De mailbox van Arnon Grunberg: Lieve Emmanuel Macron

U wordt toch niet stiekem een tweede Hollande? Aan één had Europa genoeg

Lieve Emmanuel Macron,

Ruim een week geleden kwam ik op straat in New York de Zwitserse journalist Yves K. tegen. Ik was onderweg naar de wasserette met een zak vol lakens. We hadden elkaar een paar keer ontmoet, zei hij. Ik kon me dat maar vaag herinneren. Hij nodigde me uit voor een black-tie event in de bibliotheek op 5th Avenue; u zou de belangrijkste spreker zijn. Laura Bush zou ook komen, en die avond zou het racisme bestreden worden. Ik vroeg aan een kennis uit Oekraïne of ze mee wilde komen maar ze zegde af – ze schreef me nog wel dat u haar type was – en uiteindelijk liet ik ook verstek gaan. Dat ik geen smoking in mijn klerenkast had hangen speelde een rol. Het was al druk genoeg, te druk om ook nog eens een smoking te kopen dan wel te huren.

Intussen bent u volgens opiniepeilingen steeds minder populair. U wordt toch niet stiekem een tweede Hollande? Aan één had Europa genoeg.

Een vriendin die politiek slechts met een half oog volgt, beweerde dat u aan het napoleoncomplex leidt. Wie leeft bij de gratie van de opiniepeiling, leeft bij de gratie van de beeldvorming. Hoewel er veel voor te zeggen valt dat we tegenwoordig allemaal bij de gratie van de beeldvorming leven. Op wat hoogbejaarden na.

Een zekere Chris Bickerton, die aan Cambridge University college geeft, schreef dat u lijdt aan macronism. Waarmee hij bedoelde dat u weinig meer bent dan een persoonlijkheidscultus. Ja, als dat soort dingen vaak genoeg in kranten verschijnen en op tv worden gezegd, dan gaan mensen vanzelf geloven dat u besmet bent met het napoleonsyndroom. Deze Bickerton beweerde ook dat u de koud geworden soep van het neoliberalisme opnieuw opdiende. Maar is het echt zo vreselijk als je de code du travail wilt herzien? Bedrijven met minder dan vijftig werknemers hoeven straks niet meer met de vakbonden te onderhandelen maar mogen rechtstreeks met hun werknemers praten. Verder geen kwaad woord over de vakbonden. Maar links in Frankrijk en soms ook elders lijkt aan een dogmatisch soort conservatisme te lijden.

Hoe dan ook, die Bickerton stelt dat het erom gaat de werkeloosheid in Frankrijk naar beneden te krijgen en als dat niet lukt, zo lees je tussen de regels, dan bent u dus Hollande II.

Le Monde lijkt positiever dan voornoemde Bickerton. Uw speech bij de VN, die werd omschreven als tegengesteld aan die van Trump, werd door Le Monde becommentarieerd met de woorden lyrique et passionné. Zo zou je als schrijver ook weleens willen worden gerecenseerd. En als minnaar.

Buiten Frankrijk werd over die speech van u weinig geschreven, maar dat heb je altijd, nietwaar? Eigen land eerst. Zelfs de dreigende uitspraak van uw collega Trump dat hij Noord-Korea zou vernietigen, werd vooral ter kennisgeving vermeld. Trump is iemand die in korte tijd zo vaak ‘brand’ heeft geroepen dat men niet meer aan brand denkt als Trump ‘brand’ roept. Je denkt alleen nog: Trump. Over persoonlijkheidscultus gesproken.

Enfin, Le Monde bericht dat uw speech wemelde van de gemeenplaatsen waar in 1986 niemand van zou hebben opgekeken, maar in tijden van Trump is een pleidooi voor diplomatie en overleg opeens weer opzienbarend. Noord-Korea hoeft helemaal niet van de kaart te worden geveegd. Dat is niet alleen een geruststelling voor de Noord-Koreanen zelf, lijkt me, maar ook voor alle andere mensen die opzien tegen de gevolgen van een dergelijke actie. In sommige kringen ben je tegenwoordig verdacht als je tegen massaslachtingen in Noord- en Zuid-Korea bent. Een Gutmensch word je dan genoemd. Of een softie, hoewel dat woord tegenwoordig minder gangbaar is. Vroeger zeiden mensen weleens over iemand: ‘Hij heeft een goed hart.’ Daarmee bedoelden ze: hij stelt niets voor, maar hij is wel lief.

De zogenaamde Gutmensch echter wordt in kringen van extreemrechts – ook wel genaamd rechts-populistisch – met zoveel passie gehaat dat je bijna zou denken dat die mensen zelf stiekem Gutmenschen zouden willen zijn maar het ze gewoon niet lukt.

Ik bid dat u geen tweede Hollande zal blijken te zijn. Ik bid dat u een Franse Angela Merkel zal blijken te zijn. Opportunistisch, sluw, maar met een moreel kompas waarvoor men achting moet hebben. Ik vermoed dat er diep in Angela wel een kleine Napoleon woont, maar die weet ze goed te verstoppen. Laat er diep in u, ergens tussen longen, nieren en lever, een kleine Angela Merkel groeien.

Verder moet men ophouden u met Napoleon in verband te brengen. Als er één aan een napoleoncomplex leed, was het die andere voorganger van u: Sarkozy.

Ik schrijf u dit op Joods Nieuwjaar in een café in Antwerpen Centraal. Men moet eigenlijk appeltjes met honing eten. Opdat het een zoet jaar zou worden. Maar zelfs dat is me gisteravond niet gelukt. Misschien komt het er vandaag nog van.

Hoe dan ook, de stiekeme en minder stiekeme hoop dat min of meer conventionele politici zullen falen en dat dit dan een betere wereld zou opleveren, dient bestreden te worden.

Alleen al daarom zegen ik u. En volgende keer dat u in New York bent, zorg ik tijdig voor een smoking.

Uw

Arnon Grunberg »