De hoop van links: Bernie Sanders & Spike Lee, één front tegen Donald Trump
Op 20 januari wordt Donald Trump beëdigd als 45ste president van de Verenigde Staten. Filmregisseur Spike Lee en senator Bernie Sanders, die de voorverkiezingen verloor van Hillary Clinton, hadden het liever anders gezien.
'Als Trump echt banen wil scheppen en de lonen wil verhogen, dan moeten we met hem samenwerken'
Bernie Sanders stormt de hotelkamer binnen: hij heeft geen tijd te verliezen. Dit is geen Bernie in verkiezingsmodus, de Bernie van de internetcartoons, de man met zijn eigen ijsjessmaak en ‘Feel the Bern’-T-shirts. Hillary Clinton is van het toneel verdwenen, nu moet er keihard oppositie gevoerd worden. Tijdens de voorbije verkiezingscampagne was Sanders een outsider, nu kan hij tonen dat hij veertig jaar politieke ervaring heeft. Geen tijd voor tranen of gejammer: politiek moet je met politiek bevechten.
Spike Lee is meer de man van de emotie: hij heeft hevig campagne gevoerd voor Sanders en wil nu een knuffel van hem, de bevestiging dat de wereld doldraait en de verzekering dat alles toch in orde zal komen. Hij wil niks weten van Trump en schildert zijn supporters af als dwazen. Sanders neemt – misschien verrassend – een meer strategische positie in. Hij past ervoor om de miljoenen blanke kiezers uit de werkende klasse als racisten te bestempelen, niet alleen uit pragmatisme, maar ook omdat hij daar zelf vandaan komt. Het begin van een fascinerende uitwisseling van ideeën.
Bernie Sanders «Hey, Spike, hoe gaat het ermee?»
Spike Lee «Ik voel me verschrikkelijk, senator. Maar ik wil u toch bedanken. Wat u gedaan hebt, was fantastisch. Zeker als ik nu de onthullingen over Debbie Wasserman en Donna Brazile lees (uit gelekte mails bleken de voorzitter en de interimvoorzitter van het Democratische partijbestuur de kant van Clinton gekozen te hebben en zelfs overlegd te hebben hoe ze Sanders konden tegenwerken, red.).»
Sanders «Tja, we hebben het opgenomen tegen het establishment, en dat is wat er dan gebeurt. Maar we beleven erg moeilijke tijden, we moeten vooruit, en ik kijk ernaar uit om daarvoor met jou te kunnen samenwerken.»
undefined
'Trumps overwinning is een reactie op de dag dat Obama zijn rechterhand op Lincolns bijbel heeft gelegd. De dag dat een zwarte man president van de Verenigde Staten werd'
Lee «Ik zal alles doen wat ik kan. Maar kijk eens naar de mensen die Trump heeft aangesteld. Hoe heet-ie weer, Bannon? Brannon?»
Sanders «Steve Bannon. Hij wordt politiek adviseur.»
Lee «Volgens mij is de overwinning van Trump een reactie op de dag dat Obama zijn rechterhand op Lincolns bijbel heeft gelegd. De dag dat een zwarte man president van de Verenigde Staten werd, acht jaar geleden.»
Sanders «Het heeft er zeker mee te maken, Spike, maar dat is niet het hele verhaal.»
Lee «Toch voor een groot deel.»
Sanders «Ik denk wel dat een aantal mensen die één of twee keer op Obama hebben gestemd, nu voor Trump hebben gekozen. Je zult mij niet horen zeggen dat er geen racisme, vreemdelingenhaat of seksisme heerst, maar er zijn miljoenen mensen in dit land die op Trump hebben gestemd zonder zijn standpunten te delen. Ze hebben twee of drie jobs, ze maken zich zorgen over hun kinderen, ze kunnen de opvang of het collegegeld niet betalen. Dan komt Trump langs en die zegt: ‘Ik ben een kampioen van de arbeidersklasse.’ Hij is een echte showman en een goede entertainer, en de mensen geloofden hem.
»Nu hebben we drie opdrachten. Eén: we moeten absoluut voorkomen dat hij ons land verdeelt met zijn racisme, xenofobie en seksisme. Twee: als hij het echt meent – en dat zullen we snel merken – dat hij banen wil scheppen en de lonen wil verhogen, dan moeten we met hem samenwerken. Maar wat me erg verontrust, is dat die man denkt dat de klimaatverandering een verzinsel is. Laat me duidelijk zijn: het is géén verzinsel. Het klimaat verandert hier en nu, en als we onze energie niet op een andere manier winnen en gebruiken, zal de aarde voor onze kinderen en kleinkinderen niet zo’n fijne plek worden.»
Lee «Wat ook onrustwekkend is – ik heb er vannacht nog over liggen tobben – is dat de man de nucleaire codes heeft. (Lacht ongelovig) De nucleaire codes!»
Sanders «Inderdaad.»
undefined
'De mensen willen niet dat Trump de abortuswet verandert. Ze willen jobs en onderwijs voor hun kinderen'
Te vroeg gejuicht
Lee «U weet dat ik van sport hou. Ik heb het al te vaak gezien: wanneer een team denkt dat het gewonnen heeft, plooien de spelers zich terug en beginnen ze al te vieren. De Clintons dachten te snel dat ze gewonnen hadden. Wat zeggen de beste coaches altijd? Speel door tot het eindsignaal! Maar de Clintons begonnen te feesten voor de dag om was.»
Sanders (somber) «Ha.»
Lee «Het was niet haar geboorterecht om president van de VS te worden! En Trump blééf maar doorgaan, tot het eind.»
Sanders «Je hebt gelijk. Hij hield elke dag drie of vier meetings in het hele land, hij werkte twintig uur per dag. Dat is de waarheid. Maar het probleem zit dieper, je moet verder kijken dan Hillary Clinton. Het zit in de aard van de Democratische partij.»
Lee «En het partijbestuur.»
Sanders «Juist. We zijn dringend toe aan een hervorming van de partij. Het moet een partij worden die blanken en zwarten verenigt, latino’s, vrouwen, homo’s en alle anderen.»
Lee «Vindt u dat het partijbestuur een janboel is? Iedereen wijst nu met een beschuldigende vinger naar de anderen.»
Sanders «Inderdaad. Er moet een grote schoonmaak komen. En de partij moet duidelijk maken dat ze aan de kant van de werkende gezinnen staat, dat ze het wil opnemen tegen de superrijken en Wall Street, tegen het bedrijfsleven, de farma-industrie en de verzekeringsmaatschappijen. De mensen zien af. We hebben een programma nodig dat hen erbovenop helpt en weer samenbrengt.»
Lee «Hebben ze u ooit de functie van vicepresident aangeboden?»
Sanders «Nee, helemaal niet.»
Lee «En als ze het wel hadden gedaan, had u het geaccepteerd?»
Sanders «Euh, wellicht wel. Maar nu kijk je in de achteruitkijkspiegel.»
Lee «Ja, maar we staan wel naar het puin te staren en zeggen – excuseer me de uitdrukking – ‘What the fuck?’ Toen we de dag na de verkiezingen wakker werden, leefden we in een andere wereld.»
Sanders «Een angstaanjagende wereld ook. (Abrupt) Maar we moeten doorgaan.»
Lee «Laat me u een andere vraag stellen. Hoe kun je een ander land vertellen dat ze voor een muur moeten betalen? Of voor een omheining?»
Sanders «Wel, Spike, je zult merken dat veel van de overdrijvingen en de retoriek van Trump niet erg relevant blijken te zijn in de echte wereld.»
Lee «Dus u denkt dat zijn kiezers hem niet aan zijn waanzinnige beloftes zullen houden?»
Sanders «In sommige kwesties niet, nee. Wat wij moeten doen, is hem geregeld herinneren aan zijn beloftes dat hij de lonen zal verhogen en jobs zal creëren, en wat betreft zijn knettergekke...»
Lee (onderbreekt) «Maar hoe doen we dat als de Republikeinen de meerderheid hebben in het Huis van Afgevaardigden en de Senaat?»
undefined
'Ik heb er vannacht nog over liggen tobben dat die man de nucleaire codes heeft' Spike Lee
Sanders «Wel, in elk groot vraagstuk dat het Amerikaanse volk aanbelangt, is onze visie de populaire visie. We zullen er alles aan doen om het minimumloon op te trekken tot een niveau dat je ervan kunt leven. De overgrote meerderheid van de Democraten én de Republikeinen staat daar ook achter. We zullen vechten voor de renovatie van onze infrastructuur en miljoenen jobs creëren, de colleges en universiteiten worden gratis, we moeten af van de studieschulden, de kinderopvang moet beter: dát willen de Amerikanen. We moeten Trump in het defensief duwen, en daar kun jij een belangrijke rol in spelen, jij en anderen die weten hoe ze de media moeten bespelen. Jullie moeten mensen warm maken voor onze progressieve agenda.»
Lee «Benoemt de president ook niet de rechters van het Hooggerechtshof?»
Sanders «Zeker. Dat is de realiteit, Spike: hij wordt president, daar kun je niet onderuit. Maar het is onze taak om te bekijken hoe we oppositie kunnen voeren. En we moeten dat zo verstandig mogelijk doen.»
Lee «We zullen uw leiding nodig hebben, sir.»
Sanders «Laat me je uitleggen wat ik onder leiderschap versta. Het betekent dat we mensen bij elkaar brengen. De overgrote meerderheid van de Amerikanen wil niet dat abortus weer illegaal wordt. We moeten Trump duidelijk maken dat hij een prijs zal moeten betalen als hij dat erdoor duwt. De mensen willen niet dat hij de abortuswet verandert, of dat hij miljoenen mensen deporteert. Ze willen niet alle moslims beletten om ons land binnen te komen. Wat ze wél willen, is een economische agenda voor de werknemers, niet alleen voor de miljardairs. Je moet je politieke tegenstander verslaan door mensen bij elkaar te brengen en hem te tonen dat hij aan de verkeerde kant van de geschiedenis staat. Dat is het beste wat we kunnen doen.»
Lee «Wat denkt u over de betogingen die we in de hele VS hebben gezien na de verkiezingsuitslag?»
Sanders «Jij en ik werden die ochtend wakker en waren ontzet. Anderen trokken de straat op om hun ontgoocheling en hun woede te tonen. Het is onze taak om die woede te kanaliseren in een constructieve poging om Trumps ergste plannen te stoppen en hem te dwingen maatregelen te nemen die relevant zijn voor het hele Amerikaanse volk.»
Lee «Waren er geen polls die aantoonden dat u Trump had kunnen verslaan?»
Sanders «Ja, verschillende onderzoeken hebben dat gesuggereerd.»
'Wat me erg verontrust, is dat Trump denkt dat de klimaatverandering een verzinsel is'
Bernie Sanders
Meer uren, minder geld
Lee «Waar gaan we naartoe? Waar is de hoop gebleven?»
Sanders «Oké, ik zal je zeggen wat onze hoop is. We moeten begrijpen dat de Democratische partij de voorbije decennia op de dool is geraakt. Het gaat niet alleen over deze verkiezing, Spike, hoe rampzalig ze ook is geweest. De Republikeinse partij controleert de Senaat, het Huis van Afgevaardigden en ongeveer twee derde van de gouverneurs, en de Democraten hebben de voorbije acht jaar negenhonderd zetels verloren in de deelstaatparlementen. De Democratische partij moet fundamenteel herdenken wat ze is en waar ze naartoe wil. Ze moet af van het huidige profiel van partij van de liberale elite, een partij van rijkelui die flinke bedragen doneren. We kunnen dat geld gebruiken, dat klopt, maar de Democraten moeten opnieuw de partij van de werkende klasse worden. Of je nu zwart, blank of latino bent: miljoenen mensen kloppen steeds meer uren voor steeds minder geld, terwijl ze alle winsten naar de 1 procent rijksten zien vloeien. De Democratische partij moet duidelijk zeggen dat ze aan de kant van de 99 procent staat. Het belangrijkste is niet het aantrekken van hippe sponsors, maar naar de vakbonden gaan luisteren, naar de veteranen, de boeren, de bewoners van de voorsteden. Ze moet mensen verenigen rond een progressieve agenda en ervoor zorgen dat de regering ten dienste staat van iederéén, niet alleen van de 1 procent. Daarom steun ik Keith Ellison als nieuwe voorzitter van het partijbestuur.»
Lee «Wie?»
Sanders «Keith Ellison, van Minnesota.»
Lee «Ah, ja, die moslim, juist?»
Sanders «Inderdaad. Een goeie kerel. Hij begrijpt dat de partij weer van de gewone mensen moet worden. Dus zal ik hem steunen en mee de boel opschudden.»
Lee «Een andere vraag. Dacht het team van Clinton dat de supporters van Obama automatisch voor haar zouden stemmen? De energie die er voor Obama was – en ook voor jou – voelde ik niet voor Hillary Clinton. Ik respecteer haar, maar ik bespeurde geen enthousiasme.»
Sanders «Niemand zal je tegenspreken. Obama voerde in 2008 een historische campagne en zorgde voor een buitengewoon hoge opkomst. De minderheden waren erg enthousiast, de blanke arbeiders ook, en in 2012 waren ze dat nog steeds. Maar wat we in 2016 rond de campagne van Clinton hebben gezien, kun je moeilijk omschrijven als enthousiasme. De zwarte gemeenschap heeft massaal voor haar gestemd, dat wel, maar ze heeft de steun van veel blanke arbeiders verloren. Dat is gewoon een feit.»
Lee «Maar hoe kon ze de steun van de blanke vrouwen kwijtspelen?»
Sanders «Laten we niet vergeten dat ze alles samen meer stemmen heeft gekregen dan Donald Trump. Elke poll die ik heb gezien, toonde aan dat hij zeer onpopulair was. En veel mensen die toch voor hem hebben gestemd, hebben dat niet gedaan voor zijn racisme of zijn uitspraken over migranten en vrouwen. Trump spinde garen bij hun woede, frustratie en angst voor de toekomst.»
Lee «Hebben de kiezers dan een onderscheid gemaakt tussen zijn racistische en seksistische uitspraken en zijn plannen?»
Sanders «Ja. Ze zeiden: ‘Ik heb een job nodig, mijn kinderen moeten naar school kunnen, en Trump belooft dat hij daarvoor zal zorgen. Dat racisme en seksisme van hem, dat zal hij niet doordrijven. Laten we voor zijn economische beleid stemmen.’ Je hebt dus een grote groep blanke arbeidersvrouwen die zijn seksistische opmerkingen niet bepaald konden appreciëren, maar die wel de economie willen zien aantrekken.
»Ik moet er nu vandoor, Spike, maar heel binnenkort zien we elkaar opnieuw, afgesproken?»
Lee «Deal!»
© The Guardian
undefined
