De eersteprikkers duiken weer steeds vaker op. ‘Al ben ik nog steeds niet helemaal overtuigd’

De eerste uitnodiging klasseerden ze maanden geleden verticaal, nu vinden ze alsnog de weg naar het vaccinatiecentrum. De ‘eersteprikkers’ duiken weer vaker op, al steken ze hun lichte - of zware - tegenzin niet weg.

“Hoe het zit bij mijn vrienden?” De 20-jarige Yousouf Akhayad glimlacht met de ogen, beeldt zich wellicht de reactie in van diezelfde vrienden bij dit tafereel: hij, bij de uitgang van het vaccinatiepunt in het UZ Gent, een kleine pleister op de arm. “Niemand van hen heeft al een vaccin gekregen. Ik ben echt de allereerste.”

Dat uitstel kwam er zeker niet omdat hij schrik had voor dat venijnige prikje, zegt hij er snel bij. “Ik zat lange tijd gewrongen tussen twee kampen.” Enerzijds de “dokters en wetenschappers die zeggen dat het veilig is”, anderzijds “Youtube en sociale media waar je leest dat de overheid ons wil controleren”. Hij vertrouwt het zaakje nog steeds niet 100 procent, hij had hier eigenlijk liever niet willen zijn. “Maar ik heb het gewoon nodig. Wat ben ik nog zonder vaccin op dit moment? Ik kan niet meer uitgaan zonder pas, en straks misschien ook niet meer gaan werken.”

De stroom aan mensen aan het vaccinatiepunt - eerder kabbelend op dinsdagnamiddag - is duidelijk in twee categorieën op te delen: grijze haren en looprekjes, weifelende blikken en smartphones. De eerste groep haalt een boosterprik, de tweede maakt haar debuut. “Ik heb daarnet een uur gevaccineerd, en toch voor de helft eerste dosissen gezet”, zegt professor Yves Van Belleghem, normaal hartchirurg. Hij opent de agenda voor de hele dag, en geeft de balans: 180 boosters, 50 eerste dosissen. “Toch weer een serieus aandeel.”

Covid Safe Ticket

De vaccinatiecentra in Vlaanderen krijgen ze de laatste tijd steeds vaker over de vloer: mensen die na maanden talmen toch voor die prik kiezen. Vorige week kwamen ruim 10.000 mensen langs voor een eerste dosis, het hoogste aantal sinds medio september en een stijging van zo’n 50 procent ten opzichte van de week voordien.

Daarbij zitten nog steeds een paar honderd senioren, maar de bulk bestaat - niet erg verrassend - uit jongere mensen. Een derde van de prikken is gezet bij mensen tussen de 18 en de 34 jaar. Ook is vier op de tien minderjarig, al speelt daar een vertekenend effect van jongeren die hun 12de verjaardag vieren en als cadeau een uitnodiging in de bus vinden.

In Gent krijgen we alvast een gamma aan verklaringen: bewust wachten tot na een zwangerschap, schrik hebben van alles wat geen Pfizer heet, stoten op praktische drempels. De Bulgaarse Suzanna, die zich laat vertalen door haar Spaanstalige vriend, raakt niet uit aan de hele organisatie.

Het valt sowieso wel op dat het aandeel uit anderstalige gemeenschappen erg groot is, de gesprekken aan het onthaal duren soms tergend lang. De vader van een vierkoppig gezin, dat er een uitstap van heeft gemaakt, schiet echter de hoofdvogel der drijfveren af: “Of ik boos ben? Natuurlijk. Zonder vaccin mag ik nergens nog iets eten of drinken.”

De tijdslijn spreekt boekdelen. Sinds Vlaanderen eind oktober het brede gebruik van het Covid Safe Ticket aankondigde, is het vaccinatietempo gevoelig opgedreven. “Het CST lijkt inderdaad de meest aannemelijke verklaring”, zegt Joris Moonens, woordvoerder van het Agentschap Zorg en Gezondheid. “Maar misschien zitten er ook mensen tussen die door de vierde golf alsnog schrik hebben om besmet te raken, of die inzien dat de vooropgezette drempel voor groepsimmuniteit toch niet volstaat.”

Ooit leek 70 procent de magische grens, maar die verschoof telkens met meer besmettelijke varianten. Vandaag, met de dominante deltavariant, wordt eerder naar 90 procent gekeken, en klinkt de vraag steeds luider: is groepsimmuniteit in feite wel realistisch?

In Vlaanderen gaat het sowieso om punten na de komma. De vaccinatiegraad bij de totale bevolking, zo’n 80 procent, is in de maand november nog met geen halve procent gestegen. “De grote sprong gaan we niet meer maken, de principiële weigeraars blijven moeilijk te overtuigen”, zegt Moonens.

Angst

Toch blijven er dus twijfelaars. Op het moment van de achtste Covid-19-gezondheidsenquête van Sciensano, midden oktober, gaven drie op de tien niet-gevaccineerden aan te twijfelen. De redenen die vaakst worden aangegeven door niet-gevaccineerden, zijn niet zo heel erg anders dan maanden geleden: het vaccin heeft mogelijke bijwerkingen, is verdacht snel op de markt gekomen en wellicht niet effectief.

Leyna Amara-Hammou (27), die haar tweede dosis komt ophalen, vinkt bijna alle vakjes aan in ons gesprek. “Ik heb dan ook meerdere uitnodigingen genegeerd, ik ben eigenlijk nog steeds niet helemaal overtuigd.”

Ze verwijst ook naar een aantal urban legends, zoals de overheidscontrole die ook Yousouf al aanhaalde. “Op een bepaald moment dacht ik echt: binnen een paar jaar gaan we allemaal kanker krijgen. Ik besef dat het belachelijk klinkt, dat het om angsten gaat die irrationeel zijn. Maar het is en blijft voor mij wel een angst.”

Haar hele familie is gevaccineerd, geeft Leyna aan, en bijna al haar vrienden. “Velen onder hen waren echt kwaad op me.” Niet haar omgeving, maar een leven zonder restaurants of reizen heeft uiteindelijk de doorslag gegeven. “Die vrijheden wil ik me niet laten afnemen, al blijf ik het jammer vinden dat het op deze manier moet gebeuren. Ik had liever gezien dat we écht mochten kiezen.”

9dm0