De fatale keuze van drie ‘onschuldige’ jongens: sterven in een ranzig Limburgs drugslab

Een jaar geleden stikten drie jonge mannen bij een ‘bedrijfsongeval’ in een morsig drugslab in het Limburgse Eksel. De komende weken verschijnen de eerste twee verdachten in de rechtbank. Waarom lieten de drie Nederlandse drugskoks – volgens hun vrienden ‘heel lieve jongens’ – zich voor de kar spannen van een crimineel netwerk? We gingen op zoek naar de achtergronden van hun fatale beslissingen.

Agenten stappen uit hun auto en zien de deur van het bedrijfspand net buiten Eksel op een kier staan. Het is midden in de nacht van maandag 28 op dinsdag 29 januari 2019. Kort daarvoor heeft de meldkamer van de politie in Eindhoven een alarmerend telefoontje ontvangen over de locatie. ‘Er is iets heel ergs gebeurd. Het is uit de hand gelopen daar,’ zegt een anonieme man. Vandaar dat de meldkamer in Hasselt is ingeseind.

Rond 03.45 uur is de politie bij het gebouwtje in het Limburgse dorp. Een agent wil de deur openduwen, maar dat gaat moeizaam. Een lichaam blokkeert de toegang. Vlakbij ligt een tweede persoon. Een ruimte verderop treffen ze een derde lichaam aan. Het is een drugslab, al is de term ‘lab’ veel te veel eer voor het ranzige hol.

Een paar uur later verschijnen in Belgische en Nederlandse media de eerste nieuwsberichten over de schokkende vondst. Reacties laten niet lang op zich wachten. ‘Mooi, opgeruimd staat netjes,’ typt ene Jan. Hij oogt op z’n Facebookaccount als een gezellige opa, maar de drie doden en hun nabestaanden hoeven niet op medeleven te rekenen. Een vrolijk in de lens lachende Hilde tikt aan de ontbijttafel haar wens onder een bericht: ‘Voilà, hopelijk hebben ze een trage dood gekend.’

De meeste vrienden denken dat de drie gaan relaxen

Vier dagen eerder, donderdag 24 januari. Fuat (23) en Alain (25) uit Eindhoven en Avik (22) uit Valkenswaard pakken wat spulletjes bij elkaar. Ze zijn klaar voor een lucratief weekend een eindje van huis. De meeste vrienden denken dat de drie gaan relaxen, slechts een enkeling weet wel beter. Aan de andere kant van Brabant is ondertussen een crimineel netwerk actief, met daarin Paul G. Hij is de schoonzoon van de beruchte motorbendeleider Klaas Otto. De Nederlandse Justitie vermoedt dat mannen in dit netwerk aan allerlei touwtjes in de Brabantse onderwereld trekken. Aan de uiteinden bungelen Avik, Fuat en Alain. Het trio rijdt die dag naar het zuiden. Naar Eksel.

Wie waren deze drie jonge gasten? Waarom kozen ze voor die gevaarlijke bijbaan als ‘drugskok’? We gingen op zoek naar antwoorden. Veel familieleden en vrienden houden de boot af. Ze werden in de nasleep van het incident begin vorig jaar platgebeld door media. Ze lazen opmerkingen over hun dode vrienden van zogenaamd ‘beste maten’. Via familie, goede bekenden van de Eindhovense jongens en enkele mensen die ze beroepsmatig kennen, ontvouwt zich toch een beeld. Iedereen wil anoniem blijven. Er lopen mensen rond die meer over het dodelijke drugslab weten, daar wil je geen problemen mee.

Niet meer dan voetvolk van zware drugscriminelen

Voor het publiek is het helder: crimineel is crimineel. Dat Fuat, Avik en Alain niet meer zijn dan voetvolk van zware drugscriminelen maakt voor buitenstaanders geen verschil. De hatelijke opmerkingen zijn die eerste dagen zoutzuur in de diepe wonden van vrienden en familie. Het gaat over jongens die ze al hun hele leven kennen.

Iedereen die zo hard over Alain, Fuat en Avik oordeelt, moet eerst maar eens in zijn eigen omgeving rondkijken, zegt een vriend van Alain. De jongens maakten die drugs ook voor de vele duizenden Brabantse gebruikers. Voor de kleinkinderen, neefjes, nichtjes, zoons en dochters van al die mensen die op social media het overlijden van de jongens betitelden als ‘opgeruimd staat netjes’. ‘Iedereen die snuift, slikt of rookt, is verantwoordelijk.’ En ja, het was fout van Alain, zegt een vriend. Maar is het terecht dat hij dat met de dood bekoopt? Iedereen maakt fouten.

Familie wil rust

Uit verhalen over de jongens blijkt nergens dat ze verankerd waren in de Brabantse onderwereld. Fuat (23) lijkt de enige van het drietal met wat ervaring in drugshandel. In de opsporingsuitzendingen op tv wordt de Eindhovenaar van Turkse komaf als enige niet bij naam genoemd. Op verzoek van z’n familie. Die wil rust. Fuat woont nog thuis. Zijn ouders en rest van het gezin zijn eerlijke, harde werkers. Die zien hem veel tijd doorbrengen met z’n jongere broer en zus en gamen met vrienden. Op school is hij geen hoogvlieger. Hij doorloopt het vmbo – de Nederlandse variant op het bso – en volgt daarna met plezier de opleiding tot automonteur. Die staakt hij om onbekende redenen. Fuat is soms ‘mysterieus’ over zijn doen en laten, zegt een goede bekende. Hij gaat wat ‘klusjes’ doen en brengt ‘pakjes’ rond. Zijn drugsvoorraad komt ‘via via’ uit de havens van Rotterdam of Antwerpen. Zijn familie weet niets van zijn bijverdiensten. Fuat wil het rechte pad weer op. Hij werkt inmiddels in de DAF-fabriek. Maar iets houdt hem tegen. Is hij te veel gewend aan z’n andere leven? Bekenden weten het niet. In Eksel zou hij 12.000 euro gaan verdienen. Niet zijn eerste keer in een drugslab, weet een kennis. Maar daar eindigt het allemaal. Het is een cliché, beaamt een bekende, maar ‘het was gewoon echt een heel lieve jongen’. ‘Ze hebben misbruik van hem gemaakt... Hem niet op de risico’s gewezen.’

Terug naar de nacht van 28 op 29 januari 2019. De agenten die de jongens vinden, treffen een niet bepaald propere ruimte aan. In beelden van het Nederlandse tv-programma ‘Opsporing Verzocht’ is maanden later de enorme ketel voor de productie van speed te zien. Die is door een professional gemaakt, maar de ruimte is verder een zooitje.

Dat ‘koks’ in een lab moeten overnachten, is niet uitzonderlijk. Soms is het goed geregeld met bedden in een apart, geventileerd vertrek. Maar Avik, Alain en Fuat slapen tussen de jerrycans op twee matrassen op de grond en op een bankstel. Als ze hun benen strekken, trappen ze tegen de vaten met chemische grondstoffen. Hun opdrachtgevers hechten duidelijk weinig waarde aan veiligheid en comfort. De jongens werken er als slaven in een Aziatische sweatshop.

Overrompeld door het gas

De drie moeten totaal overrompeld zijn door het gas. Door wat de politie aantrof, lijkt het alsof ze het gevaar ineens zagen en wilden vluchten naar de uitgang. Die hebben ze net niet bereikt. Het kan op allerlei manieren verkeerd zijn gegaan. Een menselijke fout is een logisch scenario. Ze maakten lange dagen. Het is niet onwaarschijnlijk dat één van de drie te vroeg in het kookproces een ventiel opende. De wolk koolstofmono­xide die dan vrijkomt, is door geen gasmasker tegen te houden. Het geurloze goedje bindt zich direct aan hemoglobine in het bloed, waardoor het lichaam geen zuurstof meer opneemt. Experts noemen het een ‘knockdown-gas’. Na twee, drie ademteugen waren Avik, Fuat en Alain gezien. Pijnloos, dat wel.

De jongens stierven samen, maar lijken elkaar niet of amper te hebben gekend. Avik, van Armeense komaf, laat z’n gezicht weleens zien in jongerencentrum De Toeloop in de Eindhovense buurt Doornakkers. Zijn verleden is niet brandschoon. In 2016 krijgt hij jeugddetentie na een woningoverval. De laatste jaren ziet hij geen rechtbank meer van binnen.

Of hij al voor ‘Eksel’ bezig was met drugs­criminaliteit, is onbekend. Zijn muzikale kwaliteiten zijn dat niet. Een filmpje waarin hij rapt, gaat viraal. Complimenten komen uit het hele land. Het motiveert hem om het verkeerde pad achter zich te laten en vol te gaan voor het schrijven van teksten. Wellicht weten zijn beste vrienden hoe hij uiteindelijk toch in het drugslab belandt, maar voor velen is het een raadsel. Het hiphopprogramma ‘101Barz’ van de Nederlandse omroep BNN plaatst eind januari vorig jaar een filmpje van Avik op Instagram. Op een besneeuwd 18 Septemberplein in Eindhoven spuwt hij zijn teksten in de camera. Over de gevaren van het criminele leven, maar dat het nu beter met hem gaat. ‘[...] anders word je zo vermist, je krijgt een moeder die je mist, wordt begraven zonder kist.’ In de reacties staan geen complimenteuze muziekliefhebbers maar rouwende vrienden.

Materialen gekocht bij Hornbach in Best

Het politieonderzoek voltrekt zich de maanden na die fatale januarinacht in stilte. Eind mei krijgt Avik toch nog zijn grote publiek. Maar niet zoals in zijn toekomstdromen. De politie toont zijn foto in ‘Opsporing Verzocht’. De ochtend voor de uitzending zijn een 35-jarige Eindhovenaar en een 22-jarige man uit het naburige Waalre opgepakt voor betrokkenheid bij het lab. De politie meldt dat de materialen waarmee het drugslab is gebouwd, grotendeels zijn gekocht bij bouwmarkt Hornbach in Best, ook vlak bij Eindhoven. En dat de grote ketel speciaal is gemaakt voor de productie van synthetische drugs. Alles in opdracht van een grote, professionele criminele organisatie, meldt de woordvoerder.

De politie laat ook een geluidsfragment horen. Het is de anonieme beller die de politie inseinde. Dat deed hij blijkbaar met een telefoon die is gekocht in een tankstation in Valkenswaard, langs de kortste route naar het lab. De identiteit van de beller is dan nog niet bekend. De politie hoopt op de hulp van het publiek. En de tv-kijkers zien beelden van een bewakingscamera. De drie jongens zijn de donderdag van vertrek blijkbaar opgehaald in Eindhoven. Onderweg stoppen ze bij een McDonald’s. Bewakingsbeelden tonen hoe Alain vrolijk dolt met een metgezel. Alain pakt de papieren zakken met eten aan, groet de caissière en loopt uit beeld.

Alain (25) is de maanden voor zijn fatale tripje gelukkig, maar gespannen. Hij heeft anderhalf jaar een relatie en woont sinds zes maanden met zijn vriendin. Krap maar zelfstandig. Het stel hoopt in april ouders te worden van een meisje. De naam heeft hij al: Aaliyah.

Alain wilde geld verdienen voor z'n gezin

Maar de komst van de kleine legt druk op zijn schouders. Er is geld nodig. De zoon van Burundese ouders kwam rond 2008 als 14-jarige met zijn moeder, broertje en zussen vanuit Friesland naar Eindhoven. Alain komt op het Eckartcollege terecht, maar het niveau is te hoog. Rondhangen en uitgaan trekken hem meer. Hij stopt met school, werkt in een restaurant, bij DAF en in andere fabrieken. Wanneer ergens meer te verdienen valt, begint Alain aan een nieuw avontuur. Zijn moeder verlaat Eindhoven en de net volwassen Alain dopt z’n eigen boontjes.

Waarom hij in het drugslab in Eksel belandde, is voor vrienden geen raadsel. Hij wilde geld verdienen voor z’n gezin. Het klusje in het lab zou hem per weekend 5.000 euro opleveren. Alain was geen crimineel, bezweren bekenden. Hij wilde stomweg voor zijn meisjes zorgen en voelde de druk als een toekomstig kostwinner. De week voor zijn dood draaide hij waarschijnlijk zijn allereerste dienst in een drugslab. Wie hem voor de fatale klus strikte, is onbekend. Misschien de man die hem, Avik en Fuat ophaalde en naar Eksel bracht, dat was een bekende van Alain.

In kleine Eindhovense kring is bekend wie achter het lab zit, beweert een vriend van Alain. Wordt dat aan de politie verteld? Hij sluit niet uit dat mensen praten, maar zelf doet hij dat niet. De politie moet haar werk doen. De twee mannen die in mei zijn opgepakt, lopen weer vrij rond. Hoe kan er nu niemand meer vastzitten terwijl de politie weet dat de bouwmaterialen voor het lab bij Hornbach in Best zijn gekocht, vraagt hij. Daar zijn toch betalingen gedaan? Of camerabeelden verzameld? En niet veel mensen kunnen die speciale ketels maken. ‘Dat wereldje is niet zo groot.’

Het sterke gerucht waart door de stad dat een Surinamer uit Valkenswaard één van de mensen achter het lab is. Net zo hardnekkig is het verhaal dat hij – of iemand die op hem lijkt – een paar dagen na de dood van de jongens de shishalounge bezoekt waar Alain en veel vrienden vaak zitten. De deur gaat op slot en de man wordt afgetuigd, is het verhaal. De uitbater van de zaak wordt later veroordeeld voor de mishandeling. In de rechtbank vertelt hij dat de ruzie om een vrouw draaide. Over een eventuele connectie met het lab – waar ook de politie even op hintte – heeft niemand het meer.

Sporen uitgewist na het drama

In het Eindhovense stadsdeel Stratum klinkt een ander verhaal. Dat zorgde nog voor spanningen tijdens de stille tocht door de buurt die vrienden in de dagen na de dood van hun Fuat hielden. Een Marokkaan zou samen met twee andere jongens, die vlak bij het ouderlijk huis van Fuat wonen, meer weten van het lab. Die kijken tijdens het eerbetoon vanuit een huis toe hoe de treurende mensenmassa voorbijtrekt. Tot ergernis van vrienden. ‘Uit respect voor Fuat negeerden we ze,’ aldus een kennis. Eén van die jongens zou in het lab de sporen zijn gaan uitwissen na het drama. De politie heeft bijvoorbeeld geen telefoons gevonden bij de lichamen, terwijl vrienden vrijdag en zaterdag nog berichtjes uit België hebben gekregen.

Over het onderzoek komt een jaar lang vrijwel niets naar buiten. De Nederlandse politie pakte vanaf mei in totaal vier mensen op. Over hun rol zegt het Openbaar Ministerie (OM) nog niets. Ook niet over de anonieme beller. Want die is gevonden, melden goed ingevoerde bronnen aan deze krant. Drie zijn nog verdachten, van wie er een vast zou zitten. Het OM wil dat alles niet bevestigen. Maandag 3 februari komt de zaak pro forma voor de rechter. Dan wordt meer duidelijk. Recherchewerk leidt het onderzoek in de loop van het afgelopen jaar naar West-Brabant. In november en december worden daar meerdere mannen opgepakt, onder wie Paul G. (35) uit Bergen op Zoom, de schoonzoon van motorbendeleider Klaas Otto. Justitie vermoedt dat ze een crimineel netwerk vormen en drugslabs in Eksel en Esch (onder Den Bosch) en een chemicaliënopslag in het Zeeuwse Rilland hebben opgezet.

Nabestaanden van Avik, Alain en Fuat gaan op hun eigen manier om met de ontwikkelingen in het politieonderzoek. Dat G. – mogelijk een kopstuk achter het lab – in de cel zit, betekent voor vrienden van Alain weinig. Want degene die de jongens heeft ingehuurd, loopt nog vrij rond. ‘Iedereen die er schuld aan heeft, moet zijn straf krijgen,’ zegt één van hen. In de omgeving van Fuat zien ze het anders. ‘Als ze die mannen hebben... wat dan? Fuat krijgen we er niet mee terug.’

De dood van de drie kwam hard aan in de stad. Het was lang een gespreksonderwerp op hangplekken en in moskeeën. Geschrokken van de fatale gevolgen van een verkeerde beslissing van jongeren zoals zij, hebben naar verluidt meerdere jongens nog eens goed nagedacht over hun toekomst en hun hang naar het criminele geld. ‘Ze denken nu wel twee keer na,’ aldus een vriend van Alain. Een jongerenwerker die twee van de jongens kende, worstelt met gemengde gevoelens: ‘Hoe verschrikkelijk het ook is, het maakt mijn werk makkelijker.’ Hij kan sinds 29 januari 2019 zijn waarschuwingen onderbouwen met een keihard voorbeeld uit de praktijk.

© AD/Eindhovens Dagblad