De 7 hoofdzonden volgens Mark Zuckerberg, Facebook-CEO. 'Hij lijkt steeds meer op een sociopaat, op een robot die heeft geleerd om menselijk gedrag te imiteren'
Mark Zuckerberg was de afgelopen weken niet weg te slaan uit de actualiteit. Toch zijn we amper iets wijzer geworden over wie Zuckerberg echt is – volgens sommigen een robot, volgens anderen een mysterie – noch over de werking van zijn bedrijf. Kniel neer, Zuck, voor uw 7 hoofdzonden!
GRAMSCHAP
Facebook heeft zich al vaker de woede van velen op de hals gehaald, maar het privacyschandaal rond Cambridge Analytica wekte zo’n verontwaardiging dat Mark Zuckerberg het vorige week zélf mocht gaan uitleggen in Washington.
Ben Caudron (technologiesocioloog en professor aan de Erasmushogeschool Brussel) «Voor Zuckerberg waren die hoorzittingen een groot succes – door de stijgende aandelenkoers is hij op slag een paar miljard dollar rijker geworden – maar voor de rest was het een schijnvertoning. Het doet me denken aan 2013, toen Edward Snowden met zijn onthullingen kwam, en iedereen ook twee minuten nadacht over zijn privacy. Die bekommernis was toen snel voorbij, en dat zal nu niet anders zijn.»
HUMO Er zal dus niet veel veranderen?
Caudron «Veelzeggend is dat Facebook de afgelopen weken vacatures online heeft geplaatst voor lobbyisten. Toen het in 2016 onder vuur kwam door de fake news-affaire, dienden twee senatoren een voorstel in om zulke toestanden in de toekomst te vermijden. Dat voorstel is door Facebook meteen in de vernieling gelobbyd. Het geschut zal nu opnieuw in stelling worden gebracht.»
HUMO Wat dan met alle plechtige beloftes die Zuckerberg heeft gedaan?
Caudron «Ik moet het nog allemaal zien. Waar je weinig over leest, is dat Facebook in New York een afdeling heeft die zich bezighoudt met politieke propaganda. Het is een soort reclamebureau dat geen waspoeder verkoopt, maar politici. Facebook stelt die diensten al jaren wereldwijd ter beschikking van politici. De lui die de commissies in Washington bevolkten, weten dat natuurlijk ook, maar er werd met geen woord over gerept.
»Nogal wat bonzen bij Facebook liggen in bed met de politiek. Er is een draaideurrelatie tussen de Amerikaanse politiek en de private markt, je stapt er moeiteloos over van de ene sector naar de andere.»
Björn Soenens (Amerikacorrespondent van de VRT) «Veel mensen uit Obama’s entourage zijn overgestapt naar Silicon Valley. Die mensen weten hoe ze moeten lobbyen, hoe de wetgeving in elkaar zit… Nog een pikant detail: de voorzitter van de commissie in het Huis van Afgevaardigden heeft vorig jaar 27.000 dollar gekregen van Facebook voor zijn kiescampagne.»
HUMO Welke indruk maakte Zuckerberg op u tijdens de hoorzittingen?
Soenens «Hij is nog altijd heel jong. Het is een beetje een uit de kluiten gewassen tiener met een pak aan. Maar hij is heel beheerst. Emotioneel bijna niet te raken. Al merkte je wel dat de mens in hem doodnerveus was. Hij doet graag publieke optredens, maar alleen als hij ze gecontroleerd kan doen, om de boodschap te verkondigen dat ze een optimistisch en idealistisch bedrijf zijn. Hij was wel goed voorbereid. Hij had een heel weekend geoefend met consultants en zijn advocaat.
»Nu, ze hebben het hem ook niet moeilijk gemaakt. Hij heeft er zich makkelijk van af kunnen maken met een tiental standaardantwoorden.»
HUMO Hoe schadelijk is deze hele affaire voor Facebook?
Soenens «Er zal geen schade zijn. Het is zoals met de banken destijds. Facebook is too big to fail. Het houdt ons in een digitale wurggreep, we kunnen niet meer zonder. Facebook doet aan spionage, maar we laten het allemaal toe. De politiek die nu zo kritisch doet, leeft zélf van datamining. Ze zijn altijd op zoek naar profielen van kiezers. Ik hoorde dat Facebook mensen indeelt in meer dan 20.000 categorieën. Dat ze zelfs medische dossiers opkopen, zodat ze kunnen adverteren over medicatie. Dat gaat erg ver.
»Die hoorzittingen hebben vooral duidelijk gemaakt dat we nog altijd heel veel níét weten over hoe Facebook werkt. Wat doen die 15.000 à 20.000 mensen die hun content beheren? In hoeverre beïnvloeden zij de algoritmes die bepalen welke of hoeveel reacties je krijgt? Er zou een échte commissie moeten komen die alle organisaties die ons leven proberen te beheersen – dus ook Google, Amazon en Twitter – grondig doorlicht. Want het is meer dan Facebook alleen, hè.»
TRAAGHEID
Zoals wel meer multimiljardairs doen Mark Zuckerberg en zijn vrouw Priscilla Chan veel aan liefdadigheid. Zo schonk hij in september 2010 100 miljoen dollar aan het noodlijdende onderwijs in Newark. Twee maanden later ondertekende hij samen met andere superrijken als Bill Gates, Warren Buffett en George Lucas The Giving Pledge. Daarin beloven ze om in de loop van hun leven minstens de helft van hun fortuin aan liefdadigheid weg te schenken en collega-rijken te overtuigen om hetzelfde te doen. In 2015 gingen Zuckerberg en zijn echtgenote nog een stapje verder en lieten ze weten dat ze op termijn 99 procent van hun Facebook-aandelen (op dat moment zo’n 45 miljard dollar) zouden wegschenken aan de door hen opgerichte stichting die zich bezighoudt met gezondheid en onderwijs.
Caudron «Techmiljardairs pronken graag met de bedragen die ze aan liefdadigheid geven. Maar intussen proberen hun bedrijven wel zo weinig mogelijk belastingen te betalen. En dat lijkt me nog altijd de belangrijkste vorm van liefdadigheid. De Europese hoofdzetel van Facebook is, zoals die van wel meer grote Amerikaanse bedrijven, in Ierland gevestigd: een land met een zeer gunstig belastingklimaat.»
HUMO Zuckerberg benadrukt graag dat Facebook geen gewoon bedrijf is, maar dat het een sociale missie heeft: de wereld meer open en verbonden maken. Eén van zijn projecten is het in 2013 gelanceerde Internet.org. Het doel: miljarden mensen die geen internet hebben ook toegang geven.
Caudron «Ze geven die mensen wel internettoegang, maar wat ze eigenlijk krijgen, is Facebook. Het is gewoon een poging om de bevolkingsgroepen te strikken waarvan ze nu nog geen data hebben die geld opbrengen. Ik begrijp niet hoe men in dat verhaaltje blijft trappen.»
HUMO Zou het kunnen dat Zuckerberg zijn eigen verhalen gelooft?
David De Cremer (Vlaamse professor management aan Cambridge, die het schandaal van de gelekte data een jaar geleden al voorspelde) «Zuckerberg beweerde jarenlang dat Facebook goed beveiligd was, en ik kan aannemen dat hij dat toen zelf geloofde.»
undefined
'Op basis van wat we nu weten, lijkt het beter dat Zuckerberg géén president van Amerika wordt'
HEBZUCHT
Zuckerberg verdient officieel 1 dollar per jaar, maar honger zal hij niet moeten lijden. Als hoofdaandeelhouder van Facebook is hij – het wil de laatste tijd nogal fluctueren – tussen de 70 en 80 miljard dollar waard. Waarmee hij de vijfde rijkste mens ter wereld is.
Volgens insiders houdt Zuckerberg niet van luxe of uiterlijk vertoon. Hij toert rond in een voor iemand van zijn status zeer bescheiden Acura TSX (een auto van rond de 30.000 euro) en draagt het liefst zijn kenmerkende T-shirts en hoodies. Ook al zien ze er simpel uit: het is designerspul dat algauw honderden en duizenden dollars kost. Voor de grotere (vooral zakelijke) verplaatsingen heeft hij een privéjet van 700.000 dollar, maar ook dat is niet extravagant duur.
Het enige waar Zuckerberg veel geld aan spendeert, is vastgoed. Zo kocht hij in 2011 voor 7 miljoen dollar een huis met een groot domein errond in Palo Alto. Het jaar erop kocht hij de vier huizen die aan zijn eigendom grensden voor 30 miljoen dollar, naar verluidt omdat hij niet te veel inkijk wilde. Als hij per se rust wil, kan hij nog altijd uitwijken naar het huis dat hij in 2013 kocht in San Francisco. Of naar Hawaii, waar hij voor 100 miljoen dollar twee gigantische lappen landgoed kocht, inclusief hagelwit strand. Ideaal om te bekomen van een vermoeiende hoorzitting! Zijn pogingen om de twee eigendommen te versmelten door een aantal locals te onteigenen, moest hij echter staken. Ook miljardairs krijgen niet altíjd hun zin.
De cijfers gaan ondertussen door het dak: in 2017 maakte Facebook een duizelingwekkende 15,9 miljard dollar winst. 6 miljard méér dan het jaar ervoor. En het ziet ernaar uit dat de groei dit jaar, alle perikelen ten spijt, niet minder zal zijn.
Frederik De Bosschere (digitaal strateeg) «Zuckerberg beschouwt zichzelf als iemand die in de eerste plaats een gemeenschap uitbouwt. Hij zegt dat hij soms beslissingen neemt waarvan hij weet dat ze hem geld zullen kosten. Maar er zijn anekdotes die dat tegenspreken. Blijkbaar zit hij er op interne Facebookvergaderingen meestal verveeld bij. Toen één van zijn luitenants enkele jaren geleden met het idee van de reactieknoppen kwam – emoji’s ter aanvulling van de ‘vind ik leuk’-knop – liet Zuckerberg blijken dat het hem niks kon schelen. Tot iemand opmerkte dat het ook extra advertentiegeld binnen kon halen. Toen was hij plots wél helemaal bij de les (lacht).»
HUMO Wat doet Facebook met die reusachtige winsten?
Caudron «Tegenwoordig stoppen ze hun geld vooral in artificiële intelligentie. Bij Google of Facebook gaat het al lang niet meer om de oorspronkelijke business, maar om de race om de eerste te zijn met toepassingen op vlak van AI. Daarnaast zet Facebook ook zwaar in op virtual reality. Een paar jaar geleden hebben ze Oculus VR gekocht, dat 3D-brillen maakt. Wat Facebook er juist mee van plan mee is, blijft koffiedik kijken. Maar er zit wel iets aan te komen.»
Jeroen Baert (computerwetenschapper KU Leuven) «Ze hebben ook een heel leger moderators in dienst die de data op Facebook moeten beheren. Ook al worden die vooral in lageloonlanden gerekruteerd: dat kost een bom geld. En verder spenderen ze hun geld vooral aan het opkopen van andere bedrijven.»
undefined
'De foto's die hij zelf deelt op Facebook zijn professioneel belicht en perfect geregisseerd' Mark Zuckerberg met zijn vrouw Priscilla Chan en dochters
GULZIGHEID
Antonio Garcia Martinez werkte twee jaar als manager bij Facebook. Een periode waarover hij nu, rentenierend op zijn zeilboot, graag uit de biecht klapt. Dankzij hem weten we dat Zuckerberg in zijn eigen bedrijf ‘the little emperor’ wordt genoemd. En dat de temperamentvolle kleine keizer zijn bedrijf runt ‘als een Noord-Koreaanse sekte.’ Slogans als ‘Ons werk is nooit gedaan’ staan in grote letters op de muren gekalkt. En het interne politieapparaat dat Zuckerberg heeft opgericht om zijn werkvolk in het oog te houden, vergelijkt Martinez met de KGB.
HUMO Hoeveel macht heeft Zuckerberg binnen het bedrijf?
Caudron «Simpel: álle macht. Daar heeft hij een paar jaar geleden maatregelen voor getroffen. De aandeelhoudersstructuur is veranderd, Zuckerberg is nu president voor het leven. Hij kan alleen worden ontslagen door zichzelf.
»Bij Google is het niet veel anders. In Silicon Valley is het de normale gang van zaken.»
De Bosschere «Zuckerberg heeft het non-stop over het belang van Facebook als gemeenschap. Maar een échte gemeenschap wordt niet geregeerd door een verlichte despoot. Hij ziet zichzelf als iemand die ijvert voor meer gelijkheid in de wereld, maar dat staat haaks op zijn autoritair leiderschap.
»De grote vraag is: is Zuckerberg nog wel capabel om Facebook te blijven runnen? Hij is duidelijk een goede ideeënman, maar het gaat ook om de maatschappelijke impact, de ethische verantwoordelijkheid... Misschien zou hij een klein stapje opzij moeten zetten en zijn macht wat verspreiden.»
HUMO Zou hij er zelf ook zo over denken?
De Bosschere «Vermoedelijk niet. Ik heb de indruk dat hij steeds meer gelijkenissen vertoont met een sociopaat (lachje). Wegens zijn lichaamstaal: hij heeft iets van een robot die men heeft aangeleerd menselijk gedrag te imiteren. Wat daar ook bijhoort: Zuckerberg gaat altijd koelbloedig recht op doel af. Niet noodzakelijk een slechte eigenschap om een imperium als Facebook uit te bouwen. Maar het zorgt ervoor dat hij zich niet gauw van de wijs laat brengen, en het is mogelijk dat hij alle commotie van dit moment slechts ziet als hinderlijke afleiding.»
HUMO Zijn de problemen waar Facebook mee af te rekenen krijgt het gevolg van de snelle groei van het bedrijf?
Baert «Daar heeft het zeker mee te maken. De problemen zijn eigenlijk in 2007 begonnen. Toen startte het een platform voor ontwikkelaars om apps te maken voor Facebook. Met de bedoeling meer gebruikers te lokken, en meer inkomsten te genereren. Ze hebben toen eigenlijk alles opengezet zonder enige vorm van beveiliging. Er zullen zeker nóg lijken uit de kast vallen.»
HUMO Hoe is Facebook zo dominant kunnen worden? Waren ze slimmer of sluwer dan de concurrentie?
Baert «Facebook is op zich gewoon een goed product. Het was één van de eerste manieren om gemakkelijk iets online te plaatsen. Tien, vijftien jaar geleden was dat niet zo simpel. Er zijn nu wel alternatieven om berichten te sturen of fotoboeken bij te houden, maar alles samen in één pakket, alles wat Facebook heeft opgebouwd, dat is de reden waarom mensen eraan verknocht blijven.»
HUMO En daarom liggen gebruikers niet wakker van al die schandaaltjes?
Baert «Dat de brexit of de Amerikaanse verkiezingen beïnvloed zijn, daar heeft het overgrote deel van de Facebookgebruikers geen last van, of toch niet rechtstreeks. Je zou denken dat het serieus zou moeten misgaan voor het hen wel kan schelen.»
HUMO Facebook lijkt op dit moment almachtig en onaantastbaar. Kan het ooit nog van de troon gestoten worden?
Caudron «Het kerkhof ligt vol met merken die op een bepaald moment de wereld domineerden. Denk aan Kodak of IBM. Niks is voor de eeuwigheid. Maar ik zie wel meer kans op een evolutie dan op een revolutie. Niet iedereen die nu verontwaardigd is, zal zijn account stopzetten.»
De Cremer «Het plezier dat we aan Facebook beleven, gaan we niet zomaar opgeven. Dat is voor veel mensen belangrijker dan hun privacy. Het grootste deel van de gebruikers is er ook gewoon aan verslaafd, hè.»
HUMO De Nederlandse satiricus Arjen Lubach riep in zijn programma ook op tot een boycot van Facebook.
Caudron «En 25.000 mensen hebben laten weten dat ze het leuk vonden… op Facebook! Waar hebben we het dan over? Er is ook geen ontsnappen aan: Zuckerberg heeft op een bepaald moment ingezien dat jongeren massaal begonnen af te haken. In plaats van zijn platform aan te passen, heeft hij de media gekocht die jongeren nog wél wilden gebruiken, WhatsApp en Instagram.»
Baert «FOMO, owel fear of missing out, speelt ook mee. Jíj kan wel stoppen met Facebook, maar als al je vrienden erop blijven, dan raak je sociaal geïsoleerd. Voor veel jongeren geldt: delete je je profiel, dan delete je je sociaal leven. Zij zijn opgegroeid met een heel ecosysteem van apps die van Zuckerberg zijn: Instagram, WhatsApp, Facebook… Ze kúnnen niet meer zonder.»
AFGUNST
In 2016 plaatste het gezaghebbende zakenblad Forbes Zuckerberg bij de tien machtigste en invloedrijkste personen ter wereld. De man die alles heeft, op wie zou die jaloers kunnen zijn? Op Elon Musk bijvoorbeeld.
Soenens «Elon Musk is de grootste vijand in zijn hoofd. Zuckerberg ziet zichzelf als de man die aan een nieuwe maatschappij bouwt, die via Facebook de hele wereld samenbrengt. Elon Musk is een ziener die mensen naar de ruimte brengt en aan allerlei spectaculaire projecten werkt. Zuckerberg is stikjaloers op hem. Hij krijgt het al op zijn heupen als die naam nog maar valt.»
Op de dag dat Google Plus werd gelanceerd, schoot Zuckerberg volgens ex-werknemer Martinez in een kramp. De CEO zette zijn bedrijf in lockdown: niemand mocht het gebouw uit vóór er een geschikte tegenstrategie was bedacht. In een motiverende speech voor de werknemers citeerde Zuckerberg toen zijn favoriete filosoof, Cato de Oudere: ‘Carthago moet vernietigd worden!’ Martinez: ‘Na afloop was iedereen zo opgepept dat we, had hij het ons gevraagd, zonder nadenken Polen waren binnengevallen.’
HUMO Hoe kijkt men in Amerika tegen Zuckerberg aan? Ziet men hem als een omhooggevallen nerd of als een visionair?
Soenens «Hij is echt wel de American hero: de jonge gast die op zijn 23ste een bedrijf uit de grond stampt. Op de hoorzittingen werd hij ook door veel Congresleden bedankt. Op een paar uitzonderingen na, mensen die wellicht niet meer herverkozen moeten worden, waren ze allemaal blij om met hem op de foto te gaan.»
HUMO Hoe ligt hij binnen het bedrijf?
Soenens «Dave Eggers heeft een paar jaar geleden ‘The Circle’ geschreven, een roman over een internetbedrijf en de cultus die er op de campus hangt. Binnen Facebook bestaat er ook zo’n cultus rond Mark Zuckerberg. Hij voelt zich bijna een alternatieve Verenigde Naties. Hij vormde een nieuwe wereldgemeenschap, want er is geen natie met meer inwoners dan Facebook gebruikers heeft: 2,5 miljard. Dat is bijna de helft van de mensheid, and counting.
»Blijkbaar wekt hij ook sympathie op bij zijn medewerkers. Als er vergissingen worden gemaakt, valt hij mensen niet af. Elke week organiseert hij ook een praatje met het personeel. Dat zijn bijna rituele bijeenkomsten: ‘De baas komt ons toespreken!’ Het wérkt alvast: er is heel weinig personeelsverloop bij Facebook. Het topmanagement zit er al jaren.»
undefined
'Techmiljardairs pronken graag met de bedragen die ze aan liefdadigheid geven, maar intussen proberen ze wel zo weinig mogelijk belastingen te betalen'
ONKUISHEID
Zuckerbergs verhouding met het andere geslacht? It’s complicated. De blauwdruk van Facebook is FaceMash, een programma dat hij in oktober 2003 ontwikkelde. Vanuit zijn studentenkamer zette hij foto’s van medestudentes online, telkens per twee, zodat bezoekers konden kiezen welk meisje ze het mooist vonden. Een digitale vleeskeuring waarvoor Zuckerberg op het matje werd geroepen op Harvard en die snel offline werd gehaald.
De Bosschere «Er gaan veel grappige memes rond over Zuckerbergs getuigenis voor de Amerikaanse Senaat. Eén van de beste is een foto van het perplexe gezicht van Zuckerberg, met het opschrift: ‘Wanneer je een manier bedenkt om meisjes te keuren en eindigt met een fascistische regering in het machtigste land ter wereld.’ (lacht) Voor FaceMash heeft hij zich destijds snel geëxcuseerd, een gewoonte die hij niet meer heeft afgeleerd.»
Zuckerberg schermt zijn privé- en dus ook zijn seksleven zorgvuldig af, maar biografen omschrijven Zuckerberg als licht onbehouwen, lomp en onpopulair bij de vrouwen. We weten eigenlijk alleen dat Zuckerberg zijn vrouw Priscilla Chan, dochter van Vietnamese vluchtelingen, al in 2003 ontmoette. Op een studentenfeestje, in de wachtrij voor het toilet. Chan viel voor zijn nerdy gevoel voor humor. Al vrij vroeg bedachten ze regels: ‘Eén date per week. Daarbij brengen we minstens 100 minuten apart door. De date mag niet plaatsvinden in het appartement van Mark. En zéker niet in de Facebook-kantoren.’
Volgens ex-werknemer Antonio Garcia Martinez is het Facebook-hoofdkwartier niet vrij van seksisme. Vrouwelijke werknemers dienen zich aan een strenge dresscode te houden. Martinez: ‘Ik herinner me één stagiaire die uitvoerig de levieten werd gelezen nadat ze een paar keer in hotpants naar het werk was gekomen.’
Dat past dan wel weer bij de gedragscode voor foto’s op Facebook: ‘Geen tepels, maximaal 2,54 centimeter bilspleet en géén mannelijke genitaliën.’ Geen waterdicht systeem.
De Bosschere «Elk sociaal netwerk worstelt met het al dan niet censureren van onkuise dingen. Maar waaróm Zuckerberg zo bang is van een tepel, weet ik ook niet.»
Facebook doet wél hard zijn best om meer vrouwen aan te trekken, in de techwereld geen sinecure.
Mark Zuckerberg (in 2017) «Omdat er weinig vrouwen in de softwarebusiness werken, zijn er ook weinig meisjes die aan de universiteit kiezen voor computerwetenschappen; ze denken dat er geen toekomst in zit. We doen er alles aan om die vicieuze cirkel te doorbreken.»
Vorige zomer maakte het bedrijf bekend dat het tot 20.000 dollar per persoon wil investeren als een vrouwelijke werknemer beslist om enkele van haar eicellen te laten invriezen. Bedoeld voor wie liever niet te vroeg zwanger wordt, uit angst promoties te mislopen. Daarnaast helpt Facebook ook actief bij de zoektocht naar adoptiekinderen of surrogaatmoeders.
HOOGMOED
Is Zuckerberg nu een sluwe vos die zonder scrupules andermans ideeën pikte en er onderweg niet voor terugdeinsde af en toe een vriend te rollen, of een goedbedoelende en mensenschuwe nerd die het ook niet kan helpen dat hij tijdens een halfdronken nacht het succesvolste internetplatform aller tijden bedacht? Zijn biografen zijn er nog altijd niet uit.
Dat de man zichzelf wel kan relativeren, mag blijken uit ‘Loan-a Lisa’, een aflevering van ‘The Simpsons’ uit 2010 waarvoor Zuckerberg zijn eigen stem insprak. Lisa loopt Zuckerberg in die aflevering tegen het lijf en het Facebook-opperhoofd vertelt haar dat je geen universitair diploma moet hebben om het te maken in het leven. Zuckerberg zelf stopte zoals geweten in zijn tweede jaar met zijn studies aan Harvard om zich volledig op Facebook te kunnen toeleggen.
In 2011 dook hij als verrassingsgast op in het satirische programma ‘Saturday Night Live’. De aflevering werd gepresenteerd door Jesse Eisenberg, de acteur die Mark Zuckerberg speelde in ‘The Social Network’. Eisenberg bekende later dat hij een tikje van zijn melk was.
En de ochtend van zijn eerste werkdag na zijn vaderschapsverlof postte Zuckerberg een foto van zijn kleerkast met daarin alleen maar grijze T-shirts en hoodies en het bijschrift: ‘Wat zal ik aantrekken?’ Misschien is hij dan toch niet zo’n saaie droogkloot.
Caudron «De vraag is natuurlijk hoe spontaan dat is. Onlangs postte Zuckerberg een familiefoto met zijn jongste dochtertje aan de ontbijttafel. Als je goed kijkt, zie je dat daarbij waarschijnlijk professionele driepuntsbelichting is gebruikt. Dat beeld is perfect geregisseerd.»
HUMO Over zijn privéleven is hij zeer discreet. Beetje ironisch toch voor de grote baas van een bedrijf dat teert op de persoonlijke informatie die gebruikers gratis weggeven.
Caudron «Het beste moment tijdens de hoorzitting in Washington was dan ook toen Zuckerberg gevraagd werd in welk hotel hij logeerde. Toen zat hij daar even met zijn mond vol tanden.»
HUMO Zuckerberg debiteerde op die hoorzittingen aan de lopende band ingestudeerde zinnetjes, waardoor hij ongeloofwaardig overkomt. Speelt dat imagoprobleem hem parten?
De Cremer «Natuurlijk heeft hij experts in dienst, mensen die hem vertellen wat hij moet doen om goed over te komen. Hij komt dus niet altijd even authentiek over, maar daarom is hij nog geen klootzak. Het zegt in wezen niets over zijn bedoelingen of zijn persoonlijkheid, behalve dan dat hij een onzekere nerd is die pr-hulp nodig heeft.»
HUMO Ex-werknemer Antonio Garcia Martínez vergelijkt Zuckerberg met Alexander de Grote, ‘huilend omdat er geen werelden meer zijn om te veroveren.’ Een reden om te geloven dat Zuckerberg zich kandidaat wil stellen voor het Amerikaanse presidentschap?
De Cremer «Het zou kunnen. Uit de psychologie weten we: wie al op jonge leeftijd zeer succesvol is, wordt vaak bevangen door de illusie alles aan te kunnen. Zuckerberg praat continu over community building – en ook de president heeft een community onder zijn hoede. We zien ook dat, als succesvolle mensen plots iets helemaal anders gaan doen, dat vaak is om een blijvende stempel achter te laten. Het eventuele presidentschap past daar perfect bij.
»Nu, op basis van wat we van hem weten, zeg ik: het is beter voor de wereld als Zuckerberg géén president wordt. Maar kijk naar Trump: die streeft er ook niet bepaald naar om de wereld te redden. Eigenlijk zit het zo: Trump wil het niet, Zuckerberg is er gewoon niet toe in staat.»
