De malbox van Arnon Grunberg: Dood kindje
Ik vermoed dat u nog vele generaties modeontwerpers zult inspireren.
Beste David Cameron,
Voor u in de vuilnisbak van de geschiedenis belandt, wil ik u een laatste keer in het zonnetje zetten. Of klinkt vuilnisbak te hardvochtig? Bezemkast, is dat beter? De zolder allicht? Mensen hebben moeite dingen weg te gooien, waarom zouden ze Cameron niet willen bewaren in een rommelkast op zolder?
Eind februari van dit jaar, ik was toen in Davos, schreef ik u op deze plaats: ‘Niettemin wil ik u een kleine dienst bewijzen nu de brexit nadert. Althans het Britse pond valt, en dat zou een teken kunnen zijn dat de markten menen dat de brexit eraan zit te komen. De markten weten over het algemeen meer dan het individu.’
De markten gingen zich daarna weer vergissen, althans de bookmakers gingen zich vergissen, tot de avond van de verkiezingen, toen het Britse pond scherp begon te vallen en de bookmakers hun vergissing inzagen.
Daarna was de brexit even de talk of the town. Zelfs mijn geliefde en haar beste vriendin, die zich normaliter nauwelijks over politiek uitlaten, spraken met gretigheid over de brexit. Dat zal ermee te maken hebben dat die vriendin met een Nederlands paspoort in Londen woont en in zo’n geval wordt het politieke erg persoonlijk.
Overigens moet u het niet persoonlijk nemen dat betrekkelijk jonge mensen zich niet uitlaten over politiek. Als je niet in de vleesverwerkingsindustrie zit, spreek je daar ook nauwelijks over, zelfs al eet je af en toe een plakje rosbief.
Maar die brexit verdween weer. In elk geval uit de monden van de mensen en misschien ook uit de hoofden van de mensen. Er waren andere zaken die de burgers afleidden: het EK Voetbal, de Olympische Spelen, een aanslag in Nice – de politiek biedt genoeg afleiding.
Men ging zich afvragen of die brexit er ooit nog van zou komen en als de brexit er ooit van zou komen of we dan niet moesten bespreken of het echt een brexit was. Je kunt van alles een brexit noemen, je kunt zelfs je kind Brexit noemen – en voor een jongetje is dat geen gekke naam, beter dan Adolf – maar daarmee hebben we nog geen brexit.
Nu doet de ironische situatie zich voor dat u, aanstichter van het referendum, het eerste en misschien wel belangrijkste slachtoffer van die brexit bent. Moeten we concluderen dat David Cameron in eigen persoon de brexit is en dat er verder misschien niet veel brexit zal volgen?
U gaat naar de opruimzolder waar u een tijd zult blijven liggen – liggen is ook leven en ik wens vrijwel iedereen een lang en gelukkig leven, ook u – en dat was het dan.
Wat ons op het thema van het referendum brengt. Ook het door u uitgeschreven referendum was officieel niet bindend. Maar dan zegt de politicus: ‘Ja, het is niet bindend maar we moeten er ons wel aan houden anders zijn we niet democratisch bezig. We kunnen de kiezer niet negeren.’
Alsof de kiezer er niet om smeekt genegeerd te worden? Hij zou schrikken als het anders was. Menig kiezer zou denken: ‘Er wordt naar mij geluisterd. Het wordt tijd dat ik naar een ander land verhuis.’ Waarmee ik niet wil zeggen dat de kiezer van alle verantwoordelijkheid is ontheven. De kiezer krijgt de politicus die hij verdient, maar dat wil nog niet zeggen dat er meteen naar hem geluisterd wordt.
Weet de kiezer altijd wat goed voor hem is? Ik durf dat te betwijfelen.
Waarmee niet bewezen is dat het referendum geen enkel effect heeft. Zo schreef Vanessa Friedman in The International New York Times dat de effecten van de brexit goed te merken waren tijdens de fashion week in Londen. De brexit had de modeontwerpers geïnspireerd. Ik weet te weinig van mode om de effecten van de brexit goed te kunnen ontwaren. Het is mij niet mogelijk te zeggen: ‘In deze jurk zie je duidelijk de brexit terug.’
Maar als die ontwerpers – ik zag de namen Christopher Kane, J.W. Anderson en Peter Pilotto voorbijkomen – door de brexit zijn geïnspireerd, dan is het misschien allemaal niet voor niets geweest. Dan kunt u nog altijd zeggen: ‘Volgens sommige experts heb ik het Verenigd Koninkrijk naar de rand van de afgrond geleid, maar daar staat tegenover dat ik diverse modeontwerpers heb geïnspireerd.’ Misschien kunt u de rest van uw leven in een brexit-kostuum rondlopen. Dat zou toch aardig zijn.
In mijn brief van februari van dit jaar had ik het er nog over dat u samen met uw collega, de onvolprezen Lodewijk Asscher, zo heerlijk tekeer kon gaan tegen Bulgaarse en Roemeense werknemers die banen afpakten van hardwerkende Nederlanders en Engelsen. Ook daar zullen we u niet meer over horen. En Asscher evenmin.
Ik sluit overigens niet uit dat ze zich aan de modeacademie in Arnhem hebben laten inspireren door Lodewijk Asscher. Of door Bulgaren en Roemenen.
In de komende tijd zal er van alles heronderhandeld worden, ook de brexit waarvan u de vroedvrouw was, en als de onderhandelingen en heronderhandelingen tot een einde komen dan zitten we met een schattig, klein, dood kindje dat nog altijd brexit heet.
Ik vermoed dat u nog vele generaties modeontwerpers zult inspireren.
Een zoen op uw voorhoofd,
Arnon Grunberg
