De fipronilzaak: 'Als we het gebruik van antibiotica niet minderen, zullen er nog veel meer doden vallen'

De uitdijende fipronilzaak maakt alvast één ding duidelijk: de industrie kijkt niet op een gifje meer of minder om ons voedsel panklaar te maken. En dit is nog maar het topje van de ijsberg, zegt Coilin Nunan, hoofdonderzoeker van Alliance to Save our Antibiotics, een Europese belangengroep die ijvert voor een vermindering van het antibioticagebruik in de voedselketen.

Coilin Nunan «Dieren bestemd voor de voedselketen krijgen behoorlijk wat giftige stoffen toegediend, waaronder pesticiden en insecticiden. Maar het merendeel van de medicatie bestaat toch uit antibiotica en antimicrobiële stoffen, en die producten worden meestal toegediend via massamedicatie, en slechts zelden via een individuele behandeling. Daarna volgt er wel een bewaringsperiode voor het dier naar het slachthuis gaat, omdat het vlees nog een toxisch residu kan bevatten.»

HUMO Kijken de Europese landen streng genoeg op deze praktijken toe?

Nunan «In veel landen is de regelgeving te laks. Men mag er nog altijd massamedicatie als voorzorgsmaatregel toedienen, dus ook wanneer er geen zieke dieren zijn. Het Europees Parlement heeft zo’n verbod al goedgekeurd, maar de Europese Raad vindt geen overeenstemming.»

HUMO Onlangs waarschuwde u dat het gebruik van antibiotica in de veeteelt- en pluimveesector de komende twintig jaar tot een verviervoudiging van het aantal doden kan leiden.

Nunan «En dat is niet overdreven. Wanneer men antibiotica voor lange tijd gebruikt, of voor massamedicatie, dan is de kans groot dat de bacterie in de darmen van het dier weerstand opbouwt. Tijdens de slacht en het verwijderen van de ingewanden kunnen sommige van deze bacteriën het karkas of het vlees besmetten. Zo komen ze bij de consument terecht: ofwel via rechtstreekse besmetting, ofwel door het overzetten van hun resistente genen. Dat zorgt ervoor dat een antibioticakuur bij mensen geen effect meer heeft, met alle gevolgen van dien. Het huidige aantal ernstige infecties en doden door de resistente E. colibacterie neemt jaarlijks aan een schrikbarend tempo toe. In Engeland alleen sterven er nu al jaarlijks 7000 mensen aan een E. coli-infectie. Als we die lijn doortrekken, zonder het overdreven gebruik van antibiotica bij mens en dier te verminderen, dan vallen er de komende jaren nog veel meer doden.»

HUMO Is het niet te gemakkelijk om de industrie met de vinger te wijzen? Uiteindelijk is het de consument die zijn vlees zo goedkoop mogelijk wil.

Nunan «De grootste prijsdruk komt van de supermarkten. Zij dwingen boeren soms om onder de productieprijs te verkopen, wat dan weer leidt tot een verlaging van de productiestandaard, een slechte behandeling van de dieren en massamedicatie.»

HUMO Volgens een rapport van BelVet-SAC, het Belgisch toezicht op de consumptie van antibiotica in de diergeneeskunde, is het gebruik sinds 2011 nochtans met 20 procent gedaald.

Nunan «Er was zeker een daling, maar ze verloopt in België toch een pak trager dan in andere Europese landen: men rekent nog te veel op de goodwill van de industrie. Het algemeen gebruik in jullie land blijft nog altijd veel te hoog. En vergeet niet: ook de lagere doses antibiotica beïnvloeden de bacteriën in het menselijke lichaam.»