De laatste show

Nu weer is vastgesteld wie een jaar lang zijn correspondentie met 'Slimste mens ter wereld' mag ondertekenen, komt Frieda Van Wijck terug met een vers family pack 'Laatste shows'. Mét nieuwe vaste gasten: op dinsdag komt Kamagurka terug, drie jaar na zijn 'Geen commentaar'-rubriek, en op maandag mag u voortaan Maarten van Rossem verwelkomen.

De Nederlander Maarten van Rossem is een bijzonder hoogleraar geschiedenis die zich toelegt op de Verenigde Staten, en voor 'De laatste show' onder meer onze misvattingen over dat land uit de wereld wil helpen.

MAARTEN VAN ROSSEM «Ja, maar omgekeerd heersen er ook een hoop misvattingen. Als ik met conservatieve Amerikaanse christenen praat, blijkt altijd weer dat ze ervan uitgaan dat wij hier in Europa aan polygamie doen, dat de moslims ons vertellen wat we moeten doen en dat de homofielen de macht hebben overgenomen. Dat zijn natuurlijk extremen, maar ook veel andere Amerikanen vinden ons sowieso slapjanussen, een wat verwijfd volkje dat de hele dag door witte wijn zit te drinken en van de verzorgingsstaat leeft. En als je daar voorzichtig tegen in probeert te gaan, zie je ze denken: dat is er weer zo eentje.»

HUMO Voor wie u niet zou kennen: in 2003 werd u in Nederland verkozen tot Historicus van het Jaar. Was er veel concurrentie?

VAN ROSSEM «Nou, die verkiezing wordt georganiseerd door het Historisch Nieuwsblad, en ik geloof eerlijk gezegd dat de kernredactie gewoon met een flesje wijn bij elkaar gaat zitten en lootjes trekt. Allemaal heel fijn en leuk hoor, maar ik wil niet dat je de indruk krijgt dat het een halve Nobelprijs is.

»Ik heb die prijs gekregen in het jaar dat Amerika Irak binnenviel. Zoals je weet vonden de meeste van mijn landgenoten dat gewéldig, en onze regering heeft zelfs op het punt gestaan om er zich militair in te mengen. Nou, ik zag daar niks in, dus ik heb één en ander zo kritisch en zo ironisch mogelijk becommentarieerd. Je hoefde nochtans helemaal geen groot denker te zijn om in te zien dat de Amerikaanse regering de boel evident op een méér dan schandelijke manier had voorgelogen.

»Daar moet ik België van harte om feliciteren: jullie land moest, samen met Frankrijk en Duitsland, geheel terecht niets weten van die inval. Ik begrijp dan ook totaal niet dat jullie die Verhofstadt weggestuurd hebben en vervangen door een brekebeen die nu ook alweer vervangen is. Maar dat tussen haakjes.»

HUMO U roeit wel vaker tegen de stroom in, en ooit bent u daar zelfs voor van het scherm gebannen.

VAN ROSSEM «Dat was de avond van 9/11. De mensen van de Nederlandse televisie waren natuurlijk meteen boven hun theewater. Als we hen mochten geloven was dit 'het begin van een nieuwe wereldoorlog' en weet ik veel wat nog allemaal. Ik merkte op dat we maar beter even konden afwachten, dat het 'gewoon' een terroristische daad was. Misschien een vrij omvangrijke, maar toch. Nou, daar ontstond toen ineens een enorme verontwaardiging over, mij werd verweten dat ik onvoldoende emotioneel betrokken was en voor ik het wist was ik zo'n beetje de paria van Hilversum.

»De enige die me toen opbelde - we zaten zelfs nog in de studio - was Theo van Gogh. Die vond mijn woorden natuurlijk geweldig, want Theo vond het altijd geweldig als je tegen de keer was. Of hij het nu met je eens was of niet.»

HUMO U schijnt in Nederland nogal berucht te zijn om uw ellenlange monologen in praatprogramma's. Zijn daar qua maximumduur al regels over vastgelegd met de 'Laatste show'-redactie?

VAN ROSSEM «Nou, ik moet er sowieso wel eerst de kans toe krijgen, natuurlijk. Want je weet hoe het is met talkshows: daar word je elke zes woorden in de rede gevallen, toch? Uit angst dat de kijker naar iets anders zal zappen mag het allemaal vooral niet te lang duren, mag het niet te ingewikkeld zijn en moet het woord 'voetbal' minstens één keer per tien woorden vallen. Of is dat anders in België? Lijden jullie ook zo aan die totale obsessie voor voetbal?»

HUMO Dat zal, gezien onze zeven magere jaren op dat vlak, wel wat minder dan bij in Nederland.

VAN ROSSEM «God, u heeft geen idee hoe jaloers ik ben. Ik wou dat wij ook wat minder gingen voorstellen op voetbalvlak. Nu ja, het gekke is: eigenlijk stellen wij ook helemaal niet zoveel voor, maar we dénken vooral van wel. Elke keer dat we ergens aan deelnemen, gaan we ervan uit dat we kampioen van het universum worden, en dan valt het altijd weer bitter tegen. Nee, je kunt beter een Belg zijn op dat punt.

»Ik was het meest ingenomen met Louis van Gaal als trainer van het nationaal elftal: onder hem hebben we ons namelijk niet gekwalificeerd voor het WK. Ik heb meteen een brief geschreven naar de KNVB met de vraag om Van Gaal voor eeuwig te contracteren. Maar u begrijpt: mijn invloed is gering, dus dat is niet doorgegaan (lacht).»

HUMO Terug naar 'De laatste show'. Kende u het programma vooraf eigenlijk zo'n beetje?

VAN ROSSEM «Dat niet, maar er is wel een tijd geweest dat ik heel graag naar de Belgische televisie keek, en ik heel veel Nederlanders aanbeval hetzelfde te doen. Met die Golfaanvallen zag je bij jullie bijvoorbeeld allerlei volk op de televisie - Hans Blix en zijn collega-wapeninspecteurs - die je bij ons nu eens nooit zag. Daaraan zie je hoe belangrijk het officiële regeringsstandpunt in dit soort kwesties wel kan zijn.»

HUMO Hebt u nooit overwogen om te verhuizen? U zou het hier zo te horen best naar uw zin hebben.

VAN ROSSEM «Op dat punt wél, maar op andere punten zijn jullie natuurlijk knettergek (lacht). Dat gezeik altijd tussen die Vlamingen en Walen: dat je daar geen deal kunt maken, is mij een raadsel. Ik weet er natuurlijk het fijne niet van, maar het maakt een bijzonder kinderachtige indruk.

»Ik heb trouwens een voorstel voor een oplossing, maar die hou ik voorlopig nog liever even geheim - ik wil er een soort van verrassingsschot op de Belgische televisie van maken.»

HUMO U hebt overigens een interessante uitleg om duidelijk te maken waarom de wereld zijn historici maar beter in de watten kan leggen: jullie bepalen namelijk hoe de latere generaties zich ons zullen herinneren. Hebt u nog niet gepolst of er geen politici zijn die er iets voor overhebben om positief in de annalen te komen?

VAN ROSSEM «Nee, maar het is wel een interessante suggestie. Zelfs een - sorry dat ik dat meteen denk - typisch Belgische suggestie (lacht). België heeft natuurlijk een heel cliëntelistisch politiek systeem, dat is bij ons een stuk minder. Maar je hebt gelijk: ik zal eens een briefje naar Balkenende sturen. 'Ik wil wel een positief essay over u schrijven, maar daar zal dan wel iets tegenover moeten staan.' En wat dat iets dan precies moet zijn: daar ga ik nu eens lang en uitgebreid over nadenken.»