De Europese Unie lijkt niet langer om Russisch vaccin Spoetnik heen te kunnen

Westerse farmaceuten laten steken vallen. Het Russische vaccin blijkt én effectief én ruim beschikbaar.

Stel, je moet één van deze twee opdrachten uitvoeren. Opdracht 1: bezoek Aleksej Navalny in zijn cel en leg de vorig jaar vergiftigde oppositieleider uit dat de Europese Unie verdeeld is over nieuwe sancties tegen Moskou maar intussen wel miljoenen Russische Spoetnik V-vaccins bestelt. Opdracht 2: leg een doodzieke Covid-patiënt in Europa uit dat die een paar weken geleden een Spoetnik-prik had kunnen krijgen, maar ja: geopolitiek heeft nu eenmaal voorrang boven volksgezondheid. Kiest u maar.

Dat is het dilemma dat de afgelopen weken boven de Europese vaccincrisis hing. Nu de westerse vaccins van onder meer Pfizer en AstraZeneca zo stroperig uit de fabrieken komen, en de vaccinatiecampagnes in de EU-landen elk tempo ontberen, begint de neiging te ontstaan om toch maar voor opdracht 1 te kiezen. Het valt toch moeilijk vol te houden om onder deze omstandigheden een vaccin dat én goed werkt én ruim beschikbaar is om politiek-principiële redenen aan je bevolking te onthouden.

Vorige week bood Rusland de EU aan in de eerste helft van dit jaar 100 miljoen Spoetnik-doses te leveren. ‘An offer you can’t refuse’, leken ze er wel bij te zeggen.

‘Goed nieuws voor de mensheid’

EU-buitenlandcoördinator Josep Borrell bezocht vrijdag Moskou en was, om een veelheid van redenen, niet in de gelegenheid om Navalny te spreken. Tijdens een gezamenlijke persconferentie met minister Sergej Lavrov van buitenlandse zaken stak de Spaanse veteraan wel de loftrompet over het Russische vaccin. Hij noemde Spoetnik V ‘goed nieuws voor de mensheid’ en zei te hopen dat het Europees Geneesmiddelenbureau (Ema) in Amsterdam het vaccin binnenkort goedkeurt voor gebruik in de EU.

Ook zijn baas Ursula von der Leyen, die afgelopen weken stevig onder vuur lag vanwege de trage voortgang van de vaccinatiestrategie van haar Europese Commissie, zei deze week open te staan voor Spoetnik. Vorig jaar sloot de commissie alleen maar contracten met westerse farmaceuten.

Tegenover Europarlementariërs zei Von der Leyen dat de Spoetnik-fabrikanten voor een eventuele goedkeuring wel alle gegevens over de ontwikkeling en de testfases aan het Ema moet overhandigen. Daar schijnt het aan te schorten.

‘Hartelijk welkom’ in de EU

Ook de Duitse bondskanselier Angela Merkel, die zich in de zaak-Navalny zeer kritisch heeft uitgelaten over Moskou, is tegelijk positief over het Russische vaccin. Wat haar betreft zijn alle inentingen tegen Covid-19 ‘hartelijk welkom’ in de EU.

Als vanouds heersen er in de EU sterk uiteenlopende sympathieën dan wel antipathieën jegens Moskou. De felsten in dat laatste kamp vrezen dat president Poetin het Spoetnik-vaccin gebruikt als zoveelste instrument om een wig te drijven in de EU.

Deels is hem dat al gelukt. EU-lidstaat Hongarije, nooit te beroerd om ‘Brussel’ te hekelen, is als eerste gaan rebelleren tegen de centrale inkoopstrategie van de Europese Commissie en heeft vorige maand het Spoetnik-vaccin al voor eigen land goedgekeurd. Boedapest zet ook in op de Chinese Sinopharm-prik. Volgende week krijgen de eerste Hongaren het Spoetnik-vaccin, tevens als eerste EU-burgers. Rusland stuurt de komende maanden twee miljoen doses naar zijn voormalige satellietstaat.

(Trouw)