De mailbox van Arnon Grunberg: 'Een goedgemanierde jongeman'

Veel terroristen zoeken een ideologie die past bij hun verwarring.

Beste Micah Johnson,

Het lijkt deze zomer mijn lot om moordenaars aan te schrijven. Ik heb er al twee gehad, te weten Omar Mateen, de schutter van Orlando, en Thomas Mair, de moordenaar van de Britse politica Jo Cox. Hij is nog niet veroordeeld, maar er bestaat weinig twijfel over dat hij verantwoordelijk is voor de moord. En nu u dus, de moordenaar van vijf politieagenten in Dallas.

Het is een vervelende taak, brieven aan moordenaars schrijven, maar iemand moet het doen. Wel hoop ik dat het nu rustig blijft tot eind augustus.

The New York Times begon een portret van u, geschreven door Richard Fausset, Manny Fernandez en Alan Blinder, met de woorden: ‘Er was een tijd dat hij bekendstond als een goedgemanierde jongeman.’

De moordenaar wordt met terugwerkende kracht altijd bekeken door het perspectief van de wandaad, alsof de wandaad onvermijdelijk was. Determinisme maakt zich van ons meester als de wandaad eenmaal is gepleegd. Het kon niet anders, hij had geen keus. Oog in oog met de wandaad ontdoen wij ons van ons geloof in de vrije wil. Die krijgt alleen nog pro forma betekenis als de verdachte, voor zover hij nog leeft, voor de rechter wordt geleid.

Bij zaken die last hebben van veel publiciteit, lijkt het eerder om de uitdrijving van een demon te gaan dan om rechtspraak, maar ook anno 2016 lijkt justitie nog altijd erg veel op exorcisme.

U leeft niet meer, dus van dergelijk exorcisme zijn we in uw geval af. U bent onschadelijk gemaakt door een robot. We zouden ook kunnen zeggen dat u gedood bent door de robot, maar vanuit het perspectief van de robot is ‘onschadelijk maken’ meer op zijn plaats. Overigens ben ik geen voorstander van dergelijke buitengerechtelijke executies. Ik ben überhaupt geen voorstander van executies. Wie wel? (Te veel mensen vrees ik, u was er één van.)

Maar de politie in Dallas zei dat het echt niet anders kon. U onschadelijk maken met behulp van een robot.

Probleem is dat de politie dat ook zegt als er weer eens een zwarte man is gedood die zijn rijbewijs wilde pakken terwijl de agent zegt ervan overtuigd te zijn dat hij naar zijn wapen greep. En dat hij de zwarte daarom preventief vermoordde.

Het probleem van politiegeweld tegen zwarten is reëel, wil ik maar zeggen, zeker in Amerika. In Europa schiet de politie, nu tot nu toe althans, überhaupt minder vaak. Laten we hopen dat dat zo blijft.

undefined

Laten we hopen dat de neonationalisten en de burgers die in iedere buitenlander een vijand ontwaren (zijzelf bepalen uiteraard wie een buitenlander is), het niet voor het zeggen zullen krijgen. Dat ze uiteindelijk schietgraag zullen blijken te zijn, daarover hoeven we ons geen illusies te maken.

Terug naar u.

U diende in het Amerikaanse leger in Afghanistan. Daar beschuldigde een soldate u van seksuele intimidatie. U moest het leger verlaten. Althans zo begrijp ik deze zin in het artikel: ‘Toen het leger overwoog hem eruit te schoppen, zag hij af van zijn recht op een hoorzitting in ruil voor een afgezwakte aanklacht.’

Terug in Texas ging u bij uw moeder wonen. Ach, de moeders.

Ron Price wordt geciteerd, een man die niet ver van uw moeder woonde. Hij zag niets opmerkelijks in u. Wat zou hij ook in u hebben moeten zien? Zouden de buren van potentiële moordenaars helderziend moeten zijn?

Wel schijnt u te zijn doorgegaan met uw militaire training, ook nadat u het leger had verlaten. U trainde uzelf. Bij u zijn notities gevonden met aantekeningen hoe een schutter de vijand kan verwarren door, nadat hij heeft geschoten, snel zijn positie te verlaten en vanuit een nieuwe positie de vijand opnieuw onder vuur te nemen.

Precies zoals u in Dallas deed.

President Obama zei dat u een getroebleerde geest moest hebben. Als je mensen neerschiet die geen gevaar voor je zijn, aldus Obama, moet je wel getroebleerd zijn. Om niet te zeggen, niet helemaal goed bij je hoofd.

Geldt dat niet ook voor veel terroristen in wie wij de grote vijand zien? Zij zoeken een ideologie die past bij hun verwarring.

De Black Lives Matter-beweging is in verlegenheid gebracht. Ten onrechte, zou ik zeggen. Het is een bekende tactiek om een an sich vreedzame beweging in diskrediet te brengen door te wijzen op eenlingen of enkele eenlingen die geweld gebruiken en beweren namens die vreedzame beweging te handelen. De islam is geen terrorisme en Black Lives Matter is geen Micah Johnson.

Dat schreef ik verleden week ook in de Volkskrant, wat vooral die mensen boos maakte die in iedere moslim een terrorist willen zien, om hun eigen xenofobie respectabel te doen lijken.

Was u al getroebleerd vóór u het leger inging? Daarover is tot nu toe weinig bekend. We weten alleen dat u goedgemanierd was, maar ook goedgemanierde jongemannen kunnen getroebleerd zijn. En lang niet alle getroebleerde jongemannen worden moordenaars.

Nu hebben we deze zomer weer een moordenaar die we moeten vergeten.

Gelukkig kunnen we dat heel goed met zijn allen: vergeten.

Groet,

Arnon Grunberg