De tranen van Sigrid Kaag tonen dat Nederland dringend vernist moet worden met een nieuwe laag fatsoen

‘Ja ... Ik ben er een beetje stil van’, zegt ze met trillende stem in het tv-programma ‘College Tour’. De Nederlandse minister Sigrid Kaag (D66) heeft net een fragment gezien waarin haar dochters een zorg uiten die je werkelijk niemand toewenst: dat hun moeder door aanhoudende bedreigingen binnenkort eindigt in een lijkzak. Dat politici door hun beroepsbezigheid steeds vaker moeten vrezen voor hun leven maant elk weldenkend mens aan tot een ijzige stilte. Nu de meest driftige roeptoeters nog.

Ja, politici moeten tegen een stootje kunnen. Overspoel hen met burgerpetities over projecten zonder democratisch draagvlak, trek en masse de straat op in het geval van onrecht, straf hen af in het stemhokje als hun beleid een boeltje blijkt, leg hen het vuur aan de schenen als ze hun politieke beloftes niet nakomen. Maar doe dat laatste enkel figuurlijk, en wees niet zoals de groep boze boeren en complotdenkers die Sigrid Kaag eind februari met brandende fakkels opwachtten bij een campagnebezoek. En haal het ook niet in je hoofd om als eenzame strijder met zo’n fakkel voor de voordeur van Kaag te gaan staan, zoals ene Max van den B. begin vorig jaar al het slechte voorbeeld gaf.

Kaag, Nederlandse vicepremier en minister van Financiën, loopt al geruime tijd niet meer zorgeloos over straat. Herhaaldelijke ernstige bedreigingen noopten tot zware beveiliging voor haar en haar gezin, maar de Nederlandse sociaal-liberaal bleef er schijnbaar kalm onder. Maar wanneer ze in het tv-programma ‘College tour’, dat zondag pas volledig wordt uitgezonden, wordt geconfronteerd met een videoboodschap van haar twee dochters, lijkt er iets te knakken. ‘We dachten dat Nederland een tolerant land was. Nu kan mijn moeder door de bedreigingen de straat niet meer op’, zegt één van de dochters. ‘Ik moet altijd aan Els Borst denken. Ik ben bang dat met mijn moeder hetzelfde gebeurt.’

Els Borst was een oud-minister en partijgenote van Kaag, en werd 9 jaar geleden in haar woning met meer dan 40 messteken om het leven gebracht door een psychiatrische patiënt. De man vermoordde Borst omdat hij haar verantwoordelijk achtte voor de totstandkoming van de Nederlandse euthanasiewet en voelde zich gezonden door God. De dochters van Kaag weten dus maar al te goed dat ‘het maar één keer hoeft mis te gaan’, zoals ze in het filmpje zorgelijk stellen.

‘We praten er niet genoeg over’, reageert Kaag zichtbaar geëmotioneerd op de verwoorde angsten van haar kinderen. ‘Ze maken zich zorgen en ik denk dat hun zorgen reëel zijn.’ Op de vraag van haar dochters om de politiek te verlaten wil ze nog niet ingaan, maar de twijfel in haar stem verraadt dat de brandwonden van de fakkeltochten harder etteren dan toegegeven.

Een schroeiplek is immers snel gemaakt, net zoals een schrammetje van een bijl die door je raam zoeft. Bart De Wever kan ervan meespreken, toen hij in 2017 plots een woonkamer vol glasscherven en een uit de kluiten gewassen bijl aantrof. Ook Zuhal Demir weet tegen wil en dank hoe een stoffen versie van haar met een strop rond de nek eruitziet, en Vincent Van Quickenborne kan bevestigen dat het leven in een safehouse geen ponykamp is. Net als in Nederland wordt de lijst met bedreigde politici in Vlaanderen alsmaar langer, en daar vaart behalve de verkopers van bijlen, stroppen, fakkels en varkenskoppen niemand wel bij.

‘Het land verdient haar niet’, menen de dochters van Kaag ten slotte. Daar kun je na een blik op haar beleidsgeschiedenis altijd over discussiëren, maar een bezoekje aan de commentaarsectie onder de Twitter-video - op z'n best sceptisch, op z'n slechtst simpelweg gortig - doet denken dat ze minstens voor een deel gelijk hebben. Wat Nederland intussen verdient, is een nieuwe laag fatsoen. En verstand. En, misschien, een spreekwoordelijk pakkie voor de broek.