De Belgische coronacijfers staan diep in het rood: wat nu?

Niemand wil het woord ‘lockdown’ in de mond nemen. Maar de wetenschappelijke adviesraad GEMS ziet geen andere optie dan strenge maatregelen die snel de contacten verminderen. ‘Al onze waarschuwingen zijn in de wind geslagen.’

Er is geen keuze, klinkt het bij de GEMS-experts: wil ons land de epidemie onder controle krijgen, dan zijn snel ingrijpende maatregelen nodig. De Belgische covid-indicatoren staan immers diep in het rood. De voorbije dagen werden dagelijks zo’n 10.0000 nieuwe besmettingen ontdekt, met een uitschieter tot bijna 15.000. De hospitalisaties stijgen richting 300 nieuwe opnames per dag. In totaal hebben nu al 450 mensen intensieve verzorging nodig, ongeveer een kwart van de maximale capaciteit.

De top van de curve is bovendien nog niet bereikt. Biostatisticus Geert Molenberghs (KU Leuven/UHasselt) schat dat een piek van 650 patiënten op intensive care moeilijk te vermijden valt. In het slechtst denkbare scenario kan dat zelfs 900 worden. ‘Dat zou absoluut rampzalig zijn. Eigenlijk kunnen we dat niet meer aan. Vorig jaar hadden we wel 1.500 bezette ic-bedden, maar intussen is het zorgsysteem moe.’

Ook 650 covidpatiënten met nood aan intensieve verzorging is een zware dobber. Het betekent dat andere zorg onvermijdelijk uitgesteld zal moeten worden om te voorkomen dat de ziekenhuizen helemaal vol liggen en er geen plaats meer is voor mensen die voor hun leven vechten.

VLIEGHE «Dat er ingegrepen moet worden, lijkt me niet meer dan logisch. Straks zitten we aan 500 ic-patiënten. In de zomer was dat de magische grens voor versoepelingen. Als je consequent bent, moet je in de omgekeerde richting nu weer verstrengen.»

Hoe kan het tij gekeerd worden? In Nederland besliste het kabinet vrijdag om een korte, beperkte lockdown in te voeren. Een voorbode voor wat België te wachten staat? Toch niet, zegt Molenberghs. ‘Een lockdown is niet aan de orde.’ Ook Vlieghe ziet geen heil in het sluiten van hele sectoren. ‘Het is beter om een set maatregelen in te voeren die duurzaam zijn en langer vol te houden.’

Mondmaskerplicht

Over één ding lijken de wetenschappelijke adviseurs het eens: telewerk moet verplicht worden waar het kan. Op het laatste Overlegcomité werd thuiswerk nog sterk aanbevolen, maar dat moet dwingender volgens de GEMS. En ook in het onderwijs moet absoluut ingegrepen worden - vooral dan in de lagere school, waar de besmettingen de pan uit rijzen. De experts zien heil in een algemene mondmaskerplicht in alle binnenruimten, voor jong en oud.

Een oproep die gehoor vindt bij minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit). ‘Ik vind dat we overal binnen, waar je geen afstand kunt houden, het mondmasker moeten gebruiken en ik ga voorstellen dat dit gebeurt voor kinderen vanaf 9 jaar’, zei hij bij VTM Nieuws en Terzake.

In Nederland moet de horeca vanaf zaterdag de deuren sluiten om 20 uur en mogen bij mensen thuis maximaal vier gasten over de vloer komen. Maar bij de GEMS klinkt grote terughoudendheid voor zulke maatregelen. Uit het onderzoek naar de verspreiding van het coronavirus blijkt niet dat de horeca op dit moment een echte probleemsector is. ‘Het virus zit overal, met een vervroegd sluitingsuur los je niet zo veel op’, zegt Vlieghe.

MOLENBERGHS «Dan zijn er andere zaken meer van belang, zoals de grote massa-events indoor. Maar je moet niet alles opeens stilleggen. Theater bijvoorbeeld kan gewoon doorgaan, zij het dan wel met een Covid Safe Ticket en een mondmasker.»

Ingrijpen in de privécontacten van de bevolking ligt dan weer erg gevoelig.

MARC VAN RANST «Ik denk niet dat er opnieuw bubbels geïnstalleerd zullen worden. Iedereen wil vermijden dat het zover komt.»

Volgens hem is het zaak om de maatregelen van vandaag beter te handhaven. Iedereen kent wel verhalen van dancings waar je zonder Covid Safe Ticket ook binnenraakt, of zalen waar de ventilatierichtlijnen nog altijd niet opgevolgd worden.

MARC VAN RANST «Een beetje meer handhaving kan ervoor zorgen dat mensen zich beter aan de maatregelen houden. Je hoeft dat niet eens maandenlang te doen om effect te hebben.»

Vrijheid

Dat opnieuw overwogen wordt om het publieke leven terug te schroeven, is een erg bittere pil. Waren de vaccins niet het ticket naar de vrijheid? Hoe is het mogelijk dat we opnieuw in deze situatie verzeild zijn?

Vlieghe kan haar frustratie niet verbergen.

VLIEGHE «Welke maatregelen zijn er nog? Het zijn er niet veel, hè. Het was fataal om in september te doen alsof het voorbij was. Wij waarschuwen de politiek al maanden, maar al onze waarschuwingen zijn in de wind geslagen. Ze dachten: laat Erika maar zagen, ze zaagt toch de hele tijd. Vandaag lees ik in de krant dat de federale regering pas een lockdown zou overwegen als er 1.100 ic-bedden bezet zijn. Sorry, maar dat is rijkelijk laat, dan is het systeem al lang verdronken.»

Een van de grote problemen is volgens de GEMS-voorzitster ook dat het Covid Safe Ticket voorgesteld is als een ticket om alle maatregelen te laten varen.

VLIEGHE «Het CST wordt op een foute manier gebruikt. Als je CST groen is, mag je je masker afzetten: dat slaat toch echt nergens op?»

Ook Molenberghs geeft aan dat er te vlot de indruk is gewekt dat we alles achter de rug hadden.

MOLENBERGHS «De vaccinaties helpen ons enorm, maar daar staat tegenover dat er bijna geen maatregelen meer overbleven. In het hoofd van de Vlaming was corona voorbij. De bladzijde was omgeslagen. Maar we moeten beseffen dat we met de zeer besmettelijke deltavariant in heel ander vaarwater zitten dan met het originele virus uit Wuhan.»

(DM)