De mailbox van Arnon Grunberg: 'Creatief schelden'

Ik zeg niet dat je laaggeletterd bent, maar dat je graag nu en dan doet alsof.

Beste Dyab Abou Jahjah,

Ergens in december ontmoetten wij elkaar in Leuven, met dank aan Mark Schaevers. Dat was een buitengewoon genoeglijke avond. Met publiek erbij nog wel. Je was zo gematigd. Het woord zionist viel niet en het woord antizionist evenmin.

Later zei ik: ‘Abou Jahjah was bijna saai.’ Maar dat moet je als een compliment nemen: hoe saaier de activist, hoe beter het is voor de samenleving.

Tot recentelijk rumoer ontstond omdat De Bezige Bij een pamflet van jou zou gaan uitgeven.

Enkele schrijvers van die uitgeverij waren daartegen. Zij citeerden uitspraken van jou die mij deden denken aan marxistische bevrijdingsbewegingen uit 1975.

Ik ben van mening dat je, als je schrijver bent en je wordt uitgegeven door een uitgever, het uitgeefbeleid moet overlaten aan de uitgever en de redacteuren en zeker niet bij voorbaat publicaties onmogelijk dient te maken. Laat alles gepubliceerd worden en daarna kun je er discussie over voeren. Of niet. Niet alles is een discussie waard.

Dus hoewel ik niet bij De Bezige Bij zit, geloof ik dat die jouw pamflet keurig had moeten uitgeven. En dat misschien ook wel gaat doen. Ik ben niet alleen voorstander van saaiheid als het gaat om politici en activisten, maar vooral ook van repressieve tolerantie. Hoe meer repressieve tolerantie, hoe beter voor de samenleving.

Dus dat hebben we vastgesteld.

Dan het antizionisme. Zelf ben ik geen antizionist, maar ik ben ook geen dierenactivist, en ik heb tot op zekere hoogte sympathie voor dierenactivisten en antizionisten. Al zijn er natuurlijk antisemieten die hun antisemitisme verbergen achter antizionisme. Ach, antisemieten zijn er al eeuwenlang en die zullen niet zomaar verdwijnen. Bovendien is in het Westen de haat tegen moslims tegenwoordig een groter probleem dan de haat tegen Joden. Zoals een Duitse schrijver zei: ‘De islamhaat is salonfähig antisemitisme.’

Wat niet wegneemt dat zionist een codewoord is om een persoon als Jood mee te diskwalificeren. Nogal wat blanke Nederlanders noemen mij, bijvoorbeeld op Twitter, zionist omdat ze het verachtelijk vinden dat ik van mening ben dat haat tegen moslims bestreden dient te worden. Curieus uiteraard, maar het zegt iets over het woord ‘zionist’ en het gebruik ervan.

undefined

Ik vermoed dat er niet zo heel veel aan de hand was geweest als jij een keurige blanke antizionist was geweest, van goeden katholieken huize, misschien vergis ik me. Uiteindelijk delen jij en Dries van Agt, voormalig premier van Nederland en een buitengewoon beminnelijk man, veel. Niet jullie taalgebruik, maar dat kan ook een kwestie van leeftijd zijn.

De door mij zeer geachte Frits Abrahams schreef een column over jou waarin hij onder andere stelde dat jij Bart De Wever een ‘zionistenpijper’ had genoemd. Nu kan er van De Wever veel gezegd worden, maar dat hij een zionistenpijper zou zijn, was nog niet in me opgekomen. Bovendien leek je de uitspraak te hebben gedaan in een context waaruit je kon concluderen dat je het verschil tussen Joden en zionisten niet leek te kunnen maken. Ongelukkig allemaal.

Nog ongelukkiger is dat jouw middelen om te agiteren mij herinneren aan die van Geert Wilders. Min of meer creatief schelden, maar wie goed leest, ziet vooral het probleem van de laaggeletterde. Ik zeg niet dat je laaggeletterd bent, maar dat je graag nu en dan doet alsof.

Als je een positieve rol wilt spelen in het Midden-Oosten, overal maar zeker daar, moet je de gematigde krachten versterken en dat kun je alleen doen als je rekening houdt met gevoeligheden van de tegenstander.

Iedereen haast zich heden ten dage om primitieve krachten in het publiek los te maken, van de cultuurindustrie tot de politieke industrie. Het is zaak andere, minder primitieve krachten los te maken.

Ik doe dat graag samen met jou.

Bart De Wever een zionistenpijper noemen helpt de Palestijnen geen zier, dat is mijn grote probleem. Het is op zijn best verkiezingsretoriek.

Wat niet wegneemt, nogmaals, dat de Bij in alle rust en stilte jouw pamflet had moeten uitgeven. We hebben zo lang moeten wachten op een literair schandaal, dan is dit echt te mager.

Ik ben ervan overtuigd dat, als wij in Libanon zijn of elders en ik word per ongeluk aangezien voor een zionistische spion, jij me met je eigen leven zou verdedigen. Dat is mijn intuïtie en die bedriegt me zelden.

Geen enkele Jood hoeft automatisch solidair te zijn met Israël, geen enkele moslim hoeft automatisch solidair te zijn met de Palestijnen. Je wil het conflict tussen Israël en de Palestijnen niet importeren naar de Europese hoofdsteden, daar is namelijk niemand bij gebaat. Misschien kan ik je verleiden tot wat saaiere retoriek, de tijd namelijk dat Israël een zionistische entiteit kon worden genoemd in de verwachting dat die weldra zou verdwijnen, is echt jaren 70. Of we het leuk vinden of niet, Israël is een regionale supermacht met kernwapens en die verdwijnt niet zomaar. Dat maakt de retoriek extra pathetisch.

Ik wil je graag uitnodigen om mee te denken over een oplossing voor het probleem, een één-staatoplossing is zeker niet taboe, veel Israëli’s zijn daarvoor. Maar over zionistenpijpers spreken is retoriek bedrijven à la Geert Wilders.

Je kunt beter.

Misschien tot in Libanon of elders.

Hartelijke groet,

Arnon Grunberg