De cri de coeur van Christine and the Queens: 'Die ziekelijke verering van roem in onze wereld verontrust mij'

In de politiek is het water diep tussen Frans- en Nederlandstalig België, maar op de Vlaamse radiozenders wordt dankzij Roméo Elvis en Angèle weer volop Franstalige muziek gedraaid. Een belangrijke voorzet voor dat reveil van la pop francophone werd gegeven door de Franse Héloïse Létissier, alias Christine and the Queens, die ook haar hand niet omdraait voor wat identiteits- en geslachtsverwarring. Zo doopte ze zich voor haar laatste plaat ‘Chris’ om tot een gelijknamig, kortharig alter ego. ‘Ik ben constant in verandering. Hoe saai zou het leven anders zijn?’

'Die ziekelijke verering van roem in onze wereld verontrust mij'

HUMO Je eerste grote Belgische optreden was op Rock Werchter in 2015, in de KluB C-tent. Het werd een memorabel concert waarbij het zweet zowat van de muren droop. Goed een maand later stond je op het hoofdpodium van Pukkelpop, maar dat bleek ineens véél te groot: wég magie. Ik vroeg me toen af: voel je het als artiest aan wanneer een podium nog te groot is?

Héloïse Létissier «Dat was in ieder geval een bijzondere tournee voor mij, die eerste grote festivalzomer. Puur op intuïtie, en totaal niet gestuurd door commerciële doeleinden, had ik mijn eerste plaat ‘Chaleur humaine’ gemaakt. Ik herinner me nog meetings met mijn platenfirma: ‘Oké, we horen geen radiosingle, maar we zien wel wat er gebeurt.’ En er gebeurde ineens héél veel, ik werd steeds groter. Alsof ik nietsvermoedend in een vliegtuig was gestapt, dat opsteeg en steeds hoger ging vliegen, zonder duidelijke eindbestemming. De eerste festivals waren overweldigend. Als ik mensen in het publiek mijn teksten zag en hoorde meezingen, kon ik alleen maar denken: hoe cool is dat, ze hebben lang genoeg naar de plaat geluisterd om de teksten te kennen!

»Ook toen ik de tournee voor mijn tweede plaat aftrapte in Vorst Nationaal, voelde ik enorm veel warmte van het Belgische publiek. Ik heb mezelf ook nooit in de handen gewreven met de gedachte: cool, een groter podium, daar kan ik stroboscopen en pyrotechnics op zetten. Nee, het was iedere keer de vraag hoe ik de intimiteit van een kleine zaal zou vertalen naar het stadion of festivalpodium in kwestie. Ik heb het mezelf ook nooit makkelijk gemaakt: ik wil per se mijn mix van emotie, intimiteit en theatraliteit brengen op een festivalpodium, ook al verlangen festivalgangers ernaar om overdonderd te worden. Ik ben nu eenmaal meer met emotie bezig. Maar tot dusver is me dat allemaal vrij goed afgegaan. Ik ben zelfs al verschillende keren ontroerd geraakt door een festivalpubliek, toen mensen de fragielere songs volledig meezongen.»

HUMO Een tijdje geleden liet de Vlaamse zangeres Sarah Bettens weten voortaan als Sam Bettens door het leven te gaan. Een Belgisch biermerk maakte daar meteen een campagne rond: ‘Pintje, Sam?’ Daar kwam veel kritiek op.

Létissier «Jezus, dat klinkt me bijzonder smakeloos in de oren. Het is zelfs niet grappig. Het is het zoveelste bewijs dat je een oude wereld hebt, die het gewoon niet snapt, en een nieuwe wereld, waartoe mensen als Sam en ik behoren. Die oude wereld is volledig uit elkaar aan het vallen, dat bewijzen dat soort wanhoopspogingen van het patriarchaat. Ik wens vurig dat dat patriarchaat binnenkort helemaal uit elkaar spat, want het is alleen maar slecht gebleken voor mannen, vrouwen en iedereen daartussenin. Ik was het al spuugzat toen ik jonger was. Er is niet één manier om een man te zijn of één manier om een vrouw te zijn. Mensen kunnen van alles ertussenin zijn. Sinds de middelbare school denk ik daar al zo over. Gelukkig zit ik in de popwereld, wat altijd al een vrijhaven is geweest om te experimenteren met je identiteit.»

HUMO Hoe is het nog met je alter ego Chris van je vorige plaat? Komt die straks optreden op de Lokerse Feesten en het Brussels Summer Festival?

Létissier (lacht) «Ik ben constant aan het muteren. Sinds ik vier jaar geleden ‘Chaleur humaine’ uitbracht, is er zoveel met me gebeurd. Godzijdank. Ik beschouw mezelf als een constant work in progress, wat ik een erg plezierige manier van leven vind. Ik voel dat ik ergens anders heenga. Ik zal binnenkort ook nieuwe muziek uitbrengen, omdat ik de nood voel om iedere belangrijke verandering met mijn fans te delen. Ik bevind me dus al op een andere plek dan ten tijde van ‘Chris’, uit 2018. Niet dat er een volledig nieuw alter ego zit aan te komen, maar er is wel een belangrijke mutatie op til, en ik denk dat die vroeger dan verwacht zal arriveren. Misschien nog niet in Brussel, maar toch niet lang erna.»

HUMO Komt er ooit een plaat die ‘Héloïse’ heet, de naam waarmee je geboren bent?

Létissier «Er zit altijd wat Héloïse in al mijn alter ego’s. Maar Héloïse vind ik wat aan de saaie kant, omdat ik haar nu eenmaal niet zelf heb uitgekozen. Ik ben geboren als haar. Ik vind het interessanter om zelf te kiezen wie ik ben en daarmee te spelen.»

HUMO Je ben ooit begonnen in het voorprogramma van Stromae. Samen met hem word je gezien als de voortrekker van het Frans als popmuziektaal, na een jarenlange hegemonie van Anglo-Amerikaanse pop.

Létissier «Alle eer aan Stromae, die het Frans tot in de VS bracht. Ik heb altijd Frans en Engels gemixt. De reden dat ze me in het Verenigd Koninkrijk op de radio draaien, is dat ik niet alléén in het Frans zing. Maar ik ben trots op mijn moedertaal: een tiental jaar geleden geloofde niemand nog dat Frans een goede taal was voor popmuziek op de radio, we worstelden met een enorm complex. Wat raar is, gezien de enorme successen die Franstalige popmuziek tot in de jaren 80 boekte – ik ben zelf dol op de eightiespop van Etienne Daho en Mylène Farmer.»

HUMO Heb je nog contact met Stromae?

Létissier «Nee, maar ook tijdens die tournees hebben we elkaar niet goed leren kennen – al kan ik wel zeggen dat hij een bijzonder aardige jongen is en dat hij op een dag zeker terugkeert. Ik denk dat het zijn bedoeling is dat ik niet weet hoe het nu met hem gaat, hij wil een poos met rust gelaten worden. Ik kan me alleen maar inbeelden hoe beangstigend zijn niveau van roem moet geweest zijn. Als je ineens beroemd wordt, zie je alles rondom je in sneltempo veranderen, maar jijzelf verandert níét, jij blijft diezelfde fragiele persoon die je altijd bent geweest. Dat kan heel geïsoleerd aanvoelen.»

HUMO Nu lijk je toch uit eigen ervaring te spreken.

Létissier «Je bent er gewoon niet op voorbereid. De hele ironie is: ooit heb ik mijn songs geschreven om in contact te komen met mensen, om uit mijn schulp te kunnen kruipen, want ik ben van nature erg verlegen en schuchter. Maar zodra ik een beetje bekend werd, werd dat contact leggen alleen maar moeilijker, omdat iedereen zich anders ging gedragen tegen mij. Mensen gaan alle soorten ideeën op je projecteren, terwijl ik gewoon een normale conversatie wilde voeren. Maar dat werd dus wéér onmogelijk voor me, om een heel nieuwe reden.»

HUMO Je speelt op het Brussels Summer Festival, maar ken je ook iets van de Brusselse muziekscene?

Létissier «Ja hoor, ik ben een grote fan van Damso, Roméo Elvis en Hamza. Wij Fransen kijken tegenwoordig naar België als we goeie urban muziek zoeken. Angèle ken ik zelfs persoonlijk: op een dag kwam één van mijn dansers naar me toe met de melding dat hij een nieuw vriendinnetje had, dat bleek Angèle te zijn. Ik was blij voor hem, maar ik was wel een goeie danser kwijt (lacht).»

HUMO Laatste vraag: vind je het nog gepast om ‘Man in the Mirror’ van Michael Jackson te coveren na de documentaire ‘Leaving Neverland’?

Létissier «Dat is een moeilijke. Sinds #MeToo moeten we ons ook afvragen of we nog naar films van Woody Allen of met Kevin Spacey kunnen kijken. Wel, ik kan het verschil tussen mens en artiest nog maken. Maar met de muziek van Michael Jackson zit een hele generatie te worstelen die met dat idool is opgegroeid. Wat mij nog het meest heeft gegrepen aan die docu, is de enorme verering die de betrokken ouders en jongens hadden voor de wereldberoemde popster. Precies door die blinde idolatrie konden ze geen nee zeggen. Dat verontrust me nog het meest van alles: die ziekelijke verering voor roem in onze wereld.»

Christine and the Queens staat op 7 augustus op de Lokerse Feesten (info en tickets) en op 14 augustus op Brussels Summer Festival (info en tickets).