De berg des doods: jezidi's in België over de slachting in Noord-Irak

De jezidi’s zijn een eeuwenoud volk. Ze staan aan de wieg van de beschaving, maar verwierven pas vorige week internationale bekendheid toen in Noord-Irak een genocide dreigde. Volgens hun berekeningen: de 73ste uit hun bewogen geschiedenis.

Het zijn lange dagen voor Kniaz Tamoev en zijn vrouw Nane Suleimanian , van oorsprong Georgische jezidi’s die al twintig jaar in België wonen. Voortdurend zijn ze op zoek naar het laatste nieuws uit Noord-Irak: op het internet, voor de televisie, aan de telefoon. Als Sinjar brandt, staat ook hun hart in lichterlaaie.

Sinjar is de plek waar de meeste jezidi’s wonen. In de nacht van vier augustus ging het helemaal fout. De dolgedraaide strijders van de Islamitische Staat veroverden het stadje met gruwelijke plannen: de jezidi’s moesten zich op slag tot de islam bekeren of ze werden in koelen bloede vermoord. Het bleek geen loos dreigement: op het internet verschenen algauw foto’s van onthoofde mannen. Er circuleerden berichten over massagraven, waarin vrouwen en kinderen levend werden begraven.

‘De Islamitische Staat wil de jezidi’s uitroeien,’ zegt Kniaz. ‘Dit was geen aanval met economische motieven: Sinjar is een provincienest, daar valt niks te halen. Nee, ze vielen ons aan om wie we zijn – om ons geloof. Wij zijn geen moslims. En wij zijn ook geen Arabieren. Wij zijn jezidi’s. Wij zijn, net als joden, een volk én een religie. Dat kunnen die islamisten niet verkroppen. En daarom vallen ze ons aan, al honderden jaren lang.’

Een centrale rol in de godsdienst van de jezidi’s speelt de Pauw-Engel, Tawusî Melek. Van de zeven engelen is hij de opperengel, degene tot wie de mens zich richt als hij in contact met god wil treden. Hij wordt afgebeeld als een figuur met vier armen en een pauwenstaart.

De moslims zien in de Pauw-Engel het symbool van de uitdager van god: Satan. Daarom zijn ze ook zo gebeten op de jezidi’s.

Kniaz zucht. Hij is het beu zich te moeten verdedigen tegen het verwijt dat de jezidi’s een duivelse sekte zouden zijn. Hij zwaait met vijf A4-tjes. Hij heeft het netjes uitgeprint, zegt hij, alle genocides waarbij in de loop der eeuwen miljoenen jezidi’s zijn vermoord. ‘Men schat 23 miljoen.’ Het begon in de 7de eeuw, toen fanatieke moslims jezidi’s vermoordden en ontvoerden, en het eindigde omstreeks het begin van de 20ste eeuw onder de dwingelandij van het Ottomaanse rijk. Alles samen 72 genocides. ‘Tenminste,’ zegt Nane, ‘wij dachten dat het daar eindigde. Inmiddels is er in de 21ste eeuw dus een 73ste genocide bijgekomen. Het houdt niet op.’