De mailbox van Arnon Grunberg: 'Een beetje negeren'

Arnon Grunberg richt elke maand het woord tot een markante figuur uit het nieuws en geeft gratis advies.

'Kosovo is nou niet zo'n succes dat men denkt: onafhankelijkheid is een wondermiddel'

Beste Carles Puigdemont,

Niet in mijn stoutste dromen had ik kunnen denken dat ik nog een brief zou schrijven aan de regiopremier van Catalonië. Het zou me ook hogelijk verbazen als ik nog een brief zou schrijven aan de premier van Hessen. Goed, soms wordt een premier van een deelstaat in Duitsland bondskanselier, denk aan Kohl. Maar dan schrijf je aan de bondskanselier, niet aan de premier van een deelstaat.

Sinds dinsdagochtend ben ik in Barcelona. Een vriendin vroeg: ‘Zijn er tanks in de straten?’ Alsof ik in Beiroet was beland ten tijde van de burgeroorlog of de Israëlische invasie van 1982. Ik antwoordde: ‘Ik zie vooral toeristen in korte broeken en her en der wat oudere Amerikaanse dames.’ Ja voor een gebouw waar de Spaanse vlag wapperde – de permanente vertegenwoordiging van Spanje in Barcelona? – stonden enkele politieagenten en wat dranghekken. Vergeleken met wat er heden ten dage voor het gemiddelde Amerikaanse consulaat staat, was dat niets.

Ik stuitte op een demonstratie die voorbij was gemarcheerd voor ik erachteraan had kunnen hollen. Ik geef het toe, uit menig raam hangt de Catalaanse vlag. Alsof we in een WK zonder voetbal zijn beland. Maar verder niets. Geen mens is over de onafhankelijkheid begonnen en ik durf er ook niet over te beginnen. Dat je in een restaurant zit en dat je vraagt: ‘Wat is de vis van de dag en tussen haakjes, hoe zit het met de onafhankelijkheid?’ Noem me laf, ik durf het niet.

Als de mensen nog spontaan in het Catalaanse volkslied waren uitgebarsten of Spaanse vlaggen hadden verbrand, of over de Catalaanse Intifada hadden gesproken. Maar niets van dat alles.

Nu wil ik de onafhankelijkheid van Catalonië geenszins ridiculiseren. Ik zou niet durven. Ik heb de Vlaamse nationalisten altijd geridiculiseerd, maar met veel empathie en een begrip dat verder alleen voorkomt onder heiligen en boeddhistische monniken. En de ene nationalist is de andere niet. Regionalist moet ik zeggen.

undefined

Ik heb het regionalisme verder omarmd. Ik heb altijd gesteld: een inwoner van een dorp in Oberbayern heeft minder met Berlijn dan een inwoner van pakweg Brussel of Antwerpen, dus laten we de Europese integratie niet moeilijker maken dan die is. Wat Bismarck kon met Duitsland, kunnen Juncker, Macron en Merkel wel met Europa. Laten we het niet over Duitsland hebben, hoe graag ik het daar ook over heb.

Overigens zou je bijna denken dat Spanje van Catalonië af wil, gezien de geluiden die de regering in Madrid maakt.

Madrid, zo schrijft The New York Times, heeft uw aanbod tot een dialoog naast zich neergelegd. Je zou inderdaad bijna denken dat Madrid niet kan wachten tot er tanks door de straten van Barcelona rijden en de arme toeristen moeten uitwijken naar Marseille, Lissabon of Sevilla. Al heb je natuurlijk ook altijd toeristen die zeggen: ‘Het was in Barcelona een beetje saai, maar toen de oorlog begon, werd het spannend.’

De regering in Madrid wil u afzetten en u schijnt gevangen te zitten tussen gematigden en radicalen. Dat afzetten lijkt me alleen maar olie op het vuur gooien, en als ik het hier zo heb bekeken, hebben de inwoners van Barcelona helemaal geen behoefte aan olie op het vuur.

Eén Joegoslavië is voorlopig genoeg. Kosovo is, zoals her en der is opgemerkt, nou niet zo’n succes dat men denkt: onafhankelijkheid is een wondermiddel.

Geen mens spreekt meer over Kosovo, omdat de aandachtsspanne van mensen beperkt is en er niet genoeg doden vallen om van een mislukte staat te spreken. Maar als ik me niet vergis, kwam Kosovo laatst vooral in het nieuws als centrum van handel in nieren. Mensennieren, welteverstaan.

Misschien dachten de mensen in Barcelona en omstreken: straks zijn we onafhankelijk en dan komt iedereen naar ons voor een illegale nier. Toerisme is niet alles, maar toeristen die een illegale nier zoeken, is nog minder.

Ik hoop dat na de ongemakkelijke taal de diplomatie zal winnen. Iets meer autonomie, Catalaans volledig erkend als eigen taal, hier en daar nog een piepkleine Spaanse vlag, maar geen onafhankelijkheid. En laten we eerlijk zijn: wat moet je tegenwoordig ook met onafhankelijkheid?

De persconferentie waarop u zou aankondigen dat u vervroegde verkiezingen ging uitschrijven is geannuleerd. Helikopters vliegen boven mijn hoofd. Jongeren zwaaien met Catalaanse vlaggen.

Dat doet me een beetje denken aan het Griekse referendum. Ach, wat is ons geheugen toch zwak. Er werd een referendum uitgeschreven in Griekenland, het was 2015. De Grieken stemden en vervolgens werd het resultaat van het referendum beleefd genegeerd. Soms is wijsheid de stem van het volk een beetje negeren. Ja, dat is heel vervelend. Maar toch.

Er zit ook iets in me wat de Spanjaarden begrijpt. Hebben ze net de Basken getemd, beginnen de Catalanen.

Enfin, ik gok erop dat de oorlog hier niet uitbreekt, niet tijdens en ook niet na mijn vertrek. Er zal een compromis worden gevonden en het referendum en de onafhankelijkheid zullen voetnoten in de geschiedenis worden. We laten de balkanisering gewoon nog even voor wat die is.

Als altijd,

Uw Arnon Grunberg