De 7 hoofdzonden volgens Meyrem Almaci, voorzitter van Groen: ‘Als mijn kinderen klagen, ga ik op de rem staan. Ik heb gekozen voor deze job en de chaos, zij niet’

Meyrem Almaci (46) stopt als voorzitter van Groen. Volgens de politica is dit het juiste moment voor vernieuwing aan de top van de partij, maar ook om meer zorg te dragen voor haar familie en vrienden. Almaci miste het naar eigen zeggen vooral om fysiek en mentaal aanwezig te zijn voor kinderen. Het gewicht van de Wetstraat weegt zwaar door, leren haar 7 Hoofdzonden uit 2016. ‘Ik kan er niet tegen als mensen doen uitschijnen dat ze werk, gezin en buitenschoolse activiteiten vlotjes geregeld krijgen, er altijd fantastisch uitzien en altijd goedgezind zijn. Sorry: dat is niet het echte leven.’

Eerst moet er een misverstand rechtgezet worden. Op de radio klaagde Almaci laatst dat haar familienaam al tien jaar fout wordt uitgesproken in de media. Je hoort niet Alma-tsjí te zeggen, maar Alma-dzje. Met een doffe e op het eind.

HUMO Ik weet zeker dat ik u zelf al Alma-tsjí heb horen zeggen.

Meyrem Almaci (zucht) «Dat kan: ik sta er op den duur zelf niet meer bij stil. Maar erg is dat allemaal niet. Zolang ze er maar niets van maken à la Al-Maki. Elma is trouwens Turks voor appel. Eigenlijk heet ik gewoon Appelmans. Maria Appelmans.»

HUMO Welaan, Maria Appelmans: ik weet dat u gelovig bent. Welke rol speelt dat geloof in uw leven?

Almaci «Het is een morele leidraad. Ik heb van thuis een aantal principes meegekregen: solidariteit, rechtvaardigheid en respect voor anderen. Die zijn nog altijd richtinggevend voor mij: ik wil die idealen politiek vertalen.»

HUMO Bent u praktiserend moslim?

Almaci «Ik probeer elk jaar een stuk van de ramadan mee te doen, omdat ik de filosofie erachter belangrijk vind. Maar het gaat me toch vooral om de basisprincipes. Iedereen geeft zijn leven en zijn geloof op zijn eigen manier vorm.»

HUMO Uw man is geen moslim.

Almaci «Nee, hij is een echte, blonde Vlaming (lacht).»

HUMO Hoe voedt u uw twee kinderen op?

Almaci «De waarden die ik daarnet noemde, zijn niet strikt theologisch: ze zijn universeel. We geven onze kinderen van alles wat mee, zodat ze later zelf hun keuzes kunnen maken. Maar we doen dat spelenderwijs, en door zelf het goede voorbeeld te geven. Bijkomend voordeel is dat we alle feestdagen vieren, de katholieke en de islamitische (lacht luid). Opportunisme? Nee, een rijkdom.»

HUMO De zeven hoofdzonden bestaan niet in de islam. De erfzonde ook niet.

Almaci «Nee. Je wordt niet schuldig geboren, iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen leven. Mijn geloof in de mens is sterk: dat was de basis van mijn engagement bij de scouts, in het jeugdhuis en als onderzoeker aan de VUB, maar nu ook als voorzitter van Groen. Daarom kies ik ervoor om een positief verhaal te vertellen. Wij kraken niet alleen maar af, we leggen alternatieven op tafel en bieden positieve inspiratie: mensen snakken naar nieuwe hoop.»

Hoogmoed

HUMO Volgens de katholieke leer is hoogmoed de ergste van alle hoofdzonden, en naar mijn inschatting één die welig tiert in de Wetstraat.

Almaci «Ik vrees van wel: hier lopen veel ego’s rond. Een aantal mensen voelt zich verheven boven de massa. Dat is erg: als je denkt dat je tot de uitverkorenen behoort, luister je niet meer en dan heb je een probleem. Ik vind Ringland een goed voorbeeld: burgers hebben de handen uit de mouwen gestoken om zelf een alternatief te formuleren, maar ze kregen voortdurend stokken in de wielen gestoken.»

HUMO Is het ook niet hoogmoedig om te denken dat een burgerinitiatief automatisch beter is dan een politiek voorstel?

Almaci «Dat zeg ik niet: je moet je als politicus niet voor om het even welke kar laten spannen. Maar je moet wel durven te luisteren: ‘Zijn we geen invalshoeken vergeten?’ De omgang met Ringland, de Eandis-deal met de Chinezen en CETA zijn voor mij illustraties van de oude politieke cultuur van het eigen groot gelijk. En een voorbeeld van hoogmoed.»

HUMO Vorige week noemde Bart De Wever het verzet van de PS en de Waalse regering tegen CETA hovaardig. Synoniem voor hoogmoedig.

Almaci «De pot die de ketel verwijt. Men doet het soms anders uitschijnen, maar de Waalse regering luidt al maanden de noodklok. Net als ngo’s en burger- en consumentenorganisaties. Dit is geen verhaal van Wallonië tegen Vlaanderen, maar van 11.11.11, Greenpeace en Test-Aankoop tegen de hovaardige oude politieke cultuur. Ik vind de N-VA bovendien behoorlijk hypocriet: ze willen dat de regio’s meer macht krijgen en schreeuwen vervolgens moord en brand als die regio’s hun macht ook gebruiken. Magnette heeft het protest van zijn bevolking gehoord, in Vlaanderen wordt het protest gewoon genegeerd.»

HUMO 28 lidstaten hebben het akkoord goedgekeurd.

Almaci «Ja, maar overal worden vraagtekens gezet. In Duitsland heeft het grondwettelijk hof ernstige vragen, en zelfs in Canada zeggen belangrijke stemmen: ‘Hou vol, Wallonië.’ De burgers komen in het verweer tegen de oude bastions. Die hebben de gewoonte om hun zin te doen, maar ze zullen nu in het zand bijten. Zoals bij de brexit, toen mensen in het verzet zijn gekomen tegen een te hoogmoedig Europa. Jammer genoeg is die onvrede gerecupereerd door cynische spelers zoals Nigel Farage. Maar dat krijg je dus als politici zich boven de massa verheven voelen.»

HUMO Die politici zijn verkozen – soms zelfs herkozen – door burgers met elk één stem.

Almaci «Ja, en toch is er een vertekening. 80 procent van de mensen is voor een eerlijker fiscaliteit. Ook de achterban van de meerderheidspartijen wil dat de grote vermogens meer bijdragen. En toch wordt die stem genegeerd. Men luistert niet naar de meerderheid, maar naar degenen die het luidst roepen of de meeste macht achter de schermen hebben. De zomer was op dat vlak een eyeopener: we hebben veel ranzige taal gehoord. Die tweet van Louis Ide (N-VA) over IS was enkel bedoeld om de angst te voeden (Ide legde een link tussen de moord op een Franse priester door een IS-aanhanger en ‘Wir schaffen das’ van bondskanselier Merkel, red.). Siegfried Bracke viel een journalist aan nadat die zijn beklag had gedaan over de zeden op Twitter: ik betreur dat. Trump is nog zo’n voorbeeld. Het toppunt van ijdelheid: wie het niet met hem eens is, is een loser. Het enige wat hij bereikt, is dat de Amerikaanse samenleving uiteenvalt.

»We zitten op een kantelpunt: we moeten ons afvragen wie we zijn en waar we naartoe willen. Kiezen we voor verdelen of voor verbinden, voor het opkloppen van angst of voor nieuwe hoop? Uit de peilingen blijkt dat steeds meer mensen zien dat de constructieve weg de enige mogelijke richting is.»

HUMO IJdelheid is een vorm van hovaardigheid: wie is de ijdelste van uw collega’s?

Almaci «Ik ga geen namen noemen: iedereen die al eens naar ‘Villa politica’ kijkt, kan ze er zo uithalen (lacht). Als Alexander De Croo zegt dat het verzet van Paul Magnette schadelijker is dan de brexit, is dat een karikatuur én tegelijk geweldig ijdel.»

HUMO Hoe ijdel bent u over uw uiterlijk?

Almaci «Ik moet eerlijk bekennen dat ik pas recent heb geleerd hoe belangrijk het uiterlijk is. Ik besteedde daar vroeger weinig aandacht aan, maar ik merk dat mensen positief reageren als ik een nieuwe profielfoto op Facebook of Twitter plaats waarover ik eerst heb nagedacht hoe ik erop sta. Ik heb moeten leren nadenken: ‘Ik ben moe, ik ga mij vandaag schminken om mijn wallen te verbergen.’»

HUMO Doet u uw diepere natuur dan geen geweld aan?

Almaci «Nee, want dan zou ik dat niet doen. Ik vind het grappig om te zien hoe sommige mensen – (nadrukkelijk) met name mijn echtgenoot – veel tijd voor de spiegel kunnen doorbrengen (luide lach). Het is ook goed om voor jezelf te zorgen: ik heb geleerd wat meer fierheid op te brengen voor mezelf. Maar ik kan bijvoorbeeld niet veel geld uitgeven aan dure merkkledij. En ik heb één handtas, en niet van het merk Vuitton. Dat heeft wellicht met mijn verleden te maken: ik heb heel lang geen geld gehad om zoiets te kopen.»

Gulzigheid

Almaci «Schuldig: ik ben een heel gulzige mens (lacht). Ik ben gulzig naar immateriële zaken. Kennis, bijvoorbeeld: ik heb altijd veel en graag gelezen. Maar ik eet ook graag en veel. Ik geniet graag van het leven. Dat is ook opvoeding: wij waren thuis met elf en samen eten was, euh, chaotisch maar belangrijk. Als we elkaar nu zien, proberen we altijd samen te eten, om dat gevoel van toen weer op te roepen. Ik heb nu minder tijd, natuurlijk, dat vind ik jammer.»

HUMO Met een steak Rossini kunnen we u geen plezier doen: u bent vegetariër.

Almaci «Ik eet af en toe vis, in beperkte mate, en ik volg altijd de duurzame viswijzer. Ik eet dus geen tonijn. Sommige tonijnsoorten zijn niet overbevist, dat klopt, maar met een job als de mijne is het niet mogelijk om uit te vissen of de tonijn op mijn broodje goed of slecht is. Het is makkelijker om het dan meteen te laten. En ook al eet ik graag sushi: die met tonijn laat ik altijd links liggen. Meestal moet ik me trouwens beperken tot een broodje kaas.»

HUMO Actrice Charlotte Timmers, ook vegetariër, zei vorige week in Humo dat ze vlees walgelijk vindt: ‘Het is een geaardheid.’

Almaci «Volgens mij niet, het is een keuze. Eén die ik heb gemaakt toen ik 16 was: uit respect voor dieren en omdat ik tegen intensieve veeteelt ben. Vlees was schaars bij ons thuis, doordat we het niet breed hadden. Het was luxe: dat gevoel zijn we kwijt omdat we nu veel te weinig betalen voor vlees. Maar ik probeer niemand te overtuigen: het is míjn leidraad. Ik ben wel blij met initiatieven zoals Dagen Zonder Vlees, dat vegetarisme op een heel complexloze manier benadert. Mensen moeten weten wat er achter de muren van de stallen schuilgaat om dan zelf te kunnen beslissen.»

HUMO Het brengt ons naadloos bij de discussie over het onverdoofd slachten. Uw partij zit daar wat gewrongen met haar standpunt.

Almaci (beslist) «To-taal niet. Wij zijn voor verdoofd slachten en we hebben ook voor het verbod gestemd in het parlement, in tegenstelling tot de N-VA. In landen als Indonesië en Jordanië gebeurt het al. Nieuw-Zeeland exporteert verdoofd geslacht lamsvlees met de stempel halal en dat wordt hier geconsumeerd. Maar je kunt het niet opleggen, je moet in dialoog treden met de gemeenschappen– dat zegt de Raad van State ook.»

HUMO Zo duidelijk is dat standpunt niet: Hermes Sanctorum is uit uw partij gestapt omdat het dossier naar zijn gevoel niet snel genoeg evolueerde.

Almaci «Ik betreur zijn vertrek en ik begrijp zijn ongeduld, maar de sleutel ligt niet bij ons: die ligt bij de meerderheid. Nogmaals: wij zijn tegen onverdoofd slachten, maar we stappen niet mee in een islamofoob discours. De plotse interesse van Vlaams Belang voor dierenwelzijn is toch zeer merkwaardig?»

HUMO Als moslima drinkt u ook geen alcohol.

Almaci «Klopt. Wij zijn zo opgevoed en toen ik zelf kon beslissen, voelde ik de noodzaak niet. Ik heb het niet nodig, waarom zou ik er dan mee beginnen? Ik ben zelfs niet nieuwsgierig, want ik ben ook een controlefreak. Ik zie in deze stiel veel mensen die meer drinken dan goed voor hen is. Het is geen normale omgeving: elk woord wordt opgeblazen, elke misstap aangegrepen om mensen af te slachten. Sommige mensen kunnen die druk niet aan. Wij werken veel en hard: veel van mijn collega’s lijden aan chronisch slaapgebrek. Als je dan een paar glazen drinkt, is de uitkomst niet altijd even gelukkig. Ik heb al fratsen meegemaakt. Mensen die luidkeels beginnen te zingen in de cafetaria. Of een tussenkomst in het parlement waarvan je denkt: ‘Tja.’ Dat gebeurt vooral in de late uurtjes, tijdens nachtelijke zittingen. Die nachtelijke episodes zijn trouwens heel kwalijk: als je kleine oogjes hebt en kregelig bent, ben je niet productief. Terwijl je wel het leven van veel mensen beïnvloedt. En dat soort praktijken wordt hier opgeklopt tot heldendaden: ik heb liever dat de regering uitslaapt. En het is een zeer macho manier van onderhandelen. Er zit ook geen enkele vrouw in het kernkabinet: to-taal onbegrijpelijk. Je merkt dat aan hun werk: de nieuwe wetgeving over zwangere vrouwen in risicoberoepen, bijvoorbeeld, is contraproductief. En het alimentatiefonds (dat gescheiden ouders steunt die geen onderhoudsgeld krijgen van de ex-partner, red.) is al jaren ondergefinancierd. Wat heeft deze regering tegen vrouwen? Ik vind dat het hoog tijd is voor een vrouwelijke premier: we zijn stilaan één van de laatste landen zonder vrouwelijke regeringsleider. Er zijn nochtans genoeg sterke vrouwen. Maggie De Block is de populairste politicus van het land: waarom zit ze niet in het kernkabinet? Ze zou zelfs premier kunnen zijn. Of waarom niet Hilde Crevits?»

HUMO En u?

Almaci «Natuurlijk heb ik de ambitie om ooit het land te leiden. Maar het gaat nu niet over mij, maar over de vrouw in het algemeen. Waarom is er nog altijd geen vrouwelijke premier? Ik zal het zeggen: door de keuzes die de partijen maken.»

Traagheid

Almaci «Ik zou zo graag lui zijn (lacht). Maar ik kan niet gaan zitten voor alle werk gedaan is, dat is de aard van het beestje. Mijn engagement staat traagheid in de weg: ik vul elke open regel in mijn agenda in. Afgelopen weekend ben ik naar een verjaardagsfeest van een oude vriend geweest: geweldig, maar de dag erna moest ik gaan spreken en mijn kinderen naar de jeugdbeweging brengen. Dan heb je al snel spijt van zulke uitspattingen (lacht). Als ik thuiskom, is mijn batterij meestal leeg. Een powernap kan, maar een namiddag in de zetel liggen niet. Ik ga liever onkruid wieden, of ik speel een gezelschapsspel met mijn kinderen. Op zondag doe ik de was en de strijk, en om tien uur is mijn pijp uit.»

HUMO U zegt geregeld dat u zich schuldig voelt omdat u als moeder en politica onvermijdelijk één van die twee jobs veronachtzaamt.

Almaci «Dat is toch het dilemma van elke ouder die fulltime werkt? Ik kan er niet tegen als mensen doen uitschijnen dat ze werk, gezin en buitenschoolse activiteiten vlotjes geregeld krijgen, er altijd fantastisch uitzien en altijd goedgezind zijn. Sorry: dat is niet het echte leven. Vorige week ben ik om vier uur moeten opstaan omdat mijn jongste zoontje in zijn bed had geplast. Ik heb zijn lakens ververst voor ik aan mijn dagtaak ben begonnen. En ik heb daarna niet hoog van de toren geblazen.»

HUMO Klagen uw kinderen soms dat ze hun moeder te weinig zien?

Almaci «Als ze klagen, ga ik op de rem staan. Ik heb gekozen voor deze job en de chaos, zij niet: hun structuur is heilig. We hebben een vaste babysit die hen van school haalt, ze weten altijd hoe de dag eruit zal zien, wie hen komt halen en wanneer. En ze krijgen te pas en te onpas telefoon van mama. Ze moeten voelen dat we er altijd zijn.»

Woede

HUMO U lijkt vaak boos.

Almaci «Verontwaardigd.»

HUMO Als u praat, praat u met veel uitroeptekens.

Almaci «Het komt van diep. Ik ventileer niet om te ventileren.»

HUMO Hebt u er ooit al eens een schepje bovenop gedaan, met het oog op het effect?

Almaci «Ik kan dat niet. Ik word gedreven door mijn idealen, maar de vraag is: hoe beklemtoon ik die? Welke beeldspraak gebruik ik? De media willen korte, snedige quotes: als je wilt dat mensen je boodschap horen, moet je daarover nadenken. Hoe je het ook draait of keert, je moet je afvragen: hoe wil ik geportretteerd worden?»

HUMO Waarover was u nog eens echt boos?

Almaci «Over het klimaat. De hele tijd. De traagheid waarmee de Vlaamse regering dat dossier aanpakt, maakt me woest. We slaan keer op keer een modderfiguur met Joke Schauvliege. Dat is zelfs geen traagheid meer, dat is stilstand. Ze houdt de toekomst tegen.»

HUMO Maakt u zich veel kwaad in uw vrije tijd?

Almaci «Nee. Ik heb sowieso al weinig vrije tijd en die probeer ik nuttig in te vullen. En de politiek is mijn uitlaatklep. Maar ik ben van nature positief ingesteld: ik onderhoud goede contacten met mensen uit andere partijen. Dat is mijn opvatting over deze stiel: keihard tijdens het debat, respectvol erna.»

HUMO U hebt weleens geweigerd om Filip Dewinter een hand te geven.

Almaci «Vanzelfsprekend: Filip Dewinter verwerpt alles waar ik uit voortkom en waar ik niet zelf voor gekozen heb. Bij de laatste verkiezingen heeft hij tijdens een debat zelfs mijn vader erbij betrokken, die in 1999 is gestorven.»

Hebzucht

HUMO U vertelde ooit over uw jeugd: ‘Het was krabben om rond te komen.’ Als je later meer gaat verdienen, kun je op twee manieren reageren.

Almaci «Ik ben weinig met centen bezig: mijn echtgenoot beheert de financiën. Maar het blijft wennen dat ik zoveel geld op mijn rekening heb staan. Ik verdien 4.000 euro netto per maand: dat is immens veel geld. Daarom werk ik hard en cumuleer ik niet. Ik heb één bezoldigd mandaat, als volksvertegenwoordiger. Voor mijn voorzitterschap van de partij word ik niet betaald. En toen ik fractievoorzitter voor Groen in het parlement was, stortte ik de extra vergoeding op de partijrekening. Kristof Calvo doet dat nu ook.»

HUMO Ik zag op cumuleo.be dat u in geen enkele raad van bestuur zetelt: bent u ooit gevraagd?

Almaci «Ja. Maar ik heb al een job en twee kinderen: wanneer zou ik daar tijd voor maken? Ik ben gevraagd door onderwijsinstellingen en twee bedrijven. Ik noem liever geen namen, maar één ervan was een groot, bekend bedrijf. Ik blijf politicus: ik heb in de tijd van Dexia zelf aangeklaagd hoe problematisch belangenvermenging kan zijn. Van mij mogen mensen ondernemen en tegelijk aan politiek doen, maar ik geloof niet in supermensen die alles kunnen combineren.»

HUMO Waar kunt u veel geld aan uitgeven?

Almaci «Aan zaken voor mijn kinderen. Als ik met hen op stap ben, let ik niet op de kleintjes, en ik zet heel bewust geld opzij voor hen. Ook omdat ik weet dat deze job morgen gedaan kan zijn. En ik ben niet iemand die van alles het laatste model moet hebben.»

HUMO De zakat, het geven van aalmoezen, is een belangrijke pijler van de islam.

Almaci «Ik geef vaak aan goede doelen. Bij het Offerfeest heb ik een bedrag aan Unicef geschonken voor de Syrische kinderen. Daarnaast schenk ik maandelijks een kleine som aan een waaier van goede doelen, waaronder Artsen Zonder Grenzen. Ik voel me daar goed bij, het is er van kleins af ingestampt. Ik was als kind al lid van Greenpeace en het WWF: nu zijn we lid met het hele gezin.»

JALOEZIE

HUMO Een zeer droeve zonde, laten we het dus kort houden: op welke kwaliteiten van welke politicus van een andere partij bent u jaloers?

Almaci «Oef. Even nadenken. (Denkt na) Wel, op de rustigheid van Herman Van Rompuy. Ik zit anders in elkaar, en ik vond het opmerkelijk hoe hij stabiliteit bracht na de woelige periode onder de regering-Leterme. De meerderheid zou dat soort rustigheid nu goed kunnen gebruiken, met al die ego’s die tegen elkaar botsen zonder een hoopvol perspectief te bieden.»

HUMO Bent u jaloers in de liefde?

Almaci «Ik ben gezond bezorgd om mijn relatie, maar heb een sterk vertrouwen in mijn echtgenoot. We zijn al samen sinds ons 20ste.»

Onkuisheid

HUMO Laten we beginnen met de vleselijke betekenis.

Almaci (luid) «Ik vind: gáán. Totaal. All the way (lacht). Iedereen doet wat hij of zij wil, zolang het maar met wederzijdse toestemming gebeurt.»

HUMO Was seksualiteit bespreekbaar bij u thuis?

Almaci «Je zou eens moeten weten wat vrouwen in de hamam (oosters badhuis, red.) onder elkaar bespreken. In het badhuis is er geen barrière of schaamte. Wij hebben onszelf ook nooit complexen aangepraat: ‘Ik ben te dik.’ Bij ons is iedereen mooi zoals hij of zij geboren is.»

HUMO Waar kon u terecht voor seksuele voorlichting?

Almaci «Op school. En ik heb veel kennis uit boeken gehaald. Maar dat zijn sowieso toch dingen die je met vriendinnen bespreekt, en niet met je ouders? Dat neemt niet weg dat ik open probeer te zijn tegenover mijn kinderen – maar ze zijn nog jong, 6 en 9.»

HUMO Een van de 76 Grote Zonden in de islam: homoseksualiteit.

Almaci (meteen) «Ik heb nul komma nul problemen met homoseksualiteit. Mijn beste vrienden zijn homo. Van mij mag iedereen zijn of haar liefde beleven zoals-ie wil. En zijn religie: veel homo’s, bi’s of transgenders zijn óók gelovig.

»Maar enfin, waarom breng je dit ter sprake bij onkuisheid?»

HUMO We gaan er toch geen doekjes om winden? Sommige moslims vinden homoseksualiteit onkuis.

Almaci «Ik besef dat het moeilijk ligt, maar ik ben opgevoed met de principes dat religie geen dwang mag uitoefenen en dat mensen geen God op aarde zijn. Het is ook helemaal niet zo zwart-wit als het soms wordt voorgesteld. Het allereerste dodelijke slachtoffer van homofoob geweld in ons land, Ihsane Jarfi, was de zoon van een imam. Die man organiseert nu manifestaties om homoseksualiteit aanvaardbaar te maken. Er zit schot in de zaak. En vergeet niet dat er bij veel niet-gelovigen ook veel machismo bestaat ten aanzien van homo’s.»

HUMO Wat vindt u politiek onkuis?

Almaci «Hypocrisie. Saoedi-Arabië veroordelen als broeinest van het salafisme, maar wel hun geld dankbaar in ontvangst nemen als ze willen investeren in de haven van Antwerpen. Verder: niet luisteren naar mensen die al jaren om eerlijke fiscaliteit schreeuwen. Daar kan ik het echt van op mijn heupen krijgen. Men bewijst nu wel veel lippendienst, maar als puntje bij paaltje komt, wordt de terechte vraag om rechtvaardigheid afgedaan als afgunst: een excuus voor stilstand.»

HUMO De manier waarop Donald Trump aan politiek doet, is op verschillende manieren onkuis.

Almaci «Absoluut, en daarom hoop ik dat de Amerikanen een vrouwelijke president hebben vóór wij een vrouwelijke premier hebben.»

HUMO Wat was er eerst: de boertigheid van Trump, of het publiek voor die boertigheid?

Almaci «De boertigheid van Trump. Maar ze sijpelt door naar de samenleving. Als leiders zich zo gedragen, is er geen enkele drempel meer om mensen te pakken op wie ze zijn en ze losers te noemen.»

HUMO Maar er moet toch een voedingsbodem zijn? Politici laten marktstudies uitvoeren voor elk standpunt dat ze innemen.

Almaci «Veel mensen hebben het slechter dan vroeger en zijn gefrustreerd. Dan is het gemakkelijk om een zondebok aan te wijzen. De Republikeinen hebben die frustratie opgeklopt. Het begint met een discours tegen migranten en het eindigt met muren en burgerwachten die vluchtelingen aan de grens neerknallen. Als één zot dan zegt dat hij die muur effectief zal bouwen, recupereert hij al die frustratie in één keer.»

HUMO Wat behoedt ons voor dat soort politiek?

Almaci «Het kan ons land ook overkomen. Gelukkig hebben wij in België sterke burgerbewegingen en middenveldorganisaties die zich verzetten tegen dat soort discours en beleid. Die traditie van maatschappelijk protest is een ongelofelijk belangrijk antigif. Als er iets is wat ons kan behoeden voor zulke rampen, dan zijn het wel initiatieven als Ringland en Hart boven Hard. Politiek moet opnieuw hoop en perspectief brengen. Met het verhaal dat we allemaal moeten besparen, neem ik geen genoegen.»