De lucratieve connectie tussen El Kaouakibi en De Voorzorg-baas Tony Coonen: ‘Ik heb maar één mogelijke verklaring: zelfverrijking’

Twee maanden heeft Tony Coonen (55) in voorarrest gezeten. Het gerecht verdenkt hem van witwassen en corruptie bij de verkoop van vastgoed van De Voorzorg Limburg, de afdeling van de socialistische ziekenfondsen waarvan hij tot voor kort directeur was. De Voorzorg Limburg werkte ook jarenlang samen met Let’s Go Urban, het dansgezelschap van Sihame El Kaouakibi. De prijs van die samenwerking: 550.000 euro per jaar. ‘Buiten verhouding,’ zegt een betrokkene.

Alle ­traditionele politieke partijen hebben de succesvolle sociaal ­ondernemer Sihame El ­Kaouakibi het hof gemaakt. Met haar dansgezelschap Let’s Go Urban (LGU) vertegenwoordigde zij de Nieuwe Inclusieve Samen­leving. Als iemand het electoraat van de ­nieuwe Belgen kon aanboren, was zij het wel. Uiteindelijk haalde Open VLD El Kaouakibi binnen, maar op een bepaald moment wilde iedereen haar: Open VLD én de N-VA én Groen én Vooruit (toen nog SP.A). De zeven jaar durende samenwerking tussen LGU en De Voorzorg Limburg is een onderdeel van de vergeefse toenadering door de socialisten.

De directeur van De Voorzorg Limburg was Tony Coonen. In Vlaanderen is hij onbekend, in Limburg wereldberoemd. Wie hij is? Geen politicus – of liever: geen politicus die naam waardig. Coonen was één keer lijstduwer bij de federale verkiezingen in 2019, maar dat was een ­lelijke tegenvaller: de helft van de kandidaten op de SP.A-lijst in kieskring Limburg kreeg meer stemmen dan hij. Toch gold Coonen tot voor zijn arrestatie, twee maanden geleden, als één van de machtigste mensen in de socialistische beweging: een man die carrières maakt en kraakt. Een directeur van De Voorzorg heeft sowieso veel invloed in Limburg: de provincie is nog altijd het grootste rode bolwerk van Vlaanderen. De partij, de vakbond en het ziekenfonds staan er bekend als de Heilige Drievuldigheid. Maar van het drietal heeft het ziekenfonds ontegensprekelijk het ­meeste gewicht. De partij ziet haar aanhang gestaag afnemen, de vakbond stelt een krimpend ledenaantal vast, terwijl bij het ziekenfonds de curve naar boven blijft lopen: liefst 36 procent van de Limburgers is aangesloten bij De Voorzorg. De architect van het succes: Tony Coonen. In twintig jaar tijd slaagde hij erin het ledenaantal van zijn ziekenfonds te ver­dubbelen.

Met De Voorzorg stelde Coonen ook heel wat ­mensen uit de socialistische ­partij tewerk. Minstens veertien politici van Vooruit werken volgens het Rekenhof bij het zieken­fonds. Uiteraard versterkte dat de machts­positie van ­Coonen: wiens brood men eet, diens woord men spreekt.

Bovendien was Coonen tot zes jaar geleden de ­vaste partner van Hilde Claes, de voormalige burgemeester van ­Hasselt en de dochter van minister van staat Willy Claes. Het Belang van Limburg noemt Coonen ‘de onzichtbare spin in het socialistische web’.

De ideale persoon

In 2013 besluit Tony ­Coonen dat de tijd rijp is voor een grondige make-over van de jeugdwerking van De Voorzorg. De klad zit er al veel te lang in. De Mutualiteit Jonge Arbeiders (MJA) maakt niemand meer warm of koud, en daar moet verandering in komen, vindt Coonen: de cijfers moeten weer omhoog.

Hij sluit een deal met ­Sihame El Kaouakibi. Die heeft met LGU een mooi parcours ge­­reden in Antwerpen: met haar gezelschap heeft ze jongelui uit alle geledingen van de samenleving bereikt. Ze is erin geslaagd om hun, via dans, hun zelfwaarde terug te geven. El Kaouakibi lijkt de ideale persoon om de verbreding van vzw MJA gestalte te geven.

‘Ik was ook enthousiast,’ zegt een naaste betrokkene. ‘De jongerenwerking, die uit 1983 dateert, was verwaterd. Er moest iets gebeuren. Met LGU zouden we allochtone jongeren bereiken. Dat was een pijnpunt. En we zouden weer ­aantrekkelijk worden voor autochtone jongeren die niet noodzakelijk arm waren.’

‘De eerste overeenkomst,’ zegt Katrien De Weirdt, aangesteld woordvoerder van De Voorzorg Limburg, ‘liep van september 2013 tot augustus 2014.’

De overeenkomst wordt merkwaardig genoeg níét afgesloten tussen MJA en LGU, maar wel tussen MJA en Youth & Urban Projects (YUP), de commandi­taire vennootschap van Sihame El Kaouakibi en haar ­oudere broer Nourdine, die actief is bij SP.A Boom. De vennootschap van de Kaouakibi’s werkt, luidens De ­Weirdt, het concept uit voor een vernieuwde jeugdwerking ‘volgens de visie van LGU’. Het doel is jongeren op ‘een co-creatieve manier’ hedendaagse dans bij te brengen, om langs die weg hun zelfstandigheid te ontwikkelen. LGU-medewerkers helpen ook bij de uitwerking van jongerenvakanties, adviseren inzake communicatie, marketing en social media, en geven workshops in de scholen. De prijs voor het eerste werkjaar: 312.000 euro.

Katrien De Weirdt «In die prijs is een team van LGU-­medewerkers inbegrepen ter waarde van vijf voltijds­equivalenten. Die mensen zouden voor De Voorzorg de ­jongerenwerking van de toekomst uitbouwen.»

Betrokkene «Op het hoofdkwartier in Brussel ontstond enig gemor. Met het initiatief leek De Voorzorg afstand te nemen van de Vlaamse jeugdwerking van de Socialistische Mutualiteiten. In werkelijkheid deden we dat ook: Limburg ging zijn eigen weg. Maar we bleven ook een minimumaantal activiteiten samen met Brussel organiseren.»

Begin 2014 krijgt de oubol­li­ge MJA een eigentijdse naam: Vibez – met z. In de statuten wordt een kleine wijziging aangebracht: de vzw mag ‘onder meer door middel van inbreng, versmelting, inschrijving of om het even welke andere wijze samenwerken met of deelnemen aan alle ondernemingen, verenigingen of vennootschappen die een gelijksoortig of bijhorend doel nastreven’.

Even later hernieuwt Vibez het contract met de Kaouakibi’s. Alleen, de ­tweede overeenkomst wordt niet afgesloten met YUP: die vennootschap wordt namelijk ­ontbonden in oktober 2014, na het verstrijken van de eerste overeenkomst. In de plaats komt de ­nieuwe vennootschap onder firma A Woman’s View, met als oprichters ­Sihame El Kaouakibi en haar jongere broer Youssef, die overigens tot de vijf voltijds­equivalenten behoort. In de toekomst zal Vibez alle overeenkomsten met de privé­vennootschap A Woman’s View afsluiten. Hoeveel die overeenkomsten waard zijn, kan De ­Weirdt niet precies meedelen. Ze weet wel dat de samenwerking in de loop der jaren intenser is geworden. ‘Het gemiddelde budget bedroeg in de laatste drie jaar 550.000 euro.’

Opgesmukte cijfers

Op het terrein stuurt Lore Abrahams, communicatie­verantwoordelijke bij De Voorzorg, het project samen met Sihame El Kaouakibi aan. Abrahams heeft als woordvoerder van de Antwerpse schepen van Jeugd Leen ­Verbist (Vooruit) kennisgemaakt met de bevlogen onderneemster. Later heeft zij Coonen ervan overtuigd dat El Kaouakibi de juiste vrouw op de juiste plaats is.

Nog steeds blijft Abrahams overtuigd van haar ­keuze. In een sms schrijft ze: ‘Ik heb verscheidene jaren fijn samengewerkt met Sihame en haar gedreven medewerkers en we hebben mooie resultaten met de Limburgse jongeren geboekt.’ Verdere toelichting komt er niet.

Een medewerker van Vibez heeft het ook over ‘een mooi project’, maar is genuanceerder in zijn oordeel.

Medewerker «Voor LGU ging het om meer dan dansen, dat merkte je snel. Dansen was een middel om contact te maken met jongeren. Als een leerling het thuis moeilijk had, dan had een lesgever dat snel in de gaten: hij ging het gesprek aan. Hij liet de leerling het een plaats geven. In dat opzicht deed LGU hetzelfde als wij, al hadden wij meer met kansarme jongeren en jongeren met een beperking te maken. Het publiek van LGU was diverser.

»We vulden elkaar aan, dat was fijn. Je voelde ook wederzijdse appreciatie. Alleen, op administratief en logistiek vlak stond LGU nergens. Het was een ­rommeltje, echt waar. Verzekeringen afsluiten, attesten afleveren, opleidingscursussen van monitoren organiseren: de praktische zaken moesten wij in handen nemen of het liep in het honderd.

»Het hielp natuurlijk niet dat Sihame en Lore er hun eigen agenda op na hielden: ieder maakte zo’n beetje haar eigen afspraken. De medewerkers werden tussen hun directieven gesandwicht. Dat maakte het heel zwaar.

»Lore hield Sihame de hand boven het hoofd. Ze vond het niet fijn als ze van ons kritiek kreeg op LGU. Ik betwijfel zelfs of ze het aan Sihame door­vertelde. Die twee kwamen heel goed overeen: ze zijn allebei impulsief, ze hebben veel ideeën, maar helaas missen ze realiteitszin.»

Gaandeweg verdwijnt ­Sihame El Kaouakibi uit beeld als co-manager van Vibez: ze heeft het te druk met ­andere zaken. Niet haar broer ­Youssef neemt haar taak over, maar wel Caro Coox, project­manager namens A Woman’s View. ‘Dat ging wel beter,’ zegt de medewerker. Coox zelf wenst niet met Humo te communiceren.

Medewerker «Het bleef moeilijk te aanvaarden hoe LGU zichzelf verkocht. Ze gaven hun resultaten een draai, waardoor ze indrukwekkender leken dan ze waren. In werkelijkheid vielen de cijfers tegen: Sihame maakte de verwachtingen niet waar. Tony begon dat langzaam in te zien, al heeft het wel even geduurd.»

Betrokkene «Tony genoot te veel van de glamour van LGU, die ook op hem afstraalde. Als hij het personeelsfeest van De Voorzorg voor 1.800 mensen in de Hasseltse Grenslandhallen organiseerde, gaf LGU een grote show. Hij was daar trots op.»

In 2017 organiseert Vibez een talentenjacht voor ­jonge media­makers in het cultureel centrum C-Mine in Genk. ‘Limburgz Finezt’ heet het – twee keer z. MNM brengt er live verslag van uit. Dat heeft ­Sihame El Kaouakibi geregeld: de ruil­overeenkomst tussen VRT en A Woman’s View heeft een waarde van 33.000 euro. Dat El Kaouakibi op dat moment ook in de raad van bestuur van de VRT zetelt – en niet wordt verondersteld zaken te doen met de openbare omroep – is geen bezwaar. Ze buigt, in meer dan één opzicht, de regels.

De medewerker noemt de jaarlijkse vergoeding van Vibez voor A Woman’s View, meer dan een half miljoen euro, ‘raar’.

Medewerker «Ik heb me meer dan eens ongemakkelijk gevoeld tegenover andere vzw’s, die ongeveer hetzelfde deden maar geen geld kregen. Zúlke uitzonderlijke dingen gebeurden bij ons nu ook weer niet.»

HUMO Was het geld een punt van discussie onder de medewerkers?

Medewerker «Nee, de discussie was veeleer: waarom hebben we LGU erbij gehaald? De samenwerking vlotte niet. Heel wat medewerkers zijn ontgoocheld opgestapt. Lore en ­Sihame hadden het licht gezien en wij moesten volgen. Onze expertise deed er niet toe.»

De naaste betrokkene van de vzw is scherper wat het geld betreft.

Betrokkene «Waarom wist bijna niemand dat Vibez een overeenkomst met A Woman’s View had afgesloten? Het is verkocht als een overeenkomst met LGU. Ik begrijp ook niet dat daar zulke bedragen tegenover stonden. Volgens mijn informatie gingen jaarlijks zo’n vijfhonderd jongeren met Vibez op kamp in binnen- en buitenland. Dat lijkt me geen budget van 550.000 euro te wettigen. Het is buiten verhouding. Dat bedrag is niet in overeenstemming met de geleverde prestaties.»

Aangesteld woordvoerder Katrien De Weirdt spreekt zich niet uit over de grootte van de bedragen. ‘Maar,’ zegt ze, ‘in 2019 heeft Vibez aangekondigd de samenwerking met LGU stop te zetten. Dat is één jaar later ook gebeurd.’

De Weirdt «De opdracht was van meet af aan de jeugd­werking van LGU in onze organisatie te integreren: dat hebben we gedaan. De resultaten vielen tegen, daar moet ik eerlijk in zijn. De jaarlijkse evaluaties wezen op een dalend bereik van onze vakanties.»

Het hoogste aantal vakantie­gangers was 669, in 2016. In 2020, het laatste jaar van de samenwerking, waren het er 295. Bijna honderd minder dan bij de start van de samen­­werking in 2013. Voor de volledigheid: de activiteit in de scholen steeg wel na de samenwerking met LGU. In 2013 was MJA, de voorganger van Vibez, bedrijvig in 31 scholen, in 2018 in 38 scholen, met een bereik van 13.000 leerlingen. Voor de recentste jaren ontbreken de cijfers.

Medewerker «Het is geen toeval dat de samenwerking in 2019 is gestopt. Tony Coonen heeft lang gehoopt dat Sihame El Kaouakibi op een socialistische lijst zou gaan staan. Dat heeft ze niet gedaan. In 2019 is ze voor Open VLD opgekomen. Dat vond Tony niet fijn.»

Of dat een rol heeft gespeeld? ‘Daar kan ik niet op antwoorden,’ zegt Katrien De Weirdt.

Betrokkene «Vibez mag je niet verengen tot een politiek manoeuvre. Tony Coonen wilde meer jongeren bereiken. Hij had gehoopt op meer dan vijfhonderd vakantiegangers per jaar.»

HUMO Waarom heeft Coonen A Woman’s View jarenlang te veel betaald?

Betrokkene «Ik heb daar maar één verklaring voor: zelfverrijking. Ik vermoed dat hij het op dezelfde manier heeft aangepakt als zijn ­dubieuze vastgoeddeals. In enkele jaren tijd heeft hij, via de vastgoed- en vakantie-vzw’s van De Voorzorg, tien gebouwen aan dezelfde makelaar verkocht. Tegen een lage prijs. En als beloning kreeg die makelaar er nog wat extra opdrachten bovenop. Hoe verklaar je dat? Dat lijkt op een zwartgeldconstructie, hè.

»Iets soortgelijks is ­wellicht gebeurd met Sihame El Kaouakibi. Zij mocht hoge facturen sturen, en in ruil vloeide er geld terug naar Tony, veronderstel ik. Maar hoe het precies in elkaar zit, zoekt het gerecht uit.»

Bij de Socialistische Mutualiteiten is, twee maanden na de arrestatie van Tony Coonen, de interne audit bijna afgerond. Katrien De Weirdt zegt er, vanwege het gerechtelijk onderzoek dat loopt, niets over. Maar dat De Voorzorg haar vertrouwen in Coonen kwijt is, is helder. De Weirdt: ‘De Voorzorg heeft zich burgerlijke partij gesteld tegen Tony Coonen. De arbeidsrelatie is beëindigd en hij wordt ook uit al zijn man­daten van De Voorzorg gezet.’

Plage parvenu

De historie van hotel Petit Rouge in Blankenberge is breed uitgemeten in de media. Het verhaal is exemplarisch voor de professionele carrière van Tony Coonen. Oorspronkelijk was Petit Rouge een verouderd logement op de zeedijk, dat De Voorzorg voor 2 miljoen euro had gekocht met het oog op sociaal toerisme. Na de renovatie, die 12 miljoen euro kostte, kreeg het toerisme een minder sociaal karakter: het hotel met binnenzwembad werd een magneet voor de hoogste vertegenwoordigers van de socialistische beweging, die er vakantie in eigen land vierden – op plage parvenu. Het feest bleef duren tot Petit Rouge, samen met twee andere vakantie­gebouwen van De Voorzorg, voor ‘een vriendenprijs’ werd verkocht aan Daan M., de vaste makelaar van Coonen. Binnenkort gaat de sloopkogel in het hotel. Het bedrijf van Daan M. wil er een hoog appartementsgebouw laten verrijzen.

In de socialistische be­­weging is de ontreddering groot. ­Coonen is een naam als een klok in Limburg. Lambert Coonen, de vader van Tony, was indertijd OCMW-voorzitter in Houthalen. Een sociaal bewogen man, met een groot hart voor de minderbedeelden in de samenleving. En nu dit.

Betrokkene (zucht diep) «Tony is te veel opgetrokken met, wat ik zou noemen, ­handige vrienden. Mensen die hem ­hebben uitgelegd hoe je dubieuze financiële constructies opzet. Hij leidde een fantastisch leven. Hij beschikte over vijf Visa-kaarten, waarmee hij elke middag in de beste restaurants ging eten. Hij had een mooi huis – alles wat een mens kan verlangen. Toch was het nooit genoeg.»

HUMO Wie waren de handige vrienden?

Betrokkene «Daan M., on­­getwijfeld. En dan nog een stuk of wat andere ­mensen, wier namen ik niet noem. Maar volgens mij was mevrouw El Kaouakibi zeker één van hen.»

El Kaouakibi en ­Coonen wensten niet met Humo te communiceren.