De streken van CD&V-voorzitter Wouter Beke: 'Ik heb Bart De Wever gezegd: 'Als je je zo blijft opstellen, doeken we de regering beter op''

Als de as Beke-De Wever draait, doet de regering dat ook, zegt politicoloog Carl Devos altijd. Maar de as draait dezer dagen weer vierkant. De voorzitters van CD&V en N-VA hebben hun partijtje zwartepieten hervat. Over de onafhankelijkheid van Catalonië, de tweets van Theo Francken, de plaagstoten van Kris Peeters, het schimmige optreden van Johan Van Overtveldt.

'Met het aantal economen dat zich in het verleden heeft vergist, kun je aula's vullen. Eén van hen is zelfs minister van Financiën'

In weerwil van zijn imago van stijve hark is Wouter Beke een grappenmaker. In de coulissen spuit hij graag spitante zinnetjes, gekruid met een toefje ondeugd. Zoals over die diplomatieke reis in Bangkok, waar hem op restaurant een lading very nice girls werd aangeboden. ‘Ik zei dat ik niet geïnteresseerd was, maar die vrouw bleef aandringen. Ze stond erop dat ik mee naar buiten ging. Ik beweerde dan maar dat ik priester was. ‘Dan moet u buiten het werk van God komen bewonderen,’ reageerde ze. Ik heb overwogen om haar een partijkaart aan te bieden.’ (lacht)

Wanneer de rellen in Brussel ter sprake komen, wordt het meteen ernst. Op het moment van de afspraak maken jongeren voor de tweede keer in vijf dagen amok met de politie.

WOUTER BEKE «Als we niet heel kordaat optreden, is de publieke ruimte straks alleen nog voor de sterksten. Een burgemeester kan het verschil maken. Ik heb in Leopoldsburg motorbendes gehad die mij probeerden te intimideren. Als je daaraan toegeeft, ben je verloren.»

HUMO Hola! Wouter Beke, de christendemocratische superheld versus de motorbendes? Jeroom moet dringend zijn strip over u hervatten.

BEKE (lacht) «Ik heb toch een stevig onderhoud gehad met een Hells Angel. Hij was boos omdat hij niet helemaal zijn zin kreeg voor een motortreffen. ‘Als het zo zit, kan ik de rust en de veiligheid in uw gemeente niet garanderen,’ zei hij. Ik keek hem diep in de ogen en antwoordde: ‘Dan zal ik u weten te vinden.’ Je mag geen angst of ontzag tonen voor amokmakers.»

undefined

'De N-VA is nerveus. De peilingen zijn slecht, het rommelt in hun afdelingen en in Antwerpen voelt De Wever zich bedreigd.'

HUMO De Brusselse politie vraagt dat de relschoppers meteen in de gevangenis vliegen, via snelrecht of voorarrest. Maar de gevangenissen zitten vol en opsluiting brengt hen vaak helemaal op het slechte pad. Hoe los je zoiets op?

BEKE «Koen Geens is bezig met het verkorten van de periode tussen arrestatie en proces, zodat verdachten minder lang in voorlopige hechtenis zitten. Maar we moeten ook kijken naar de gevangenissen. De opvang daar moet ook humaner worden. Het aantal mensen dat daar slechter uit komt en recidiveert, is te groot. Daarom bouwen we nieuwe gevangenissen, onder meer in Haren. Maar in Brussel was het verzet daartegen heel groot. Dat is stuitend. Iedereen voelt dat de veiligheidsarchitectuur in Brussel een grootstad onwaardig is. Bij de onderhandelingen voor de zesde staatshervorming lag er een fusie van de zes politiezones op tafel. De PS ging akkoord. Weet u wie die fusie heeft geblokkeerd? De N-VA. Zij wilden die naar het gewestelijke niveau tillen. Anders hadden we nu een stap verder gestaan.»

HUMO Uw relatie met Bart De Wever staat flink onder druk. Hij vindt dat u beschaamd moet zijn over een optreden in ‘Terzake’, waarin u het moeilijk vond om Spanje te veroordelen voor het opsluiten van de Catalaanse leiders. ‘Eén van de pijnlijkste interviews van de afgelopen maanden,’ noemde hij het.

BEKE «Ik ben blij dat hij op het vlak van de mensenrechten het licht heeft gezien. Twee jaar geleden wou hij nog een noodtoestand en een Patriot Act invoeren, om mensen zonder proces in de gevangenis te kunnen steken. Tijdens de vluchtelingencrisis ijverde hij voor de opheffing van de Conventie van Genève, en nu nodigt de N-VA Catalanen uit om hier asiel te komen aanvragen.»

HUMO Spaart u de Spaanse premier Rajoy omdat hij tot de EVP-fractie behoort, zoals CD&V?

BEKE «Nee. Na het Catalaanse referendum hebben wij het politiegeweld meteen veroordeeld. Mensen louter om hun politieke opinie vastzetten kan niet. Maar dat is hier niet het geval. Het andere kamp heeft ook fouten gemaakt. Er was géén democratische meerderheid voor de Catalaanse onafhankelijkheid. De burgemeester van Barcelona zegt dat de voormalige Catalaanse minister-president Puigdemont zijn volk naar een catastrofe leidt. De Catalaanse regering heeft haar eigen regels overtreden en het Catalaanse grondwettelijk hof heeft haar teruggefloten. De Wever heeft het over ‘de dictatuur van de slechte wetten’. Een gevaarlijk discours. De Franstaligen in Linkebeek vinden dat wellicht ook van de Vlaamse taalwetten die wij hen opleggen. Moeten we die dan afschaffen? Nee, hè.

»Hij zit gewrongen tussen twee loyauteiten. Zijn Catalaanse vrienden hebben gedaan waar veel N-VA’ers van dromen: eenzijdig de onafhankelijkheid uitroepen. Zelf durven ze dat niet, maar ze hebben er veel sympathie voor. Tegelijk wil De Wever de premier niet afvallen. Die zegt hetzelfde als ik: de gevangenisstraffen zijn de verantwoordelijkheid van justitie en wij hebben ons daar niet mee te moeien. Wij kiezen niet voor Spanje of Catalonië, maar voor de rechtsstaat.»

HUMO De Wever heeft geen vertrouwen in de Spaanse justitie en vreest dat de Catalaanse leiders een politiek proces zullen krijgen.

BEKE «Als dat zo is, dan kunnen die leiders nog altijd in beroep gaan bij het Europees Hof.

»De Wever wil de aandacht afleiden van zijn eigen situatie. In Antwerpen voelt hij zich bedreigd. De N-VA is al drie parlementsleden kwijtgeraakt, het rommelt in tientallen afdelingen, de peilingen zijn slecht… Elke voorzitter moet zijn kruis dragen, maar hij hoeft dat niet op anderen te projecteren.»

HUMO Jullie kumbaya-moment heeft alleszins niet lang geduurd.

BEKE «U moet zich daar ook niet te veel bij voorstellen. We hebben niet arm in arm rond het kampvuur gezeten om bloemenkransen uit te wisselen.»

HUMO Hoe ging het dan wel?

BEKE «Vóór de zomer moesten we dringend knopen doorhakken over begroting, arbeidsmarkt en fiscaliteit. Dat ging niet in het klimaat van wederzijdse aanvallen. Daarom hebben we in de Wetstraat 16 de violen gestemd, samen met premier Michel.»

HUMO Radio Wetstraat wil dat de krijtlijnen van het Zomerakkoord daar zijn getrokken. U stapte af van de meerwaardebelasting, De Wever liet het begrotingsevenwicht en de bijkomende besparingen in de sociale zekerheid vallen.

BEKE «Inhoudelijk is daar niets besproken. Ik heb De Wever gevraagd: ‘Wat is het nu? Als je je zo blijft opstellen, doeken we de regering maar beter meteen op.’ Hij was het ermee eens dat we hoffelijker met elkaar moesten omgaan. Dat heeft het Zomerakkoord mogelijk gemaakt. Maar dat is uitgetekend in de regering.»

HUMO Joël De Ceulaer wees er in De Morgen op dat De Wever alleen nog interviews geeft aan media die hem gunstig gezind zijn, dat hij probeerde om een journalist van De Standaard te laten ontslaan en dat zijn partij systematisch rechters, wetenschappers en journalisten verdacht maakt als ze kritiek op hem geven. Baart die strategie u zorgen?

BEKE «Zij doen aan politiek door voortdurend een vijandbeeld te creëren: de Walen, de Grieken, de Spanjaarden, de VRT, De Standaard… Dat is niet mijn stijl. Ik heb geen voodoopolitiek nodig om mijn eigen verhaal te brengen.»

undefined

'Er heeft ooit een fusie van de zes Brusselse politiezones op tafel gelegen. De PS ging akkoord. Weet u wie ze heeft geblokkeerd? De N-VA'

Poen in het paradijs

HUMO De Paradise Papers hebben aangetoond dat er nog altijd een klasse van steenrijke politici, zakenlui, staatshoofden, maffiosi en multinationals is die belastingen ontwijkt door geld onder te brengen in belastingparadijzen. Waarom reageerde CD&V, toch het sociale geweten van deze regering, amper op dat schandaal?

BEKE «We beseffen dat al wie netjes zijn belastingen betaalt, boos is over die praktijken. In de parlementaire Panama-commissie hebben we 130 aanbevelingen geformuleerd om daar komaf mee te maken. Maar dat vraagt ook een Europees antwoord. Bedrijven moeten belastingen betalen in de lidstaat waar ze hun economische activiteit ontwikkelen, niet waar ze hun postbus hebben neergezet. We mogen niet langer aanvaarden dat bedrijven lidstaten tegen elkaar uitspelen. Wij zijn voor een sterk Europa, omdat je daar veel kunt oplossen. Kijk naar wat Marianne Thyssen heeft gedaan om de sociale dumping te bestrijden. Nu moeten de Europese ministers van Financiën ook de fiscale problemen aanpakken.»

HUMO Johan Van Overtveldt stemde als enige van de 28 ministers van Financiën tegen de anti-ontwijkingsrichtlijn die het fiscaal misbruik door multinationals aanpakt. U staat daar blijkbaar achter?

BEKE «Ik zeg u net dat Europa verdere stappen moet zetten om die grote bedrijven in het gareel te houden.»

HUMO U zegt dat, maar het gebeurt niet. België staat systematisch op de rem als het gaat over het sluiten van achterpoortjes voor multinationals, en Van Overtveldt zegt dat hij daar het mandaat van de regering voor heeft.

BEKE (even stil) «Een CD&V’er op Financiën zou daar inderdaad een sterkere motor in zijn.»

HUMO Maar nu laat u begaan in de wetenschap dat u moederziel alleen tegenover drie liberale partijen staat?

BEKE «Wij hebben al veel druk uitgeoefend voor meer fiscale rechtvaardigheid. In de Panama-commissie hebben wij de forcing gevoerd.»

HUMO Anderhalf jaar geleden keurde de ministerraad de uitbreiding van de lijst met belastingparadijzen goed, maar Van Overtveldt treuzelt met de uitvoering. Toen de oppositie die lijst onlangs door het parlement wilde duwen, stemde de hele meerderheid tegen. Fiscale rechtvaardigheid is blijkbaar niet zo dringend?

BEKE «De voorstellen van de oppositie waren te verregaand. Europa werkt aan een nieuwe lijst, het is verstandiger om daar nog even op te wachten.

»In de vorige regering heeft SP.A vergeefs geprobeerd om een kaaimantaks in te voeren, om de vermogens in die belastingparadijzen te belasten. Wij hebben die er wél door gekregen. De taks wordt nu nog aangescherpt, omdat de creativiteit om eraan te ontsnappen grenzeloos is. Als er een nieuwe wet wordt gestemd, staan er meteen twintig fiscale adviseurs te roepen: ‘Kom bij ons, wij weten hoe je eraan kunt ontsnappen.’ Dat zegt veel over hun gebrek aan ethiek.»

HUMO Dat is er ook bij de overheid. Uit de Paradise Papers bleek dat de Belgische Maatschappij voor Internationale Investeringen (BMI) via Hongkong en de Maagdeneilanden geld wegsluisde uit een havenproject in Vietnam. Zo hielp ze haar privépartners Fortis, ING en Electrabel belastingen te ontwijken. In de raad van bestuur zaten vertegenwoordigers van Open VLD, MR en CD&V. Waren de reacties vanuit de regering daarom zo lauw?

BEKE «Tot ik het in de krant las, wist ik niet eens dat die constructie bestond.»

HUMO Hans D’Hondt zat voor CD&V mee aan tafel. Als topman bij Financiën is hij verantwoordelijk voor de correcte inning van de belastingen, en tegelijk was hij jaren bestuurder bij BMI. Een beetje ongelukkig, niet?

BEKE «Het is niet omdat hij kabinetschef van Yves Leterme is geweest, dat hij één van ons is. Het parlement zal die bestuurders wel ter verantwoording roepen. Maar uit de verklaring van Hans D’Hondt begrijp ik dat hij niets wist van die constructie, omdat ze was opgezet vóór hij bestuurder werd.»

HUMO Had hij het niet moeten weten? Een man als Hans D’Hondt zit daar toch geen tien jaar om kreeft te eten?

BEKE «Natuurlijk niet. Maar ik ken dat dossier onvoldoende.»

'Als een oudere het niet meer ziet zitten, staan er meteen mensen klaar om euthanasie te suggereren. Alsof het leven van 90-jarigen geen zin meer heeft'

Ouderwets

HUMO U hebt drie jaar gestreden voor een meerwaardebelasting. In het Zomerakkoord leverde dat eindelijk iets op: de effectentaks. Alle experts zeggen dat die van bordkarton is, omdat hij makkelijk te ontwijken is en de superrijken niet viseert. Heeft Kris Peeters zich laten rollen?

BEKE «De effectentaks was een voorstel van de premier, niet van Kris Peeters. De Nationale Bank onderzoekt dat nu. Maar met het aantal economen dat zich in het verleden heeft vergist, kun je aula’s vullen. Eén van hen is zelfs minister van Financiën (lacht).»

HUMO Van Overtveldt beweert dat de taks 254 miljoen euro zal opbrengen. Niemand gelooft hem. U wel?

BEKE «Zo staat het alleszins in de begroting, en dat is geen vodje papier. Als het minder is, zal hij daar een goede uitleg voor moeten hebben.»

HUMO Fiscalist Michel Maus zegt dat er maar één manier is om de superrijken te laten bijdragen: een belastingbrief waarop iedereen naast zijn jaarinkomsten ook zijn vermogen moet invullen, waarop je een kleine belasting heft.

BEKE «In Nederland hebben ze zo’n vermogensheffing. Ik ben daar niet tegen. Er is een internationale trend naar meer transparantie en de opheffing van het bankgeheim. Als iedereen correct zijn belastingen betaalt, kunnen we die voor iedereen verlagen. Helaas willen sommigen dat niet inzien.»

HUMO Uw huidige coalitiepartners gruwen van vermogensheffingen en -kadasters. Moet u voor meer fiscale rechtvaardigheid weer met links besturen?

BEKE «Ik heb met veel interesse de voorstellen van Open VLD gelezen. Een vlaktaks van 30 procent op álle inkomens, dat betekent ook: op alle inkomsten uit vermogens. Blijkbaar zijn de geesten daar aan het rijpen. Ook sommige N-VA’ers hebben zich al uitgesproken voor een meerwaardebelasting. Maar tussen woord en daad staat soms Voka in de weg, en een Schoon Verdiep.»

HUMO Kris Peeters wordt na de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 wellicht de Antwerpse kingmaker, en u in 2019 de federale. Wat wordt het?

BEKE «Wij gaan ongebonden naar de kiezer en die zal de kaarten schudden. Wij kijken naar één ding: wat is er nodig om de toekomst te garanderen? In 2010 waren dat de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde en de zesde staatshervorming. Dat vereiste een tweederdemeerderheid en dus een tripartite. In 2014 hadden we net de sluiting van Ford Genk achter de rug, een trauma voor Limburg. Om onze economie te redden, moesten we dringend de loonkosten verlagen en de pensioenen hervormen. Dat kon het best met deze Zweedse coalitie. Dat is gelukt: de economie trekt aan, de laagste lonen gaan er netto het meest op vooruit en we creëren in vier jaar tijd meer dan 200.000 jobs. Met links zouden die hervormingen bijna onmogelijk zijn geweest, met de PTB die in hun nek hijgt.

»Het project voor de volgende regering wordt de hervorming van de belastingen en de sociale zekerheid. Daarvoor leggen wij onze dual income tax op tafel: de lonen en de uitkeringen belast je progressief, en voor alle inkomsten uit vermogens hanteer je een vast tarief, een vlaktaks. Professor Maus vond dat een goed voorstel.

»We móéten nog meer belastingen verschuiven van arbeid naar kapitaal. De economie evolueert. Grote bedrijven maken steeds meer winst met steeds minder arbeidskrachten. Als we ons sociaal model betaalbaar willen houden, hebben we geen andere keuze, tenzij men de sociale zekerheid wil privatiseren. Maar dat zal zonder ons zijn.»

HUMO Wat vindt u van de nieuwe ideeën van de PS?

BEKE «Ze maken de mensen blaasjes wijs. ‘Iedereen moet nog maar dertig uur per week werken en de pensioenleeftijd moet weer omlaag.’ Wie gelooft zulke ouderwetse recepten nog?

»2017 wordt een kanteljaar: er gaan 130.000 mensen met pensioen en er komen maar evenveel arbeidskrachten bij. In 2020 zullen er 10.000 mensen méér met pensioen gaan dan er instromen, in 2025 zelfs 20.000. Het gevolg: een krapte op de arbeidsmarkt. Als je dan beweert dat die werknemers ook minder moeten werken, vertel je fabels. We zullen allemaal lánger moeten werken, maar het zal werkbaar en wendbaar werk moeten zijn.»

HUMO Hebben we dan ook economische migratie nodig?

BEKE «Laten we eerst beginnen met de mensen die hier al zijn aan het werk te zetten.»

HUMO Frank Vandenbroucke waarschuwde hier vorige week nog dat er ondanks de hoge economische groei te weinig jobs voor laaggeschoolden zijn.

BEKE «We moeten de mismatch op de arbeidsmarkt wegwerken. Aan de ene kant schreeuwen bedrijven om mensen, aan de andere kant raken sommige werkzoekenden niet bij die bedrijven. Veel heeft te maken met de opleiding. Vandaar de onderwijshervorming van Hilde Crevits en het duaal leren (leren op school en op de werkvloer, red.). Een andere oorzaak is de discriminatie op de arbeidsmarkt. Daarom heeft Kris de mystery calls ingevoerd. Discriminatie is niet alleen verwerpelijk, we kunnen het ons economisch ook niet permitteren om bepaalde groepen uit te sluiten. Dat begint in het onderwijs. Iedereen moet dezelfde kansen krijgen, maar er is ook een persoonlijke verantwoordelijkheid. Ouders moeten betrokkenheid tonen, hun kinderen zo snel mogelijk naar de kleuterklas sturen en zorgen dat ze Nederlands leren. Dat is essentieel voor hun kansen op school en op de arbeidsmarkt. De hervorming van de kinderbijslag is daar ook op gericht.»

HUMO Als er jaarlijks meer mensen met pensioen gaan dan er op de arbeidsmarkt komen, wordt het nog moeilijker om de begroting op het juiste spoor te houden. Het lukt vandaag al niet, met een economische groei van 2 procent. Mogen we dat beschamend noemen?

BEKE «Als we geen taxshift hadden doorgevoerd, was de begroting nu in evenwicht geweest. Maar dankzij de taxshift is onze economie weer in orde en zijn er nu extra belastinginkomsten. Die helpen ons op weg naar een evenwicht. (Fijntjes) Het helpt natuurlijk ook dat je in een begroting realistische bedragen inschrijft.

»De druk van de vergrijzing maakt de oefening nog moeilijker. De pensioenen stijgen met 1,5 miljard euro per jaar. Tussen 2014 en 2019 geven we 20 miljard meer uit in de sociale zekerheid.»

HUMO Experts hebben twintig jaar lang gewaarschuwd voor die vergrijzingskosten.

BEKE «In 2004 publiceerden Frank Vandenbroucke en Johan Vande Lanotte een open brief waarin ze schreven dat ze nog zes maanden tijd hadden om de pensioenen te hervormen, anders zouden ze het hun hele leven beklagen. Tien jaar later hebben wij het moeten doen.»

HUMO De experts zeggen dat uw hervorming niet ver genoeg gaat. Waarom moet het in België telkens met kleine, rijkelijk late stapjes?

BEKE «De samenleving verandert voortdurend, dus moet je voortdurend hervormen. Maar de richting die we zijn ingeslagen, is onomkeerbaar. Links zegt dat we moeten terugkeren. Dat is geen optie.»

HUMO Zal de verlaging van de vennootschapsbelasting, met een prijskaartje van 4,8 miljard euro, geen nieuw gat in de begroting slaan?

BEKE «De afspraak is dat die operatie budgetneutraal zal zijn. De lagere vennootschapsbelasting wordt gecompenseerd door een beperking van de notionele intrestaftrek, waardoor grote bedrijven meer zullen betalen.»

HUMO Uw vrienden van het ACV zijn er niet gerust in. Zij vrezen dat er nog meer op de sociale zekerheid zal ingehakt worden.

BEKE «Die vrees is onterecht. Op onze vraag is er een dotatie gestemd die garandeert dat er voldoende geld zal zijn voor de sociale zekerheid. En intussen leidt de taxshift, die zij de taxshit noemden, tot jobs, koopkracht, minder belastingen voor de mensen en meer inkomsten voor de schatkist.»

HUMO U bent geïrriteerd door hun kritiek, hè?

BEKE «Ik haak af als ik sommige vakbondsleiders hoor klagen over ‘sociale horror’. Dat is misplaatst, als je weet dat we 40 procent meer middelen reserveren voor de groeiende groep leefloners en het budget voor de gezondheidszorg elk jaar met 1 miljard euro stijgt. Onze irritatie wordt overigens gedeeld door vakbondsmensen die overleg verkiezen boven polarisatie. Wij zíjn geen vakbondspartij, wij gaan altijd voor het algemeen belang.»

HUMO Veel jongeren voelen zich niet meer vertegenwoordigd door de vakbonden. ‘Ze rijden alleen voor de verworven rechten van de babyboomgeneratie,’ is de teneur. Terecht?

BEKE «Hilde Crevits is met 100 miljoen euro naar het sociaal overleg in het onderwijs gestapt. De vakbonden willen het volledige bedrag vertaald zien in een loonsverhoging. Hilde wil liever een deel van dat geld gebruiken om startende leerkrachten te ondersteunen. Ook in de welzijnssector verkiezen de vakbonden extra loon boven een verlaging van de werkdruk. Dan moeten ze niet meer komen klagen over het hoge aantal burn-outs.

»De vakbonden hebben alleen nog een toekomst als ze zichzelf heruitvinden. Ze moeten vakcoaches worden. Twintigers en dertigers weten dat ze verschillende keren van werk en statuut zullen moeten veranderen. De meesten aanvaarden dat, maar willen onderweg wel weten hoe het zit met de opbouw van hun sociale rechten. Daarin kunnen vakbonden een rol spelen. Ze moeten de eerste adviseur worden van al wie werkt.»

undefined

'Als iedereen correct zijn belastingen betaalt, kunnen we die voor iedereen verlagen. Helaas willen sommigen dat niet inzien'

Groen en grijs

HUMO In een ‘brief aan de mensheid’ waarschuwden 15.000 wetenschappers uit 84 landen voor de catastrofe die de wereld wacht. Ze schreven dat de situatie nog veel slechter is dan in 1992. ‘We zetten onze toekomst op het spel omdat we onze buitensporige consumptie en de snelle bevolkingsgroei niet erkennen als oorzaak van ecologische en maatschappelijke bedreigingen.’

BEKE «Wat is hun alternatief?»

HUMO De bevolkingsgroei actief bestrijden, de broeikasgassen en de vervuiling beperken, hernieuwbare energie aanmoedigen, permanente economische groei ter discussie stellen...

BEKE «In de jaren 70 heeft de Club van Rome voorspeld dat de wereld vandaag compleet naar de verdoemenis zou zijn. Vandaag zwemt er meer vis in de rivieren dan toen en is het fijn stof verminderd. Dat soort analyses brengt ons weinig bij, als men er geen werkbare recepten aan toevoegt. De overbevolking bestrijden: moeten we dan wereldwijd de éénkindpolitiek van China invoeren of iedereen boven de 65 euthanaseren? En economische groei is nodig om onze pensioenen te kunnen betalen en onze welvaart te behouden.»

HUMO Meer groei krijg je toch alleen met meer mensen, meer grondstoffen en dus meer vervuiling?

BEKE «Nee, de groei moet duurzaam zijn. Ik ben een vooruitgangsoptimist: we zullen oplossingen vinden en ons gedrag aanpassen. De elektrische fiets is een goed voorbeeld. En de deeleconomie kan de overconsumptie tegengaan. Jonge koppels vragen zich nu al af: hebben wij wel twee auto’s nodig?»

HUMO Intussen raakte bekend dat Vlaanderen zijn klimaatdoelstellingen onmogelijk nog kan halen. Minister Joke Schauvliege stevent af op een onvoldoende.

BEKE «Op verschillende parameters gaan we wel vooruit. De verminderde CO2-uitstoot van 15 procent zullen we wellicht halen tegen 2020, daarna wordt het moeilijk. Het beleid moet sturen, maar je kunt een regering niet volledig verantwoordelijk stellen voor het gedrag van mensen die nog altijd de auto gebruiken voor verplaatsingen van drie kilometer. Wij stappen naar de gemeenteraadsverkiezingen met een Koning Fiets-campagne. Zoveel mogelijk mensen op de fiets krijgen is een prioriteit.»

HUMO Onderzoekers van de Universiteit Antwerpen waarschuwden vorige week dat onze luchtkwaliteit onrustwekkend slecht wordt. Maar hun oplossing – een maximumsnelheid van 90 km per uur op snelwegen en 30 km per uur in de bebouwde kom – werd door Joke Schauvliege en Ben Weyts meteen weggelachen. Zouden we de wetenschap niet beter wat ernstiger nemen?

BEKE «Ja. Schauvliege is de architect van de lage-emissiezones. En we hebben in Vlaanderen de maximumsnelheid al van 90 naar 70 km per uur gebracht. Op snelwegen geloof ik meer in variabele snelheden, aangepast aan de drukte en de luchtkwaliteit. Op termijn krijgen we schonere wagens en slimmere technieken om de verkeersstromen in goede banen te leiden.»

HUMO De wetenschap pleit ook al jaren voor rekeningrijden.

BEKE «Wij zijn voorstander van slim rekeningrijden. Met de nadruk op slim: er moet eerst voldoende en kwaliteitsvol openbaar vervoer beschikbaar zijn. Probeer maar eens vanuit West-Vlaanderen of hartje Limburg in Brussel te raken met de trein of de bus. In de volgende regering zullen we ook de fiscale aftrek voor bedrijfswagens herbekijken.»

HUMO Klopt het dat u in een bedrijf zit dat slimme polsbandjes maakt waarmee je mensen kunt traceren?

BEKE «Ja. In 2013 ben ik samen met professor Steven Van Belleghem en technologie-expert Peter Hinssen naar Silicon Valley gereisd. De sfeer was aanstekelijk. Je ziet daar echt de oplossingen voor de toekomst. In ons enthousiasme spraken we af om samen een bedrijfje op te starten met een maatschappelijk relevant product. Dat werd Zembro: polsbandjes met een ingebouwde gps, een alarmknop en een valdetectiesysteem, bedoeld voor ouderen, dementerenden en mensen met epilepsie. Ik heb intensief meegewerkt aan de opstart van dat bedrijf, maar tegenwoordig ben ik er niet meer actief in. Ik ben een kleine aandeelhouder van minder dan 1 procent. Marc Coucke heeft meer dan 50 procent.»

HUMO De ouderenproblematiek ligt u blijkbaar na aan het hart. Eén van de laatste berichten op uw website ging daar ook over.

BEKE «Ik maak me zorgen over de manier waarop we met ouderen omgaan. Veel zestigers maken reizen en fietsen de Ventoux nog op. Maar na die actieve fase komt vaak een passieve fase, waarin mensen afhankelijk worden. Ouder worden en aftakelen hoort bij het leven, maar het lijkt alsof dat niet meer mag. Als een oudere het niet meer ziet zitten, staan er meteen mensen klaar om euthanasie te suggereren. Blijkbaar vinden we dat het leven van 90-jarigen geen zin meer heeft. Ten onrechte. Misschien heeft dat leven geen economisch nut meer, maar voor familie of buren heeft het nog wel waarde.

»Het schrijnendst zijn de toestanden die we onlangs in ‘Pano’ zagen: ouderen die in privérusthuizen niet meer op een menswaardige manier worden opgevangen en die máánden geen bezoek krijgen, omdat hun naasten hen zijn vergeten. Druk, druk, druk. Ik vraag meer mildheid en menselijkheid. Als zoon van een huisarts ben ik daar gevoelig voor. Mijn ouders hebben ooit een centrum voor gehandicapten opgericht: ik besef heel goed dat niet iedereen het geluk heeft om gezond door het leven te gaan.»

HUMO Uw moeder vertelde in Het Nieuwsblad dat ze heel bang was toen de christelijke sekte Opus Dei u had benaderd. ‘Je moet je familie verloochenen, boete doen, de camino volgen. Eigenlijk word je helemaal gebrainwasht.’

BEKE (zuinig) «Ze hebben me drie keer gevraagd, toen ik in Leuven studeerde. Het sprak me niet aan.»

HUMO Is Opus Dei de christelijke tegenhanger van de loge, zo’n club waar politici, magistraten en topondernemers zaakjes onder elkaar bedisselen?

BEKE «Ik denk niet dat Opus Dei in België een rol van betekenis speelt. De loge wel, zeker in Gent. De paarse coalitie zwaait daar al dertig jaar de plak en haalt haar bindmiddel uit de loge. Siegfried Bracke zit daar trouwens ook in.»