De nabestaanden van Eve Poppe, slachtoffer van seriemoordenaar Stephaan Du Lion: ‘Hij heeft ook mijn toekomst afgepakt. Ik kon de moord op mijn moeder maar niet verwerken’

‘Eve deed geen vlieg kwaad. Waarom moest zij sterven? Hoe is hij bij haar binnen geraakt? Waarom duurde het zo lang voor hij eindelijk werd gepakt? We zitten al jaren met een pak vragen.’ Of Pascale Poppe (59) en Vanessa Demares (40), de zus en de dochter van Eve Poppe, het laatste slachtoffer van Stephaan Du Lion, tijdens het assisenproces in Mechelen alle antwoorden hebben gekregen, is twijfelachtig. Maar Du Lion bekende wel, en werd veroordeeld tot een levenslange celstraf. ‘Pano’ kon het hele proces filmen, en zendt vanavond de eerste van twee afleveringen over de moordende glazenwasser uit. Humo sprak vlak voor het proces met de zus en de dochter van slachtoffer Eve Poppe.

HUMO Eve werd vermoord op 5 september 1997, meer dan 25 jaar geleden dus. Hadden jullie verwacht dat er nog een assisenzaak zou komen?

VANESSA DEMARES «Nee. In 1997 was ik 14. Ondertussen heb ik zelf kinderen. Ik ben blij dat zij niet zullen opgroeien zonder te weten wat er met hun grootmoeder is gebeurd.»

PASCALE POPPE «Het is ook al zo lang geleden. In het begin hoopten we dat de dader snel zou worden gevat. Hoe langer het onderzoek duurde, hoe kleiner die kans werd. Ons leven ging voort, mijn kinderen groeiden op, ik kreeg kleinkinderen. Maar het bleef wel knagen. Toen ik onlangs op VTM 2 naar ‘Crime Night: ik overleefde een seriemoordenaar’ keek, werd ik meteen teruggekatapulteerd naar 1997.»

FREDDY BRECK

Dinsdag 9 september 1997. Wanneer het lichaam van Eve Poppe wordt gevonden, is het al enkele dagen aan het ontbinden. Een ongeruste buurvrouw, die een doordringende, weeïge geur ruikt aan Poppes flat en zich afvraagt waarom ze niet opendoet, belt de politie.

De agenten die de woning aan de Argentiniëlaan in de Antwerpse wijk Luchtbal binnengaan, moeten naar adem happen – de stank is overweldigend. Ze vinden Poppe op haar bed, bedekt met een van bloed doordrenkte sprei. De 38-jarige vrouw is naakt op een onderhemdje na: het is tot aan haar oksels naar boven gerold. Haar huid is groenig zwart, rond haar hals zit een strak geknoopt touw, en haar borststreek is bedekt met wonden. De wetsdokter zal twaalf messteken tellen.

Uit de verklaringen van familie en kennissen leidt de politie af dat Poppe vier dagen eerder voor het laatst is gezien. Wellicht is ze diezelfde avond vermoord.

Van in het begin is duidelijk dat Eve Poppe niet het slachtoffer van een roofmoord is geworden. In haar handtas vindt de politie 3.000 frank, de deur is niet geforceerd en nergens in de woning zijn sporen van geweld te zien. Poppe wordt omschreven als een vriendelijke, behulpzame vrouw die geen vijanden had. Haar zus Gerda zegt dat Eve wantrouwig was. Ze zou nooit zomaar iemand binnenlaten.

De politie vermoedt dat de dader een bekende was. Ze gaat uit van een passioneel drama. Maar de ondervraging van de exen van Poppe, die alleenstaande was, leiden niet tot een aanhouding. Ook het onderzoek naar de vingerafdrukken in de flat levert niets op.

Enkele jaren later sterft het onderzoek naar de moordenaar van Eve Poppe een stille dood. Het is een trieste afloop voor een vrouw die het nooit makkelijk heeft gehad. Op jonge leeftijd hield ze aan een hersenvliesontsteking een lichte verstandelijke beperking over, waardoor ze wat trager van begrip was. Ze werd ook naïef en goedgelovig genoemd. Na de scheiding van haar ouders groeide ze op bij haar moeder, samen met haar twee zussen en haar broer. Haar vader hertrouwde en kreeg een derde dochter, Pascale.

POPPE «Veel contact had ik niet met Eve, in die tijd. Maar als we elkaar zagen, was het dolle pret. We waren jong, we maakten ons op en gingen op stap. Ik herinner me dat ze erg van Duitse muziek hield. Ze kon urenlang luisteren naar Freddy Breck en Udo Jürgens.»

Na de dood van haar moeder werd Eve met haar zussen en broer in een instelling geplaatst. Ze was toen 17.

POPPE «Niet veel later ontmoette ze François Demares. Ze trouwden en kregen snel na elkaar vier kinderen. Maar François deugde niet, hij was lui. Hij zag de fles liever dan zijn vrouw en kinderen. Eve ging schoonmaken om geld te verdienen, maar het gezin kwam amper rond. Op een dag kwam de kinderbescherming de kinderen halen. Kort erna gingen Eve en François uiteen.»

HUMO Herinner je je dat nog, Vanessa?

DEMARES «Ik was nog klein. Mijn moeder vertelde me later dat ze haar best deed, maar de zorg voor vier kinderen niet aankon.

»Eerst werden we alle vier in hetzelfde gezin geplaatst, maar dat was te veel voor die mensen. We werden dus opgesplitst, en ik belandde in een pleeggezin waar ik voortdurend werd geslagen. Mijn pleegouders waren chique mensen die hun neus ophaalden voor mijn simpele moeder. Telkens als ze op bezoek kwam, snoven ze dat ze weer te laat was of dat ze weer vreselijk gekleed was.

»Enkele maanden voor haar dood zei mijn moeder: ‘Ik wil mijn kinderen terug bij me.’ Ze zou dat regelen, beloofde ze. Ik hoopte vurig dat het zou lukken. Ik voelde me ellendig: thuis werd ik mishandeld, op school werd ik gepest, ik zag mijn broer en zussen amper. Maar toen kwamen twee agenten naar mijn school: ‘Je moeder is overleden.’»

DE BRIEF

In 2006 wordt het onderzoek naar de moord officieel afgesloten. De zaak-Eve Poppe belandt op de stapel cold cases. Begin 2019, na jarenlang niets meer van het gerecht te hebben vernomen, schrijft Pascale Poppe een brief aan het parket van Antwerpen: of het dossier van haar zus nog eens bekeken kon worden.

POPPE «Die brief was een belofte aan mijn vader en mijn oudste zus, Mariëtte. Zij hebben het meest geleden onder de dood van Eve. Mijn vader was een man van weinig woorden, een binnenvetter. Maar ik zag hoe het verdriet hem verteerde. Hij stierf in 2011.

»Mariëtte was een moederfiguur voor Eve. In haar laatste jaren zagen ze elkaar vaak – ze woonden bij elkaar om de hoek. Mariëtte is in 2018 overleden, na een jarenlange ziekte. Zij had me gevraagd om de zaak verder op te volgen.»

HUMO Wist u dat het onderzoek in 2006 was afgesloten?

POPPE «Nee. In 1997 ben ik twee keer gehoord, en daarna heb ik geen contact meer gehad met het gerecht.»

HUMO In september 2019 werd uw brief beantwoord.

POPPE «Ja, ik kreeg telefoon van de justitieassistente. ‘We hebben een verdachte,’ zei ze. Ik stond perplex, ik had amper tijd om na te denken. Toen ze mijn brief kregen, waren ze blijkbaar al een tijdlang iemand aan het ondervragen over een aantal oude moorden.

»Even later al stond de telefoon roodgloeiend. Mensen die Eve hadden gekend, wilden meer weten. Journalisten wilden een reactie. Een journalist vertelde me dat de verdachte, wiens naam ik nog niet kende, Stephaan Du Lion was.»

Stephaan Du Lion had brute pech gehad. In 2015 was hij veroordeeld voor een mislukte diefstal. Een jaar eerder was de wet gewijzigd: voortaan moesten ook criminelen die een lichtere straf kregen hun DNA afstaan voor de veroordeeldendatabank van het Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie (NICC). Dat zou Du Lion de das omdoen.

Experts van het NICC waren al jaren DNA-stalen van cold cases met nieuwe technieken aan het analyseren. In september 2017 zagen ze plots dat het DNA van Stephaan Du Lion overeenkwam met sporen uit een cold case: het DNA uit het sperma dat in 1992 was aangetroffen op het lichaam van Ariane Mazijn. De 30-jarige Mazijn was op 17 juni dat jaar dood aangetroffen in de slaapkamer van haar flat in Antwerpen. Ze lag halfnaakt op haar bed, had messteken in haar lichaam en een strakgetrokken wit elektriciteitssnoer rond haar hals. De autopsie wees uit dat ze verkracht was en daarna gewurgd. In de flat troffen de speurders geen sporen van geweld aan. De buitendeur was niet geforceerd.

Anderhalf jaar lang was Mazijns vriend, met wie ze samenwoonde, de hoofdverdachte. Op het moment van de moord was hij samen met zijn dochter, zei hij. Maar de speurders geloofden hem niet, ook niet nadat de leugendetector en de hypnose een negatief resultaat hadden opgeleverd. ‘De politie zette vrienden en familie van Ariane tegen me op,’ verklaarde hij later in de pers. ‘Ik kreeg zelfs bedreigingen in de bus.’

Na enkele jaren raakte de zaak-Ariane Mazijn in het slop. In 2009 besliste de onderzoeksrechter ze af te sluiten met ‘dader onbekend’.

‘DAT IS NIET ALLES’

We fastforwarden naar 2018. Tijdens zijn eerste verhoor ontkent Stephaan Du Lion alles met klem: hij heeft niemand verkracht, laat staan vermoord. Hij heeft wel ooit ramen gewassen in de straat van Ariane Mazijn, verklaart hij, en hij had in dat huis ook seks met een vrouw. ‘Dáárom hebben ze mijn DNA daar gevonden,’ zegt hij schamper. De naam van de vrouw kent hij niet meer. ‘Maar ze leefde nog toen ik vertrok. En je pleegt toch geen moord terwijl je dienstvoertuig voor de deur staat?’ Wanneer de onderzoeksrechter hem een foto van Mazijn voorlegt, zegt hij haar niet te herkennen.

Enkele weken later, nadat hij officieel is aangehouden, draait Du Lion bij. Hij was die dag in ’92 ramen aan het wassen vlak bij het flatgebouw waar Mazijn woonde, verklaart hij. Toen zijn water op was, ging hij op zoek naar een plek om zijn emmer te vullen. Hij zag Mazijn voor haar deur staan; ze wilde hem wel binnenlaten. Nadat de emmer was gevuld, babbelden ze nog wat aan de keukentafel. Du Lion dacht dat Mazijn met hem flirtte. Hij legde zijn hand op de hare, maar ze schrok, sloeg de hand weg en sprong op. ‘Op dat moment moet iets in mij geknapt zijn,’ klinkt het. Hij verkrachtte de vrouw en wurgde haar met een snoer dat hij uit de zonnebank had getrokken. Achteraf had hij heel veel spijt, zegt hij nog.

Al snel diepen de speurders het dossier-Eve Poppe op. Ondertussen is er niet alleen een match tussen het DNA van Du Lion en een haar op het laken van Poppe. Zijn beschrijving van de flat van Mazijn klopt ook niet: uit de foto’s in het dossier van Poppe blijkt dat Du Lion al die tijd háár flat heeft beschreven.

Du Lion bekent ook de moord op Eve Poppe. Ze hadden eerst seks, herinnert hij zich. Hij weet nog dat hij haar vastbond met het touw dat hij altijd bij zich had om ladders vast te binden wanneer hij ramen lapte. Wat daarna precies is gebeurd, weet hij niet meer. ‘Ik heb dat verdrongen.’

Wanneer de onderzoeksrechter het verhoor wil beëindigen, zegt Du Lion: ‘Dat is niet alles.’ Spontaan bekent hij nog twee moorden. Hij kent hun namen niet, zegt hij, maar het gaat om een vrouw die aan de Stenenbrug in Borgerhout woonde en een fietsster langs het Albertkanaal in Oelegem. Algauw kunnen de onderzoekers de dossiers van Maria Van den Reeck (45) en Lutgarda Bogaerts (28) uit de stapel onopgeloste moorden trekken.

VERBORGEN PAADJE

Het lichaam van Lutgarda Bogaerts werd op 12 juli 1993 gevonden op een verborgen paadje aan de zwaaikom van Oelegem. Haar handen waren op haar rug gebonden met een snelbinder, een andere snelbinder zat strak rond haar hals. Haar onderbroek was gescheurd, haar met bloed besmeurde beige broek was tot aan haar enkels naar beneden getrokken. Ze had zware verwondingen op haar gezicht en haar benen. Volgens de wetsdokter was ze door wurging om het leven gekomen.

Bogaerts woonde nog bij haar ouders. Ze was bediende, in haar vrije tijd fietste ze graag. Na haar dood werd een man aangehouden die in de buurt was toen ze aan de zwaaikom reed. Hij ontkende stellig, en werd enkele maanden later bij gebrek aan bewijs vrijgelaten. Andere verdachten werden niet gevonden. In 2003 werd het dossier afgesloten.

In 2018 verklaart Stephaan Du Lion dat hij Bogaerts had zien fietsen de dag voor ze gevonden werd. Ook hij was, uitgedost in wielerkledij, een fietstocht aan het maken. Toen hij zag dat Bogaerts afstapte en naar het verborgen paadje met struiken wandelde, raakte hij geïntrigeerd. Maakte ze een sanitaire stop? ‘Dat prikkelde me seksueel.’ Bogaerts gilde hard toen hij plots uit het niets verscheen. ‘Daarop heb ik haar een duw gegeven.’

Opnieuw verklaart Du Lion dat het moment van de verkrachting en de moord een zwart gat in zijn geheugen is. Hij weet alleen nog dat hij in paniek naar huis fietste en daarna wekenlang doodsbang was om gepakt te worden.

Het lichaam van Maria Van den Reeck lag al tien dagen in haar woning in Borgerhout toen de politie haar op 9 december 1994 vond. Net als bij Poppe en Mazijn was de deur van haar flat niet geforceerd en waren er geen sporen van geweld. Van den Reeck was wel nog volledig gekleed en lag in de woonkamer. Rond haar hals zat het strakgetrokken snoer van een krultang. Ze stond bij de politie bekend als prostituee. Af en toe ging ze schoonmaken om de eindjes aan elkaar te knopen. Of er verdachten waren in haar zaak en welke gerechtelijke stappen zijn gezet, is niet meer na te gaan: door een administratieve vergissing werd het onderzoeksdossier uit ’94 bijna volledig vernietigd.

Over de moord op Van den Reeck is de uitleg van Du Lion in 2018 zo mogelijk nog kariger. Hij was ramen aan het lappen in haar flatgebouw en mocht bij haar binnengaan; daarna weet hij het niet meer. Dat zal hij herhalen op de vier reconstructies van de feiten.

POPPE «Ik heb hem toen telkens gezien. Hij wist op welke stoel hij had gezeten in de verschillende woningen. Hij wist waar hij zijn glas had neergezet. Hij wist waarover hij met de vrouwen had gepraat. Maar de verkrachtingen en de moorden zou hij zich niet herinneren? Dat is je reinste onzin.»

‘DE PITBULL’

Ook de psychiaters die Stephaan Du Lion in opdracht van het gerecht onderzoeken zijn het eens: dat hij zich niets herinnert van de momenten waarop hij de vrouwen vermoordde en verkrachtte, is weinig plausibel. Zijn geheugenverlies kan klinisch noch psychologisch onderbouwd worden.

Stephaan Du Lion, zo meldt het psychiatrische rapport, is een seksueel roofdier. Iemand die, als hij ooit wordt vrijgelaten, een groot risico is voor de samenleving. Met een IQ van 90 is hij gemiddeld begaafd. De glazenwasser scoort hoog op de schaal van ‘psychopathische deviatie’, die een indicatie geeft van een persoonlijkheidsstoornis. Een psychopaat is hij volgens het rapport niet, sterke antisociale trekken heeft hij wel.

Een ander rapport spreekt van een man die zich sociaal wenselijk opstelt en zich niet kan inleven in de positie van slachtoffers. Hij noemt de moorden ‘mijn vier slechte dingen’. Hoe ernstig de feiten zijn, beseft hij niet.

Tijdens ondervragingen haalt hij keer op keer zijn ellendige jeugd aan. ‘Misschien zitten zedenfeiten in mijn genen,’ zegt hij. Hij groeide op met een gewelddadige vader, die zijn vrouw, zoon en drie dochters geregeld afranselde. Hij misbruikte de meisjes ook jarenlang seksueel. Pas in 1980, toen Du Lion 16 jaar was, kwam de politie tussenbeide en kreeg zijn vader een celstraf.

Du Lion ging tot zijn 16de naar school en werkte daarna bijna uitsluitend als glazenwasser. Collega’s omschrijven hem als een harde en goede werker.

Minder goed ging het in zijn relaties. Zijn eerste huwelijk duurde een jaar. ‘Dat was de zwaarste periode van mijn leven,’ getuigde zijn toenmalige vrouw, met wie hij een dochter kreeg. ‘Omdat ze het verdiende,’ riposteerde hij in een proces-verbaal nadat ze, na een nieuwe afranseling, naar de politie was gestapt. Vaak greep Du Lion haar bij de keel. Soms ging hij op haar zitten, zodat ze niet weg kon en bijna verstikt werd.

Zijn tweede huwelijk duurde achttien jaar. ‘Een agressieve man,’ zo bestempelde zijn tweede ex hem. Hij vernederde haar, deelde klappen uit en sloeg meubels stuk. De psychische druk was soms ondraaglijk. Een keer nam hij, terwijl hun twee zonen beneden zaten te huilen, een bijl. Hij schraapte met het blad over haar arm en fluisterde dreigend: ‘Moet ik die arm maar ineens afhakken?’ Waarna hij in lachen uitbarstte.

Met zijn derde vrouw, die hij in 2012 ontmoette, had hij een gezondere relatie, zonder geweld. Nadat hij de vier lustmoorden had bekend, schoof ze hem aan de kant.

Zijn drie exen verklaarden allemaal dat Du Lion dominant, jaloers en achterdochtig was. Zijn drie kinderen willen niets meer met hem te maken hebben.

In zijn vriendenkring werd hij ‘de pitbull’ genoemd. Een oude vriend verklaarde aan de speurders dat Du Lion geen tegenspraak duldde en altijd bereid was de confrontatie aan te gaan. ‘Vrouwen zijn een gebruiksvoorwerp,’ had hij tegen hen gezegd, ‘goed om je te dienen en je lusten op bot te vieren.’ De vriend zat samen met hem in de beruchte motorclub Blue Angels. Daar was Du Lion de man van de actie: als er gevochten moest worden, stond hij op de eerste rij.

In totaal heeft Du Lion 12 veroordelingen op zijn naam, waarvan de meeste voor opzettelijke slagen en verwondingen. Mogelijk zijn er meer, vermoeden de speurders: sommige databanken gaan niet verder terug dan 1990 of zelfs 2000.

GEMISTE KANSEN

Waarom werd Stephaan Du Lion pas een kwarteeuw na zijn eerste moord opgepakt? Dat zal één van de centrale vragen zijn tijdens het assisenproces dat vrijdag echt begint in Antwerpen. Opmerkelijk: uit het onderzoek van 1997 blijkt dat Du Lion dat jaar al is ondervraagd. Dat gebeurde nadat Gerda Poppe had verklaard dat haar zus Eve nog geld verschuldigd was aan een glazenwasser. ‘Eve zei dat die man nooit een voet mocht binnenzetten bij haar.’

Tijdens zijn verhoor gaf Du Lion toe dat hij Eve Poppe kende. Hij had een tijdlang de ramen van haar vorige woning gelapt. Ze betaalde hem 250 Belgische frank per maand, maar na een tijd had ze geen geld meer – ze zat altijd krap bij kas. ‘Ik zei haar dat ze later mocht betalen.’ Toen haar schuld tot 3.000 frank was opgelopen, klopte hij meermaals tevergeefs bij haar aan om zijn geld te eisen.

In de zomer van 1997, nadat Poppe naar de Argentiniëlaan was verhuisd, kwam hij haar toevallig tegen op straat. Ze gaf hem haar nieuwe adres en beloofde contact met hem op te nemen zodra ze het verschuldigde bedrag had. Dat gebeurde niet, waarop Du Lion naar haar flat trok. ‘Ik mocht niet binnen. Ze zei dat ze het geld nog niet had,’ verklaarde hij. ‘Het was de laatste keer dat ik haar zag.’

Op de vraag waar hij op vrijdag 5 september was, de dag van haar dood, antwoordde hij dat hij die dag ramen had gelapt, naar zijn stamcafé in Borgerhout was gegaan, en rond halfzeven huiswaarts was gekeerd.

Du Lions getuigenis kreeg amper aandacht. Werd zijn alibi wel gecontroleerd? Waarom ging niemand zijn gerechtelijke antecedenten na? Hij was al twee keer veroordeeld in zedenzaken: dat had ongetwijfeld een alarm doen afgaan. En nog een opmerkelijke vaststelling: van alle mensen die in 1997 werden verhoord, was Du Lion de enige die geen DNA-staal had afgestaan. ‘Tijdens het proces zullen we die vragen opwerpen,’ zegt Liesbeth De Vleeschouwer, één van de twee advocaten die Pascale Poppe bijstaan in haar burgerlijkepartijstelling. ‘Ik hoop dat de speurders ons een antwoord zullen geven.’

HUMO Komen de speurders van het toenmalige onderzoek getuigen?

LIESBETH DE VLEESCHOUWER «Nee. Sommige oorspronkelijke speurders zijn met pensioen, anderen zijn van job veranderd. De vraag is: weten hun collega’s die wél komen getuigen hoe het onderzoek in 1997 is gevoerd? Niet alles staat altijd in het dossier.»

HUMO In 1998 kwam de zaak-Ariane Mazijn aan bod in het opsporingsprogramma ‘Oproep 2020’ op VTM. Na afloop meldden twee bellers dat er opvallend veel gelijkenissen waren met de moord op Eve Poppe.

DE VLEESCHOUWER «Ook dat is een gemiste kans. Ze hadden de gelijkenissen tussen die dossiers grondig moeten bestuderen. Op basis van de informatie die ik heb, is dat niet gebeurd. Hopelijk zal het proces ook dat ophelderen.»

HUMO Wat verwacht u van het proces?

DE VLEESCHOUWER «Over de schuldvraag zal er wellicht geen discussie zijn: in de vier dossiers heeft Stephaan Du Lion bekentenissen afgelegd. Ik ben benieuwd hoe hij zich zal opstellen. Hij zegt dat hij zich niets herinnert, en ik denk dat hij dat zal volhouden. Wat heeft hij met zijn slachtoffers gedaan? We zullen het ook na dit proces niet helemaal weten, vrees ik.»

★★★

Vanaf vrijdag zullen Pascale Poppe en Vanessa Demares iedere dag in het assisenhof van Antwerpen zitten. Ze hopen met het proces een lang hoofdstuk af te sluiten. Hun eerste missie als het allemaal voorbij is: een deksteen plaatsen op het graf van Eve Poppe.

POPPE «Dat graf is nu nog naamloos. Na Eves begrafenis mocht er van de politie geen zerk op: als er meer bewijsmateriaal nodig was, moesten ze haar kunnen heropgraven.»

DEMARES «Ze ligt begraven in Sombeke, bij Waasmunster. Dat is niet bij de deur, en we kunnen niet vaak langsgaan. Daardoor is het graf wat verwaarloosd. Na het proces maken we dat goed.»

HUMO Wat verwachten jullie van het proces?

DEMARES «Stephaan Du Lion moet streng bestraft worden. Hij heeft niet alleen mijn moeder vermoord, hij heeft ook mijn toekomst afgepakt. Er was niet alleen de mishandeling in mijn pleeggezin, ik ben ook meemaals opgenomen in de psychiatrie – ik kon de moord maar niet verwerken. En mijn kinderen zullen hun grootmoeder nooit kennen.»

POPPE «Ik wil graag antwoorden. Maar als Du Lion zich blijft verschuilen achter zijn geheugenverlies, zal ik die dan wel krijgen?»

‘Pano: Het antwoord van assisen’, woensdag 15 maart om 21.35 op Eén