij doen tot het lukt.»

KUCZKIEWICZ «Zo heeft hij ook een paar dingen geregeld op Europees niveau. Lang vóór Emmanuel Macron tot president van Frankrijk werd verkozen, is Charles Michel al samen met de Luxemburgse premier Xavier Bettel heel discreet met hem gaan lunchen. Michel heeft Macron daar gebrieft over de machtsverhoudingen en de dynamiek binnen de Europese Raad, en dat heeft hem geen windeieren gelegd. Dat hij nu Europees president wordt, heeft hij – onder meer – aan de steun van Macron te danken.»

VAN CAUWELAERT «Hij heeft ook alles gedaan om die relatie te smeren. Onder andere door Macron binnen te loodsen in de Europese liberale fractie. Met als gevolg dat Macron die fractie vandaag gewoon stúúrt. Dat is ook de reden waarom Verhofstadt mocht opkrassen.»

KUCZKIEWICZ «Louis Michel en Verhofstadt konden het goed met elkaar vinden, maar tussen Verhofstadt en Michel junior heerste een rivaliteit. Charles werd erg zenuwachtig als zijn vader over ‘Guy’ praatte.»

HUMO Weegt hij zwaar genoeg om iets in Europa te kunnen betekenen?

VAN CAUWELAERT «Dat zal blijken bij de eerste crisis. Bij Herman Van Rompuy is het ook zo gegaan. In het begin was men over hem niet zo enthousiast, maar Van Rompuy heeft later tijdens een aantal crisissen bewezen dat hij wist hoe je een vergadering in goede banen moest leiden, en zo heeft hij zijn autoriteit gevestigd. Van Rompuy had er natuurlijk al wel een langere carrière opzitten. Hij had een jarenlange ervaring die Michel niet heeft. Maar Charles Michel kan dan weer teren op de ervaring van zijn vader. Hij is goed omringd, en hij kent de Belgische topdiplomaten.»

JAMBON «Herman Van Rompuy had de gave om zichzelf weg te cijferen in functie van het resultaat. Ook Charles is heel resultaatgericht. Zijn emoties zijn ondergeschikt. Hij vertelde mij weleens onder vier ogen wat hij van bepaalde situaties of bepaalde figuren dacht, maar hij hield dat voor zich als hij het regeringsschip daarna weer recht probeerde te trekken. Wat natuurlijk slim is. Als je mensen begint te kapittelen, kan dat een averechts effect hebben. Sommigen kruipen dan helemaal in hun schulp of zetten hun pantsers op. Hij begrijpt hoe mensen in elkaar zitten en hoe je ze moet behandelen om tot resultaat te komen.»

KUCZKIEWICZ «In de Belgische politiek heeft Charles Michel een heel ander imago dan op Europees niveau. In Franstalig België heeft men nooit verteerd dat hij in 2014 een regering heeft gevormd met de N-VA. Dat werd in het zuiden van het land als verraad gezien. Dat hij niet krachtdadiger optrad tegen de provocerende tweets van Theo Francken, werd gezien als een bewijs dat de echte baas van de regering in Antwerpen woonde. Daardoor heeft hij nog altijd een zeer conflictueuze relatie met Franstalige politieke journalisten in België. Hij belt hen vaak persoonlijk op als ze een artikel schrijven dat hem niet zint, en begint dan te discussiëren.

»Op Europees niveau heeft hij geen last van zulke spanningen en gekibbel. Men ziet hem daar vooral als een bruggenbouwer, iemand die constructief naar oplossingen zoekt maar er niet voor terugschrikt om ferme taal te spreken. Zijn relatie met journalisten is er dan ook totaal anders. In de Raad van Europa zit hij ook veel meer op zijn gemak, tussen de staatshoofden en regeringsleiders van de 27 andere lidstaten, onder gelijken. Niemand stelt er zijn autoriteit als - eerste minister ter discussie.»

HUMO Is zijn vertrek uit de Belgische politiek een groot verlies?

VAN CAUWELAERT «Zeer zeker níét. Ik denk dat pakweg Reynders een veel betere premier zou zijn. Technisch en inhoudelijk is die toch van een ander kaliber dan Michel. Maar voor de MR begint het wel een probleem te worden. Als Reynders ook nog één of andere buitenlandse benoeming krijgt, wat niet uitgesloten is, dan is die partij gewoon onthoofd. Dan is het nog een particule, een partijtje. Die zal helemaal opnieuw moeten worden opgebouwd.

»Maar voor de Belgische politiek is het niet bepaald een aderlating. Ik heb Michel weleens ontmoet, en ik kan niet zeggen dat hij als persoonlijkheid een diepe indruk op mij gemaakt heeft. En als premier evenmin. Ik kan me niet inbeelden dat men hem president van Europa heeft gemaakt vanwege zijn doortastende politieke optreden.»

Hebzucht

Van hebberigheid heeft Charles Michel weinig last. Dat kreeg hij mee van thuis: grootvader Albert was een simpele dorpsslager. Over zijn grootouders vertelt hij in ‘Charles Michel: portret van een jeune premier’: ‘Ze gingen nooit met vakantie, hun enige pleziertje was een uitstapje naar Durbuy, nu en dan op zondag, om een stuk taart te eten en een kop koffie te drinken. Dat heeft mij getekend: de eerbied voor werk, bescheidenheid, eenvoud.’

CHARDON «Dat hij niet materialistisch is ingesteld, heeft hij inderdaad van thuis meegekregen. Zijn vader heeft aan zijn eigen jeugd een grote frustratie overgehouden: hij wilde naar de universiteit, maar daar hadden ze thuis het geld niet voor. Hij heeft dan maar een diploma regentaat behaald en is leraar Nederlands geworden in de lagere graad van het middelbaar. Het heeft hem met een minderwaardigheidscomplex opgezadeld tegenover de andere grote MR-leiders van zijn tijd, die eerder intellectuelen waren. Charles heeft dat onevenwicht nu rechtgetrokken. De vader heeft via de zoon zijn gram gehaald.

»Als hij echt geld wilde verdienen, dan was hij in het bedrijfsleven gegaan. Rijk worden is zeker niet zijn voornaamste motivatie. Het gaat ’m om de macht.»

JAMBON «Ik heb hem ook niet als een materialist ervaren, of iemand die kickt op luxe. Hij rijdt met een motor en gaat naar Frankrijk op vakantie. Dat is niet bepaald exuberant, hè.»

DEPREZ «De Michels hechten veel belang aan een eigen patrimonium. Een eigen huis, een vakantiehuis. Charles woont in een mooie, comfortabele villa in Waver, midden in de natuur. Zowel vader als zoon vinden het belangrijk om een eigen plek te hebben, maar dat heeft niks met hebzucht te maken.»

JAMBON «Ik heb een paar keer bij hem thuis vergaderd: laat ik zeggen dat hij in de betere middenklassevilla woont. Maar hij is zeker niet iemand die zijn rijkdom graag lang en breed etaleert – voor zover je al rijk kunt worden met de politiek, natuurlijk (lacht).

»Misschien wel een beetje overdreven is zijn veiligheidsobsessie. Die betonblokken voor zijn kabinet, die bodyguards en die gepantserde Mercedessen waarin hij zich verplaatst: dat soort showelementen, om het wat oneerbiedig uit te drukken, koesterde hij wel. In volle terreurcrisis was dat zeker verantwoord, maar vandaag is het toch echt niet meer nodig en lijkt het me meer met prestige en decorum te maken te hebben dan met een reële dreiging.»

HUMO In dat opzicht heeft hij de job van zijn leven gevonden: als Europees president krijgt hij straks de beschikking over vijf limousines-met-chauffeur en tien veiligheidsagenten.

JAMBON «Dat zal hem heel goed afgaan (lacht).»

HUMO Zie je hem na zijn politieke carrière de overstap maken naar het bedrijfsleven?

KUCZKIEWICZ «Dat zie ik wel in hem, ja. Ik heb Louis Michel twee weken geleden nog gesproken, toen nog helemaal niet duidelijk was hoe de kansen van Charles lagen voor die Europese job. Vader Michel had er weinig hoop op: ‘Dat is toch maar een loterij.’ Hij vertelde dat hij zijn zoon had aangeraden om te stoppen met de politiek en in het bedrijfsleven te stappen. Hij vond de politiek te agressief geworden, te hard en te polemisch.»

Onkuisheid

Naast het woelige professionele leven van Charles Michel vormt zijn liefdesleven een kabbelend beekje, met vriendin Amélie Derbaudrenghien als baken van rust. Ooit was het anders: als jonge minister kwam Charles opeens in het oog van de media én van de vrouwen terecht. Macht erotiseert, en hij staat bekend als een verleider. Nadat zijn huwelijk met de moeder van zijn zoon op de klippen was gelopen, verliep zijn liefdesleven een tijdje hobbelig. Dat deed denken aan zijn jonge jaren, toen hij, tot groot ongenoegen van zijn christelijke moeder weleens met meerdere meisjes tegelijk durfde uit te gaan.

DEPREZ «Hij is een charmeur, maar ook dat is geen hoofdzonde. Voorts zijn dat niemands zaken. Ik kan u alleen maar zeggen dat hij mij nooit oneerbare voorstellen heeft gedaan (bulderlacht).»

JAMBON «Ook ik heb geen enkele indicatie van onkuisheid (lacht).»

CHARDON «Als je een bekend en machtig politicus bent, zullen er altijd wel geruchten en praatjes zijn. Ik ken het privéleven van Charles Michel niet, maar ik ben er wel zeker van dat hij absoluut geen Dominique Strauss-Kahn is. Zijn vriendin is heel charmant en ze hebben net hun tweede kindje gekregen. Normaler kan haast niet, zou je zegggen.»

JAMBON «Zijn gezin is heel belangrijk voor hem. Charles is echt wel een family man. De weinige vrije tijd die hij als premier had, ging voor een heel groot deel naar zijn gezin.»

HUMO Hij is tijdens zijn premierschap nog een tweede keer vader geworden.

JAMBON «Geen evidentie in die functie. Daarom resideerde zijn vriendin met hun kleintje ook in de ambtswoning aan de Lambermontstraat. Zo kon hij tijdens vergaderpauzes toch even zijn gezin zien. Het is ook meermaals gebeurd dat hij bij het begin van een vergadering zijn kindje kwam tonen. Zijn vriendin was er dan ook bij. Hij stopte dat zeker niet weg.»

HUMO Zijn vriendin heeft ook een miskraam gehad. Hoe ging hij daarmee om?

JAMBON «Wij wisten daar natuurlijk van. Hij heeft het ons ook zelf verteld. Je zag wel dat het hem raakte, maar het heeft de werkzaamheden niet beïnvloed. Hij heeft toen ook geen dagen vrij genomen, of zo.»

HUMO Het valt op hoe weinig we uiteindelijk van hem weten.

VAN CAUWELAERT «Hij is inderdaad veel discreter dan zijn vader. Over Louis Michel wisten we veel meer. Maar dat is zeker ook een kwaliteit. In een job als degene die hij net heeft gekregen, is discretie de grootste troef.»