De elektriciteits- en gasprijzen dalen, maar voeding en drank blijven duurder worden

De inflatie daalde in januari tot 8,05 procent, het laagste niveau in elf maanden. Belangrijkste reden: de daling van de elektriciteits- en gasprijzen. Maar voeding en drank blijven wel duurder worden. De energiecrisis is een voedingscrisis geworden.

Prijzen voeding en drank stijgen fors door

Enigszins verrassend is de energiefactuur intussen niet meer de duurste vogel in de indexkorf. Die eer is weggelegd voor voeding en drank, met een inflatie van meer dan 16 procent, nog eens een stijging van 1,3 procentpunt in één maand tijd. De prijs van brood en granen ging in januari met gemiddeld 6,7 procent de hoogte in, die van zuivelproducten met 4,3 procent, vlees met 2,2 procent, niet-alcoholische dranken met 4,6 procent en fruit met 4,9 procent.

Wat u al lang begrepen had als u aan de kassa kwam, wordt nu ook bevestigd in de inflatiecijfers: voeding en drank zijn zeer duur geworden. Daarmee staat België zeker niet alleen in de Europese Unie, waar de voedselinflatie in december – er zijn nog geen recentere cijfers om te vergelijken – 17,8 procent bedroeg. In Hongarije is de winkelkar in één jaar zelfs bijna 50 procent duurder geworden. België doet het dan beter: er waren vorige maand slechts acht Europese landen waar de voedselprijzen minder snel gestegen waren.

In de eerste maanden na de Russische invasie in Oekraïne bleven de prijzen voor voeding en drank vrij stabiel. Het is pas de laatste zes maanden dat we een enorme stijging zien, in België nog meer uitgesproken dan in de rest van de EU. Vaak worden er met de producenten jaarcontracten afgesloten, die pas de laatste maanden hernieuwd moesten worden.

Het ziet ernaar uit dat dit effect de volgende maanden zeker nog zal doorwerken en dat we niet meteen moeten rekenen op goedkopere winkelbezoekjes.

Dankzij lagere accijnzen blijft autorijden betaalbaar

Dat met de auto rijden vorig jaar steeds duurder werd, was in belangrijke mate toe te schrijven aan de hoge brandstofprijzen. En aan de steeds duurdere tweedehandswagens. Door een tekort aan onderdelen liepen de wachttijden voor nieuwe wagens enorm op, waardoor er een stormloop kwam op de occasiemarkt. Tot juni zagen we een inflatie van meer dan 16 procent.

Maar daarna greep de regering in, met een forse daling van de accijnzen op benzine en diesel. Dat heeft zijn effect niet gemist: België is nu met 7,37 procent een van de landen waar de vervoerskosten het minst toenamen, samen met bijvoorbeeld Italië, Nederland en Spanje. Ook hier bengelt Hongarije met een inflatie van meer dan 20 procent helemaal onderaan. Orban heeft de Europese subsidies dus broodnodig.

Het is moeilijk te voorspellen wat de volgende maanden brengen. Veel hangt af van de transitie naar elektrische wagens. Het valt af te wachten in hoeverre dat op een vlotte manier zal verlopen en bottlenecks vermeden kunnen worden.

Kledingsector voelt nu pas de effecten

De kledingsector heeft vorig jaar de minste schokken moeten incasseren. Meer nog, in de eerste helft van 2022 daalden de prijzen zelfs. Maar stilaan sijpelen ook hier de gestegen productiekosten door. De afgelopen vier maanden schoot de inflatie de hoogte in van 0 naar 7 procent, waar ze nu lijkt te stabiliseren. Al moeten we in zo’n arbeidsintensieve industrie afwachten in hoeverre de gestegen loonkosten door de indexering in januari nog tot een prijsverhoging zullen leiden. Dat geldt overigens voor alle consumptiegoederen.

Het Planbureau verwacht dat in ieder geval niet. De volgende vier maanden zouden we voor de algemene inflatie blijven cirkelen rond de 8 procent, om vanaf de zomer de race naar een gezonde 2 procent in te zetten. Dat doel zouden we in oktober bereiken. Al moet daar de serieuze kanttekening bij gemaakt worden dat zulke middellangetermijnvoorspellingen zeer moeilijk zijn. De onzekerheid blijft groot, met onder andere de aanvoerproblemen en de oorlog in Oekraïne die nog volop woedt.

Wonen is nu veel goedkoper

Het effect van de dalende energieprijzen laat zich ook voelen bij de woonkosten, waar de inflatie deze maand spectaculair gezakt is van 20,5 naar 5,5 procent. De huurprijzen mogen dan wel gestegen zijn, ook de onderhouds- en reparatiekosten zitten in dalende lijn. Dat zou te maken kunnen hebben met een dalende vraag. Door de stijgende rente zijn renovatieleningen ook duurder geworden, waardoor sommigen toch nog maar even de kat uit de boom kijken.

Gasprijzen daalden met 28 procent in één maand

We hebben al een tipje van de sluier gelicht, maar het beste nieuws hebben we tot het einde bewaard: de stijging van de energieprijzen is in januari teruggevallen tot 5 procent. Remember: van januari tot oktober vorig jaar lag deze inflatie steevast tussen de 50 en 70 procent. In de hele Europese Unie ontsnapte niemand aan deze realiteit. Op Malta na, dat de energieprijzen sinds het uitbreken van het coronavirus bevroor. Maar die luxe konden de andere landen zich niet permitteren.

Geen wonder dat de inflatie nu zo hard is teruggevallen, de gasprijzen daalden in amper één maand tijd met 27,7 procent. Anderzijds speelt hier mee dat we vergelijken met prijzen van een jaar geleden. En toen waren die volop aan het stijgen. Deze twee effecten samen leiden ertoe dat we nu zo’n forse terugval zien.

Het ziet er dan ook naar uit dat deze trend zich de volgende maanden zal doorzetten, tenzij er toch weer een crisis opduikt. Maar laat ons daar vooral niet op hopen. Een combinatie van fors stijgende de voedings- én energieprijzen, dat kunnen we missen als kiespijn.

_(DM)