De dodelijke drugsepidemie in de VS: ‘In sommige buurten zetten ouders, kinderen en grootouders samen een spuit’

In de VS woedt een drugscrisis die elke dag het leven eist aan tweehonderd Amerikanen. De epidemie startte in de jaren 90, toen farmareuzen agressief promotie voerden voor opiaten en artsen ze gretig voorschreven. Nu zijn twee miljoen Amerikanen verslaafd en maken clandestiene druglabs goedkopere versies van die zware pijnstillers. Björn Soenens houdt de vinger aan de met een injectienaald doorprikte pols en draaide er de docu ‘Amerikaanse overdosis’ over.

BJöRN SOENENS (Amerikacorrespondent VRT) «Dokters schreven na een operatie tot soms wel zestig pillen voor, hoewel vijf ruim voldoende waren. Patiënten kregen dan een voorschrift voor oxycodon – ook wel hillbilly heroin genoemd – voor een eenvoudige sportblessure of het trekken van een tand. Dokters deden dat onder druk van de farma-industrie, die hen beloonde met een snoepreisje of een bonus. Maar zodra hun doosje leeg was, waren de patiënten zwaar verslaafd en moesten ze 50 dollar per pil ophoesten. Om in hun roes te blijven gingen ze op zoek naar goedkopere drugs zoals heroïne – 5 dollar voor een shot – of fentanyl, een krachtige pijnstiller voor kankerpatiënten. Op die manier werden arm en rijk, leerkrachten, piloten, advocaten en poetsvrouwen massaal afhankelijk. Er zijn buurten waar ouders, kinderen en grootouders samen een spuit zetten. Ik sprak met een man die al zeventig overdosissen heeft overleefd. De verhalen zijn hallucinant.»

HUMO Erkennen de farma-industrie en de medische wereld dat ze die crisis hebben veroorzaakt?

SOENENS «In de docu komt een dokter aan het woord die toegeeft dat hij boter op het hoofd heeft. ‘Ik heb me in de luren laten leggen: ik heb het effect van die pillen zwaar onderschat,’ zegt hij.

»Maar farmaceutische bedrijven zoals Purdue Pharma steken hun kop in het zand. Daar komt nu misschien verandering in, want gedupeerden in veertig staten zijn een proces begonnen. De farmabedrijven hebben de dans lang kunnen ontspringen, maar nu dreigen ze net zoals de tabakssector miljoenen euro’s schadevergoeding te moeten betalen.»

HUMO President Trump lijkt ermee begaan te zijn. Hij beantwoordt de brieven die radeloze familieleden hem sturen.

SOENENS «Donald Trump is inderdaad de eerste president die die dat doet, omdat hij weet dat die mensen tot zijn kiespubliek behoren. Hij speelt het electoraal slim.

»In de jaren 80 raakten de gevangenissen vol met arme zwarte mensen die aan crack verslaafd waren, maar vandaag zien we voor het eerst een witte drugscrisis. Opiaten werden zelfs minder vaak aan zwarte mensen voorgeschreven, omdat veel dokters dachten dat ze die illegaal zouden doorverkopen. Een perverse vorm van racisme.»

HUMO Hoe zie jij de crisis evolueren?

SOENENS «Ik zie niet meteen beterschap. De levensverwachting is hier al twee jaar op rij gezakt. En toch blijft het een min of meer onzichtbaar probleem. We schreeuwen moord en brand na een terreuraanslag, maar als dagelijks tweehonderd mensen sterven, gaat dat haast onopgemerkt voorbij.»