De mailbox van Arnon Grunberg: 'Een bron van teleurstelling'

Arnon Grunberg richt elke maand het woord tot een markante figuur uit het nieuws en geeft gratis advies.

'Het humanitaire beleid van de 'fatsoenlijken' komt al te vaak neer op: 'Hier hebt u een deken, maar niet op mijn stoep doodgaan, ellendeling''

Emmanuel Macron,

Mijn vriend. Elke dinsdag en vrijdag bezoek ik mijn leraar Frans, Michel, op de Upper West Side en elke keer moet ik horen wat voor een verschrikkelijke president u bent. Soms noteer ik een woord in mijn opschrijfboekje, hoewel de laatste woorden die ik daar noteerde (sanguinaire: bloeddorstig, le castor: de bever) niets met u te maken hebben. U bent noch een bever, noch bloeddorstig.

De Italiaanse vicepremier Luigi Di Maio, zo bericht The New York Times, heeft de Europese Unie wel opgeroepen om Frankrijk te geselen met sancties wegens het Franse beleid in Afrika, dat de boel daar zou verarmen en migratie zou bevorderen. Dat laatste kan men nauwelijks een misdaad noemen: migratie blijft, ik word niet moe het te herhalen, de snelste weg uit de armoede. Het hangt er natuurlijk wel van af hoe je die migratie bevordert. En zijn er eigenlijk landen die zich fatsoenlijk gedragen in Afrika? Bovendien staat het Franse beleid in Afrika betrekkelijk los van u. Zou Chirac het daar beter hebben gedaan? Mitterand?

Nog afgezien van het feit dat Luigi Di Maio een partij vertegenwoordigt, de Vijfsterrenbeweging, die zich niet schaamt voor fascistische fantasieën. Eén volk, zuiver graag, één land, één Vijfsterrenbeweging. Ik kan me nog herinneren dat, toen de Vijfsterrenbeweging begon als ludieke actie, vrienden in mijn omgeving zeer gecharmeerd waren van het komische en anarchistische karakter van de beweging, die de voosheid van de elite zo goed zou blootleggen. Ja, het fascisme begint als ludieke actie.

In een stuk dat ik met Josse De Pauw in 2017 speelde en dat binnenkort weer wordt hernomen, nam ik het nog voor u op. Ik zou dat nog steeds doen, maar met iets meer schroom. Het publiek verscheurt je levend en noemt dat vervolgens een ludieke actie.

U bent, in een reactie op de gele hesjes, een fenomeen waarover de meningen uiteenlopen, na lang aarzelen ‘een groot nationaal debat’ begonnen. Wat eens te meer een bewijs is dat het met uw bloeddorstigheid meevalt, hoewel uw migratiebeleid ook te wensen overlaat, om het zacht te zeggen. Sterf elders en val ons niet lastig, daar komt al te vaak het humanitaire beleid van de ‘fatsoenlijken’ op neer. ‘Hier hebt u een deken, maar niet op mijn stoep doodgaan, ellendeling.’

Dat grote nationale debat zal in schoonheid sterven en u hoopt, terecht, dat de gele hesjes vermoeid zullen raken van het praten en het wegen blokkeren. Men wil ook wel weer eens rustig op de televisie voetbal kunnen kijken.

Men neemt het u kwalijk, lees ik in de Volkskrant, dat u de belasting op grote vermogens (l’impôt sur la fortune) heeft afgeschaft, omdat de jeugd rijkdom moet nastreven. Daar zijn de minder jeugdigen of zij die vrezen nooit enige rijkdom te zullen nastreven, omdat al het geld naar de slijter om de hoek gaat, kwaad over. Maar de kwaadheid, ook dat kan men niet vaak genoeg benadrukken, is tevens een neveneffect van al te menselijke verveling en (lees Houellebecq) seksuele malaise.

‘Denk eraan: in de kern van de zaak bent u al dood,’ schreef onze Houellebecq. Emmanuel, Houellebecq is toch ook een beetje van u? Vertel maar aan de gele hesjes dat ze in de kern van de zaak al dood zijn. Zij zullen antwoorden dat zij voor hun dood nog even, al dan niet geïnspireerd door wat racistisch en antisemitisch gedachtegoed, met de knuppel en de hooivork de B-wegen willen blokkeren om te weten wat dat ook alweer was, het halfdode leven voor de echte dood.

U was in Aken met Merkel – voor mij zal zij altijd de meest levende van alle vrouwen blijven, maar volgens de kranten is ze ook al halfdood – om een akkoord uit 1963 met Duitsland te hernieuwen. In dat akkoord staat dat de vriendschap tussen Duitsland en Frankrijk een onontbeerlijke fase is op weg naar de eenwording van Europa.

En dan moet ik toch meteen weer denken aan onze gemeenschappelijke vriend Michel H., die in Harper’s Magazine zijn niet zo heel erg ironische loflied op Trump zong en de Europese Unie en passant opdroeg snel te sterven. Ja, ook onze vrienden hebben betere tijden gekend, niet eens vanwege de aard van hun opvatting: het schrijvende genie, en dan vooral het schrijvende genie uit Frankrijk, moet het verbodene af en toe uitspreken. Een groot verschil met Nederland en Vlaanderen, waar het verbodene wordt uitgesproken door mensen die enorme afstand hebben weten te bewaren tot welke vorm van genialiteit dan ook.

Europa sterft nog niet, maar Merkel was wel zo realistisch op te merken dat 74 jaar na het eind van de Tweede Wereldoorlog veel dingen vanzelfsprekend zijn geworden en vermoedelijk ook daarom weer in twijfel worden getrokken.

The New York Times berichtte nog dat Merkel u teleurgesteld heeft. (‘Ms. Merkel has been a source of disappointment for Mr. Macron.) Prachtig, nu weten wij wat wij moeten schrijven aan onze geliefden, die zwijgen, beleefd afwijzen of cru de deur dichtslaan: ‘Mevrouw Merkel is een bron van teleurstelling voor meneer Macron en u bent dat voor mij, maar wij zetten het eenwordingsproces 74 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog gewoon voort.’

Ik groet u.

Arnon »