De geboorte van Femen België

Vier halfnaakte, schreeuwende vrouwen, één drijfnatte monseigneur Léonard. En plots stond Femen België op de kaart. De radicaalfeministische groepering die vijf jaar geleden in Oekraïne ontstond, heeft intussen volgelingen in de hele wereld, en hun bloteborstenacties maken ook hier heftige – vaak vijandige – reacties los. Humo maakte de geboorte van Femen België in een Brussels appartementje van dichtbij mee.

Dinsdag 23 april, even voor acht uur 's avonds, de Brusselse universiteit ULB. Het auditorium K op de campus Solbosch druppelt langzaam vol voor een debat over blasfemie, godslastering.

Ster van de avond is monseigneur Léonard, die een kwartier vóór aanvang met gevleide pretoogjes zit te poseren voor een zwerm persfotografen – ook de organisatoren zijn erg in hun nopjes met zo veel onverwachte persaandacht.

In de zaal zitten studenten en een keur van Franstalige Brusselse vrijzinnigen: veel baard en bril, grijze pakken en zijden sjaaltjes. Na de kurkdroge inleiding van de moderator is het de beurt aan monseigneur Léonard. Een vrouwenkreet uit het publiek onderbreekt zijn eerste woorden: ‘Léonard on en a marre!’

Vier Femen-activistes met naakte torso's en bloemenkransen in de haren stormen naar voren. Zwaaiend met Mariabeeldjes met wijwater roepen ze slogans: ‘Stop homo­phobia!’, ‘Anus Dei is coming’, ‘God Save the gouines’ (de potten, red.), ‘My body, my rules!’ Uit het publiek stijgen verontwaardigde ooohs en aaahs op wanneer de halfnaakte vrouwen de in elkaar gedoken kerkleider natgooien – drijfnat.

Léonard laat het over zich heen gaan, letterlijk. Slaat de ogen neer en bidt. De Femen-activistes worden hardhandig de zaal uitgewerkt door enkele organisatoren, Léonard hangt zijn nog nadruipende jasje weg, wappert zijn notitieblaadjes droog, raapt een achtergelaten Mariabeeldje van de grond en drukt er een kus op. De actie heeft nauwelijks een minuut geduurd, maar zal de volgende ochtend de voorpagina's van zowat alle kranten halen en Femen België in één klap op de kaart zetten.

Bekijk de actie van Femen bij Léonard:

Eén uur later, ergens in een Brussels appartementje. Zes Femen-meisjes zitten in een kring op de grond en praten opgewonden door elkaar over hun optreden van daarnet. ‘Hebben we het goed gedaan? Zijn de verfletters op onze buik niet uitgelopen? Kon je verstaan wat we riepen? Was het niet te chaotisch? En heb je de mensen gehoord die ons uitjouwden?’

De adrenaline raast nog door hun lijf, de sfeer is uitgelaten. Er worden pakken koeken leeggegraaid en blikjes bier rondgedeeld. Julie (27) krijgt telefoon. ‘Merde, mijn moeder. Ik zal het haar maar vertellen, voor ze het morgen zélf in de krant ontdekt.’

We horen Julie aan haar moeder vragen of ze altijd van haar zal blijven houden, en de scherpe wedervraag van haar moeder: ‘Wat heb je nu weer uitgespookt, Julie?’ Na afloop van het lastige telefoontje haalt Julie de schouders op: ‘Ach, ze is heel conformistisch. Als het ook maar een béétje afwijkt van de norm, zint het haar niet.’

Er klinkt gejuich wanneer de eerste foto's van de actie op de krantenwebsites verschijnen. Sommigen lijken zich nu pas te realiseren dat het menens is. ‘Hoe zullen ze morgen reageren op het werk?’ vraagt Aurore (38) zich af – ze werkt als informaticus voor de Brusselse administratie. De meisjes praten over hun veiligheid.

Een paar maanden geleden kreeg Femen France bezoek op hun hoofdkwartier in Parijs: een groep skinheads kwam een boeket rozen afgeven, met een dreigende boodschap op het bijbehorende kaartje. Er was niemand van Femen thuis, en dus hadden ze de eigenaar van het pand in elkaar geslagen. Sinds een paar dagen heeft Femen België ook een vergaderlokaal, maar de juiste locatie houden ze voorlopig liever geheim.

Margo (23) brengt een toast uit: ‘Meisjes, we vieren vanavond de geboorte van Femen België. De actie met Léonard was de eerste die we volledig alleen hebben georganiseerd, zonder dat er iemand van Femen France bij was.’ De allereerste actie waar Belgische meisjes aan deelnamen, was die voor de Grote Moskee in Brussel, een goede maand geleden. Bedoeling was Amina Tyler te steunen, een negentienjarig meisje dat in Tunesië een afdeling van Femen had opgericht en doodsbedreigingen kreeg omdat ze toplessfoto's van zichzelf op haar blog had gepost.

Amina verdween: ontvoerd en gegijzeld door haar broers en ooms, die bezorgd waren om de eer van de familie. Femen International riep 4 april uit tot de dag van de topless jihad: in tien verschillende landen betoogden Femen-activistes voor moskeeën en Tunesische ambassades om Amina te steunen. Voor Femen België was de betoging voor de Brusselse moskee een soort van generale repetitie. Initiatiefneemster was Margo Fruitier, een filmstudente uit Brussel die de vrouwen van Femen France een paar maanden geleden in Parijs ging interviewen voor haar eindwerk op school.

Bekijk de actie van Femen bij de moskee:

Margo Fruitier «Ik maakte een film over vrouwen en seksualiteit. Al heel mijn leven ben ik gepassioneerd door de verhouding van vrouwen met hun eigen lichaam. Toen ik negentien was, maakte ik een radio-uitzending over het vrouwelijke orgasme: ik kroop met jonge vrouwen in bed en liet ze in een dictafoontje vertellen over hun eigen ervaringen.

»Klaarkomen is voor jonge vrouwen een hele zoektocht, het gaat niet vanzelf. Vrouwen hebben altijd de neiging om te willen beantwoorden aan een mannelijk fantasiebeeld, maar ze hebben het intussen moeilijk om erachter te komen wat ze zélf willen. Niet dat ik tegen mannen ben, hoor.

»Een paar maanden geleden heb ik in Parijs een week lang met de meisjes van Femen France over die dingen gepraat. Het waren lange, boeiende gesprekken. Toen de week om was, was mijn verlangen om Femen te worden groter dan mijn verlangen om een film over hen te maken. Dus stelde ik voor om in België een afdeling op te richten.»