De bakermat van de funk: 50 jaar 'Cold Sweat' van James Brown

Naar verluidt werd de funk aan het einde van de jaren 60 verwekt tijdens een hete orgie tussen jazz, R&B, soul, blues en rock-‘n-roll. Sommigen signaleren de eerste kiem van het genre al tientallen jaren daarvoor in het broeierige New Orleans. Wij zijn ervan overtuigd dat alles wat funky is, kan worden herleid naar één onverbiddelijke en tevens onverstaanbare bandleider: The Hardest Working Man in Showbiz, James Brown.

Volgens (zijn vaste saxofonist) Pee Wee Ellis begon het allemaal precies 50 jaar geleden na afloop van een concert in de kleedkamer van de Soul Brother. James slaakte - zo begon hij immers vaak aan nieuwe liedjes - lukraak wat ritmische gutturalen. Aan de rest van de band om deze cryptische aanwijzingen om te zetten in muziek. Na een middag driftig foeteren en flink wat fonetisch gehannes was James tevreden. De jam van 7 minuten werd - respectievelijk ‘Cold Sweat part 1’ en ‘Cold Sweat part 2’ - in één take opgenomen en direct op de gelijknamige plaat gepleurd. Enfin, de funk zag het levenslicht!

James Brown - ‘Cold Sweat (part 1 & 2)’

De ‘Godfather of Soul’ had zich vanaf de jaren 50 ruimschoots bewezen met verscheidene hits als ‘Think’ en ‘It’s a Man’s Man’s Man’s World’. Hoewel Brown’s eerdere hits als ‘Out of Sight’ en ‘Papa’s Got a Brand New Bag’ ook enigszins gebruik maakten van het karakteristieke funk ritme, werden tijdens ‘Cold Sweat’ de klassieke, vanille R&B-harmonieën van de jaren 50 volledig losgelaten. Wat resteerde was een bezwerend oerritme. Door het accent op de eerste maat te leggen werd er haast een Afrikaanse ritmiek gecreëerd, door James‘the one’ genoemd. Nuja, oud-bandleden Bootsy (Collins) enJohn ‘Jabo’ Stark leggen dat veel beter uit dan wij dat kunnen.

Bootsy en Jabo over the one.

Als profeet van de funk moest James zijn blazers - Pee Wee, Maceo,Levi en co - ervan overtuigen dat zij stiekem ook drummers waren. De melodie diende immers ondergeschikt te zijn aan de groove. Naar eigen zeggen luisterde Pee Wee in die tijd veel naar ‘So What’ van Miles Davis. En ja, dat is duidelijk te horen.

Miles Davis - ‘So What’

De tekst die James door de microfoon sputterde was overigens gerecycled van een blues nummer, ‘Don’t Care’, dat hij in 1962 had geschreven. Op ‘Cold Sweat’ bleef er weinig over van die tekst. De woorden werden gereduceerd tot impulsieve, onverstaanbare vreugdekreten, die uiteraard volledig in dienst stonden van de groove.

James Brown - ‘Don’t Care’

Het was ook één van de eerste keren dat James de drummer,Clyde Stubblefield, een drumsolo gunde op een plaat. ‘Let’s give the drummer sum!’, aldus de gevleugelde woorden van meneer Brown. Later, tijdens het nummer ‘Funky Drummer’, mocht Clyde nog zo’n uitstapje maken. Die solo maakte Stubblefield tot de meest gesamplede drummer aller tijden. ‘Funky Drummer’ werd ondermeer in ‘Fuck The Police’ van N.W.A., ‘Fight The Power’ vanPublic Enemy, ‘Mama Said Knock You Out’ van LL Cool J en (volgens whosampled.com) nog in zo’n 1500 andere nummers gebruikt. Clyde - de legendarische drummer overleed twee maanden geleden - heeft spijtig genoeg nooit royalties ontvangen voor zijn werk.

Clyde Stubblefield met Bernhard Castiglioni van Drummerworld

Onder andere The Bomb Squad, het productieteam van Public Enemy, dat in de vroege jaren 90 verantwoordelijk was voor de soundtrack van het leven in de buitenwijken van New York, maakte dankbaar gebruik van Clyde’s ‘breakbeats’. Zowel in ‘Welcome To The Terrordome’, als in ‘Jackin For Beats’ zijn samples van ‘Cold Sweat’ te vinden.

Public Enemy - ‘Welcome To The Terrordome’

OokIce Cube was een grote afnemer van de beats van The Bomb Squad. Nadat hij gebroken had met N.W.A. reisde hij van de westkust naar de oostkust om zijn eerste album, Amerikkka’s Most Wanted, op te nemen met zijn helden in New York.

Ice Cube - ‘Jackin For Beats’

Zelfs Will Smith - bij de jeugd waarschijnlijk beter bekend als ‘de vader van Jaden’ - maakte gebruik van het iconische sampletje.

DJ Jazzy Jeff & The Fresh Prince - ‘Taking It To The Top’

Er zijn natuurlijk ook wat recentere voorbeelden te vinden waarin ‘Cold Sweat’ gesampled wordt. Luister maar eens naar deze parel van Aphex Twin.

Aphex Twin - ‘Notting Hill Bus’

We kunnen natuurlijk niet eindigen zonder ‘The Minister of The New New Superfunk’ in al zijn glorie te tonen.

James Brown - ‘Cold Sweat’ (Boston, 1968)