De Koerden, het volk van het jaar: 'Onze vrouwen populair in het Westen? Dat verdienen ze!'

Sinds Kobane zijn de Koerden het volk van het jaar, en hun vrouwelijke strijders onze nieuwe helden. Vanuit Brussel kijkt Derwich Ferho, de belangrijkste Koerdische vertegenwoordiger in ons land, naar die plotse ommekeer.

Al weken verdedigen de Koerden in Syrië hun stad Kobane, aan de grens met Turkije, tegen de gruwel van Islamitische Staat (IS). Onder het oog van de hele wereld houdt een minderheid van Koerdische strijders er een militaire overmacht van islamitische fanatici af. De Koerdische strijders maken deel uit van YPG en YPJ, respectievelijk de mannelijke en vrouwelijke Koerdische Volksbeschermingsmilities, die afhangen van de Democratische Unie Partij (PYD) in Koerdisch Syrië, die op zijn beurt gelieerd is aan de bekende en beruchte PKK, de Koerdische Arbeiderspartij in Turkije. In Turkije en Europa wordt de van oorsprong marxistische PKK al jaren als een terroristische organisatie beschouwd. Maar nu lijken hun strijders wel de verdedigers van de westerse waarden en de voorvechters van de democratie te zijn geworden. En het zijn in de eerste plaats de vrouwelijke Koerdische strijders van YPJ die in de internationale media worden voorgesteld als lichtende bakens van moderniteit en gelijkheid in een gebied dat dreigt te worden verzwolgen in de zandstormen van geweld, onverdraagzaamheid en achterlijkheid die IS er doet opstuiven.

‘Geef toe, onze vrouwen verdienen het ook,’ zegt Derwich Ferho met een brede glimlach. ‘Ze zijn heel belangrijk voor ons, niet alleen voor de verdediging van Kobane, maar ook voor het imago van het Koerdische volk. De strijd in Kobane staat onder het bevel van een gedeeld commando – een man en een vrouw die aan het hoofd staan van respectievelijk YPG en de vrouwelijke brigades van YPJ. Dat is doodnormaal bij ons Koerden. Bij ons is er volledige gelijkheid tussen man en vrouw.’

Ferho is de voorzitter van het Koerdisch Instituut in Brussel (KIB). Het KIB werkt aan de integratie van de Koerden in België en wil het publiek informeren over de Koerdische kwestie in Turkije, Syrië en Irak, waar het staatloze volk onafhankelijkheid wil, of op z’n minst autonomie. Men schat dat er tussen de 40.000 en de 60.000 Koerden in België leven. Hun aantal is niet eenvoudig te berekenen, omdat er geen officiële Koerdische nationaliteit is. Zij zijn ingeschreven als Syriërs, Turken of Irakezen. Ferho ontvluchtte Turkije in de jaren 70 van de vorige eeuw. In België werd hij erkend als politiek vluchteling.

In 2006 werden de hoogbejaarde ouders van Derwich Ferho in hun dorp in Turkije op gruwelijke wijze met messen vermoord. Daarvoor was het koppel al bedreigd wegens het Koerdische activisme van Derwich en zijn broer Medeni, een schrijver en journalist die in België werkte voor de Koerdische zender Roj-TV in Denderleeuw. Volgens Derwich Ferho werden zijn ouders vermoord door doodseskaders die banden hadden met het Turkse ministerie van Binnenlandse Zaken en met de Turkse geheime dienst MIT. Zijn ouders werden begraven zonder dat er een onderzoek naar de dubbele moord kwam.

Slavinnen te koop

HUMO Meneer Ferho, wie zijn die vrouwelijke Koerdische soldaten die nu vooroplopen in de strijd tegen IS?

Ferho «Dat zijn gewone Koerdische meisjes en vrouwen. Ze komen uit Turks, Iraaks en Syrisch Koerdistan en worden getraind door de volksmilities van de YPG-YPJ. Die bestaan al een jaar of vier en vechten tegen de troepen van de Syrische president Bashir al-Assad, de milities van Islamitische Staat en fundamentalistische terreurgroepen als Jabhat al-Nusra. De Koerden in die regio wisten dat ze vroeg of laat onder vuur zouden komen van Assad, van islamisten of van de Turken. Ze hebben zich erop voorbereid. In het begin waren ze bij YPG-YPJ hooguit met een paar honderd mannen en vrouwen; nu zijn ze al met tienduizenden. En de meerderheid van die Koerdische strijders zijn vrouwen. Althans dat beweren de vrouwen zelf (lachje). En als je kijkt naar de militaire defilés die worden georganiseerd in de dorpen in Koerdistan, dan lijken onze volksmilities daadwerkelijk meer vrouwen dan mannen te tellen.»

HUMO Kent u Nalim Afrim, de vrouwelijke commandant in de strijd om Kobane?

Ferho «Niet persoonlijk. Ik weet dat Nalim Afrim een schuilnaam is voor een Koerdische vrouw uit de regio. Men vertelt me dat ze zeer vastberaden is, gedreven en intelligent. Dat zie je ook aan het gemak waarmee ze interviews geeft. Ik heb zelf vaak moeite om uit mijn woorden te komen. Zij niet, hè.

»Al die vechtende Koerdische vrouwen zijn natuurlijk zeer gemotiveerd. Ze willen absoluut hun territorium verdedigen tegen de gruwel van IS. Ze weten immers wat er met hen zal gebeuren als IS Koerdistan verovert. Dat hebben ze gezien in de Jezidische regio, waar de jihadisten de mannen vermoordden en zevenduizend meisjes en vrouwen ontvoerden. Ze weten dat ze dan zullen worden verkocht als seksslaven op de slavenmarkten van IS.»

HUMO Wie koopt die vrouwen?

Ferho «Rijke Arabische mannen uit Saoedi-Arabië en Qatar, of uit Libanon. De Arabieren komen naar de slavenmarkten van IS in Irak en Syrië om daarna de aangekochte vrouwen naar hun land te exporteren. Ze rijden hen gewoon de grens over in personenauto’s en bestelwagens. Maar de rijkste Arabieren doen het met privévliegtuigen en helikopters. De verkoop wordt onder meer georganiseerd door twee Arabische vrouwen uit Londen, die voor de selectie zorgen, de prijs bepalen en de klanten zoeken. Maagden zijn het duurst, oudere vrouwen zijn goedkoper.

»Het is een vreselijke schande dat dit soort dingen in de Arabische wereld wordt getolereerd. Zogenaamde Arabische democraten houden hun mond. Maar ook de internationale gemeenschap veroordeelt de Arabische kopers niet en sluit de ogen omwille van de olie- en gasbehoeften.

»Gelukkig gedragen niet alle Arabieren zich zo. Ik heb hier iemand uit Shengal gehad die mij vertelde dat zijn buurman, een Arabier, vier vrouwen die hij goed kende, op zo’n markt had gekocht. Zogenaamd voor zichzelf, maar in werkelijkheid wilde hij de vrouwen, vier zussen, naar hun familie terugbrengen. Hij heeft ze gered uit de klauwen van de vrouwenhandelaars die hen naar de Golfstaten wilden uitvoeren.»

Ontbijt met Mohammed

HUMO De vrouwelijke strijders hebben flink bijgedragen tot de populariteit van de Koerden en hun strijd in het buitenland. De Koerden verdedigen de westerse waarden, vindt men nu in Europa en Amerika.

Ferho «Is dat dan niet zo? Wij verdedigen waarden als democratie, gelijkheid en tolerantie. Iraaks Koerdistan, waar de Koerden aan de macht zijn, is veel democratischer dan eender welke staat in het Midden-Oosten. Er is persvrijheid en vrijheid van meningsuiting. En ook in Rojava, Syrisch Koerdistan, is al heel wat verwezenlijkt. Rojava is een voorbeeld voor de rest van de regio. De vrouwen zijn er zeer ruim vertegenwoordigd: in het parlement, de regering, het onderwijs, het leger, de gezondheidszorg... Waar zie je dat in het Midden-Oosten? En dat is niet zomaar een toegeving van de mannen, het is een fundamenteel recht. Ik vind dat prachtig.

»In die gebieden laten de Koerden ook zien dat ze kunnen en willen samenwerken met de andere etnische gemeenschappen. Wij zijn de dam tegen de barbarij en de intolerantie. Het wordt tijd dat onze strijd politiek en militair serieus wordt gesteund.»

HUMO Er is toch de coalitie onder leiding van de VS die IS vanuit de lucht bestookt?

Ferho «Dat is waar. Maar op de grond staan de Koerden er alleen voor. Wie anders vecht er nog tegen IS op dit moment? Het Iraakse leger? De militairen van Assad? Die fronten zijn allemaal stilgevallen. Maar YPG-YPJ is ondertussen zo populair dat er van overal vrijwilligers toestromen om samen met de Koerden IS te bestrijden.»

HUMO Jullie krijgen ook steun uit onverwachte hoek: zware jongens van de criminele motorbende No Surrender uit Nederland zijn naar het Syrische slagveld vertrokken om de Koerden bij te staan.

Ferho «Ja, en er zou ook een motorbende uit Hamburg naar het slagveld zijn vertrokken.»

HUMO Is dat het soort volk dat jullie nodig hebben? IS zit ook al vol criminelen.

Ferho «Ik weet eerlijk gezegd niet wat die mensen daar van plan zijn, maar ze zullen hoe dan ook onder het bevel van de Koerdische commandanten moeten vechten, net als de Iraakse Koerdische strijders, de peshmerga, en de strijders van het Vrije Syrische Leger. Je kunt niet zomaar naar Kobane trekken en doen waar je zin in hebt.»

HUMO In Nederland is een controverse ontstaan nadat een Nederlands-Koerdische commandant in Syrië aan een journalist vertelde dat zijn strijders IS-leden executeren.

Ferho «Ik begrijp echt niet waarom hij zoiets zou zeggen. Mensen afknallen is geen oplossing. Ook al doet IS dat wél met onze mensen en willen de jihadisten niets liever dan sterven. Zij gaan niet naar het slagveld om krijgsgevangen te worden gemaakt, maar willen zo snel mogelijk dood om naar het paradijs te kunnen vertrekken met de hen toegewezen maagden en daar met Mohammed aan tafel te gaan. Ze zeggen het zelf: ‘Maak me maar af, dan ben ik nog net op tijd om met Mohammed te ontbijten.’ De meesten hebben écht een sleuteltje rond de nek hangen om de deur naar het paradijs mee te openen, en een lepeltje om te eten met hun profeet. Hun grote probleem is echter dat de vrouwelijke strijders van YPJ meevechten. Er is voor die mannen niets ergers dan te worden doodgeschoten door een vrouw.»

HUMO Er zouden ook Belgische Koerden naar Syrië en Irak trekken om er te gaan vechten.

Ferho «Ik hoor dat ook; mensen uit Antwerpen en Leuven. Ik ken hen niet, en persoonlijk zie ik de jonge generatie Koerden liever hier dan in Irak of Syrië. Er zijn daar al genoeg strijders. In België kunnen ze meer betekenen. Het enige waar we een tekort aan hebben, zijn wapens.»

HUMO Wordt de Koerdische gemeenschap in België aangesproken om de strijd in Kobane te financieren?

Ferho «Alle Koerdische organisaties zijn op dit moment bezig geld en medicijnen in te zamelen om de Koerden daar te helpen. Ook wij hebben een actie lopen. Gisteren kreeg ik nog een telefoontje uit Nederland – daar heeft men tien ton kleren klaarliggen om naar de regio te sturen. De hulp is hard nodig. Als je kijkt naar de beelden van Kobane, zie je dat alles daar kapotgeschoten is, er blijft amper iets over. Duizenden mensen zijn op de vlucht en leven in tenten of onder de blote hemel. Maar sommigen weigeren Kobane te verlaten, zelfs bejaarden en vrouwen. Er zijn foto’s van vrouwen van 60 en 70 jaar die met wapens door de straten van Kobane trekken.»

HUMO Financiert u ook de strijd zelf? Wordt het ingezamelde geld uitgegeven aan wapens?

Ferho «Nee, wapens vragen we aan de Amerikanen en de Fransen. Dat is wel anders in het geval van IS. Voor hun bewapening wordt wereldwijd geld ingezameld. Want jullie denken toch niet dat dat alleen in Qatar of Saoedi-Arabië gebeurt? Ik ben er 100 procent zeker van dat men ook in België geld inzamelt voor IS.»

HUMO Worden moslims in België onder druk gezet om geld te geven?

Ferho «Druk is meestal niet nodig. En al helemaal niet in Turkije, waar de mentaliteit totaal veranderd is na vijftien jaar islamisering door de AKP-partij van president Erdogan. In mijn stad Midyat, een stad van moslims, orthodoxe christenen en zelfs een paar joodse families, waren gesluierde vrouwen vroeger een zeldzaamheid. Nu is dat de normaalste zaak van de wereld. De AKP heeft heel de Turkse samenleving geïslamiseerd.»

Turks dubbelspel

HUMO De Turkse staat, de erfvijand van de Koerden, lijkt een minder fraaie rol te spelen in de strijd tegen IS.

Ferho (fel) «Als ik zeg dat de barbaren gestopt moeten worden, dan bedoel ik niet alleen de fanatici op het slagveld, maar ook de staten die IS blijven steunen, zoals Turkije, Saoedi-Arabië en Qatar. Die landen moeten op internationaal vlak worden ontmaskerd. Ik zie op beelden van Turkse onafhankelijke televisiezenders dat Turkse militairen op stille plekjes en onder bruggen op Turks territorium militieleden van IS ontmoeten voor besprekingen. Er zijn ook foto’s en bewegende beelden waarop te zien is hoe jihadisten vrije doorgang krijgen aan de grens tussen Turkije en Syrië. Gewonde IS-strijders worden verzorgd in Turkse ziekenhuizen en militaire hospitalen in steden als Diyarbakir en Urfa. Bovendien zijn de jihadisten welkom in de moskeeën van de grote Turkse steden en mogen jihadistische fundamentalisten prediken op Turkse pleinen. En dat terwijl Turkije het de Koerdische vluchtelingen immens moeilijk maakt om hun zieken en gewonden naar ziekenhuizen aan de overkant van de grens te brengen.»

HUMO De IS zou zijn manschappen ook trainen op Turks grondgebied.

Ferho «Daarvoor heb ik geen bewijzen gezien. Maar heeft IS oefenterreinen nodig in Turkije? De organisatie beschikt over 50 tot 100.000 strijders. De meesten hebben ruime gevechtservaring opgedaan in hun eigen land. Zo zijn er bijvoorbeeld de Tsjetsjenen, Dagestani’s en andere Kaukasiërs, die jarenlang hebben gevochten tegen de Russische troepen in de conflicten in de Kaukasus. Velen van hen zijn in de periode 2011-2012 naar Turkije afgereisd, waar ze nauwe contacten onderhouden met de Turkse staat.»

HUMO Nu Irak en Syrië uit elkaar vallen, wordt meer en meer gespeculeerd over een onafhankelijk Koerdistan. Hoe zal Turkije daarmee omgaan?

Ferho «De Koerden vragen op dit moment geen onafhankelijke Koerdische staat meer. Zij willen autonomie in de regio waar ze wonen. Onafhankelijkheid was vroeger een eis van de PKK, zij wilden een Koerdische, socialistische staat. Dat is nu niet meer aan de orde, voor geen enkele Koerdische politieke partij. Want wat gaan we doen met de miljoenen Koerden die in de Turkse steden buiten Koerdistan leven, in Ankara en in Istanbul? En wat met de drie miljoen Turken in de Koerdische regio’s en de miljoenen Arabieren in Syrisch Koerdistan? Moeten we die allemaal wegjagen? Democratische zelfbeschikking is perfect te realiseren met een goede grondwet die de gelijkheid voor alle religies en nationaliteiten garandeert. Maar natuurlijk, als de Turkse staat blijft tegenwerken, dan denk ik niet dat de Koerden nog heel lang zullen wachten.»