De 7 Hoofdzonden van Coely: ‘Er zit zoveel liefde in mij: ik móét daarmee morsen!’

De Poolster aan de Belgische hiphophemel schijnt weer helder en krachtig. ‘Alive’, de nieuwe plaat van Coely Mbueno (29), klinkt als het manifest van iemand die wolken kan wegblazen. Er is ook wel wat gebeurd: Coely kreeg een lelijke beenveeg van een depressie, werd moeder, en spelde zichzelf helemaal uit tijdens de pandemie. Het resultaat is een puzzel die alleen zij kon leggen: het zijn haar stukjes hoop en wanhoop, het is haar liefde en haar joie de vivre. ‘Alive’? And kicking, vanavond in de AB!

HUMO De 7 Hoofdzonden, Coely! Ben je gelovig?

COELY MBUENO «Ja. Ik behoor tot de de Kimbanguïstische Kerk, een onafhankelijke Afrikaanse christelijke kerk. Het is lang geleden dat ik nog naar een dienst geweest ben, maar ik kijk wel geregeld online. En ik bid vaak. Zeker wanneer het niet goed met me gaat, zoek ik God. Dan voel ik: I need a prayer. Vroeger pende ik dagboeken vol. Van een genadeloze eerlijkheid waren die. Nu bid ik. Eventjes een gesprek met God en ik kan weer verder. Het is mijn vitamine.»

TRAAGHEID

HUMO ‘Alive’ is je eerste plaat sinds ‘Different Waters’ uit 2017. Je hebt je tijd genomen.

COELY (knikt) «Dat hebben we – ik praat altijd in de we-vorm: Coely is een groep – heel bewust gedaan. Grofweg hadden we de afgelopen jaren twee opties. We konden meegaan met la foule en de recepten van onze succesjes recyclen. Maar we konden ook op zoek gaan naar onze identiteit en de muziek maken die die identiteit ons dicteerde. Het is die tweede optie geworden, ook al was dat de moeilijke weg. Want zoiets vraagt tijd. Het gaat traag. Het genre, de stem, de songs: het is altijd weer zoeken. Mijn echte zangstem heb ik bijvoorbeeld pas twee of drie jaar geleden gevonden.

»Ik ben iemand anders dan toen we ons debuut uitbrachten, en dat moet aan deze plaat te horen zijn. Ik neem zoiets heel ernstig. Voor mij is muziek geen verstrooiing, wel kunst. En mooie dingen vragen nu eenmaal tijd.»

HUMO Bezit je ook het talent om onbeschroomd lui te zijn?

COELY «Een beetje. Na een drukke periode twee dagen werkelijk níéts doen, dat vind ik heerlijk. Maar ik moet wel uitkijken dat ik niet in die lethargie blijf hangen, want als ik te lang met niets bezig ben, word ik ook loom in het hoofd – en bij mij betekent dat dat depressie komt opzetten. Na een tijdje kies ik dus altijd weer voor motion. Dan moeten de dingen opnieuw bewegen.

»Weet je wanneer ik de traagheid pas écht ontdekt heb? In de stilte van de pandemie. Toen pas kon ik eens goed naar mezelf kijken. Daarvoor was ik altijd maar aan het razen. Ik werd volwassen en er was meteen de muziek, ik nam een plaat op met de groep, we speelden shows, we stonden op almaar grotere festivals… Alles was snel en opwindend. Daardoor was er vaak geen tijd om de dingen intens in me op te nemen. Ik holde van het ene naar het andere, en soms leek het alsof er een vlies zat tussen mezelf en de wereld: hoe hard die ook joelde, ik hoorde het maar vaag.

»Enfin, tijdens de pandemie was er voor het eerst tijd om alles eens grondig te overdenken. Dat klinkt misschien zwaar, maar er waren ook opbeurende conclusies. Ik zag bijvoorbeeld plots wat voor een leuke groep wij vormen en hoe graag ik met die gasten op een podium sta. Ik heb me toen voorgenomen om voortaan niets nog in een waas te laten gebeuren. In de studio, op het podium, in gesprekken, in m’n persoonlijke leven: ik wil me bewust zijn van elk ogenblik. De jaren mogen me niet als zand door de vingers glippen.»

GULZIGHEID

HUMO Waarom weet ik niet, maar ik associeer je niet met mateloos middelengebruik.

COELY «Dat heb je goed gezien. Pas op, ik heb wel gerookt – gewone sigaretten en, euh, andere (lacht). En er is een tijd geweest waarin ik graag alcohol dronk. Het ging altijd in fases, eigenlijk. Nu rook en drink ik niet meer, omdat mijn stem mijn instrument is – en een instrument moet je verzorgen.

»Los daarvan heb ik geen aanleg voor verslavingen. Ik ben wel nieuwsgierig naar dingen, maar ik laat ze niet met me aan de haal gaan.»

HUMO Je komt uit Antwerpen, maar woont nu in het meer kosmopolitische Dendermonde.

COELY (lacht) «Ik hou nog altijd ontzettend van de drukte van Antwerpen, maar ik zou er niet meer kunnen wonen. Ik ben er een bezoeker geworden, een enthousiaste passant, en dat bevalt me. Soms dompel ik me even onder in de vibe van de grote stad, en dan kom ik heel energiek weer thuis. Maar elke dag in de jachtigheid en het gewoel, dat zou me niet meer lukken.

»Ik ben hoogsensitief, de wereld toont zich sowieso al aan me als een bombardement van prikkels. Alles kan zo groot en zo veel zijn! Dan wil ik schuilen, zoek ik een cocon en word ik een huismus. Eventjes, want ik weet dat ik zo’n periode niet mag laten aanslepen. Wanneer ik me te lang thuis heb verschanst, moet ik naar buiten. Wég. Een mens moet de wereld in, van leuke dingen proeven – en af en toe moet ik mezelf daaraan herinneren.»

HOOGMOED

HUMO ‘We waren vaker wel dan niet het onderwerp van de moppen van anderen,’ zei Mitch, je oudste broer, in De Morgen. Ik neem aan dat dat te maken had met jullie thuissituatie? Jullie zijn opgegroeid in generatiearmoede.

COELY «Als kind deerde dat me niet. Ik hoorde de opmerkingen nauwelijks. En als tiener kwam ik in een heel leuke klas terecht. Het bewijs: op mijn huwelijksfeest waren al mijn klasgenoten van toen er, netjes aan één tafel. Iedereen wist indertijd ook in welke situatie we thuis leefden. Ik kan me maar één gesprek herinneren dat echt pijn deed. Een vriendin van me kwam bij me thuis en zei: ‘O, jullie zijn écht arm.’ Dat sneed wel door me heen, ja. Het was een stempel die brutaal op mijn voorhoofd gedrukt werd: ik was officieel arm, want de buitenwereld vond het ook. Terwijl ik me voordien eigenlijk helemaal niet arm had gevoeld. We hadden problemen, maar we waren ook goed getraind in het vinden van oplossingen. En iedereen had zo z’n issues. Ik voelde me niet het treurige schaapje van de klas.

»Pas later, toen ik al volwassen was, ben ik gaan beseffen dat het toch wel wat was, die jeugd van me. De armoede, de woelige scheiding van mijn ouders… Ik dacht: hoe heb ik dat toch allemaal doorstaan?»

HUMO Werd je in de muziekwereld met open armen ontvangen?

COELY «Goh, in het begin van mijn carrière voelde ik weleens wat dedain. Dat kwam dan vooral van mensen die al veel langer dan ik in die wereld rondlopen en een beetje meewarig keken naar die nieuwe. Maar ik heb me dat nooit echt aangetrokken. Haters gonna hate – en haat moet je vooral niet met haat beantwoorden.»

HUMO Dat is een mooi principe.

COELY «Het is zelfs een beetje een probleem. Ik ben te lief, omdat ik me te goed kan inleven in anderen. Ik denk na een onaangenaam gesprek nooit gewoon: wat een klootzak. Nee, ik probeer te bedenken waar die persoon mee zou kunnen worstelen.

»Ik vind dat muzikanten ook wat mildheid verdienen. Die wereld kan je gék maken. Meestal is arrogantie een symptoom van een dieperliggend probleem. Dat is toch de rode draad die ik zie in muziekdocumentaires: wie zich aanstelt, doet dat doorgaans omdat hij of zij zich fundamenteel slécht voelt. Amy Winehouse was helemaal geen diva! Ze was een kwetsbare jonge vrouw die zo worstelde met haar identiteit dat ze gekke dingen begon te doen. Hetzelfde geldt voor Lauryn Hill. Als je dan niet de juiste mensen rond je hebt, loop je verloren. Dat wil ik absoluut vermijden.»

HUMO Heb je jezelf ooit betrapt op arrogantie?

COELY «Nee, en ik ben vast van plan om dat zo te houden. En als het alsnog zou gebeuren, zou mijn omgeving me wel weer de zwaartekracht leren. Als ik ooit een dikke nek krijg, als ik ooit over the top ga, dan stop ik ook meteen met zingen. Dat is een plechtige belofte waar je mij aan mag houden. (Huivert) Het is helemaal wat ik niet wil zijn – zelfgenoegzaam.

»Ik heb wel moeten leren op m’n strepen te staan. Om ervoor te zorgen dat mensen niet in mijn plaats beslissen. Ik zei het daarnet al: ik heb best veel tijd nodig gehad om m’n eigen identiteit te vinden. Of misschien… (Twijfelt) Misschien was uitzoeken wie ik ben niet de grote klus. Wel: durven uitdragen wie ik ben. Ruimte opeisen, vertellen wat ik verlang, beslissingen nemen, dat heb ik allemaal pas recent geleerd.»

HUMO Wie kan jou het best tegenspreken?

COELY «O, da’s een makkelijke vraag: mijn moeder. Ik ben nu 29 en ik krijg nog altijd preken van haar. En op mijn 50ste zal ze dat nog doen. Tegenwoordig rol ik dan wat met mijn ogen en zeg ik: ‘Ja, mama, ’t is goed.’ Maar eigenlijk is dat een pose. Wat mijn moeder zegt, kruipt nog altijd onder mijn vel. Ik denk niet dat er iemand is die me zo goed kan lezen als zij. Ze zegt vaak tegen me dat ik nog niet volwassen ben, en dat ik nog te veel over me heen laat lopen. Ik heb er niet altijd behoefte aan om precies dát te horen, maar ik ben toch vooral blij dat ik zo iemand heb. Veel mensen hebben niemand die hen terecht durft te wijzen.

»Maar toegeven dat mijn moeder gelijk heeft? Nee, daar ben ik te koppig voor (lacht).»

HEBZUCHT

HUMO Je verdient nu goed je kost. Dat moet, je geschiedenis indachtig, toch een bijzonder gevoel geven?

COELY «Absoluut. Het blijft… (Denkt even na) Het blijft vreemd voelen om niet meer arm te zijn. Ik kan naar de broodzak op tafel kijken en haast verbaasd denken: gisteren hadden we ook brood, en morgen zal er óók zijn.

»Wie ooit in armoede geleefd heeft, zal dat wel herkennen. Je gaat ervan uit dat je situatie onwrikbaar is, dat je voor altijd arm zult blijven. Ik had natuurlijk wel toekomstplannen. Ik hoopte dat ik zou kunnen studeren, en dat ik daarna een baan zou vinden waardoor ik mijn moeder af en toe zou kunnen helpen. Maar verder reikte de droom niet.»

HUMO En toen was er plots de muziek.

COELY «Precies. Mijn brug naar een ander leven. Ik wil niet denken aan wie ik nu zou zijn geweest zonder die muziek.

»Mijn man en ik hebben een zoontje, en ik vind dat hij mijn verhaal moet kennen. Hij hoort te weten dat niets vanzelfsprekend is. En we zullen hem natuurlijk alle kansen geven, maar we gaan hem financieel niet verwennen.»

HUMO Kun je goed met geld omgaan?

COELY «O, dat is lang een catastrofe geweest. En eigenlijk is dat niet zo gek. We hadden thuis nooit geld, en dus heb ik ook nooit geleerd hoe ermee om te gaan. Belastingen betalen, huren, sparen, m’n uitgaven afstemmen op m’n inkomsten: het was echt een volkomen nieuwe wereld die ik binnenging.

»Misschien moet ik het nog preciezer formuleren: ik heb vroeger geleerd om met weinig geld om te gaan, maar nooit om met veel geld om te gaan. Het gekke is: voor mijn moeder ben ik wél een goeie boekhouder. Ik geef haar raad, en ik zorg er mee voor dat ze met alles in orde is. Maar voor mezelf ben ik veel slordiger. Als ik ooit Beyoncé-money heb, zal ik toch een externe boekhouder nodig hebben (lacht).»

HUMO Wat zie je als je grootste materiële verwezenlijking?

COELY «Dat mijn man en ik een huis gekocht hebben. Ik vond het een heel opwindende gedachte om mijn geld te besteden aan iets dat lang in mijn leven zal blijven. Ik had er altijd al van gedroomd om een eigen huis te hebben. En toen dat dan lukte, ja… Dat voelde zo goed. Opnieuw ging er trouwens een wereld voor me open. Documenten invullen? Een lening regelen? Verzekeringen afsluiten? Ik kende dat allemaal niet en ik vond het heerlijk. Echt, ik voelde me Alice in Wonderland.

»Het is ook fijn dat ik nu bij de dingen kan waar ik vroeger alleen maar van kon dromen. Ik zat altijd met grote, verlangende ogen te kijken naar de dure sneakers die ik mensen zag dragen op MTV. En die mooie kleren! Ik wilde dat ook, maar het was niet bereikbaar. En nu is het dat wel. Ik kan m’n haar en m’n nagels doen, ik kan sneakers kopen en coole kleren. En kunst! Dat is een nieuwe droom van me. Ik zit soms op veilingsites te kijken, en ooit wil ik zo’n prachtig kunstwerk kopen dat 10.000 euro kost!»

AFGUNST

COELY «Hier pleit ik schuldig. Ik kan echt jaloers zijn. Vroeger was dat dan op mensen die veel hadden – roem, geld, dure spullen. Nu heeft mijn jaloezie zich verplaatst naar de liefde. Ik kan echt… (Bedenkt zich) Ach, nee, nu ben ik te streng voor mezelf. Het is geen kwaaie, venijnige jaloezie. Eigenlijk ben ik vooral chill.»

HUMO Noem eens een eigenschap van mensen op wie je jaloers bent?

COELY «Makkelijk kunnen beslissen. Gewoon pats-boem, recht uit het hart: ik doe dít. Heel soms lukt het mij, maar meestal ben ik de grote twijfelaar die aan zeven anderen om een opinie vraagt.

»Ik ben ook jaloers op mensen die complexloos zeggen: ‘I don’t give a fuck.’ Niet dat je alles moet relativeren, want dan blijft er niets van waarde over. Maar ik zou soms wat lichter willen leven. Vroeger namen Mitch en ik het leven totaal niet ernstig. We lachten ons de dag door, vaak om de domste dingen eerst. Want wie een beetje oplet, ziet dat zoveel in de wereld gewoon geweldig funny is. Ik ben iets van die lichtheid kwijtgeraakt, en ik zou dat naïeve en vrolijke graag weer wat meer in m’n leven willen.»

HUMO Zijn er mensen jaloers op jou?

COELY «Sowieso. Maar hey, that’s life. Ik voel het ook altijd meteen, maar ik slaag er niet in om het mensen echt kwalijk te nemen. Misschien omdat ik het gevoel zelf ook ken? Zie ik op televisie de mansion van Jacques Vermeire, dan wil ik er ook zo een, hè. Maar dat gaat niet over iemand iets misgunnen. Het is eerder: o, misschien zal dat ooit ook voor mij weggelegd zijn.»

ONKUISHEID

HUMO Het gerucht doet de ronde dat de zeden in de muziekwereld weleens losjes zijn. Maar jij bent voor je 30ste al een getrouwde vrouw met kind.

COELY «Saai, hè. Nee, ernstig: ik begrijp het verlangen van mensen om vrolijk rond te fladderen. Om nog niet meteen grote engagementen aan te gaan en gewoon de dag te plukken – en af en toe een bloem (lacht). Maar het zit simpelweg niet in mij. I’m a flirt, dat wel. Ik vind het fijn om wat spanning in een gesprek te stoppen. Maar daar blijft het ook bij.

»Stel dat ik mijn man nog niet was tegengekomen, zou ik dan roekelozer leven? Ik zou allicht wat meer flirten, maar uiteindelijk zou er toch ook niets gebeuren. Ik ben echt veel te flink (lacht). Zo is het altijd geweest. Als tiener had ik vriendinnen die zotte dingen deden. Living the life, dat deden zij, terwijl ik altijd braafjes aan de kant stond te kijken.

»Mijn moeder was ook heel open tegenover me. Ze sprak over alles, inclusief seks. Daardoor was ik minder geneigd om te experimenteren, denk ik, want zó’n groot mysterie was het allemaal niet. Ik was 17 toen ik er helemaal klaar voor was en voor het eerst seks had. Dat was de eerste keer dat er tout court iets gebeurde. Ik was a virgin, in alles.»

HUMO De scheiding van je ouders verliep bepaald niet rimpelloos. Heeft dat je kijk op relaties aangetast?

COELY «Ik ben niet naïef. Elk geluk kan stuk. Maar het heeft me niet angstig gemaakt. Ik ben voor de liefde gegaan, voor mijn droom: een familie hebben. En soms lach ik zelf wat meewarig met m’n huisje-tuintje-boompje, maar het is wat mij vervult. Er zit een bodem onder mijn leven, er is stabiliteit, en daar ben ik blij mee. Ik zou een ongelukkige single zijn, denk ik. Nee, ik ben er zeker van: ik ben iemand die samen moet zijn. Ik wil mijn leven delen.

»Met wat zin voor overdrijving kun je zeggen dat er ook iets positiefs zat aan die scheiding van mijn ouders: ik ken nu het scenario dat ik absoluut wil vermijden. En voorlopig lukt dat aardig. Ik heb wel te lang aan zelfsabotage gedaan in de liefde. Omdat ik mijn geluk niet kon geloven. De relatie zal wel stuklopen, dacht ik dan. Of: ik ben niet goed genoeg. Maar intussen kan ik dat soort doemdenken veel kordater van me afduwen. Er zit ook gewoon zoveel liefde in mij: ik móét daarmee morsen!»

WOEDE

COELY «Als kind was ik heel verbaal tegenover m’n moeder en m’n broer. Ik kwam voor mezelf op, en ik was bij momenten erg luid. Op een bepaald moment is dat abrupt gestopt. Ik durfde niets meer te zeggen. Ik kroop weg in mezelf, en mensen moesten maar gokken hoe ik me voelde.

»Mijn broer is heel straightforward. Mitch zegt wat hij denkt en voelt. Soms is dat wat ruw, maar het heeft het grote voordeel dat je niet hoeft te raden wie hij is. Hij is eerlijk en duidelijk. Zelf ben ik dat dus een hele poos níét geweest. Ik ben heel zachtaardig, ik wil niemand bruuskeren – en daardoor hou ik vaak m’n mond. Dat is natuurlijk niet verstandig, want zo hoopt alle frustratie zich op.

»Zo ben ik ooit eens helemaal ontploft. Ik zat slecht in m’n vel, en ik wist toen nog niet hoe ik dat verdriet kon uiten. (Wijst op haar borst) Alles wat ik wilde zeggen, zat hier, maar het kwam er niet uit. In plaats daarvan begon ik te wenen en te tieren – woorden die niets te maken hadden met wat ik voelde.

»Nu goed, intussen gaat het al beter, hoor. Als ik me veilig en gewaardeerd voel, durf ik me uit te spreken. Maar de juiste manier om met iemand te communiceren blijft voor mij: rustig en vriendelijk. Ik hou niet van de explosie.»

HUMO Kan je mensen makkelijk weer in de armen sluiten nadat ze je op het hart getrapt hebben?

COELY «Nu lukt me dat, ja. Maar je weet dat ik een depressie heb gehad, toch? Wel, in die periode sluimerde er een vervelende wrokkigheid in me. Ik slaagde er niet in om mensen te vergeven. Het is hetzelfde principe als dat van de arrogantie waar ik het daarnet over had: die nukkigheid, dat kwaad zijn op de wereld, was een symptoom. Ik noem het mijn boze periode. Ik kon niets meer relativeren en was snel verongelijkt. En al die ingekookte boosheid zorgde ervoor dat ik me nóg slechter ging voelen. Dat wil ik niet meer meemaken.

»Nu probeer ik de boosheid voor te zijn, en dat begint te lukken. Ik ben nu weer veel meer de Coely van tien jaar geleden.»

HUMO Wil je me misschien het recept bezorgen?

COELY «Ik heb het al verklapt: ik heb geleerd om naar mezelf te kijken en te zien wie ik ben. En ik weet nu dat er veel verschillende manieren zijn om met mentale issues om te gaan. Dat is lang niet zo geweest. Ik ging altijd maar door, zonder iets op te lossen. Ik weet nu dat het leven vaak een gevecht is, maar ik weet ook nog iets veel belangrijkers: dat het verdomme de moeite waard is.»