De supervrouw in Child Focus-directeur Heidi De Pauw: 'We zijn geen unie van mensen, maar van grenzen'
Ze leidt een organisatie die strijdt tegen de verdwijning en seksuele uitbuiting van kinderen, voelt zich op haar gemak in het Brusselse Maximiliaanpark, ontmoette dit jaar Melania Trump, en vooral: in haar clashes met Theo Francken haalt ze geregeld haar slag thuis. Een vrouw waar ’s lands populairste én meest gehate politicus naar luistert: die wilde Humo volgaarne leren kennen. Een gesprek.
'Hoe radeloos en eenzaam moet een kind zijn als het geen andere oplossing ziet dan weglopen of zelfmoord plegen'
‘Minderjarigen in Maximiliaanpark: staat opgekuist echt netjes?’ Onder die kop richtte Heidi De Pauw onlangs in De Morgen een scherpe brief aan Theo Francken, haar favoriete sparringpartner. Eerder tweette ze al: ‘Bij elke ‘deal’ die Francken sluit met ‘bedenkelijke’ regimes worden mensen- én kinderrechten in ons land steeds meer geschonden.’
Mede op haar vraag besloot de staatssecretaris voor Asiel en Migratie begin september om zwangere vrouwen en niet-begeleide minderjarigen uit het park te halen en hulp te bieden. Bepaalde media verkochten dat als ‘de bocht van Francken’, omdat hij voordien elke opvang weigerde aan ‘migranten die hier geen asiel willen aanvragen’.
HUMO Hoe bent u erin geslaagd om Zijne Onverzettelijkheid tot enige mildheid te bewegen?
Heidi DE PAUW «Ik heb hem gezegd dat ik begrijp dat hij in Brussel geen tweede Calais wil creëren, maar ons land heeft wel verplichtingen tegenover zwangere vrouwen en niet-begeleide minderjarigen. België heeft het Verdrag voor de Rechten van het Kind ondertekend, waarin staat dat we opvang, scholing, medische zorg en andere hulp moeten bieden aan elke niet-begeleide minderjarige op ons grondgebied. Een kind is een kind, of dat nu uit Soedan komt of uit Antwerpen. Gelukkig heeft Francken dat ingezien. Hij heeft daadkrachtig gehandeld, geheel volgens zijn reputatie.
»Ik ben in het Maximiliaanpark met jonge vluchtelingen gaan praten en ben geschrokken van het grote aantal minderjarigen. Wat daar gebeurt, is onmenselijk. Die mensen moeten slapen op stukken karton, in natte en beschimmelde slaapzakken. Er is één kraantje waar ze zich aan kunnen wassen. Douches zijn er niet en de toiletten heeft men afgesloten, zogezegd vanwege vandalisme. Gelukkig heeft de Brusselse overheid enkele mobiele toiletten geplaatst en brengen vrijwilligers eten en kleren mee.
»Elke morgen wordt het park met groot machtsvertoon opgekuist. Men houdt razzia’s en pakt mensen op, allemaal omwille van het ontradingseffect. Ik heb het daar moeilijk mee. Vergeet niet dat de meesten onderweg al verschrikkelijke dingen hebben meegemaakt. Drie vierden van de minderjarige vluchtelingen wordt misbruikt en uitgebuit. Sommige kinderen vertrekken niet alleen, maar de smokkelaars splitsen onderweg gezinnen op. We horen ook verhalen van meisjes die verkocht worden aan een bordeel, omdat de smokkelaars een controle vrezen. Het minste wat we kunnen doen, is die jongeren menswaardig opvangen.»
HUMO Maar willen ze onze hulp wel? De meesten willen toch naar Engeland?
DE PAUW (knikt) «Ze denken dat het Maximiliaanpark de laatste opstapplaats naar Londen is. Een soort bushalte. Hun naïviteit is ontstellend. Een jongen vroeg me waar de zee was, want hij zou erover zwemmen. Toen ik zei dat de zee nog 150 kilometer van Brussel ligt en dat het onmogelijk is om naar Engeland te zwemmen, vroeg hij of ik hem er toch niet heen kon brengen. Ze zijn bereid om de wildste risico’s te nemen. Een jongen van 17 is gestorven toen hij onder een bus hing.
»Francken heeft het altijd over transitmigranten. Maar als we die jongeren de juiste informatie geven, zijn ze mogelijk wél bereid om in ons systeem te stappen. Ik heb hen uitgelegd dat er een beschermingsstatuut bestaat, waardoor ze hier minstens tot hun 18de kunnen blijven. Ze krijgen een maatschappelijk werker toegewezen en gaan naar speciale opvangtehuizen waar ze scholing krijgen, vrienden maken en onze taal leren. Sommigen waren daartoe bereid, anderen vertrouwden het niet. Ze zijn bang van alles wat naar politie en officiële instanties ruikt. De overheidsdiensten voeden die angst, door Engelstalige folders te verspreiden waarin alleen gesproken wordt over terugkeer, vrijwillig of gedwongen. Zo bied je mensen geen kansen.»
undefined
'Het gebrek aan solidariteit met de vluchtelingen is stuitend. We zijn geen unie van mensen, maar van grenzen'
HUMO Intussen is Francken erin geslaagd om het park bijna volledig op te kuisen.
DE PAUW «Het gevaar van die razzia’s is dat jongeren uitzwermen naar andere pleinen en steden, waar ze nog meer gevaar lopen. Door die verspreiding wordt het voor de vele vrijwilligers en ngo’s nog moeilijker om hen te bereiken.
»We horen dat de jongeren in het Maximiliaanpark hun wekker zetten, zodat ze weg zijn voor de razzia’s beginnen. Overdag hangen ze rond in de stad en bij valavond keren ze terug. Ze zoeken elkaar op en vormen minigemeenschappen. Maar wij willen hen niet zien. In het Noordstation heb ik naast twee vluchtelingen en een dakloze zitten wachten op een bank. Níémand keek naar ons, iedereen deed zijn best om ons niet te zien. Die mensen worden schimmen. Blijkbaar vinden we de confrontatie met de realiteit te moeilijk.»
HUMO Een aanzienlijk deel van de publieke opinie wil niet dat die mensen hier blijven. ‘Er is geen draagvlak meer voor extra migratie,’ zegt N-VA.
DE PAUW «Het gebrek aan solidariteit is stuitend. We zijn geen unie van mensen, maar van grenzen. Mocht elk land een fair deel van de vluchtelingen opvangen, zou het allemaal meer behapbaar worden. Nu krijgen de landen die de deur op een kier zetten, grote massa’s te slikken.
»We leven in een tijdperk van angst, waarin elke moslim, elke vluchteling een potentiële terrorist wordt. De angst gomt elke nuance weg. Ik nodig iedereen uit om naar het Maximiliaanpark te gaan en eens naar de verhalen van die mensen te luisteren. Tegen Francken heb ik ook gezegd dat hij eens met ons moet meegaan, desnoods incognito. En het zou ook goed zijn als hij ‘Tranen en troost’ leest, het boek van Pietro Bartolo over zijn ervaringen als vluchtelingenarts op Lampedusa.»
Agressief boefje
In een vrije tribune in De Standaard riep ze Francken al eerder op om dat boek te lezen. Een fragment uit ‘Tranen en troost’:
‘Tijdens een ontscheping onderzocht ik eens een zestigtal jongens. Ze waren vel over been. Uitgedroogd, uitgehongerd, onder de brandwonden van de brandstof die tijdens de zeereis uit jerrycans lekt, in kleding trekt en blijvende sporen op het lichaam achterlaat. Ze hadden zeven dagen doorgebracht in wat ‘de derde klasse’ wordt genoemd, een ruim dat wordt volgepropt met mensen die zich geen plek aan dek kunnen veroorloven. Hun lichamen waren verminkt door de martelingen die ze hadden ondergaan, door messteken en door brandplekken van de sigaretten van hun gevangenbewaarders. De Libische gevangenissen zijn de nieuwe concentratiekampen. De omstandigheden waarin de migranten door de woestijn en op zee reizen, verschillen niet veel van die van de gedeporteerden in de dodentreinen. Wie vandaag de dag muren wil optrekken en vluchtelingen afwijst, gedraagt zich dus geen haar beter dan de medewerkers van Hitler. Wie duizenden kinderen op zee laat sterven of toestaat dat ze in onmenselijke omstandigheden in vluchtelingenkampen op de grens leven, is uiteindelijk niet minder wreed dan zij.’
DE PAUW «Ik zit al twintig jaar in het vak en heb al veel ellende gezien, maar toch grepen die verhalen me naar de keel. Vrouwen die aan wal komen en geopereerd moeten worden aan hun blaas, omdat ze op het overvolle schip niet durfden te plassen. Een zwanger meisje dat om abortus smeekt, omdat ze onderweg is verkracht door vijf smokkelaars. Een jonge vader die wezenloos voor zich uit staart, nadat hij een bootramp heeft overleefd. Zijn twee kinderen hadden zich angstig aan hem vastgeklampt, waardoor hij in moeilijkheden was geraakt. Hij had zijn zoon van 3 losgelaten om zichzelf en zijn jongste te redden. Zo hartverscheurend.
»Daarom dacht ik: komaan man, léés dat nu eens. Als vader van twee kinderen kun je onmogelijk níét geraakt worden door dat boek. Misschien zou het hem inspireren om in zijn beleid iets méér te doen.»
undefined
'Onze oproep aan alle diensten is: kijk voorbij dat label van vluchteling. Kijk naar het kind. We moeten ophouden hen te behandelen als criminelen.'
undefined
HUMO Enkele weken voor u die brief schreef, had hij gezegd dat ngo’s die vluchtelingen uit het water vissen de mensensmokkel stimuleren.
DE PAUW «Ik begrijp zo’n uitspraak niet. In diezelfde periode dreigde Italië ermee om havens af te sluiten voor ngo’s, Europa verbood de uitvoer van rubberboten naar Libië. Allemaal maatregelen om het vluchtelingen en ngo’s moeilijker te maken. Ik ben niet naïef, ik wéét dat men het aanzuigeffect wil stoppen. Maar hoe kún je nu mensen laten verdrinken in de zee? Want daar komt het op neer als je ze niet meer redt.
»Ik herken mezelf in die arts. Hij moet zich er ook van weerhouden om mensen mee naar huis te nemen. In het Maximiliaanpark heb ik met twee meisjes uit Somalië en Eritrea gepraat. Ze waren 16 en 17. Ik zei dat het te onveilig was om in het park te slapen. Dat ene meisje wou meegaan naar een opvangtehuis, het andere niet. Zij wou per se naar Engeland. Ik dacht: ‘Ik kan hen hier toch niet achterlaten?’ Maar dan kom je tien meter verder iemand anders tegen die ook kwetsbaar is.»
HUMO Heeft Francken het boek intussen al gelezen?
DE PAUW «Geen idee, misschien moet ik het hem eens cadeau doen.»
HUMO U hebt hem ontmoet in verband met Brahim B, een negenjarig kind dat verdween bij de Dienst Vreemdelingenzaken en enkele dagen later weer werd onderschept. Hoe was dat gesprek?
DE PAUW «Het beeld dat Francken van die jonge vluchtelingen heeft, strookt niet met wat ik zie op het terrein. B. behoorde tot een groep stadskinderen die door Europa zwierven en overlevingsdiefstallen pleegden. Francken noemt dat criminele bendevorming. Maar het is toch normaal dat jonge vluchtelingen elkaar opzoeken om te overleven? Daar moet je geen zware criminelen van maken.
»Die verdwijning toonde aan dat er iets fout zit in het systeem, bij verschillende diensten die onder zijn bevoegdheid vallen, en onder die van Justitie. B. was door de politie binnengebracht bij DVZ, maar ging lopen toen de dienstdoende ambtenaar zijn lunchpauze nam. Niemand vond het nodig om die verdwijning te melden: dat duidt toch op een mentaliteitsprobleem. Die jongen was zeer kwetsbaar en had medische zorg nodig. Dat was geen agressief boefje. Hij zit nu in de opvang, gaat naar school en is goed bezig. Onze oproep aan alle diensten is: kijk voorbij dat label van Marokkaanse vluchteling. Kijk naar dat kind.»
HUMO Hoe reageerde Francken op uw kritiek?
DE PAUW «Hij was verontwaardigd over die fouten en heeft een taskforce opgericht om het systeem te verbeteren. Hij is soms redelijker dan men denkt. En daadkrachtig, daar hou ik wel van.
»In sommige landen laat men zo’n jonge vluchteling eerst tot rust komen in de opvang, met de hulp van een maatschappelijk werker die hen op hun gemak stelt en laat praten met lotgenoten. Dan zorgen ze dat ze naar school kunnen en een dak boven hun hoofd krijgen. Als ze eenmaal op hun gemak zijn, kunnen ze nog altijd geïnterviewd worden. Dan slaan ze tenminste niet meer op de vlucht.»
HUMO Die kinderen hebben zware littekens. Krijg je die nog weg?
DE PAUW «Dat is niet gemakkelijk, maar ik geloof in hun veerkracht. Ze zijn niet anders dan een Belgisch kind dat gepest of mishandeld is. Wat ik zie in de opvang van Minor-Ndako (opvangcentrum voor jonge vluchtelingen, red.) is hoopgevend: die kinderen spreken Nederlands, maken vrienden en doen hun best. We moeten ophouden met hen te behandelen als criminelen.»
HUMO Ons land bereidt zich voor op de terugkeer van een honderdtal kinderen van IS-strijders. Volgens advocaat Mohamed Ozdemir is de begeleiding ondermaats.
DE PAUW «We weten al jaren dat ze zullen terugkeren, maar we zijn niet klaar. Die kalifaatkinderen hebben geen nationaliteit of identiteit, omdat de Islamitische Staat door geen enkel land wordt erkend. Ze hebben in oorlogsgebied geleefd, hebben gruwelijke dingen gezien en zijn getraumatiseerd. Maar ze worden in de eerste plaats beschouwd als een gevaar voor onze maatschappij.»
HUMO Zijn ze dat dan niet? Uit getuigenissen blijkt dat ze in de kalifaatscholen hebben leren tellen met sommetjes als: hoeveel is drie granaten plus twee machinegeweren? En als ze Koran-wedstrijdjes wonnen, mochten ze vooraan zitten bij executies.
DE PAUW «We mogen niet naïef zijn, maar het blijven wel kinderen. De jongsten verdwijnen nu met hun moeder in de gevangenis. Is dat zo gezond? Wat zullen ze daar leren? We moeten bij elk kind individueel nagaan of het een gevaar is voor de maatschappij. En als dat zo is, moet er intensief met hen worden gewerkt.»
undefined
'Als weggelopen jongeren achteraf valse verhalen opdissen, zit er altijd meer achter. Ik vind het vreselijk als zo'n kind in de pers als leugenachtig wordt afgeschilderd'
HUMO Experts zeggen dat deradicalisering niet werkt.
DE PAUW «Hen vertellen dat hun interpretatie van de Koran belachelijk is, werkt inderdaad niet. We moeten hen die ideologie niet uit het hoofd praten, we moeten hen leren hun gedrag aan te passen. In Scandinavië doet men dat ook met extreemrechtse jongeren. Van mij mag iemand dwepen met IS, zolang hij zich hier maar gedraagt naar onze regels.»
HUMO Ik zou niet bijster graag naast zo iemand wonen.
DE PAUW «U wilt wellicht ook geen buurman die zich aangetrokken voelt tot kinderen. Toch zijn er programma’s die zulke mensen aanleren om hun gedrag te bedwingen.
»Het blijft een moeilijke kwestie. Ik heb vroeger bij Pag-asa (gespecialiseerd opvangcentrum voor slachtoffers van mensenhandel, red.) met kindsoldaten gewerkt. Die gasten hebben ook vreselijke dingen meegemaakt. De meesten komen over als stoere binken. De enige taal die ze kennen, is die van agressie – als het hen niet aanstaat, roepen ze of slaan ze. Maar als je dat masker er laagje per laagje afkrabt, ontdek je een kwetsbaar kind dat verlangt naar een warm nest, scholing en vrienden. Oké, bij sommigen geraak je er niet doorheen. Dat zijn dan misschien de psychopaten die trots blijven op hun wreedheden. Die moet je uit de maatschappij weren. Maar al de anderen… We gaan toch geen honderd kinderen voor altijd opgeven?»
Vermist
HUMO Het aantal minderjarige weglopers bereikt recordhoogtes. Hoe komt dat?
DE PAUW «Vorig jaar hebben wij 1.100 wegloopdossiers gehad. En er is een nog groter aantal verdwijningen die niet worden gemeld. Minderjarigen lopen niet zomaar weg. Ze lopen weg ván iets: problemen thuis of in de instelling, pesterijen op school. Te vaak worden ze in die probleemsituatie teruggebracht: als ze weer thuis zijn, doet men alsof het probleem opgelost is. Nee, dan begint het pas. Die jongeren worden ook gestigmatiseerd als probleemkinderen, soms met een straf van de ouders erbovenop. We zouden beter eens naar hen luisteren. Weglopen is een duidelijk signaal: ‘Het gaat niet meer.’ We willen samen met de bevoegde instanties bekijken of we geen plek kunnen creëren waar we die weglopers een time-out kunnen bieden, eventueel weg van thuis.»
HUMO Begin september werden twee tienermeisjes verdoofd teruggevonden in Antwerpen. Ze waren tien dagen eerder verdwenen na een fuif in Oost-Vlaanderen. Ze beweerden meegelokt, gedrogeerd en misbruikt te zijn door tienerpooiers, maar de politie leek te twijfelen aan dat verhaal.
DE PAUW «Het onderzoek loopt nog, maar jongeren dissen wel vaker valse verhalen op. Daar zit altijd meer achter. Vorig jaar verzon een 14-jarig meisje haar eigen ontvoering. Ze was in paniek omdat ze die avond te laat was thuisgekomen. Ik vind het altijd vreselijk als zo’n kind daardoor in de pers als leugenachtig wordt afgeschilderd. Welk kind is zó bang dat het thuis niet eens durft te vertellen dat het te laat was? Heeft het iets meegemaakt, maar durft het niet te vertellen wat? Is daar thuis iets aan de hand? Dat die verhalen de pers halen, is geen goede zaak. Vaak zetten de ouders die stap, omdat ze vinden dat wij of de politie niet genoeg doen. Twee weken later hebben ze daar meestal spijt van, maar intussen is de privacy van hun kind geschonden.»
HUMO Zijn de ouders van die twee meisjes ook naar de pers getrokken?
DE PAUW «Geen commentaar. Ik sprak in het algemeen.
»Sommige ouders zijn zo in paniek dat ze onze discrete aanpak in vraag stellen. Bij weglopers zijn zichtbare affichecampagnes heel delicaat. We hebben ooit meegemaakt dat een meisje met haar affiche in de hand bij de politie binnenkwam en zei: ‘Jullie zoeken me blijkbaar?’ Maar meestal gebeurt het omgekeerde: als ze zien dat ze intensief worden gezocht, nemen ze nog grotere risico’s om te verdwijnen en vluchten ze naar een andere stad, waar ze minder mensen kennen. Daarom werken we meestal met discrete vignetten die we in een bepaalde buurt verspreiden onder taxichauffeurs, hoteluitbaters en cafébazen. Dat leidt vaak tot een gouden tip. Ik herinner me een zoekactie naar een labiele mama en haar baby. We wisten dat dat kind een bepaalde voeding nodig had die niet in de supermarkt verkrijgbaar was. Door vignetten uit te delen bij lokale apothekers kon ze snel gelokaliseerd worden.
»Bij een criminele ontvoering zetten we meestal wél de grote middelen in. Dat heeft de voorbije zomer nog gewerkt, toen een zesjarig meisje werd ontvoerd in Anderlecht. We kregen massa’s oproepen van mensen die de potentiële dader kenden. Hij werd snel opgepakt.»
HUMO Uit goede bron weet ik dat de politie hem een fameus pak slaag heeft gegeven.
DE PAUW «Echt? Tja, dat gebeurt. Het is niet oké, maar agenten hebben ook hun frustraties.»
HUMO Ook depressies, psychische aandoeningen en zelfdoding komen steeds vaker voor bij jongeren. Wat is er aan de hand?
DE PAUW «We leven in een prestatie- en prestigecultuur. Gelukkig en succesvol zijn, is een plicht geworden. We zitten op een sneltrein, maar vergeten dat daar mensen af vallen. Voor hen is het keihard. Door de sociale media is er nog nooit zoveel connectiviteit geweest tussen mensen, en toch groeit de eenzaamheid. Belgen zijn binnenvetters: we zeggen niet gauw dat we ons slecht voelen. Het is belangrijk dat onze kinderen dat leren, want het komt terug in alle wegloopdossiers: ze durven niet te spreken over moeilijke onderwerpen en zoeken zelden hulp. Hoe radeloos en eenzaam moet een kind zijn als het geen andere oplossing ziet dan weglopen of zelfmoord plegen, omdat het gepest wordt of er een naaktfoto van hen wordt verspreid? Ouders moeten met hun kinderen in dialoog gaan, zéker over hun internetgebruik. Als een kind terugkomt van een voetbalmatch vraagt elke ouder hoe het was. Als het twee uur gegamed heeft, vragen we dat nooit. Voor ons zijn dat twee verschillende werelden, voor hen lopen die in elkaar over. Een ouder die geen interesse toont in het online gedeelte, mist een essentieel stuk. Dat mag geen afgesloten wereld worden waar je als ouder niks mee te maken hebt. Want als daar iets misloopt, zullen ze het niet komen vertellen. Doen ze dat toch – bijvoorbeeld omdat er een naaktfoto van hen wordt verspreid – kunnen ze de reactie zo voorspellen: ‘Hoe kon je nu zo dom zijn?’
»Met sexting is nochtans niks mis. Het heeft geen zin om hen te verbieden sexy foto’s van zichzelf te maken. Dat hoort bij het experimenteren en zoeken naar bevestiging. Uit onderzoek blijkt dat 70 procent van de jongeren vindt dat degene die een naaktfoto verstuurt de schuldige is als die wordt verspreid. Terwijl er maar één schuldige is: degene die hem verspreidt of toont aan anderen.»
HUMO In jullie ontvangsthal hangt een krantenartikel waarin staat dat jongeren niet eens meer naakt durven te douchen in de sportclub, vanwege het risico op naaktfoto’s die worden verspreid.
DE PAUW «Daarom moeten sportclubs en scholen dringend een beleid ontwikkelen rond smartphones. In plaats van te zeggen dat jongeren onder de douche hun short moeten aanhouden, kun je ze beter leren elkaars privacy te respecteren en eventueel een bak aan de ingang van de kleedkamer zetten waar iedereen zijn smartphone in gooit.»
Kinderporno
HUMO Koningin Mathilde is erevoorzitster van Child Focus. In haar bijzijn mocht u dit voorjaar Melania Trump ontvangen op het Koninklijk Paleis. Hoe was dat?
DE PAUW «De historische band tussen Child Focus en het koningshuis bestaat al sinds de oprichting. Ik heb een goed contact met Filip en Mathilde. Ze hebben natuurlijk hun functie, maar eigenlijk zijn het doodgewone mensen. Met Melania was dat precies hetzelfde. Ik moet bekennen dat ik vooraf mijn hart vasthield. Ze wordt vaak afgebeeld als een hersenloze pop, maar tijdens mijn presentatie was ze heel geïnteresseerd en stelde ze intelligente vragen. Ik vond zelfs dat ze een zekere warmte uitstraalde. En net als elke moeder was ze bezorgd over het smartphonegebruik van haar zoon (lacht).»
undefined
'Melania Trump wordt vaak afgeschilderd als een hersenloze pop, maar bij mij was ze heel geïnteresseerd en stelde ze intelligente vragen.'
HUMO Hoe bent u in deze job beland?
DE PAUW «Ik ben begonnen als criminologe bij het Vast Secretariaat voor Preventiebeleid. Daar hield ik me bezig met de drugsproblematiek. In de weekends bezocht ik de megadancings om hen aan te sporen een antidrugsbeleid te voeren. Ik had mijn thesis gedaan over kindslachtoffers van misdrijven. Toen Child Focus werd opgericht, wilde ik hier absoluut komen werken. Ik was één van de eerste case managers.»
HUMO In politiefilms heeft een rechercheur vaak een case waar hij tien jaar later nog van wakker ligt. Kent u dat gevoel?
DE PAUW «Er zijn meerdere verhalen die ik nooit zal vergeten. Ik vertel je er eentje. Een mama contacteerde ons, nadat haar ex hun zoon had ontvoerd naar het buitenland. We zijn samen naar dat land gereisd, waar we werden opgewacht door de ereconsul, een steenrijke man met bodyguards. Hij bracht ons naar een hotel in een afgelegen streek, waar de vader zich schuilhield met het kind. Dagenlang hebben we daar de deuren van politie en justitie platgelopen om al het papierwerk in orde te krijgen. Toen het gerechtelijk vonnis uit België door de plaatselijke justitie werd erkend, was het kind weg. De ereconsul belde me om te zeggen dat we dringend het land uit moesten: hij kon onze veiligheid niet meer garanderen. De vader wist waar we zaten en was nogal onvoorspelbaar. Men vreesde ook dat de lokale gemeenschap zich tegen ons zou keren. Wij zijn zwaar ontgoocheld vertrokken, ook al beloofde de ereconsul dat zijn mannen het kind zouden vinden. Een paar dagen later kreeg ik telefoon in de supermarkt: het kind was terecht. Het zat opgesloten in een klooster op een eiland. Het wederzien tussen moeder en zoon was prachtig. Ik vraag me soms nog af hoe het nu met hen zou zijn.»
HUMO U krijgt nooit kaartjes van mensen die u geholpen hebt?
DE PAUW «Zelden. De meesten willen zo’n episode snel vergeten.»
HUMO Herinnert u zich nog uw eerste zaak die slecht afliep?
DE PAUW «Ik werkte hier nog maar net. Er was een jongen verdwenen op vakantie, vlakbij een meer. Ik reisde naar dat land om zijn doodongeruste ouders bij te staan. Twee dagen hebben we gewacht en gezocht. De brandweer zette duikers in. Ik zie die jongen nog altijd boven komen. Hij was verdronken, zoals verwacht. De reactie van zijn ouders was heel aangrijpend, maar ik heb het kunnen plaatsen door mezelf in te prenten dat het niet mijn fout was. Je weet dat zoiets kan gebeuren en je focust op je rol als vertrouwenspersoon van de ouders.»
HUMO Child Focus mag, in samenwerking met de politie, beelden van kinderporno analyseren. Hoe zwaar is dat?
DE PAUW «Op het meldpunt stopchildporno.be kunnen burgers verdachte beelden signaleren. Wij analyseren die en sturen ze, als ze in België online zijn gezet, prioritair door naar de politie.
»Onze mensen hebben een intense opleiding gevolgd bij Interpol en krijgen uiteraard psychologische ondersteuning. Als ze het lokaal binnengaan, trekken ze een andere trui aan. En na elke sessie zijn ze verplicht om Tetris of Candy Crush te spelen. Uit onderzoek blijkt dat beelden minder blijven plakken als je onmiddellijk na een traumatische ervaring zo’n gemakkelijk spel speelt.»
HUMO Hebt u nog andere trucs om afstand te nemen van de ellende?
DE PAUW «Ik heb een sterk verwerkingsmechanisme. De dag dat ik ervan wakker lig, stop ik. Maar kinderporno maakt me nog altijd kwaad. Als ik zulke beelden zie, moet ik naar de fitness om stoom af te laten. Als criminoloog kan ik veel misdaden begrijpen, maar kindermisbruik…
»De autorit op weg naar huis is ook belangrijk. Ik woon op het platteland en onderweg kick ik af van het werk door mee te zingen met de muziek: Abba, Volbeat, Tomorrowland-dj’s... Mijn smaak is heel gevarieerd.»
HUMO Bent u een strengere moeder door uw werk?
DE PAUW «Integendeel! Ik geef mijn dochter veel vrijheid. De zaken waar we allemaal zo bang voor zijn, blijven de uitzondering. Criminele ontvoering komt gelukkig weinig voor. Er zijn jaren dat er geen enkele is. Ik ben banger voor drugs. En voor het verkeer!
»Kinderen moeten kunnen opgroeien met vertrouwen. Dan komen ze het tenminste zeggen als ze problemen hebben. Als mijn dochter vroeger iets uitspookte en ze was daar achteraf eerlijk over, strafte ik haar zelfs niet.»
HUMO Op welke leeftijd heeft ze een smartphone gekregen?
DE PAUW «Vrij vroeg. Je kunt dat toch niet tegenhouden. Je leert je kind beter om daar verstandig mee om te gaan. Het verkeer is ook gevaarlijk, moeten we onze kinderen daarom verbieden om te fietsen? Nee, we leren hen links en rechts te kijken bij het oversteken. Waarom doen we in de online wereld niet hetzelfde? Speel samen op de tablet, laat hen demonstreren wat ze al kunnen en beheer samen de Facebook-instellingen. Tot een bepaalde leeftijd kun je zelfs afspreken dat je met hen bevriend blijft op Facebook, zodat je een oogje in het zeil kunt houden. Ook in de opvoeding zijn angst en onwetendheid slechte raadgevers.»
