De terugkeer van Walter Zinzen: 'Vroeger was de politiek de vijand, nu de commerce'

Martine Tanghe viert haar 40ste verjaardag als nieuwsanker en Canvas viert mee, met de vierdelige reeks ‘Dank dat u bij ons was’. Daarin getuigen meer dan dertig journalisten over het nieuws van vroeger en nu, onder wie de immer kritische Walter Zinzen, die al in 1967 in dienst trad. Op de vraag welk nieuwsfeit hem na al die jaren bijblijft, keert hij terug naar de Shaba-crisis in het woelige Congo van 1977.

Walter Zinzen «Ik kreeg samen met enkele andere BRT-journalisten geen toelating om naar het toenmalige Zaïre af te reizen, dus moesten we ons behelpen met de informatie die we elders te pakken kregen. We maakten een scherpe ‘Panorama’-uitzending, maar die viel niet in de smaak bij de administrateur-generaal van de BRT, Paul Vandenbussche: hij verbood ze. Uit protest trokken we naar de studio en gingen we een hele uitzending lang met drie voor de camera staan. Vandenbussche stond in de regiekamer te roepen en te brullen, maar het mocht niet baten (lacht). Een beroepsverbod was mijn deel: ik mocht vijftien jaar lang niet meer naar Congo gaan.»

HUMO Zulke dissidentie maken we vandaag nog maar zelden mee.

Zinzen «Ach, de omstandigheden waren helemaal anders. Door de politisering van de openbare omroep was er toen een duidelijke vijand. Eerste minister Leo Tindemans wilde geen kwaad woord horen over de Zaïrese leider Mobutu, en Vandenbussche ging daar helemaal in mee. De controle van de politiek maakte elke vorm van onafhankelijke journalistiek zo goed als onmogelijk.

»Vandaag zijn de commerciële belangen de vijand: het enige wat telt, zijn kijkcijfers. De media moeten het nieuws brengen dat de kijker graag ziet, los van de vraag of het relevant is. Marketeers als Jan Callebaut en andere goeroes hebben die vervlakking hier met veel overgave geïntroduceerd. Terwijl ik er nog altijd heilig van overtuigd ben dat het onze journalistieke plicht is om de burger zo goed mogelijk te informeren, zodat hij in het stemhokje de juiste stem kan uitbrengen.»

HUMO Welke herinnering koestert u het meest?

Zinzen «Ik kijk met heel veel trots terug op mijn tijd bij ‘Panorama’ en onze ploeg van gedreven journalisten. Twee reportages springen er voor mij nog altijd uit. De eerste heette ‘Belgen aller landen’ en ging over de families van gastarbeiders ten tijde van Zwarte Zondag in 1991 (de verkiezingsoverwinning van het Vlaams Blok, red.). De tweede ging over het 70-puntenplan van het Vlaams Blok, dat we binnenstebuiten keerden. Filip Dewinter was daar toen heel boos om, wat op zich al een compliment was. Ik stel nu wel met enige bitterheid vast dat de huidige politieke klasse veel van die punten heeft overgenomen en uitgevoerd.

»Een herinnering die me iets vrolijker stemt is de geste van de VRT om mij de laatste drie jaar van mijn loopbaan nog een eigen interviewprogramma te geven, een prachtig afscheidsgeschenk.»

HUMO Klopt het dat u in de aanloop naar de verkiezingen in oktober opnieuw een politiek programma krijgt, samen met Rik Van Cauwelaert?

Zinzen «Ja. Het is een vrijdagavondprogramma, geïnspireerd op ‘De afspraak op vrijdag’ en wordt door Ivan De Vadder gepresenteerd. Rik en ik geven als vaste gasten commentaar op de actualiteit. Dat is fijn, maar het is toch nog iets anders dan zelf de vragen mogen stellen.»

HUMO We kijken ernaar uit!