Verkiezingen Frankrijk
De ‘elitaire’ Macron en de ‘vuurspuwende’ Le Pen: deze clichés moeten ze ontkrachten in het grote tv-debat
De Franse presidentskandidaten Marine Le Pen en Emmanuel Macron treffen elkaar vanavond in een tv-debat. Een cruciaal moment in de strijd om het Élysée.
Marine Le Pen heeft zich twee dagen teruggetrokken om zich voor te bereiden op haar optreden. Slechts een paar adviseurs, onder wie haar zwager Philippe Olivier, waren welkom om te sparren bij haar thuis in het chique La Celle Saint-Cloud, iets ten westen van Parijs.
In Frankrijk is het tv-debat een traditie die dateert van 1974, toen François Mitterrand het opnam tegen Valéry Giscard d’Estaing. Het debat groeide uit tot een hoogmis waarbij niets aan het toeval wordt overgelaten. Zo is dit keer afgesproken dat het aantal close-ups wordt beperkt, en was er een conflict over een van de debatleiders.
Lees ook
Brigitte Trogneux (68) de echtgenote van Emmanuel Macron (44): ‘Op zijn 16de schreven ze elke vrijdag aan een toneelstuk. ‘Ik voelde dat ik begon te glijden, en hij ook’, zei ze’
Familie en collega’s over Emmanuel Macron, ‘de meest gehate Franse president’: ‘Hij heeft geen ruggengraat. Als hij naar rechts moet, gaat hij naar rechts, als hij naar links moet, gaat hij naar links’
Le Pen moet een herhaling zien te voorkomen van haar rampzalige eerste confrontatie met Macron, vijf jaar geleden. 16,5 miljoen kijkers zagen toen een agressieve Le Pen die, worstelend met spiekkaartjes, niet kon uitleggen hoe Frankrijk zonder problemen uit de eurozone kon stappen. Die scène is een eigen leven gaan leiden, maar anders dan vaak wordt gedacht was dit debat niet beslissend. Le Pen keek daarvoor al tegen een erg grote achterstand aan: Macron zou haar volgens de peilingen in het gunstigste geval met 60 tegen 40 procent verslaan.
Daarom was de strategie van de kandidate van het Rassemblement National (RN) er niet eens zozeer op gericht om te winnen, maar vooral om vast de rol van oppositieleider in te nemen. Daarom vlogen de ad hominems in het rond. Zo noemde zij haar tegenstander ‘de lieveling van het systeem en de elite’, ‘kandidaat van de ruwe globalisering’, ‘een ijskoude zakenbankier’.
Het resultaat was dat Le Pen nóg verder wegzakte en uiteindelijk ten onder ging met 34 tegen 66 procent.
Anti-Macron stemming
Inmiddels is het verschil met Macron kleiner. Tussen beide rivalen zit een gat van 9 à 12 punten in het voordeel van Macron. Le Pen, redeneert haar entourage, moet nu in staat zijn om op voet van gelijkheid met Macron te duelleren. Die heeft anders dan in 2017 een termijn te verdedigen, en er heerst bij veel kiezers een sterke anti-Macronstemming, zowel op links als op rechts.
Als Le Pen slaagt in haar opzet, ontstaat er in de 72 uur voor de beslissende finale op zondag een dynamiek in haar voordeel, zo is de hoop van haar supporters. Voorwaarde is dat Le Pen dit keer kalm, geloofwaardig en presidentieel overkomt. Tegelijk zal zij ook het anti-Macronfront moeten mobiliseren. Het potentieel is groot, de helft van de kiezers stemde in de eerste verkiezingsronde op 10 april op een uitgesproken anti-systeemkandidaat.
Frexit
Macron zal op zijn beurt wijzen op de mankementen in de voorstellen van Le Pen. Zo komt volgens haar critici bijna alles wat zij van plan is met de Europese Unie - zoals in de Grondwet vastleggen dat Frans recht boven Europees recht gaat - neer op een Frexit, zonder dat ze dat hardop zegt.
Macron zal waarschijnlijk ook niet nalaten om Le Pens relatie met het Kremlin te hekelen. Vóór de oorlog in Oekraïne stak Le Pen haar waardering voor de Russische president Poetin en diens grootste Europese vriend Orbán nooit onder stoelen of banken. En nu zegt zij dat zij na de oorlog een niet erg waarschijnlijke toenadering zal aanmoedigen tussen Rusland en de Navo. Met Le Pen zal Frankrijk in de Navo blijven, maar de commandostructuur van het bondgenootschap verlaten.
Een valkuil voor Macron is om belerend en arrogant over te komen - een imago dat hij moeilijk van zich af kan schudden.
(Trouw)
