De mailbox van Arnon Grunberg: 'Cellist en spil'

Laten wij de verontwaardiging overlaten aan idealisten.

Waarde Sergej Roldoegin,

Een artikel in NRC Handelsblad met de kop ‘De duistere kant van de cellist’ trok mijn aandacht. Die cellist bent u. Uw naam wordt ook als Roldugin geschreven, ik houd het maar op Roldoegin.

Duistere kanten hebben we allemaal, maar op één of andere manier denk je dat cellisten minder duistere kanten hebben dan andere mensen. Of andere duistere kanten. Dat ze kinderen hebben verwekt in zes verschillende landen, maar uiteindelijk alleen aandacht hebben voor hun cello. Begrijpelijk, daar niet van, maar vervelend voor die kinderen. En hun moeders.

Uw naam duikt op in kranten vanwege de zogenaamde Panama Papers. Onthullingen over de belastingontwijking van de groten der aarde. Over het verschil tussen belastingontwijking en belastingontduiking zullen we het niet hebben. Over verontwaardiging wil ik al helemaal niet spreken. Wie betaalt graag belasting?

De Russische krant Novaya Gazeta, bron is wederom NRC, schrijft dat na een concert fans naar u toe kwamen. Dat op zichzelf is niet zo vreemd. Als je een concert geeft, mag je hopen dat er na afloop een paar fans op je afkomen. Of je nu cellist, drummer of zanger bent. Eén van hen begon over geld. U antwoordde: ‘Alsjeblieft, daar blijf ik ver van. Kijk, zelfs mijn cello is tweedehands.’

Prachtig. Zoiets zou een romanschrijver hebben willen verzinnen. We zouden kunnen denken dat aan de werkelijkheid een geheime romanschrijver ten grondslag ligt die sommige mensen God noemen. Of misschien een team van romanschrijvers. Maar nee, dat kunnen we niet bewijzen. Chaos regeert. En soms komt uit de chaos een getalenteerde cellist met een dubbelleven bovendrijven.

Als twintiger schijnt u samen met Poetin, president van Rusland, tevens grote oligarch, de straten van Sint-Petersburg te hebben afgeschuimd. Wat heerlijk.

De één wordt president. De ander cellist. Die speelt op een tweedehandse cello om nog eens duidelijk te maken hoe weinig hem het geld en de luxe kunnen schelen.

Ik zou willen zeggen dat ik op een tweedehandse laptop zit te schrijven – nee, dat is niet waar. Maar mijn laptop is zo oud dat het ding langzamerhand de titel ‘tweedehands’ verdient.

Nu blijkt u een ‘spil’ te zijn in het bedrijf Mossack Fonseca, gevestigd in Panama, dat de groten der aarde helpt om aan de eerder vermelde belastingontwijking te doen.

Mossack Fonseca en de cellist. Wederom dringt zich de vraag op waarom wij nog aan fictie doen? Maar goed, wij weten dat je de waarheid moet liegen. In uitzonderlijke gevallen doet de werkelijkheid dat voor ons. In uitzonderlijke gevallen liegt de werkelijkheid de waarheid zelf. Er hoeft geen kunstenaar, schrijver of toneelmaker aan te pas te komen. Mossack Fonseca is zo’n uitzonderlijk geval.

undefined

In datzelfde artikel in NRC duiken de gebroeders Rotenberg op, met wie Poetin ooit op judo zat. Ook zij zijn ‘begunstigden’ van de transacties van Poetin. Begunstigden, dat woord alleen al. Tranen springen in mijn ogen. Judo en de gebroeders Rotenberg. Ik zie een verhaal voor me à la ‘De mantel’ van Gogol.

Het Financieele Dagblad schrijft ook over u, de kop luidt ‘Hoe cellist Sergei Roldoegin multimiljonair werd’. Volgens dat artikel gaat er zeker 2 miljard om in bedrijven in belastingparadijzen op naam van de grote oligarch, de Russische president Poetin, uw vriend.

Hadden wij iets anders verwacht? Ja, dat de premier van IJsland in die papers voorkomt, is misschien nog een verrassing. Maar echt verbazingwekkend was het geweest als Merkel was genoemd, of Rutte, of Bart De Wever of Obama voor mijn part.

De verbazing over de onthullingen van de Panama Papers lijkt me toch een beetje hypocriet, maar ach, het verschil tussen hypocrisie en naïviteit is flinterdun.

Toch is het me niet helemaal duidelijk hoe u de spil werd in dat ‘offshorenetwerk’ van Poetin. Als ik nog even mag terugkomen op uw rol als spil.

Hoe je een begenadigd cellist wordt, is de meeste mensen duidelijk. Talent, hard werken en een beetje geluk.

Maar hoe word je spil in een netwerk van belastingontwijking?

Overigens citeert NRC Handelsblad een Amerikaan, Bill Browder, die meent dat het vermogen van Poetin op 200 miljard dollar moet worden geschat.

En het geheime huwelijk van de jongste dochter van Poetin, Jekaterina Tichonova, lijkt me ook een sprookje, of een novelle. Voor zover er nog verschil gemaakt moet worden tussen sprookje en novelle.

Ik stel me voor dat Poetin een liefhebber van de cello is, en meende dat u als begenadigd cellist en vriend beter verdiende dan het lot dat de meeste cellisten ten deel valt: hard werken voor een betrekkelijk armzalig loontje.

Op dat huwelijk van Jekaterina Tichonova zou u gespeeld hebben, suggereert NRC Handelsblad.

‘Het kan haast niet anders,’ schrijft de krant.

200 miljard, wij huilen om minder.

Laten wij de verontwaardiging overlaten aan idealisten. Ik gun u uw dubbelleven als cellist en spil. Was ik in mijn jeugd bevriend geweest met Poetin, dan was ík misschien schrijver en spil geworden.

Onze moraal kunnen we pas vertrouwen als die waarlijk op de proef is gesteld.

Een laatste vraag: komt u ook op mijn huwelijk spelen?

Met wie ik ga trouwen is nog onzeker, dat weet je nooit, maar u moet erbij zijn. Daaraan twijfel ik niet.

Uw

Arnon Grunberg