De man achter de politicus: de zeven gezichten van Bart De Wever

De Wever maakt in Antwerpen en in de Vlaamse én in de federale regering de dienst uit. Maar hij lijkt daar niet veel plezier aan te beleven: de trek om de mond is verbeten, zijn uithalen naar de tegenstand worden steeds agressiever. De kiezer deert het alvast niet: in de laatste VRT-peiling haalde de N-VA 32,4 procent. Hoe flikt Bart De Wever dat?

'Hij wordt niet meer als een opperwezen gezien. De hardheid waarmee hij mensen aanpakt, heeft haar grenzen bereikt'

Terug naar 22 april 2012, toen Bart De Wever zijn eerste Ten Miles liep. De vermageringskuur was nog niet afgerond, maar die dag leerde de wereld een nieuwe Bart De Wever kennen.

1. DE ASCEET

CARL HUYBRECHTS «Ik heb Bart leren kennen in 2007, toen we in enkele maanden tijd drie keer te gast waren in hetzelfde tv-programma. Het klikte meteen tussen ons, zoals dat gaat bij twee authentieke Antwerpenaars. De tweede keer reden we al samen naar de studio. Wat mij in eerste instantie aansprak: hij rammelt er graag mee. Ik ook, maar het verschil is dat ik nooit 100 procent serieus kan zijn. Hij kan die knop wél omdraaien en dan kom ik telkens onder de indruk van zijn ontzaglijk snelle geest.

»Het was in de periode dat Bart Veerle ten huwelijk had gevraagd. Hij vertelde me over zijn huwelijksaanzoek: hij had het met niknakjes op een bord geschreven en er een stolp op gezet. Waar hij geen rekening mee had gehouden: toen Veerle ’s ochtends opstond, hadden de kinderen de helft van zijn aanzoek al binnengespeeld.

»Als huwelijkscadeau heb ik hem in september 2011 uitgenodigd voor een tochtje met mijn boot. Hij is komen opdagen met onder anderen Jan Jambon, Liesbeth Homans, Geert Bourgeois en Peter De Roover. Bart was in die tijd nog omvangrijk en al snel gingen de evidente moppen over en weer: ‘Iets meer naar het midden, Bart, we willen niet kapseizen.’ (lacht) Ik stond in die tijd ook te dik. Ik wilde met een PronoKal-dieet beginnen onder begeleiding van sportdokter Chris Goossens: 16 kilo eraf in drie weken tijd was het doel. Bart geloofde er geen fluit van. Maar toen ik hem de volgende keer zag, backstage op de Proms, zei hij: ‘Verdomme, Huybrechts, you did it.’ Ik zag zijn ogen blinken en ik heb direct naar Goossens, toen dokter bij Beerschot, gebeld: ‘Je moet nú komen. Hij is plukrijp!’ (lacht) Na de match is Chris naar het Sportpaleis gekomen, en daar is het fundament van de nieuwe De Wever gelegd. Hij had alle diëten geprobeerd, met een eeuwig jojoën als gevolg. Maar toen was het hem menens. Hij heeft nog wel een afscheidstournee georganiseerd langs zijn favoriete restaurants, maar hij begon al zijn drinkgewoonten te veranderen, van één fles grappa na de maaltijd tot geen druppel meer. Hij houdt dat nog steeds vol.

»Op 1 december begon hij aan de kuur. Op 1 april belde hij me: ‘Je hebt beloofd dat je de Ten Miles zou meelopen. Maak je klaar, want ik ga het proberen.’ Ik had nooit gedacht dat hij dat in zo’n korte tijd zou halen. Bon, ik was 60 en ik had nog drie weken om me voor te bereiden. Gelukkig had ik door het voetballen en het lopen met mijn hond een redelijke basisconditie, maar het was niet evident. We hebben intens samen getraind, dat schept een band.»

‘Ik was – ik bén – ook nen dikke. Dat schept ook een band.’ Marktonderzoeker Jan Callebaut leerde Bart De Wever kennen in de aanloop naar de verkiezingen van 2007. Callebaut was het brein achter de campagne die Yves Leterme naar een riante verkiezingsoverwinning zou leiden. De N-VA zat toen in een kartel met CD&V. Callebaut leerde een achterdochtig man kennen, die de kartelpartner niet altijd vertrouwde.

JAN CALLEBAUT «Bart De Wever had gelijk. Ik denk niet dat ze alle informatie deelden. Hij was me dankbaar dat ik hem die wel gaf.

»Als ik hem zag, vroeg hij me altijd eerst naar mijn gezondheid. Hij was daar zelf ook mee bezig, hij was zelfs wat angstig.»

Carl Devos, politicoloog aan de Universiteit Gent: ‘Hij heeft die fysieke metamorfose achteraf wél politiek gebruikt.’ De Vos leerde Bart De Wever beter kennen in de jaren 2009-2010.

CARL DEVOS «Dat was de periode van de martino’s en de Duvels. Maar nu associeer ik hem vooral met het hallucinante ontbijt waar hij eens over gesproken heeft in de krant: pompernikkelbrood, sashimi, geraspte worteltjes en ingrediënten die ik heb moeten googelen. Die ommezwaai mag dan wel anekdotisch lijken, ze is het niet. Voor zo’n vermageringskuur is karakter en volharding nodig. Bij de N-VA-kiezer slaat zo’n verhaal aan, net als de American dream van Liesbeth Homans, die door hard werken uit een bescheiden sociaal milieu is opgeklommen. In die tijd was Theodore Dalrymple de huisideoloog van de partij, de man die, als het over armoede gaat, sterk de nadruk legt op de eigen verantwoordelijkheid. Een paar weken geleden rakelde hij op een VOKA-debat het verhaal over zijn persoonlijke metamorfose op: dat doet het nog altijd. Het is makkelijk te vertalen naar zijn wat conservatieve ideologie op het vlak van werklozen, immigranten en ongeschoolden.»

2. DE STRATEEG

DEVOS «Bart De Wever heeft zichzelf als conservatief geout in een column. Maar ideologisch is hij moeilijk te typecasten, want hij is ook nationalistisch, sociaal-economisch heel liberaal én progressief op ethisch vlak. Noem het medelevend conservatisme. Die dubbelzinnigheid zit ook in de N-VA. Hij is erudiet en belezen, maar tegelijk leent hij zichzelf tot goedkope tv-formats. En voor een fijnbesnaard intellectueel bedient hij zich weleens van retorische trucs en ongenuanceerde veralgemeningen. Hij is een complexe figuur: hij is geestig, maar hij kan soms zo vernietigend uithalen dat je er bang van wordt.»

undefined

'Op het vlak van multi-culturaliteit zegt hij het minder ranzig dan Vlaams Belang, maar nog vettig genoeg voor de Vlaming ''

Maakte ooit onzacht kennis met die veelzijdigheid van Bart De Wever: Jean-Marie Dedecker. Eind 2006 trad de Oostendenaar toe tot de N-VA, toen nog een minuscule kartelpartner van CD&V. Die waren not amused, en zes dagen later stond Dedecker weer op straat. Elf jaar na datum, in december 2017, vond een wiedergutmachung plaats.

JEAN-MARIE DEDECKER «Ik had eens gezegd dat ik alleen nog met De Wever wilde praten in het bijzijn van een notaris en een gerechtsdeurwaarder (lacht). Kort daarna heeft hij me gebeld om me uit te nodigen, ‘zonder notaris’, en ik heb ja gezegd. Oorspronkelijk zouden we naar ’t Fornuis gaan, maar het is steak geworden, in de buurt van het slachthuis.

»De Wever had me in 2006 aan boord gehesen omdat ik populair was, ik haalde in de VRT-peiling 16 procent. Maar we zaten ook ideologisch op dezelfde lijn. Hij had mijn boek ‘Rechts voor de raap’ gelezen en had daarin de grondslag gevonden voor zijn sociaal-economische koers. Ik moest het gezicht worden: eigenlijk had de bocht van Siegfried Bracke de bocht van Dedecker moeten zijn. Daar heeft CD&V een stokje voor gestoken, enkele politieke lilliputters waren bang van mijn parler vrai en hebben De Wever onder druk gezet om mij te dumpen. Uiteindelijk heeft hij mij verkocht voor een koffer geld en zeven mandaten. Ik begrijp dat de machtspoliticus eieren voor zijn geld heeft gekozen, maar als vriend heeft hij me verraden. Ik wist op donderdag al dat ik er gelegen had, en zaterdag heeft hij voor zijn partijraad een Anciauxtje gedaan: snotterend heeft hij toegegeven dat een samenwerking niet opportuun was.

undefined

undefined

'Noël Slangen: 'Hij houdt van populariteit. Anders ga je niet als panda het podium op.'

»Ik weet dat hij tien jaar in zijn maag heeft gezeten met hoe het is gelopen. Theo Francken heeft het mij verteld: ‘Hij heeft afgezien.’ En De Wever heeft zich verontschuldigd. Vlakaf, en hij meende het. En hij voegde er in één adem aan toe – letterlijk citaat: ‘Ik vraag u vergiffenis om wat ik u heb aangedaan.’ Dat siert hem, weinig toppolitici zouden het doen.»

De bocht van Dedecker die uiteindelijk de bocht van Bracke is geworden, het brengt ons bij een andere kwaliteit van Bart De Wever: hij is een pragmatisch man.

Devos «Eigenlijk was de N-VA een partij zonder ideologie. Bart De Wever heeft de partij die onderbouw geschonken met zijn columns, later gebundeld als ‘Het kostbare weefsel’. Ik vroeg soms aan andere N-VA’ers: ‘Vinden jullie het oké dat hij de lijn uitstippelt zonder dat hij langs een congres passeert?’ Ze vonden het schitterend. De Wever is slim en cynisch, maar rotpragmatisch als het erop aankomt. Hij is ideologisch flexibel, een beetje opportunistisch. In het eerste artikel van de statuten pleit de N-VA voor een onafhankelijk Vlaanderen, maar voor De Wever is het communautaire maar een middel. Die indruk kreeg ik al toen ik hem vijftien jaar geleden leerde kennen. Het doel was toen al een centrumrechts sociaal-economisch beleid. Vandaar die bocht van Bracke: ‘We zetten het communautaire in de koelkast zodat we met de MR in de regering kunnen stappen.’ Geniaal gespeeld: hij stuurde Siegfried Bracke vooruit – ‘Hoe warm is het water?’ – en komt dan op VTM zeggen dat ‘Siegfried een beetje stout is geweest’. Maar het ijs was gebroken, en de regering is er gekomen. Hij krijgt zulke beslissingen ook moeiteloos voorbij zijn notoir flamingante partijraad, er waren maar twee of drie tegenstemmen. Maar goed, ze weten natuurlijk ook dat de Vlaamse kiezer – zélfs de eigen kiezer – zijn stemgedrag niet bepaalt in functie van de onafhankelijkheid.»

CALLEBAUT «Die bocht van Bracke was slim – Siegfried had een zekere credibiliteit als VRT-journalist – maar het heeft wel een ongewenst neveneffect: de Vlamingen zijn de federale regering en daardoor ook België weer gaan omarmen. Daar hadden ze wellicht niet op gerekend.»

Maar hoe zit het nu écht met de communautaire aspiraties van Bart De Wever? Sommige bronnen beweren onomwonden dat het hem niet interesseert, omdat hij beseft dat hij toch nooit een communautair akkoord kan sluiten dat goed genoeg is voor zijn achterban.

‘Geloof ik niks van,’ zegt Noël Slangen, voormalige communicatieadviseur en nu columnist bij De Standaard en Het Belang Van Limburg.

NOËL SLANGEN «Zijn achtergrond, zijn studie, de ontmoeting met Jean-Marie Le Pen destijds, de foto’s in lederhosen: zijn geschiedenis liegt niet. Hij is opgekweekt in het kaakslagnationalisme. Precies doordat het Vlaams-nationalisme zo belangrijk is, kan hij op alle andere flanken flexibel zijn. De Wever is sterk omdat hij een consequent verhaal vertelt. Hij twijfelt nooit, maar tegelijk is hij ideologisch wendbaar. Op het vlak van migratie en inburgering is hij een stuk naar rechts opgeschoven. Hij neigt nu naar een verhaal als dat van Viktor Orbán, de premier van Hongarije. Of neem Europa. In het begin was de partij pro Europa – omdat het België overbodig zou maken – maar toen kwam de vluchtelingencrisis en voelde hij de wind keren. Bijna ongemerkt zijn ze een eurosceptische partij geworden. Buiten het Vlaams-nationalisme kiest hij zijn standpunten bijna marktgedreven.»

undefined

undefined

'Jean-Marie Dedecker (links): 'Hij zei me: 'Ik vraag u vergiffenis om wat ik u heb aangedaan.' Dat siert hem, weinig toppolitici zouden het doen.''

HUMO Wie het succes van Bart De Wever analyseert, komt vaak terecht bij: ‘Hij heeft de grondstroom enorm goed aangevoeld.’ Was dat zo geniaal? Iedereen kon toch voelen dat er een publiek bestond voor een rechtser beleid?

DEVOS «Die grondstroom was er altijd, hij heeft het gedurfd om die grondstroom aan te boren. Hij is een lefgozer. En de woorden zijn vaak harder dan de daden. Het beleid van Theo Francken – herinner u de discussie over de woonstbetreding – is in feite helemaal niet zo radicaal, hij zet in grote lijnen het beleid van Louis Tobback voort en hij wijst relatief gezien minder mensen uit dan Patrick Dewael, omdat er meer echte vluchtelingen zijn. Alleen heeft niemand het zo kras durven te zeggen.»

DEDECKER «Op het vlak van multiculturaliteit zegt hij het minder ranzig dan Vlaams Belang, maar nog vettig genoeg voor de Vlaming.»

HUMO Zoals Theo Franckens recente tweet over stenen en Arabische jongeren in de Anderlechtse probleemwijk Peterbos. Dat vond zelfs partijgenote Cieltje Van Achter erover.

DEVOS «‘Wij durven te benoemen,’ zegt hij dan, ‘eerlijk, niet politiek correct.’»

HUMO Wij horen dat alle communicatie van Theo Francken eerst via Bart De Wever passeert. Men noemt hem de échte minister van Migratie.

DEVOS «Het is zeker het departement waar hij het dichtst op zit. Het sluit aan bij zijn wingewest: de strijd om het behoud van onze identiteit en onze gewoonten. Hij heeft niet langer de Franstaligen, maar de islam in het vizier. Dat heeft hij geweldig goed gedaan, niemand had het in de gaten. Het verhaal is hetzelfde – ‘onze uniciteit wordt bedreigd’ – maar de zondebok is een andere. Ze vertegenwoordigen angst, maar ze voeden die ook. Niet op een Vlaams Belang-achtige manier, maar hij blijft zeggen dat er problemen met groepen zijn.»

3. DE GRAPJAS

De Antwerpse provinciegouverneur Cathy Berx kent Bart De Wever al dertig jaar: ze studeerden samen aan de Ufsia. Later werd Berx ondervoorzitter van CD&V en liep ze De Wever weer tegen het lijf.

CATHY BERX «We hebben samen de teksten van het kartel geschreven. Ik heb dus intensief met hem samengewerkt, en vanaf 2007 – toen ik de eed heb afgelegd als gemeenteraadslid – zag ik hem nog vaker. We zaten naast elkaar in de gemeenteraad, en Annick De Ridder zat aan zijn andere zijde. We werkten hard, maar het was ook een enorm plezierige periode. Hugo Coveliers zat recht tegenover ons, Bart zei hem altijd dat hij het syndroom van Gilles de la Tourette had. Lachen!

»Na de zitting gingen we vaak nog iets drinken. Bart, Annick en ik zaten eens op een terras op de Grote Markt toen de ober op Barts schouder tikte: ‘Meneer De Wever, die vrouw daar wil u, uw echtgenote en uw zoontje graag een glas aanbieden.’ (schaterlacht) ‘Uw zoontje!’ Annick, die korte rokjes draagt, was de echtgenote en ik, met mijn korte haar en lange broek, het zoontje. Dat verhaal vertellen we nog vaak als we elkaar zien.»

undefined

undefined

'Cathy Berx: 'Als hij slechtgezind is, dan durft hij zich af te reageren op de mensen in zijn buurt.''

HUMO Ik vernam dat hij jaloers was op uw dvd’s van de HBO-reeks ‘Rome’.

BERX «Ah ja, da’s waar. We praatten veel over boeken en films, en we wisselden tips uit. Dat doen we nog altijd. Ik heb hem trouwens Theodore Dalrymple leren kennen. Toen ik ondervoorzitster was van het OCMW in Antwerpen, raadde voorzitster Monica De Coninck ons het boek ‘Leven aan de onderkant’ aan. Ik sprak er op mijn beurt met Bart over: ‘Ik ben het niet met alles eens, maar da’s iets voor u.’ Later zijn we nog gaan eten met Dalrymple, in de Minerva in Berchem.»

HUMO Sinds die oertijd heeft hij een gedaanteverandering ondergaan. Zijn voorkomen is verstrengd, maar dat gaat niet ten koste van zijn populariteit.

BERX «Bart is een complexe, enigmatische persoonlijkheid: je krijgt niet makkelijk hoogte van hem. Ik denk dat dat aantrekkelijk is voor veel mensen. Ik wil hem zeker niet idealiseren: hij kan heel cassant zijn. Als hij slechtgezind is en de dingen niet lopen zoals hij wil, dan durft hij zich af te reageren op mensen die in zijn buurt staan. En zijn discours over identiteit en integratie vind ik ongenuanceerd. Ik begeleid aan de universiteit een debatklas met rechtenstudenten, onder wie veel jongeren met een migratieachtergrond. Ongelofelijk ambitieuze, zeer ruimdenkende, taalvaardige mensen die mee willen bouwen aan de samenleving: zij verdienen beter. Ik zeg hem dat wel eens, maar dat wimpelt hij steevast af: ‘Als wij met de stad iets organiseren, dan komen ze nooit.’»

‘Dat harde taalgebruik heeft er altijd in gezeten,’ zegt Kamervoorzitter Siegfried Bracke. Bracke was Wetstraatjournalist bij de VRT, tot hij in 2010 de overstap naar de N-VA maakte.

Siegfried BRACKE «Al op de eerste partijbesturen die ik meemaakte, heb ik vastgesteld dat we vaak oorlogstaal hanteren. Ik heb daarom gepleit voor fundamentele vrolijkheid. Intussen ben ik het gewend, maar soms valt het me nog op: het is alsof we voortdurend in een gevecht zijn verwikkeld. Hoe komt dat? Lezen wij misschien te veel boeken over oorlog? Ik vind dat je duidelijk moet zijn, maar het mag milder, vriendelijker en minder agressief.»

SLANGEN «Hij komt ermee weg omdat zijn publieke persoonlijkheid dicht aansluit bij wie hij echt is. Veel meer dan bij zijn tegenstanders. Dat heeft te maken met de omstandigheden waarin hij voorzitter is geworden. Hij heeft het voorzitterschap in de schoot geworpen gekregen. Een vergiftigd geschenk, maar daardoor had hij niks te verliezen. Het is een succes geworden, wellicht tot zijn eigen verbazing, zonder dat hij kindjes over het hoofd moest aaien. Hij kon zijn cynische, hoekige zelf zijn, en de mensen vonden het geweldig. Tegelijk voel je dat hij van populariteit houdt. Anders ga je niet als panda het podium op. Hij zoekt de plekken op waar hij applaus krijgt.»

HUMO Maar hij is toch stuurser dan vroeger?

DEDECKER «Vanzelfsprekend, mensen die te weinig eten, worden sneller chagrijnig (lacht).»

DEVOS «Ik heb nooit anders geweten dan dat hij hard en cynisch is. Dat is niet nieuw.»

Niemand wil het gezegd hebben, maar off the record klinkt uit verschillende hoeken dat Bart De Wever de laatste jaren veranderd is: ‘Hij lijkt wel een andere mens.’ Of: ‘Er is een soort hardheid in geslopen.’ Een journalist situeert die metamorfose: ‘Het eerste jaar was het altijd feest op het Schoon verdiep (zijn kantoor op het Antwerpse stadhuis, red.), de persconferenties waren echt plezierig. Plots was dat voorbij, het was gedaan met de soms echt goeie moppen.’

SLANGEN «Voor de kiezer moet hij niet lachen, want hij is populairder dan ooit, maar hij zou wat vaker voor zichzelf moeten lachen. Ik weet niet of hij het prettigste leven leidt dat je kunt leiden, ik vraag me zelfs af of hij wel gelukkig is.»

BRACKE «Ik geef het u op een blaadje: achter gesloten deuren kan hij nog altijd lachen. Ook met zichzelf. Maar zijn leven is totaal veranderd, en zijn verantwoordelijkheden zijn dat ook. De partij is niet klein meer. We zitten niet meer in de oppositie, maar in de regering.»

DEDECKER «De schijnwerpers zijn op hem gericht. Hij kan niet meer spontaan zijn, hij kan zijn kwetsbare kant niet meer tonen. Daarom houdt hij het schild hoog.»

4. DE CALIMERO

De nuchtere vaststelling: Bart De Wever is on top of the world, en hij resideert daar al een jaar of tien. Het fascineert dat hij toch nog zo vaak de slachtofferrol speelt.

BERX «Dat is zo. Dat is allicht een deel van de tactiek. Ik denk dat hij op dat vlak goed naar Leo Tindemans heeft gekeken: zelfs op het toppunt van zijn carrière kon die zich verongelijkt tonen over ‘de mensen in Brussel’. Zo kon hij zelfs de indruk wekken dat hij met één been uit de regering stond waar hij zelf premier van was.»

undefined

undefined

'Carl Huybrechts (rechts): ''Je hebt beloofd dat je de Ten Miles met me zou meelopen,' zei hij me. 'Maak je klaar, ik ga het proberen.'''

BRACKE «Die verongelijktheid is geen pose, het is een basisgevoel binnen de Vlaamse Beweging.»

SLANGEN «Bart De Wever is ervan overtuigd dat ze hem niet graag zien. Maar op den duur wordt dat een selffulfilling prophecy. Hij maakt moeilijk vrienden. Als hij zijn macht duurzaam wil maken, zal hij toch een positievere attitude tegenover collega’s uit andere partijen moeten aannemen, maar dat gaat dan ten koste van zijn identiteit.»

HUMO Hij blijft tekeergaan tegen de traditionele partijen. Maar de N-VA zit al sinds 2004 in verschillende regeringen. Kun je dan volhouden dat je anti-establishment bent?

SLANGEN «Dat doet hij goed: hij combineert deelname aan de macht met het imago van de onbevlekte outsider. Vooraf dachten zijn politieke tegenstanders dat het hem stemmen zou kosten als hij in een regering zou stappen, maar het tegendeel is waar. Hij heeft natuurlijk het voordeel dat niemand schijnt te beseffen dat er een regering is die geleid wordt door een N-VA’er: de ploeg van Geert Bourgeois is onzichtbaar.»

DEVOS «Zijn partij is dubbel zo groot als de tweede en toch straalt hij de hele tijd uit: de wereld is tegen ons. Hij weet dat dat verkoopt. Toen Jan Jambon Sven Mary een tik had uitgedeeld omdat die procedurefouten pleitte in het proces-Abdeslam, werd Jambon verweten niet ministeriabel te zijn. Hij zei daarop in de krant: ‘Ik wil geen staatsman zijn.’ That says it all.»

CALLEBAUT «Vlamingen houden van de underdog. Dat werkt zolang de mensen het geloven, en het hangt af van de anderen. Ik wil niemands rekening maken, maar wat ertegenover staat, is niet geloofwaardig.»

HUMO Hoe lang kan hij blijven zeggen dat ‘alles de schuld van de sossen is’?

DEVOS «Het lijkt wel een obsessie geworden. Het was ooit anders. Ik herinner me het voorzittersdebat op de verkiezingsavond in 2009. Ik stond op enkele meters van Caroline Gennez, die Bart De Wever ‘een vriend’ noemde. Hij was op zijn beurt poeslief voor de socialisten. Als ik dat nu vertel aan mijn studenten, gelooft niemand dat.»

HUMO Toen uitkwam dat hooggeplaatste militairen minister Vandeput informatie hadden achtergehouden, suggereerde hij wéér een complot van de socialisten.

BRACKE «Ik vind dat je de discussie over de F-16’s niet moet voeren door Agusta op te rakelen. Het zit diep, maar om nu van een obsessie te spreken... Het is hoogstens een schampschotje. Hij gebruikt de socialisten om te tonen wie hij niet is.»

DEVOS «Het is stilaan een running gag geworden. Steeds meer mensen zijn vergeten dat de socialisten ooit in de regering hebben gezeten.»

5. DE DEBATER

HUMO Als debater kent Bart De Wever zijn gelijke niet.

DEVOS «Er zijn er misschien twee die in zijn buurt komen. Als ze een goeie dag hebben.»

CALLEBAUT «Hij is de slimste van zijn generatie. Maar met verstand alleen ben je niets in de politiek, hij combineert intelligentie met intuïtie.»

HUYBRECHTS «Als hij spreekt, verschrompelen de anderen tot broekventjes.»

HUMO Hij bedient zich soms van truken van de foor: met de man of vrouw naast hem praten als iemand anders aan het woord is, of opzichtig met de ogen rollen.

HUYBRECHTS «Dat rollen met de ogen is soms een probleem, ja, maar wat wil je, als alle anderen zever vertellen?»

HUMO Het kan toch geen kwaad om beleefd te blijven?

HUYBRECHTS «Het is waar, ik heb hem al proberen uit te leggen dat hij beter blijft kijken naar degene die aan het woord is, omdat hij zelf ook in beeld komt. Het probleem is dat Bart kan multitasken als de besten. Als een opponent aan het woord is, weet hij al wat die gaat zeggen. Dan begint hij zich te ergeren aan al die kromme zinnen en bedenkt hij hoe ze het beter hadden kunnen verwoorden. Bart De Wever zou een geweldige spindoctor zijn voor ieder van zijn tegenstanders.»

undefined

undefined

'Siegfried Bracke: 'Ik vind zijn pessimisme soms vermoeiend. 'Stop toch met klagen,' denk ik vaak.''

Even onomstreden: de intellectuele capaciteiten van De Wever.

HUYBRECHTS «Bart is de snuggerste. Zijn processor is even snel als die van een MacBook Pro.»

BERX «Zijn analytisch vermogen is enorm en zijn taalvaardigheid is onovertroffen.»

SLANGEN «Hij is de enige politicus die goed kan schrijven en helder een mening kan formuleren. Het valt me wel op dat zijn stukken vaak over macht gaan. Daarom grijpt hij ook zo vaak terug naar de Romeinen.»

DEDECKER «Bij die fascinatie heb ik wel vragen: Caesar heeft één miljoen dode Galliërs op zijn geweten (lacht).»

SLANGEN «Ik denk dat hij oprecht geïnteresseerd is in de Romeinen, maar dat hij er minder over weet dan de meeste mensen denken. Maar de meeste mensen weten er nog minder over dan hij, en daarom gebruikt hij het als machtsargument: je kunt het zogenaamd historische voorbeeld niet weerleggen. Het is intellectueel oneerlijk, maar het versterkt wel zijn imago als intellectueel.»

HUMO U hebt jarenlang voor Guy Verhofstadt gewerkt, kunt u de intellectuele capaciteiten vergelijken?

SLANGEN «Ze zijn onvergelijkbaar. Voor Guy Verhofstadt is optimisme de basislijn, bij De Wever is dat pessimisme. Intellectueel zou hij een even goede premier zijn, maar ik denk dat hij minder goed zou zijn in het engageren en motiveren. Ik vraag me af of hij mensen kan doen samenwerken. Het is een publiek geheim dat de N-VA geen vriendenclubje is.»

6. DE DICTATOR

Geen enkele Vlaamse partij wordt zo professioneel gerund als de N-VA.

SLANGEN «Het is een jonge partij die geen verouderde structuren meesleept, of gebuisde partijleden aan wie postjes en een inkomen zijn beloofd. Ze kunnen hun ruime overheidssubsidies op een rationele en professionele manier besteden. Het is de best georganiseerde partij, punt. De regie is feilloos, ze houden de teugels strak gespannen.»

BRACKE «De basisdemocratie zit in de genen van de partij. Dat heeft te maken met de coup van Bert Anciaux in de nadagen van de Volksunie. Wie te lang aan de macht is, wordt gewantrouwd. In de statuten zijn nu sloten en grendels opgenomen om een herhaling van dat echec te voorkomen.»

HUMO De Wever is bezig aan zijn vierde termijn als voorzitter, terwijl dat volgens de statuten maar twee keer zou mogen.

BRACKE «Hij is de beste. Niemand is onfeilbaar, maar de man maakt geen fouten. Zijn resultaten zijn prachtig.»

undefined

'Hij is de slimste van zijn generatie. Maar met verstand alleen ben je niets in de politiek, hij combineert intelligentie met intuïtie ''

HUMO Is het vooral geen kwestie van: wie anders?

BRACKE «Er zijn er die met de slogan ‘Wie anders?’ naar de verkiezingen zijn getrokken, dat was meestal hun laatste verkiezing. Ik blijf erbij: basisdemocratie zit in onze vezels, maar de populariteit van De Wever staat buiten kijf.»

DEDECKER «De waarheid is dat de N-VA bestuurd wordt door een politbureau. Daaronder gaapt de leegte. Dat stoort een vrijdenker als ik. Ik ben zeker dat iemand als Louis Tobback zich herkent in De Wever. Dictatoriaal.»

De Wever is de onbetwistbare roerganger van de N-VA, met rond hem een kleine – steeds kleinere, zegt men – inner circle. Dedecker: ‘Dat zijn de mannen die vooraan zaten bij de cantussen van het KVHV.’

Hier zijn de namen: directeur Piet De Zaeger en woordvoerder Joachim Pohlmann, met net onder hen uitvoerders Louis Ide en Sander Loones. Zij houden de teugels strak, alle communicatie verloopt via Brussel.

DEVOS «Het klopt dat Pohlmann en De Zaeger de boel goed gesloten houden. En als het fout loopt met de communicatie, dan mag Peter De Roover het onuitlegbare gaan uitleggen in ‘Terzake’. Maar De Roover houdt wel van wat polemiek.»

SLANGEN «Zo’n kleine inner circle hoeft geen probleem te zijn. De meeste toppolitici steunen op een klein groepje intimi. Maar die hebben wel een breed netwerk van vertrouwenspersonen buiten de partij, en dat heeft De Wever niet. Hij heeft wel oppervlakkige contacten, maar hij zet niet in op het menselijke.»

HUMO Meneer Bracke, u zei dat zijn positie onomstreden is, maar in de Kamerfractie bestaat toch enige onvrede over de autoritaire manier waarop de partij wordt gestuurd.

BRACKE «Die kritiek is mij niet bekend. Enfin: ik hoor links en rechts wel wat gemopper, maar dat is niet fundamenteel.»

undefined

undefined

'Carl Devos (links): 'Hij is een complexe figuur: hij is geestig, maar hij kan soms zo vernietigend uithalen, dat je er bang van wordt.''

HUMO Sommige Kamerleden zijn gefrustreerd omdat ze geen toegang hebben tot de man, sommigen hebben zelfs zijn gsm-nummer niet.

BRACKE «Bart De Wever is een drukbezet en vooral druk bevraagd man, en net als veel ondernemers willen ook onze parlementsleden met hem spreken. Hij kan niet anders dan schaarste organiseren.»

Nog een oorzaak van tandengeknars binnen de partij: de stormachtige race naar de top van Annick De Ridder, nog niet zo lang geleden overgelopen van Open VLD. Ze is intussen fractieleider in de Senaat en kreeg de tweede plaats op de Antwerpse lijst voor de gemeenteraadsverkiezingen. Vooral bij de stamboomnationalisten valt dat niet in goede aarde, maar on the record blijven de lippen op elkaar.

DEDECKER «Logisch. De goede peilingen zijn De Wevers kapitaal. Zolang men zicht heeft op een postje, zullen mensen niet kwaken. En er zijn genoeg postjes. De Wever was altijd tegen politieke benoemingen, tot hij zelf kon benoemen. Ze hebben de laatste jaren meer mensen geparachuteerd dan de PS. Bij de NMBS. Bij Belgocontrol. Ze hebben er zelfs een compleet nutteloze instelling als het Vlaams EnergieBedrijf voor opgericht. Ze verwalloniseren Vlaanderen.»

7. DE ONAANTASTBARE

Ruim dertien jaar is Bart De Wever voorzitter van de N-VA. Hij viel meteen op met zijn laconieke en scherpe observaties, maar hij verkeert helemaal in een staat van gratie sinds zijn passage in ‘De slimste mens ter wereld’.

CALLEBAUT «Ik geloof dat niet. Veel belangrijker was het kartel met CD&V. Tot dan droeg de N-VA de stempel van het oorlogsverleden en was de drempel heel hoog. Veel mensen konden zich niet voorstellen dat ze ooit voor de N-VA zouden stemmen. Na het kartel was het de partij met de laagste drempel: CD&V heeft de N-VA gelegitimeerd als beschaafd.»

undefined

undefined

'Jan Callebaut: 'Vlamingen houden van de underdog. Dat werkt zolang de mensen het geloven.''

HUMO Hij zingt het wel erg lang uit aan de top.

CALLEBAUT «Als je vergelijkt met Verhofstadt of Steve Stevaert: akkoord. Maar Gaston Eyskens en Jean-Luc Dehaene hebben het ook lang volgehouden.»

DEVOS «Hij zit in het rood, eigenlijk is zijn termijn al lang verstreken. Maar hij blijft scoren, een fenomeen. En zelfs als er iets gebeurt – handgranaten die ontploffen in zijn straten – blijft hij buiten schot. Het wordt hem niet aangewreven, alsof mensen zich inhouden. Maar de tijd dat de mensen hem adoreerden, is voorbij. Als ik vroeger op een lezing een verkeerd woord liet vallen, werden mensen echt kwaad. Ze voelden zich persoonlijk beledigd, omdat ze zich zo sterk identificeerden met de man. Dat is nu veel minder, hij wordt niet meer als een opperwezen gezien. De hardheid waarmee hij mensen aanpakt, heeft haar grenzen bereikt. Men vindt hem al eens arrogant, en als hij weer opzichtig met de ogen draait, hoor je al eens: ‘Onbeleefderik.’»

SLANGEN «De staat van gratie blijft duren zolang er geen nieuw en prettig alternatief is. Het eindigt wanneer iemand anders plots meer aandacht krijgt, maar met de huidige generatie politici zie ik dat niet snel gebeuren.»

DEDECKER «Hoe dan ook wordt hij de belangrijkste naoorlogse politicus van België. Hij heeft als voorzitter van een Vlaams-nationalistische partij de macht gegrepen en vervolgens de dominantie van de Franstaligen omgekeerd.»

HUMO Heeft hij ook zwakke punten?

BRACKE «Ik vind zijn pessimisme soms vermoeiend. ‘Stop toch met klagen,’ denk ik vaak.»

SLANGEN «Ik vind die combattieve stijl een risico, ze maken zo moeilijk politieke vrienden. Ik weet het natuurlijk niet zeker, maar het zou weleens de partij kunnen zijn die de minste voorakkoorden op zak heeft in de aanloop naar oktober.»

HUMO Tot slot: zal de affaire met Landinvest en ’t Fornuis hem stemmen kosten?

CALLEBAUT «Dat is koffiedik kijken. Maar intussen heeft het een kettingreactie op gang gebracht. En de terugslag heeft bij de oppositie meer schade aangericht dan de openingszet.»

DEDECKER «Hoe hij dat met Tom Meeuws heeft opgelost: schitterend. En hij heeft zijn handen niet eens zelf moeten vuilmaken, hij heeft de dolk aangereikt aan Marc Descheemaecker.»