De religieuze antivaxgemeenschap in Gistel: ‘Eén broeder is gevaccineerd. ‘Je mag daar met niemand over spreken’, hebben ze gezegd’

In het West-Vlaamse stadje Gistel verzet de religieuze gemeenschap Moeder van Vrede zich tegen coronavaccins. Die zijn volgens haar het werk van de duivel, het resultaat van medische tests op levende foetussen. De gemeenschap is aangestoken door het complotdenken van ultrakatholiek en extreemrechts: ‘Het is fundamentalisme, een ander woord heb ik er niet voor.’

Op 25 oktober 2021 ontvangt Gauthier Defreyne (Open VLD), de burgemeester van het West-Vlaamse stadje Gistel, een bericht van een regionale gezondheidsinspecteur: er is een uitbraak van corona gesignaleerd in de religieuze gemeenschap van Moeder van Vrede – in de volksmond beter bekend als de abdij Ten Putte, een populair bedevaartsoord waar jaarlijks zeventigduizend gelovigen samenkomen om de genade van de heilige Godelieve af te smeken. Volgens de inspecteur zijn ‘reeds 6 van de 11 bewoners, dus meer dan 50 procent van de gemeenschap, besmet’. Hij stelt de burgemeester voor het domein voor minstens een week te laten sluiten.

De burgemeester gaat onmiddellijk aan de slag. Hij laat dranghekken rond de abdij plaatsen en hangt een besluit uit: Moeder van Vrede gaat in quarantaine. De leden van de religieuze gemeenschap mogen de abdij niet meer uit, de Gistelnaars komen er niet meer in.

Een draconische maatregel, geeft Defreyne toe. ‘Het gerucht ging al een poosje dat Moeder van Vrede een besmettingshaard was. Maar de vieringen in de kerk bleven gewoon doorgaan, vernamen we, terwijl de leden van de gemeenschap dat ontkenden. Dan moet je ingrijpen.’

Opmerkelijk is de laatste zin in het advies van de inspecteur: ‘Laat toch duidelijk zijn dat het al dan niet gevaccineerd zijn niets met de sluiting te maken heeft.’

De gemeenschap Moeder van Vrede staat erom bekend dat ze tegen vaccinatie is. Op één lid na heeft niemand een prik gehad. En die ene geprikte broeder is het niet in dank afgenomen.

GAUTHIER DEFREYNE «Vaccinatie is nog altijd geen verplichting in ons land, dus het komt ons niet toe die mensen te stigmatiseren. Maar zij moeten wel eerlijk zijn over hun besmettingen.»

Moeder van Vrede zal op slot blijven tot 10 november 2021.

GELOVIGE 1 «Ik ga af en toe bidden in de abdij van Gistel omdat ik last heb van corona. Om me een beetje op te beuren had ik een gesprek gekregen met broeder Alexander (Rodenbach). Hij heeft, samen met zuster Greta (Devisch), de dagelijkse leiding over Moeder van Vrede.

»Tot mijn verbazing daagde hij op in vol ornaat: hij droeg een stola. En hij stelde voor me de biecht af te nemen, terwijl ik daar helemaal niet om had gevraagd. Hij stelde de ene indringende vraag na de andere, met maar één doel: nagaan of ik mijn geloof niet had verraden. Ziekte is zonde, volgens broeder Alexander: corona is een straf voor ongelovigen. Maar hij slaagde er niet in afvalligheid in mij te ontdekken. ‘Vreemd,’ zei hij, ‘dat moeder Maria je niet heeft gered.’

»Na lang nadenken zei hij: ‘Ik zal je de ziekenzalving geven.’ Normaal moet een zieke daar zélf om vragen, maar hij beweerde dat hij me ermee kon genezen: ‘Ik weet waarom jij ziek blijft: Maria wil je uit jouw foute omgeving weghalen, waar te veel mensen zijn gevaccineerd. Gevaccineerden besmetten elkaar.’ Bij Moeder van Vrede, zei hij, waren ze tegen vaccinatie: die was het werk van de duivel. Ik heb de zalving ontvangen en ben opgestapt.

»De uitspraken van broeder Alexander hadden me geschokt. Het was machtsmisbruik in zijn zuiverste vorm: alles wat van zijn wereldbeeld afwijkt, is het kwade. En het erge is: die man gaat, verneem ik, op bezoek bij Gistelnaars die met corona in het ziekenhuis zijn opgenomen.

»De leden van Moeder van Vrede beschouwen zichzelf als Gods uitverkorenen in een verdorven wereld. Ik kan niet zeggen dat ik ongelukkig was toen ik in het najaar vernam dat ze zelf met corona waren besmet. Het toeval wil dat ze hadden verkondigd dat alle gevaccineerden in oktober zouden sterven. Ze zijn getroffen door de bliksem van God, dacht ik (lacht).»

GELOVIGE 2 «Broeder Alexander wil zich niet laten vaccineren, maar het gaat verder dan dat. Ikzelf ben zwaar ziek geweest en dat maakte me kwetsbaar. Na het uitbreken van de pandemie heb ik dat ook meteen tegen hem gezegd. ‘Ons geloof is zo sterk,’ zei hij, ‘dat corona ons niet zal overkomen.’

»Alexander draagt de mis ook op in Zevenkote, een parochie van Gistel, maar zijn houding veroorzaakt spanning: sommige parochianen komen zelfs niet meer naar de mis. Ze zijn boos. Een misviering is voor velen een lichtpuntje in donkere tijden, en dat wordt hun nu ontnomen.

»Het is fundamentalisme, een ander woord heb ik er niet voor. Waar het vandaan komt, is me een raadsel. Broeder Alexander is geen moeilijk mens, maar over vaccinatie valt met hem niet te praten. Hij ontkent de mogelijke gevolgen van zijn daden. Toen ik hem vroeg of hij zich misschien wekelijks wilde laten testen, zoals met de niet-gevaccineerden in de zorg gebeurde, keek hij gewoon weg.»

GELOVIGE 3 «Eén broeder heeft zich laten vaccineren. Hij had zijn moeder verloren aan corona en wilde niet dat hem hetzelfde overkwam. Hij heeft een wankel geestelijk evenwicht, maar nu wordt hij gek verklaard: zijn familie vertelde me dat de gemeenschap hem met een scheef oog bekijkt. ‘Je mag daar met niemand over spreken,’ hebben ze tegen hem gezegd. ‘Het blijft een geheim.’ Zijn familie vraagt zich af of hij het ginds zal volhouden.»

Hoorn op de haak

De eerste geruchten over de onverzettelijke houding van Moeder van Vrede tegenover coronavaccins dringen in de buitenwereld door in het voorjaar van 2021, op het moment dat de eerste prikken aan ouderen en medewerkers in de zorg zijn gegeven. Broeder Dirk Huys verklaart in een misviering, die door Radio Maria live wordt uitgezonden, dat hij geen vertrouwen in de vaccins heeft. ‘We weten nog te weinig over de werking,’ zegt hij. ‘En we weten ook helemaal niet wat erin zit.’

‘Ik heb die uitspraken gehoord,’ zegt Karlo Tyberghien, programmadirecteur voor Radio Maria in België. ‘Een foutje van broeder Dirk. Hij had enkele bedenkingen vastgeknoopt aan een artikel uit Knack, zonder slechte bedoelingen. Maar zijn uitspraken konden verkeerd worden geïnterpreteerd. Drie dagen later heeft hij zich op Radio Maria verontschuldigd.’

Radio Maria zendt twee keer per week een misviering van Moeder van Vrede uit. Het bedevaartsoord in Gistel is een belangrijke plek voor de Mariadevotie in België. De zender zelf is niet gekant tegen vaccins, zegt Tyberghien. ‘We bereiken tweehonderdduizend mensen per dag: ouderen, eenzamen en zieken. Met zo’n publiek kun je niet anders dan afstand nemen van zulke uitspraken.’

Tussen haakjes: Livio Fanzaga, wereldwijd verantwoordelijk voor Radio Maria, zegt iets anders. Op zijn zender noemde hij de pandemie al ‘een crimineel project van de mondiale elites’.

Het verzet van Moeder van Vrede tegen coronavaccins heeft, zoals broeder Dirk aangaf, te maken met de herkomst ervan. De leden van de gemeenschap zijn ervan overtuigd dat vaccins zijn ontwikkeld met cellen van geaborteerde foetussen.

‘Ik vermoed dat dergelijke theorieën van het internet komen,’ zegt Michel Roggeman, deken van Torhout. ‘Ik kan me er niet mee akkoord verklaren. Het bisdom ook niet, trouwens. Intussen heeft het iemand aangesteld om de zaak op te volgen. Moeder van Vrede heeft, na de quarantaine, de opdracht gekregen de vaste veiligheidsmaatregelen te volgen: afstand houden en mondmaskers dragen. De communie mag ook niet meer op de tong worden gegeven. Naar ik verneem, gebeurt dat nu ook niet meer.’

An Quaghebeur, woordvoerder van het bisdom Brugge, beweert dat alles te herleiden is tot misverstanden en geruchten. ‘Zuster Greta heeft in een contact met het bisdom formeel ontkend dat de gemeenschap antivax is. Moeder van Vrede heeft altijd de maatregelen gerespecteerd, zei ze. Het bisdom heeft geen gespannen verhouding met de gemeenschap.’

Wat het coronabeleid van Moeder van Vrede precies is, komen we niet van de gemeenschap zelf te weten. Een broeder gooit twee keer de hoorn op de haak als Humo belt. En in Gistel verwijst broeder Alexander naar een dringende vergadering voor hij, in zijn wapperend blauwgrijs habijt, er stevig de pas in zet richting de omliggende velden. Eén dag later schrijft hij in een mail dat ze met zijn allen hebben besloten geen commentaar te geven.

Dat is jammer, want in de bezoekersruimte tussen het winkeltje en de kapel van het bedevaartsoord liggen brochures van Pro Vita, ‘een katholiek geïnspireerde vzw die opkomt voor het recht op leven van iedere persoon’, die weinig ruimte voor discussie laten. In het maandblad Gezin & Leven staat (in het nummer van april 2021) het volgende over coronavaccins: ‘De realiteit is niet dat er willekeurig uit een of andere foetus ‘toevallig’ een aantal cellen verwijderd worden (…). Het afnemen van die cellen wordt grondig voorbereid nog voor de abortus plaatsvindt, en gebeurt terwijl de foetus nog leeft, of ten laatste onmiddellijk na het overlijden. (...) Met andere woorden: het vermoorden van een mens wordt grondig voorbereid met als doel cellen te oogsten die dan gebruikt kunnen worden als productiemateriaal in een van de ontwikkelingsstadia van commerciële vaccins. Niet één, maar tientallen foetussen worden op deze manier ‘gemanipuleerd’.’

Kortom, de vaccins zijn het resultaat van moord. Dat bedoelde broeder Dirk toen hij zich in zijn homilie afvroeg wat er in de coronavaccins zit.

‘Moeder van Vrede heeft daarover ook mails rondgestuurd,’ zegt gelovige 3. ‘Daarin is hetzelfde te lezen als in Gezin & Leven, maar veel scherper geformuleerd.’

Christine Lingier uit Gistel noemt zich ‘een grote fan’ van Moeder van Vrede. De gebedsmomenten zijn haar dierbaar, zegt ze. Ze maakt ook deel uit van een gebedsgroep in Sint-Kruis in Brugge, Het Legioen Kleine Zielen, waar de deelnemers laatst ook erg kritisch voor vaccins waren. ‘Iemand zei: ‘Er zit iets in.’ ‘Ja,’ zei een ander, ‘cellen van foetussen.’ Eerlijk gezegd: ik weet het niet. Ik ben gevaccineerd omdat ik in de zorg werk, maar het blijft wel mogelijk dat dat er duistere krachten mee zijn gemoeid.’

Grootse plannen

Moeder van Vrede behoort tot de zogenoemde nieuwe bewegingen in de kerk. De stichter, priester Bernard Debeuf, beweert in 1985 het licht te hebben gezien in Medjugorje, een bedevaartsoord in Bosnië-Herzegovina waar volgens de plaatselijke overlevering Maria op geregelde tijdstippen verschijnt. Later schrijft hij het levensverhaal van een vrouw die mystieke gesprekken met Maria voert en miraculeuze genezingen voorspelt. Het zijn evenveel tekenen, vertelt Debeuf in ‘Aan God toegewijd’, een boek van Doenja Van Belleghem, dat de moeder van God grootse plannen met hem heeft.

In 1988 krijgt hij telefoon van Roger Vangheluwe, de bisschop van Brugge, om de toenemende Mariaverering in zijn bisdom in goede banen te leiden. Broeder Bernard begint met een eigen gemeenschap, Moeder van Vrede, in het leegstaande dorpsschooltje van Meetkerke, met ‘de rozenkrans als richtsnoer’ – een erfenis van Medjugorje.

De volkse aanpak van de gemengde gemeenschap van broeders en zusters is populair bij de plaatselijke bevolking. Volgens broeder Bernard volgt het ene mirakel op het andere. In werkelijkheid geniet hij de onvoorwaardelijke steun van Roger Vangheluwe: begin jaren 90 laat de bisschop Moeder van Vrede verhuizen naar de abdij Ten Putte in Gistel, waar de plaatselijke benedictinessen het veld moeten ruimen. In 2007 erkent hij Moeder van Vrede als een congregatie van diocesaan recht.

Ook na de val van Vangheluwe – in 2010 biedt hij zijn ontslag aan vanwege een zaak van seksueel misbruik – mag Moeder van Vrede zich blijven verheugen in de belangstelling van de kerkelijke hiërarchie. In 2013 draagt aartsbisschop André Léonard in Gistel de mis op, in 2019 de huidige bisschop van het bisdom Brugge, Lode Aerts. De congregatie lijkt, met haar eeuwig glimlachende leden en gebedsdiensten waarin gitaarmuziek opklinkt, een progressieve lezing van het evangelie aan te moedigen. Maar schijn bedriegt.

De standpunten van Moeder van Vrede rond anticonceptie, voorhuwelijkse seks, homoseksualiteit, abortus en euthanasie zijn onverbiddelijk: alles is verboden. Gelovige 3, die in Gistel geregeld over de vloer komt, heeft het over ‘preconciliaire ideeën’.

GELOVIGE 3 «Alles wat de kerk na het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965, red.) heeft veranderd, is fout.»

GELOVIGE 2 «Leden van Moeder van Vrede spreken kinderen van gescheiden ouders aan op de status van hun ouders, wat ontzettend pijnlijk voor hen is.»

GELOVIGE 4 «Hun ideeën zijn in de loop der jaren radicaler geworden. Vooral de islam moet het ontgelden.»

In een filmpje op het internet zegt stichter Bernard Debeuf in mei 2019: ‘Ik ben van voor de oorlog, en de echte liefde wacht.’ In augustus 2021 zegt hij in een ander filmpje dat je de heidenen niet moet zoeken ‘in de brousse van Afrika’. ‘Die lopen naast ons, hier, in onze straten: Europa is een heidens land geworden. Het is voor deze mensen in het bijzonder dat we getuigenis moeten afleggen.’

Een nieuw Nürnberg

Wie heeft Moeder van Vrede aangestoken met een antivaxdiscours? Gelovige 3 twijfelt geen seconde: ‘Dries Goethals, de voorzitter van Pro Familia.’

GELOVIGE 3 «Zijn ultrakatholieke vereniging zweeft voortdurend rond de gemeenschap. En Moeder van Vrede kan in haar officiële communicatie niet zwijgen over Pro Familia. Het is wederzijdse bevruchting. Broeder Alexander is idolaat van de strijdbare Dries Goethals. Hij ziet een vertegenwoordiger van het ware katholicisme in hem.»

Een blik op de Facebook-pagina van Pro Familia leert dat de vereniging precies hetzelfde over vaccins denkt als Moeder van Vrede. Op 26 oktober 2021 verschijnt een post onder de titel: ‘Nieuw bewijs voor kindermoord bij het creëren van de foetale cellijn die is gebruikt voor het covidvaccin.’

Hoe strijdbaar Goethals is, blijkt uit andere posts bij Pro Familia, desgewenst opgeleukt met fake news. Op 17 augustus: ‘(Frank) Vandenbroucke (minister van Volksgezondheid, red.) wil zorgpersoneel verplicht laten steriliseren.’ Elders maakt Pro Familia een vergelijking tussen ‘kamp Breendonk’ en ‘de corona-totalitaire staat’.

Dries Goethals is ook voorzitter van de vzw Katholiek Forum. Dat hoofdzakelijk digitale actieplatform biedt volgens hem ruimte voor ‘de volledige bandbreedte van het maatschappelijk debat’. In werkelijkheid viseert het twee vijanden: de elite, die met verplichte vaccins een grote maatschappelijke reset voorbereidt; en paus Franciscus, die met de instemming van zijn volgzame bisschoppen de ware katholieke leer verraadt. De meeste keyboard warriors op Katholiek Forum gebruiken een schuilnaam. Pater Daniël Maes, een christen in Syrië die president Bashar al-Assad verdedigt, doet dat niet. Hij schrijft blogs over een almaar luider klinkende ‘roep om Nürnberg II’, een proces dat de verantwoordelijken voor de pandemie moet berechten.

Goethals beweert tegenover Humo dat hij niet veel meer doet dan het debat op Katholiek Forum modereren.

Ex-priester Paul Becue begrijpt waarom Dries Goethals en broeder Alexander, allebei Kortrijkzanen, elkaar goed liggen: ‘Ze delen hetzelfde levensgevoel: ze voelen zich miskend.’ Becue kan het weten. Hij was erbij toen Goethals zich in 2009 ‘bekeerde’ in het bedevaartsoord van Medjugorje. En Becue studeerde samen met broeder Alexander aan het Grootseminarie in Brugge.

PAUL BECUE «De docenten keken neer op Alexander omdat zijn geloof niet strookte met het hunne. Hij had het over Mariaverschijningen. Zij konden daar met hun verstand niet bij. Maar ze lieten na om daarover met hem in dialoog te gaan. Hij voelde zich niet serieus genomen.

»Het dedain voor zijn – eenvoudige – geloof is er altijd geweest vanuit het bisdom, maar Moeder van Vrede is gegrondvest op de verschijningen in Medjugorje.»

Medjugorje is, volgens het Italiaanse dagblad Il Fatto Quotidiano, ‘de hoofdstad van antivaxkatholieken, voor het merendeel vertegenwoordigers van de rechtse clerus’.

BECUE «Het gevolg is dat Moeder van Vrede haar eigen koers is gaan varen. En nu verzet de gemeenschap zich tegen het officiële vaccinatiebeleid van de kerk. Kan het belachelijker? Maar het is wel het gevolg van jaren van miskenning.

»Dries is hetzelfde verhaal. Na het jongerenfestival van 2009 in Medjugorje kwam hij als vanzelf bij Moeder van Vrede uit – zoveel mariale gebedsgroepen zijn er niet in Vlaanderen. Later ging hij met Katholiek Forum de bisschoppen aanvallen, maar zij zwegen, zoals ze dat ook met broeder Alexander hadden gedaan. Dat heeft hem alleen maar scherper gemaakt.»

Dries Goethals geeft aan dat hij tot voor de pandemie in Gistel kwam. Broeder Alexander kent hij ook, zegt hij, maar hij ontkent dat hij een grote impact op hem heeft: ‘Dat is te veel eer.’ Goethals beweert zelfs niet te weten dat Moeder van Vrede een antivaxstandpunt inneemt. Hij noemt zichzelf overigens geen antivaxer. ‘Ik ben tegen het Covid Safe Ticket.’ Is hij gevaccineerd? ‘Ik geef geen medische informatie.’

Geen ballen

Op de Facebook-pagina van Dries Goethals prijkt een foto van hemzelf zoals hij het liefst wordt waargenomen: als Belgisch kampioen powerliften, zichzelf in zijn krachthonk afbeulend met een Vlaamse Leeuw in de achtergrond en een lijdende christus aan de muur. ‘Iedereen is welkom in mijn gymzaaltje,’ zegt hij. ‘Katholieken, atheïsten, moslims. Ze mogen hier gratis trainen. Maar als ze schelden, moeten ze voor straf wel een kruisje slaan. Dat is de afspraak.’

In 2015 geeft Goethals een groot interview aan ’t Pallieterke. Hij noemt zichzelf het kind van een vechtscheiding dat is gered door zijn liefhebbende grootouders. In zijn jeugd was hij ‘een overtuigde atheïst’, zegt hij, tot hij in 2009 een Mariabedevaart ondernam. ‘Nadien zag ik de waarde van Jezus Christus, van devotie en het verzet tegen de corruptie die ons omringt.’

Navraag leert dat het in werkelijkheid enigszins anders is gelopen. Als tiener en twintiger kwam Dries Goethals jarenlang bij de Kortrijkse Sint-Michielsbeweging over de vloer, een andere nieuwe beweging binnen de kerk, waar de verantwoordelijke priesters zich om hem bekommerden. ‘Ze gaven hem geld en begeleiding,’ zegt een lid van de beweging. Ze lieten hem, als kansarme jongere, studeren voor leraar Engels, geschiedenis en godsdienst. Maar de studie verliep moeizaam, en Dries had een grote mond en was behoorlijk militaristisch: hij kleedde zich in het zwart en droeg hoge leren laarzen. Hij deed ook aan kickboksen. Het is tot een breuk gekomen.’

De breuk zou het gevolg van enkele incidenten zijn. ‘Tijdens een stage als leraar liet hij leerlingen zich als een peloton opstellen en schreeuwde hij bevelen. Hij begon ook met met een website, Katholieke Actie Vlaanderen, waarin hij onaangename dingen over de priesters in Kortrijk schreef.’

Goethals bevestigt dat hij jarenlang naar de Sint-Michielsbeweging is gegaan, maar de breuk noemt hij nonsens. Hij ontkent iets met Katholieke Actie Vlaanderen te maken te hebben. Dat is ook niet te bewijzen, want de meeste bijdragen zijn anoniem. Wat wel zeker is: de site staat, net als Katholiek Forum, in het teken van een heilige oorlog tegen vaccinatie en paus Franciscus.

Communicatiespecialist Benoit Lannoo, die de bisschoppen adviseert, noemt Katholieke Actie Vlaanderen het werk van Dries Goethals: ‘We proberen er niet op te reageren. Maar dat is niet makkelijk: de site speelt de man, niet de bal.’

Aan Humo vertelt Dries Goethals dat aartsbisschop Jozef De Kesel Katholieke Actie Vlaanderen ‘de luis in de pels van de bisschoppen’ heeft genoemd. Goethals: ‘Ik heb De Kesel geantwoord: ‘Waarom leest u het dan?’’

Actief verzet tegen de Belgische kerkelijke hiërarchie voert Goethals sinds zijn bekering in 2009. Erik Goris, de voormalige voorzitter van Katholiek Forum, zegt dat hij hem heeft leren kennen toen hij in 2010 een steunactie opzette voor de nieuwe Belgische aartsbisschop André Léonard. Léonard was in het oog van de storm gekomen nadat hij aids ‘een vorm van immanente gerechtigheid’ had genoemd: een straf van God voor een zondige seksuele praktijk. ‘Het Rooms-Katholiek Lekenforum (intussen Katholiek Forum, red.) is er gekomen na overleg met Léonard. Dries en ik wilden aangeven dat wij wél achter hem bleven staan.’

ERIK GORIS «Dries deelt het idee dat er geen katholieke bisschoppen meer in Vlaanderen zijn. Er zijn er alleen nog pragmatisch-schismatieke, die hun huik naar de wind hangen. Ze verloochenen hun geloof, hebben geen ballen. De kerk is van binnenuit kapotgemaakt.

»Dries is een bekeerling. Hij is net als Paulus van zijn paard gebliksemd. Paulus was de felste apostel. Ik moest Dries ook geregeld temperen. Ik heb hem uitgelegd dat je het martelaarschap niet mag opzoeken. Het moet je overkomen, anders ben je een egotripper. Waarop Dries heeft ingebonden.»

Overigens, Erik Goris was ook de hoofdredacteur van het tijdschrift Catholica, dat in 2011 in opspraak kwam toen bleek dat twee redacteurs op de mailinglijst van de extreemrechtse Noorse massamoordenaar Anders Breivik hadden gestaan. ‘Ik neem afstand van het gedachtegoed van Breivik. Dat vloekt met alles waar ik, als gelovige, voor sta.’

Gekruisigde koe

In 2010 is Dries Goethals mede-organisator van de eerste Mars voor het Leven in Brussel, een antiabortusbetoging. Gastspreker op de première: André Léonard. De jaren daarop komen er, door toedoen van Goethals, telkens nieuwe Marsen voor het Leven.

In 2012 vertelt hij aan De Morgen hoe hij in zijn strijd tegen abortus wordt gecoacht door doorgewinterde prolifeactivisten uit de Verenigde Staten. Van hen leert hij ‘hoe vrouwen te benaderen op de drempel van een abortuskliniek’.

In zijn interview met ’t Pallieterke vertelt Goethals ook dat hij een bezoek heeft gebracht aan Human Life International in West-Virginia, dat zichzelf op zijn site ‘de grootste prolifeorganisatie ter wereld’ noemt met vertakkingen in tachtig landen. Human Life International beweert dat foetussen worden misbruikt voor vaccins.

Op de vraag of hij vanuit Amerika betaald wordt, als prolifeactivist, antwoordt Dries Goethals: ‘Een broodjeaapverhaal.’ Hij verdient zijn geld als adviseur van kmo’s, zegt hij. Een naam van een bedrijf geeft hij niet.

In 2013 beschrijft bisschop Philip J. Reilly, de geestelijke leider van Helpers of God’s Precious Infants, een Amerikaanse prolifebeweging met filialen in dertig landen, hoe zijn trip naar het buitenland enkele maanden daarvoor is verlopen. Op zondagavond 4 november 2012 vloog hij naar Brussel, schrijft hij. ‘Op de luchthaven werden we opgewacht door Dries Goethals, de leider van de Belgische afdeling van Helpers of God’s Precious Infants en de leider van de Belgische Pro-Life Actie Liga. Dries liet zich de hele tijd met ons in, tot we op woensdagochtend terugvlogen. Op maandagavond liet hij ons prolifeleiders spreken in Parijs, op dinsdag in Brussel. Daarnaast regelde hij een onderhoud met bisschop Piotr Mazurkiewicz, secretaris-generaal van de bisschoppenconferentie van de Europese Unie.’

En dan volgen nog een stuk of vijf namen van andere antiabortusactivisten die Reilly dankzij Goethals heeft ontmoet. Eén van hen is Sophia Kuby – haar moeder, de Duitse sociologe Gabriele Kuby, bekend van haar bestseller ‘De seksuele revolutie: de vernietiging van de vrijheid uit naam van de vrijheid’, zal in 2019 spreken op het jaarlijkse Mariafestival van Moeder van Vrede in Gistel. En niet te vergeten: Paul Herzog von Oldenburg. Ongevraagd deelt Dries Goethals aan Humo mee dat hij die Duitse hertog, ‘een neef van koning Filip’, bij bisschop Reilly heeft geïntroduceerd. Hij is ook zo vriendelijk een foto van de ontmoeting te sturen.

En Goethals heeft nog een verrassing in zijn mouw zitten: een filmpje uit 2012 waarin hij een interview geeft tijdens de March for Life in Washington, een ‘mooie ervaring op uitnodiging van TFP’. TFP staat voor American Society for the Defense of Tradition, Family and Property, een vereniging die streeft naar het maatschappelijk bestel van voor de verlichting onder leiding van de adel en de kerk (zoals ze bestond voor het Tweede Vaticaans Concilie). Ze verwierf enige bekendheid in ons land toen de website Apache uitbracht dat Dries Van Langenhove in 2013 op haar uitnodiging een week in een Pools kasteel had doorgebracht. In zijn gezelschap waren toen de tweelingbroers Robin en Rien Vandenberghe. Alle drie zouden ze later tot Vlaams Belang toetreden.

De broers Vandenberghe zijn op ongeveer elk prolife-evenement van Dries Goethals paraat. Op het internet zijn tal van foto’s te vinden waarop ze samen met hem de rozenkrans bidden op de stoep van een abortuskliniek. Ook Johanna Yorck von Wartenburg (Vlaams Belang), de adellijke echtgenote van Rien Vandenberghe, is vaak aanwezig.

In 2015 is Dries Goethals één van de zeven mensen die hun handtekening zetten onder de oprichtingsstatuten van de ultrakatholieke Sint-Ignatiusschool in Maleizen, waar rozenkransen, creationisme en weesgegroetjes de rigeur zijn. Een school die met ‘reactionaire cantussen’ heimwee naar het Derde Rijk lijkt uit te wasemen. Rien Vandenberghe en Johanna Yorck zullen na verloop van tijd deel gaan uitmaken van de vzw achter de school. En hertog Von Oldenburg is volgens Apache een financier van de school.

In 2017 vindt de ‘zomeruniversiteit’ van Schild & Vrienden, de jongerenbeweging van Dries Van Langenhove, plaats in de schoolgebouwen van Sint-Ignatius. Officieel worden jongelui er onderricht met het oog op ‘een positieve mentaliteitswijziging bij de Vlaamse jeugd’ en krijgen ze de beginselen van zelfverdediging aangeleerd, maar een reportage van het actuamagazine Pano brengt aan het licht dat de beweging een vergaarbak is van extreemrechts gedachtegoed. Het parket heeft Dries Van Langenhove inmiddels doorverwezen naar de correctionele rechtbank voor inbreuken op de racismewet en de wapenwet.

Ook Dries Goethals is van geen kleintje vervaard als het gaat om flirten met de grens van racisme. Illustratief is de strijdrede die hij, als voorzitter van Pro Familia, uitspreekt op de Mars voor het katholiek onderwijs in 2016. Met gezwollen stem barst hij uit in een barok pleidooi dat weinig goeds belooft: ‘Het Avondland geeft zich strijdloos prijs aan de parasiterende infiltratie van de mohammedanen. Zij bestormen haar poorten in drommen, zonder zwaarden, zonder oorlogstuig, maar gewapend met een asielaanvraag, met bouwplannen voor moskeeën en met het zilver en goud der westerlingen om hen op te bouwen.’ En even later: ‘Zelfs degenen van ons eigen volk die beweren het katholiek onderwijs te vertegenwoordigen (...) sluiten zich jubelend aan bij de islamiserende karavaan die door onze Europese landen trekt. Zij willen het reeds verbrijzelde katholieke onderwijs transformeren in een shariaonderwijs.’ Goethals roept op tot ‘een heilige strijd voor altaar en haard’. Waarop applaus volgt en het schaars opgekomen publiek scandeert: ‘Christus rex!’

Het filmpje is nog altijd op YouTube te bekijken. In de achtergrond zie je ook Rien Vandenberghe en Johanna Yorck staan, naast een vlag met de beeltenis van Maria.

Rien en Robin Vandenberghe gaan mee voorop in de strijd. In 2012 zijn ze allebei aanwezig als Eric Jacqmin, priester van het heilige broederschap Pius X, met wijwater, levensgroot kruis en Latijnse formules een duiveluitdrijving houdt in het kantoor van volksvertegenwoordiger Alexandra Colen (Vlaams Belang). Een rituele zuivering voor de abortuswet, die in het parlementsgebouw is goedgekeurd.

Robin Vandenberghe, Eric Jacqmin en vier andere verdachten worden later ook tot een werkstraf en een boete veroordeeld voor vandalisme, brandstichting en het aanbrengen van racistische graffiti in de leegstaande kerk en kapel van Kuttekoven. Daar heeft kunstenaar Tom Herck in 2017 een levensgrote gekruisigde koe boven een bak melk opgehangen: de ‘Holy Cow’ verbeeldt volgens hem onze door spilzucht geobsedeerde samenleving. ‘Een satanisch kunstwerk,’ noemt Dries Goethals het. Hij heeft met Katholiek Forum een gebedswake voor de kerk gehouden. Later, als er opzettelijke brandstichting bij de kapel is vastgesteld, stuurt hij een treiterige video waarin hij een tekening van het kunstwerk in brand steekt. Tom Herck: ‘Goethals was de leider van het protest.’

Goethals wordt niet veroordeeld.

‘Gewoon een vriendin’

Op zondag 21 november 2021 lopen vijfendertigduizend betogers door de straten van Brussel om hun stem te verheffen tegen het coronabeleid in België. Samen voor Vrijheid heet de betoging. Maar algauw blijkt dat ze is geïnfiltreerd door extreemrechts. Heel wat leden van het organiserende Feniks blijken in werkelijkheid leden van Schild & Vrienden.

Opmerkelijk: ook Sarah Melis, de zelfverklaarde onafhankelijke woordvoerder van Samen voor Vrijheid, heeft een trui van Feniks gedragen. In een persbericht laat ze weten dat ze die tijdens de optocht cadeau heeft gekregen. Maar Het Observatorium, een nieuwssite over fascisme en rechtsextremisme, achterhaalt dat het bericht een digitale vingerafdruk heeft: het is een pdf van ‘GoethalsD’. Dries Goethals, die tijdens de betoging als steward aanwezig was, heeft de tekst geschreven waarmee Melis zich van Feniks distantieert: ‘Wij waren hen (Feniks, red.) heel dankbaar dat zij zo massaal gehoor gaven aan onze openbare oproep om in onze manifestatie te helpen als steward.’

Gevraagd naar de juiste toedracht van de feiten zegt Goethals tegen Humo: ‘Ik ontken dat persbericht te hebben geschreven. Katholiek Forum had wel de oproep om te betogen ondertekend. En Sarah Melis is gewoon een vriendin.’

Een vriendin met hetzelfde gedachtegoed als Goethals, blijkt even later op de website Antifascista Siempre. Daar duikt een foto op uit 2021 van Goethals en Melis op de IJzerwake, de radicale afscheuring van de IJzerbedevaart en de pleisterplaats van extreemrechts. Goethals:’We flyerden daar voor een betoging van EuropeansUnited (de organisator van de meest recente coronabetoging in Brussel, red.).’

Goethals looft de ‘enorme openheid en inclusieve persoonlijkheid’ die Melis ertoe hebben aangezet met iedereen, links én rechts, front te vormen tegen de ‘disproportionele coronamaatregelen’. ‘Op de IJzerwake ben ik met Sarah naar Dries Van Langenhove toegestapt: ik heb het eerste contact tussen hen gelegd. Ze vroeg hem waarom rechts zo afwezig bleef in het debat over de ‘virocratie’. Van Langenhove verwees naar Alternative für Deutschland, de rechts-populistische partij die zich in Duitsland electoraal had verbrand aan de kwestie. ‘Dat is voor mij een reden om eraf te blijven,’ zei hij. ‘Alles staat in het teken van de verkiezingen in 2024.’ Van Langenhove zat niet achter de betoging van 21 november. De waarheid is dat hij zich ver van het thema heeft gehouden tot hij besefte dat hij niet meer kon zwijgen zonder electorale schade te lijden.’

In elk geval: Van Langenhoves Schild & Vrienden eist het verzet tegen de coronamaatregelen almaar openlijker op. Begin december ontrolden ze twee spandoeken op de Broeltorens in Kortrijk. ‘Controleer de grenzen, niet het volk’, luidde één slogan. De actie was een samenwerking met de Zwitserse neonazi’s van Junge Tat.

Terug naar Gistel. Hier heeft de discussie over vaccins zich als een sluipend gif onder de inwoners verspreid. Priester Edgard Duplacie, die een deel van de parochiale taken in Zevekote met broeder Alexander deelt, gaat erg langzaam spreken als hij het over de halsstarrige houding heeft van zijn collega-priester en diens congregatie Moeder van Vrede. ‘Waarom,’ vraagt hij, ‘zien mensen niet in dat vaccinatie een daad is van naastenliefde, zoals de paus zegt?’ Hij zucht. ‘Broeder Alexander en ik staan in deze kwestie loodrecht tegenover elkaar. Als ik er met hem over probeer te praten, krijg ik geen antwoord. Intussen ontstaat verdeeldheid in onze parochie. Mensen aanvaarden niet dat hun priester, die zondagochtend in de mis voorgaat, niet gevaccineerd is.’

‘Ik zie hier niet snel een einde aan komen,’ zegt Duplacie. ‘Het einde zal er pas zijn als er geen corona meer is.’