De strooptocht van tv-maker Eric Goens: 'Ik lig voortdurend in de struiken klaar om mijn gasten te overvallen'

Wie dezer dagen de televisie aanzet, krijgt veel Goens voor zijn geld. Eind augustus komt de voormalige hoofdredacteur van ‘VTM Nieuws’, sinds 2011 baas van het productiehuis Het NieuwsHuis, met ‘Bargoens’, een reeks over bekende en onbekende Vlamingen die strijd moeten leveren tegen ziekte, ongeluk of de overheid. Enkele weken later volgt het derde seizoen van ‘Het huis’, voor de gelegenheid omgedoopt tot ‘Die huis’ na een verhuizing naar Zuid-Afrika. Wie niet zo lang kan wachten, kan zich laven aan heruitzendingen van ‘Het Huis’, ‘Niveau 4’ of ‘Kroost’. Of aan dit interview.

HUMO Waarom moest je naar Zuid-Afrika voor ‘Die huis’?

Eric Goens «Ten eerste omdat het huis voor mijn gasten een onbekende omgeving moet zijn, een plek waarbij ze denken: ‘Waar kom ik in godsnaam terecht?’ Maar dat effect is na twee seizoenen ‘Het huis’ weg – mensen weten bij wijze van spreken beter waar de glazen staan dan ikzelf. Toen ik tegen de VRT zei dat ik ermee wou ophouden, stelden ze voor om een andere locatie te kiezen. Dus heb ik nagedacht over een plaats waar je opnieuw die complete ontreddering kon krijgen. Zo ben ik bij Zuid-Afrika uitgekomen, waar ik al was geweest voor de afleveringen van ‘Kroost’ met Kathleen Aerts en Regi Penxten. Er waren een aantal praktische overwegingen: Zuid-Afrika ligt in dezelfde tijdzone als hier, waardoor de gasten geen jetlag hebben, er is het prettige klimaat… Maar het was ook een inhoudelijke keuze: het land is maatschappelijk gezien heel interessant.»

HUMO Je trekt dus ook de straat op?

Goens «Ja, anders hadden we evengoed naar Ibiza kunnen gaan. We zijn bijvoorbeeld naar de sloppenwijken geweest met iemand van wie ik de naam nog niet ga noemen. Die confrontatie werkte erg goed, maar het was wel heftig.»

HUMO Is het een ander programma geworden?

Goens «Dat vind ik wel, omdat de gast nog meer op zichzelf is aangewezen. Er is geen enkele vluchtweg meer: de aparte kamertjes zijn weg en er komt geen vriend of vriendin meer langs. Dat bezoek was vroeger dubbel: het zorgde voor extra sfeer, maar het was voor de gast soms een ontsnappingsweg, iemand achter wie ze zich even konden verstoppen. Nu is het erop of eronder.»

HUMO Ook voor jou?

Goens «Het is een boksmatch tussen twee mensen. Dat is heftig, omdat ik voortdurend op een flinterdunne grens zit. Ik moet de gasten genoeg duwtjes geven, maar ook niet zoveel dat ze drie uur lang kwaad zijn op mij. Ik lig voortdurend in de struiken klaar om hen te overvallen, en dat weten ze ook. De meesten voelen zich niet op hun gemak als ze binnenkomen. Ze weten dat het programma niet vrijblijvend is, dat mensen in het huis verhalen vertellen die ze nooit eerder hebben verteld. Maar ze weten ook dat ze er niet beschadigd uit zullen komen en dat het op geen enkel moment voyeuristisch wordt. Maar eerlijk: ik zou het nooit met mezelf doen. Karine Claassen (de VRT-journaliste achter ‘Dwars door Amerika’ die nu voor Goens’ productiehuis Het NieuwsHuis werkt, red.) heeft me al een paar keer gezegd: voor de laatste aflevering duwen we jou het huis in en doe ik het interview. No way (lacht).»

HUMO Hoe selecteer je je gasten?

Goens «Dat is mijn hoogstpersoonlijke aanvoelen en goesting. Ik vraag me af welke mensen een relevant verhaal zouden hebben, en dan ga ik achter hen aan. Dat is niet mijn favoriete periode van het jaar. Je begint met nul namen en vervolgens moet je er tien bij elkaar zoeken. Je hebt er ook geen vat op. Als je iemand de vraag stelt, weet je nooit of er een antwoord volgt na drie dagen, weken of maanden. Ik had het er met Erik Van Looy over, die voor ‘De slimste mens’ vaak hetzelfde moet doen: je moet de gulden middenweg zoeken tussen stalking en subtiliteit. Als je te veel belt, jaag je mensen tegen je in het harnas. Als je te weinig belt, denken ze dat je interesse weg is.

undefined

'Mocht ik een opportunist zijn, dan zou ik emoties melken en dat heb ik nog nooit gedaan. Als gasten op het punt staan te huilen, stop ik de opnames'

»Elk jaar probeer ik ook enkele standvastige neezeggers te strikken, zoals Stromae en Tom Lenaerts. Lenaerts begint nu al te lachen als hij mij ziet. Maar ik wil al niet meer dat hij komt. Eat this, Tom, maak je eigen show (lacht).»

HUMO Is het na twee succesvolle seizoenen makkelijker geworden?

Goens «Heel veel mensen vinden het een mooi programma, maar niet voor zichzelf. En wie zichzelf er absoluut in wil, weiger ik. De BV die zich dertig keer per jaar in de boekskes praat, interesseert me niet. Het programma is pas echt krachtig als ik mensen kan overtuigen die het in principe niet willen doen. Een paar weken geleden heb ik op Radio 2 verklapt dat Sabine Hagedoren in het nieuwe seizoen zit, en toen heeft de presentatrice van dienst hardop gevloekt. Zij had het al zo vaak aan haar gevraagd.»

HUMO Sabine Hagedoren verloor vorig jaar haar echtgenoot na een slepende ziekte. Hoe overtuig je zo iemand om voor het eerst haar verhaal te doen voor meer dan een miljoen Vlamingen?

Goens «Dat doe ik niet. Haar deelname was een heel bizarre samenloop van omstandigheden. Ik heb heel lang getwijfeld om haar te bellen. Kon ik haar daar wel over aanspreken? Toen ik haar vertelde dat het derde seizoen in Wellington, Zuid-Afrika werd gedraaid, werd ze stil. Bleek dat haar man nog één item op zijn bucket list had staan: een bezoek aan de wijngaard in Wellington die zijn favoriete wijn maakte. Die is vlak naast het domein waar we opnamen. Toen wou ze meteen meedoen, op voorwaarde dat haar 24 uur in ‘Die huis’ plaatsvond op de dag van haar huwelijksverjaardag.»

HUMO Enig opportunisme zal je bij de selectie toch niet vreemd zijn? Gasten met een emotioneel verhaal hebben een diepere impact op de kijker.

Goens «Mocht ik een opportunist zijn, dan zou ik emoties melken en dat heb ik nog nooit gedaan. Op één moment na zul je bij Sabine geen traan zien. Ik zoom niet in op verdriet. De kracht van de uitzending zit net in haar getuigenis en in de manier waarop ze praat. Ik weet dat heel veel kijkers daar iets aan hebben. Maar ik zal nooit iemand zomaar vragen naar zijn scheiding of zijn persoonlijke problemen.»

HUMO Dus in de aflevering met Steven Van Herreweghe…

Goens «…gaat het niet over zijn privéstrubbelingen, neen. Bij Steven Van Herreweghe vond ik zijn traject van de laatste jaren interessant. Nog geen vijf jaar geleden presenteerde hij ‘De pappenheimers’, een programma waar toen meer dan twee miljoen mensen naar keken. En twee jaar later zat hij bij VIER als quizmaster van ‘Rasters’, dat nog geen fractie van dat publiek haalde. Het ene moment schurkte iedereen zich tegen hem aan, het volgende moment was hij een probleemgeval. Hoe kom je dat te boven? Daar zit gespreksstof in. Ook omdat je zag dat hij gaandeweg werd uitgespuwd door de showbizz en de boekskes, toen niet alleen zijn tv-carrière in elkaar klapte, maar ook zijn leven. Hij zegt wel iets over zijn privéproblemen, omdat het relevant is voor het proces dat hij heeft doorgemaakt, maar ik ga er niet verder op in. Daar heb ik geen zin in.

»Als een verhaal uit het privéleven relevant is voor wie mijn gasten zijn geworden, zoals in het geval van Elio Di Rupo en het pedofilieschandaal of Piet Huysentruyt en de lastige verstandhouding met zijn vader, vind ik het wel kunnen. En als iemand drager is van het Angelina Jolie-gen en daarom een preventieve borstamputatie moet ondergaan, zoals de vrouw van Stan Van Samang, wil ik daar meer over weten omdat die getuigenis voor veel kijkers iets kan betekenen. Maar relationele problemen of een scheiding, daar heb ik geen zaken mee. Ooit is er iemand naar ‘Het huis’ gekomen met de boodschap dat ze zou vertellen dat het uit was met haar lief. Drie keer heeft ze het gesprek die richting uitgestuurd en drie keer heb ik het afgeblokt, omdat ik het niet interessant vond.

»Toegegeven, dat is een heel dunne lijn en soms is het moeilijk om ze juist te trekken, maar het basisprincipe is dat ik dat soort onderwerpen vermijd in ‘Het huis’ en in elk ander programma dat wij maken. Tot nijd van de boekskes, die beweren dat ik in wezen hetzelfde doe als zij.»

undefined

'Ik moet mijn gasten ongelofelijk goed behandelen. De dag dat iemand zegt dat hij is gejost door de Goens, mag ik inpakken.'

undefined

HUMO Je klinkt beledigd.

Goens «Helemaal niet, maar ik zal altijd wegblijven van het gratuite. Als mijn gasten tijdens een opname op het punt staan te huilen, stop ik de opnames. Ik wil ontroering tonen, maar met de tranen heb ik geen zaken. Als ik sommige recensies zou mogen geloven, dan zijn mijn programma’s tearjerkers van hier tot in Tokio. Sven Nys heeft ooit gehuild van geluk, maar verder kan ik me weinig zulke momenten herinneren.

»Tranen zijn ook niet de maatstaf. Ik geloof dat je het merendeel van de gasten kunt breken door ze 24 uur te isoleren in ‘Het huis’, maar dat wil ik niet. Wie breekt, verliest zichzelf en zal daar achteraf spijt van hebben. Dat levert per definitie slechte televisie op. Stiltes vind ik veel mooier. Zo’n moment waarop iemand als Erik Van Looy, die in de eerste uren zelfs tegen de varkens begon te babbelen, helemaal stilvalt. Dat hoort ook bij de ontreddering in het huis. Op zo’n moment weet ik ook: nu moet je zwijgen. Dat is geen truc, je voelt gewoon dat je er niets meer aan kunt toevoegen. Jeroen Meus heeft mij na zijn deelname een sms gestuurd: dat ik hem heb geleerd om te zwijgen (lacht).»

HUMO Schakel je soms eerdere gasten in om iemand te overtuigen?

Goens «Zeker, zij zijn de beste reclame. Ik heb ondertussen een legertje om twijfelaars over de streep te trekken. Ik permitteer mij de onbescheidenheid om te zeggen dat veel mensen vinden dat ze ongelofelijk goed behandeld zijn. Dat moet ook: de dag dat iemand zegt dat hij is gejost door de Goens, mogen we inpakken.»

HUMO Nog een opmerkelijke vangst: Nafi Thiam.

Goens «Bij haar was ik er heilig van overtuigd dat haar ‘neen’ nooit een ‘ja’ zou worden. Ze voelt zich gebruikt door de pers en terecht: na haar gouden medaile op de Olympische Spelen zijn er allerlei broodjeaapverhalen verschenen over hoe haar vader in een hutje in Afrika leefde, terwijl hij gewoon thuis zat. Maar mijn persoonlijke charme zal de doorslag gegeven hebben (lacht). Het concept van ‘Het huis’ past beter bij mensen die al wat kilometers op de teller hebben, maar omdat Nafi heel selectief is in haar interviews, vielen er veel onbekende verhalen te rapen. En heel mooi is het beeld van een meisje dat tegen wil en dank een wereldster is. Ze is heel nuchter en bescheiden, op een oprechte manier.»

HUMO Dat zag je ook op het WK in Londen: ze leek alles onder controle te hebben.

Goens «Onwaarschijnlijk, je kunt niet méér cool as ice zijn. Maar ik vrees dat ze bij mij meer op haar ongemak was dan op de piste in Londen (lacht).

»De lastigste klant van dit seizoen was Kris Peeters. Die heb ik uitgeroepen tot wereldrecordhouder neen zeggen. Zelfs toen we al in Zuid-Afrika zaten, wist ik niet zeker of het zou lukken – ik heb hem zitten bellen: ‘Je komt toch, hè?’ Ik heb het hem nooit verteld, maar als hij toen neen had gezegd, was het een redelijk groot drama geweest. Dan had ik op het laatste moment nog een vervanger moeten zoeken.»

HUMO Maar het was uiteindelijk de moeite: je zei al dat die aflevering de politiek ‘op haar grondvesten zal doen daveren’. Hoezo?

Goens (grijnst breed) «Het is een goeie aflevering. Meer kan ik daar niet over zeggen.»

Milde pijproker

HUMO Dan maar over naar dat andere programma van jou, dat eind augustus al begint: ‘Bargoens’.

Goens «Een heel heftige reeks, keihard en tegelijk poëtisch. In ‘Bargoens’ volg ik enkele mensen die vechten – voor hun leven, hun loopbaan of hun gemoedsrust. Mensen als Alain Hubert, die vanuit Antarctica een strijd tegen de Belgische regering voerde (na een jarenlange discussie over het beheer van de zuidpoolbasis werd Hubert door de regering beschuldigd van diefstal en belangenvermenging, red.). Of Peter, een man met clusterhoofdpijn, Stijn en Sven, twee mannen die na twintig jaar gevangenschap vrijkomen, en Pieter Aspe, die na het overlijden van zijn vrouw met een maandenlange writer’s block worstelde. Die verhalen worden door elkaar verteld, waardoor je als kijker van de ene emotie in de andere rolt: walging, ontroering, verontwaardiging, woede.»

undefined

'Het grootste monster van de televisie is de camera. Ik heb vaak meegemaakt hoe mensen van de ene dag op de andere veranderden nadat ze op het scherm waren gekomen'

HUMO Alain Hubert lijkt me een speciaal geval. Was hij vijf eeuwen geleden geboren, dan had hij ongetwijfeld een zeestraat of twee ontdekt.

Goens «Het is geen simpele mens om te interviewen, dat staat vast. Hij is door alle gebeurtenissen ook heel wantrouwig. Maar wel ongelofelijk fascinerend. Pas op: ik ben niet daarheen gegaan om hem van alle blaam te zuiveren. Ik heb hem meteen gezegd dat niets mij belette om de hete patatten in zijn bord te leggen. Maar als je dan ziet dat het artikel uit Het Laatste Nieuws over ‘De klucht van Antarctica’ een letterlijke weergave is van het persbericht van het kabinet van Elke Sleurs (voormalig staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid, red.), weet je dat er stront aan de knikker is.

»Ik durf echt te zeggen dat de Belgische regering in dat dossier als een bende kleuters heeft gehandeld. Er zit een hilarische scène in de reeks, waar ik op Antarctica de confrontatie aanga met de onderzoekscommissie die Sleurs had uitgezonden. Je moet het zien om het te geloven. Die mannen kwamen daar aan in paracommandostijl, met een camera op hun hoofd. Ze hadden afgesproken om niets te zeggen, zelfs niet als hen iets werd gevraagd. Op dat moment ben ik er beenhard en met de voeten vooruit ingevlogen.»

HUMO Herkende je jezelf in die vechtende mensen?

Goens «Alain Hubert zei altijd: ‘Jij bent even zot als ik.’ Ik weet niet of dat een compliment was (lacht). Maar ik herkende wel die bezetenheid, ja. Het is een karaktertrek die je nodig hebt om iets te bereiken, maar die er tegelijk voor zorgt dat je vaak de confrontatie aangaat. Maar ‘Bargoens’ gaat niet over mensen die tegen windmolens vechten, hun strijd levert ook iets op. Dat vind ik belangrijk: je mag niet staan roepen aan de zijlijn en je druk maken voor niets.»

HUMO ‘Confrontatie’ is een woord dat vaak terugkomt bij jou. Ga je nu ook in discussie met de netmanagers die beslissen wanneer je programma op tv komt?

Goens «Nee, dat soort discussies ga ik niet aan. Het is eenvoudig: ik bied iets aan, zij beslissen om het al dan niet te kopen, en daarna maak ik het. Het voordeel is: terwijl ik een programma maak, heb ik geen last meer van een baas die om de zoveel tijd over mijn schouder mee komt kijken. Dat zijn de mensen met wie ik vroeger vaak ruziemaakte, de redactiechefs of de hoofdredacteurs. Het zit in mij ingebakken om met hen in discussie te gaan, en vaak zelfs iets meer. Nu ben ik mijn eigen baas, en voor mijn eigen lijfsbehoud vind ik dat niet slecht (lacht).»

HUMO Ik heb een beetje zitten grasduinen in enkele oude interviews met jou…

Goens «Waarmee je wil zeggen: ‘Ik heb iets gevonden wat je niet leuk gaat vinden.’»

HUMO Het is in ieder geval grappig. In 2008, toen je hoofdredacteur was van de nieuwsdienst bij VTM, zei je: ‘Ik geloof niet dat journalisten tv-makers zijn, wij zijn nieuwsjongens.’

Goens (lacht) «Shit. Maar ik sta daar wel nog altijd achter. Je kunt de twee niet combineren. Als je elke dag met de actualiteit bezig bent, kun je niet ook nog eens een verdiepende documentaire maken. Als je in die ratrace zit, raak je op den duur misvormd. Dan moet je niet doen alsof je ook een jaar lang twee mannen kunt volgen die uit de gevangenis komen. Dan zeg je na één dag al: ‘Hey, maat, hoe zit dat hier?’ De onrust die je moet hebben als nieuwsmaker, is niet verenigbaar met wat ik nu doe. Heb ik me er goed uit geluld?»

HUMO Zeker. Ben je ook rustiger dan vroeger?

Goens «Dat ook niet. Een werk van lange adem vereist gelukkig niet dat je een milde, pijprokende mens wordt – God behoede mij daarvoor. Ik kan mijn onrust gewoon op een andere manier kwijt. Vroeger was ik wel veel ongeduldiger. Toen ik onlangs samen met mijn lief een herhaling van ‘Het huis’ bekeek, zei zij: ‘Stop eens met die mensen te onderbreken.’ Als iemand in het eerste seizoen iets zei, had ik het gevoel dat ik daar meteen op moest ingaan. Vanuit de gedachte: ik heb de leiband van het gesprek en als je afwijkt, geef ik een snokske. Terwijl je dat snokske evengoed kunt geven nadat je gast zijn of haar betoog heeft gemaakt. Daarin ben ik dus wel rustiger geworden.»

Stand-uppers

HUMO Met ‘Bargoens’ is het de eerste keer dat jouw naam in de titel wordt uitgespeeld. Goens is een merk geworden.

Goens «Moet ik daar nu ‘ja’ op zeggen? (lacht) Ik ga daar niet flauw over doen. De VRT wil mijn naam uitspelen omdat ze het programma de komende jaren zullen laten terugkeren. (Denkt na) Weet je wat grappig is? Ik wil in al mijn programma’s niet te vaak in beeld komen. Je kunt natuurlijk niet als een geest door ‘Het huis’ zweven en als ik mensen interview voor ‘Bargoens’, zie je mijn hoofd ook af en toe, maar ik probeer dat bewust te beperken. Maar toen ik een paar jaar geleden bij de VRT zei dat ik mijn gezicht niet wou laten zien, kreeg ik als reactie: ‘Ja maar, je moet wel herkenbaar zijn, hè. Je moet een merk worden.’ En kijk: nu ben ik – om jouw woorden te gebruiken – een merk, net omdat ik niet in beeld kom en al de rest wel (lacht).»

undefined

'Ik durf echt te zeggen dat de Belgische regering in het Antarctica-dossier als een bende kleuters heeft gehandeld.'

undefined

HUMO Je grote voorbeeld Louis Theroux komt toch ook vaak genoeg in beeld?

Goens «Mja, maar nooit op een nadrukkelijke manier. Hij is er toevallig, om zijn vragen te stellen, hij loopt nooit in beeld om in beeld te lopen. Dat is bij mij ook zo. Bij ‘Kroost’ maakte ik me zelfs vaak uit de voeten: als je de onafgewerkte rushes bekijkt, zie je me eerst wat verder gaan staan en dan een vraag stellen (lacht). Ik zoek de camera niet op, terwijl ik bij veel andere mensen – en nu ga ik geen namen noemen – dat gevoel wel heb. Vreselijk is dat.

»Het grootste monster van de televisie is de camera. Ik heb vaak genoeg meegemaakt op de VTM-redactie hoe mensen van de ene dag op de andere veranderden nadat ze op het scherm waren gekomen. Het Delhaize-syndroom noem ik dat: hopen dat je herkend wordt in de winkel omdat je een stand-up hebt gedaan in het nieuws. Ik heb dat nooit gesnapt. Wat niet betekent dat het altijd fout is: als Vranckx vanuit Syrië verslag uitbrengt, hoort het erbij dat hij voor de camera staat. Maar nu is het de norm geworden. Toen ik bij VTM zat, werd er heel hard gelachen met de vele stand-ups in het nieuws. Siegfried Bracke – in die tijd vond hij de VRT nog een goeie zender – heeft ooit gezegd dat VTM live aan de rode lichten stond om te zeggen wanneer het groen werd. Die kritiek was onterecht, voor alle duidelijkheid, maar ik heb dat toen wel wat proberen te milderen.»

HUMO Wel grappig is dat er volgende week drie programma’s van jou herhaald worden, waarvan er twee – ‘Niveau 4’ op VIER en ‘Het huis’ op één – elkaar deels overlappen.

Goens (verbaasd) «Meen je dat nu? Daar had ik nog niet bij stilgestaan. Jesus Christ, de mensen gaan mijn smoel nog beu worden!»

HUMO Van ‘Niveau 4’ hoopte je eind 2016 dat het ‘een natte dweil in het gezicht van de beleidsmakers’ zou zijn. Tevreden van de impact?

Goens «Nee, ik had op meer gehoopt. Het zal wellicht te maken hebben met het DNA van de zender. Als ‘Niveau 4’ op de VRT of VTM was uitgezonden, had het gedaverd in de Wetstraat, want dan hadden ze er in de journaals ook aandacht aan besteed. Nu kon de politiek alles snel in de kiem smoren. Door bijvoorbeeld na een snoeiharde aflevering telkens een persconferentie te organiseren om één of ander zogenaamd succes aan te kondigen. Maar het onderwerp is nog altijd bloedheet. Af en toe hoor ik iemand zeggen dat het Kanaalplan (na de aanslagen in Parijs kwam de Belgische regering met een plan om terrorisme efficiënter aan te pakken, red.) alle problemen heeft opgelost, maar er is juist niets opgelost.»

HUMO De vele herhalingen bewijzen wel dat je kleine productiehuis in een paar jaar tijd een vaste waarde is geworden.

Goens «Net door die relevantie. Ik zou twee keer zoveel programma’s kunnen maken en verkopen, maar dat doe ik bewust niet. Alles moet het keurmerk van Het NieuwsHuis dragen. Wij stáán ergens voor. De dag dat we tien programma’s draaien, boeten we in aan kwaliteit.»

HUMO Jouw betrokkenheid is ook zo groot dat het menselijk niet haalbaar zou zijn.

Goens «In principe zou het kunnen, maar dan moet ik in de rol van creative producer kruipen, en dat wil ik niet. Dan eindig ik weer achter een bureau, en ik ben nog steeds de eelt op mijn zitvlak na die tien jaar als hoofdredacteur bij VTM aan het wegwerken. Dat betekent niet dat ik dat niet graag heb gedaan, maar je bent niet verplicht om veertig jaar hetzelfde te doen. Na VTM heb ik aanbiedingen gehad voor een soortgelijke job, maar voor mij was dat uitgesloten. Ik wou iets anders. Mij hoor je ook niet klagen. Ik heb nu de impact die je als journalist wilt, vrijheid én redelijk succesvolle cijfers. Als ik ooit de balans opmaak en het favoriete decennium uit mijn leven mag uitkiezen, zal het toch het huidige zijn.»