De zaak-'Frozen': het plagiaatproces tegen Madonna was een gerechtelijke dwaling

Volgens het hof van beroep in Bergen heeft Madonna geen plagiaat gepleegd met 'Frozen' ten nadele van componist Salvatore Acquaviva, die in 2005 aanvankelijk nog in het gelijk was gesteld. In 2006 ging Douglas De Coninck op onderzoek in Moeskroen en kon toen al met gepaste trots melden dat er Madonna daar nooit geweest is.

(Verschenen in Humo 3425/18 op 25 april 2006)

'Op zoek naar de Madonna van Moeskroen'

Dé Belgenmop van 2005 werd op 18 november uitgesproken door de Bergense recher Xavier Hiernaux. Hij oordeelde dat Madonna’s hit ‘Frozen’ uit 1998 plagiaat is van een nummer van de volslagen onbekende Italo-Belg Salvatore Acquaviva. Want, vonniste de rechter, het is bewézen dat Madonna in Moeskroen woonde toen Acquaviva in 1979 bij haar toenmalige producer liep te leuren met zijn lied. Madonna in Moeskroen? ‘Er zijn twee à drie mannen in Moeskroen, misschien zelfs meer, die tot vandaag aan cafétogen roepen: ik heb nog met Madonna geneukt!’ En er is de vrouw van het café: ‘Ze kwam hier ‘s middags haar pistoleetjes halen.’ Wat is daar allemaal van aan? Humo trok op onderzoek en kan u met gepaste trots melden: niets. Een gerechtelijke dwaling ontrafeld.

‘Witness statement.

Ik herinner me niet dat ik in Moeskroen België verbleven heb in de late jaren zeventig of de vroege jaren tachtig. Ik kan me ook niet voor de geest halen dat ik de song van meneer Acquaviva gehoord heb toen ik in Parijs was, of daarvoor of daarna. De eerste twee maten van de song ‘Frozen’ zijn gecomponeerd door Patrick Leonard, niet door mij.’

Was getekend: Madonna Ritchie. Londen, 23 juni 2005.

De brief was gericht aan de Bergense rechter Xavier Hiernaux. Een brief van Madonna in hoogsteigen persoon, dachten haar advocaten, dat zal indruk maken. De brief maakte indruk een foute. In zijn vonnis schreef de rechter: ‘Overwegende dat Louise Ciccone niet bijzonder geloofwaardig lijkt wanneer zij ontkent in het zuiden van België of het noorden van Frankrijk te hebben verbleven ten tijde van de explosie van de Europese disco.’

‘Niets is toeval’

‘Ik geef Caesar wat Caesar toekomt,’ sprak de rechter op 18 november 2005. Platenmaatschappijen Warner, EMI en Sony moesten alvast in België meteen Madonna’s uit 1998 daterende hit ‘Frozen’ uit de rekken halen.

De destijds door pdw in Humo met ‘Madonna is God’ bejubelde song zou dus gepikt zijn van de 56-jarige Salvatore Acquaviva uit Moeskroen. Vier maten in de melodie van zijn ‘Ma vie fout l’ camp’, in 1993 op single uitgebracht door ene Fabrice Prevost, zijn volgens de rechter identiek aan ‘Frozen’.

Sinds het vonnis mag geen enkel Belgisch radiostation het nummer nog uitzenden, is de cd ‘Ray of Light’ uit de rekken verdwenen en riskeren de platenmaatschappijen bij de minste overtreding een boete van 250.000 euro.

In oktober start het proces in beroep. Krijgt Acquaviva ook daar gelijk, dan kunnen zijn advocaten wereldwijd land per land de verkoop van ‘Frozen’ én ‘Ray of Light’ laten blokkeren, voor miljoenen royalty’s én immense schadevergoedingen opeisen.

Er is een goede reden waarom de internationale media tot dusver niet of nauwelijks melding maakten van dit hoogst bizarre plagiaatgeval: het is te gek om los te lopen.

Van ‘Ma vie fout l’ camp’ zijn destijds 500 exemplaren geperst. Het overgrote deel belandde in vuilnisbakken of onderaan de stapels op Henegouwse rommelmarkten. De rechter begreep heus wel dat Madonna de single as such nooit in haar bezit kan hebben gehad. Nee, hij volgde de verdediging, die aanvoerde dat het nummer is geschreven in 1979 en dat Madonna het heeft leren kennen toen ze in Moeskroen woonde. Zij had, zegt het vonnis, ‘wel degelijk toegang tot de muzikale informatie, wat haar in staat stelde die twee decennia later te verwerken in het lied ‘Frozen’.’

SALVATORE ACQUAVIVA «Het cruciale punt is dat Madonna staalhard loog over haar verblijf in Moeskroen, en liegen tegenover een rechter, da’s nooit slim. Na het proces ging Madonna nog verder. Tegen een Franse tv-zender zei ze dat ze in haar jeugd nooit in België is geweest. Eerst was het ‘ik kan het me niet herinneren’, nu opeens ‘nooit’. Je moet maar durven.»

We hebben rendez-vous in café La Belle Epoque op het marktplein in Moeskroen. Wachtend op Acquaviva, spreken we lukraak een ober aan. ‘Madonna? Natuurlijk heeft die hier gewoond, iedereen weet dat toch?’ Ik krijg van hem meteen een hoop namen van mensen die dat kunnen beamen op een bierviltje.

ACQUAVIVA «Ik wil een voorbeeld zijn voor iedere kleine man op de wereld. Ik wil hun zeggen: laat je niet intimideren door commerciële machten. Geloof in jezelf. Zeven jaar lang heeft men met mij gelachen: ‘Ah, ce petit fou de Mouscron.’ Maar het vonnis is duidelijk, nee?

» Ik heb in 1979 een tape van mijn nummer gemaakt voor Jean Vanloo, de Belgische producer die Madonna datzelfde jaar in New York ontdekte. Hij was toen, dat is algemeen bekend, op zoek naar danseressen en een achtergrondkoor voor zijn poulain Patrick Hernandez, in die tijd wereldberoemd met ‘Born to Be Alive’. Vanloo bracht Madonna in 1979 naar Europa. Ze heeft hier minstens zes maanden gezeten.

» Echt, mijnheer: niets in deze zaak is toeval.»

Bier en champagne

In café ’t Beenhouwerijtje in het ZuidwestVlaamse Aalbeke is men na al die jaren erg vertrouwd met de media: ‘Is ’t weer voor Madonna, zeker?’ Ex-uitbaatster Cécile Dutoit (71) kregen we al te zien in ‘Koppen’, ‘Man Bijt Hond’ en tal van kranten. ‘Voor ze beroemd werd,’ moet ze dan steeds weer herhalen, ‘kwam Madonna hier op de sjotterkes spelen.’

Daar, wijst ze, stond in die tijd de kickertafel en daar hing de vogelpik. ‘Madonna speelde ook vogelpik, maar ze mikte slecht. En (wijzend) de toog die nu hier staat, die stond vroeger daar. Daar hebben nog foto’s gehangen van haar.’

HUMO Staalharde bewijzen, eigenlijk?

CECILE DUTOIT «Tja, bij een verbouwing in 1981 hebben we die foto’s weggegooid. Als we het toen hadden geweten... Ze kwam hier samen met Patrick Hernandez en Jean Vanloo (in 2000 overleden, red.) Hij huurde langs de baan naar Moeskroen een villa waar hij werkte, en waar hij soms muzikanten liet overnachten. Aan ons café was een beenhouwerij verbonden vandaar de naam. ’s Middags kwamen ze hier hun pistoleetjes halen.

»Madonna nam meestal ene met hesp. Ik zie haar nog voor me: zo’n klein, fijn ding. Ze kon geen seconde stilstaan. Altijd maar van die rare dansjes zo van woeh-oeh... Jean, Patrick, zij en de anderen uit de groep bleven vaak plakken. Ze dronken pintjes, en bestelden soms ook champagne.»

?HUMO Hoe weet u zo zeker dat dat meisje Madonna was?

DUTOIT « Jean Vanloo is hier nog jaren blijven komen. Midden jaren tachtig, toen Madonna doorbrak, zei hij vaak: ‘Weet je nog, dat meiske?’ Jean zal het toch wel geweten hebben, zeker?»

HUMO Hoe was Madonna’s kapsel?

?DUTOIT «Halflang, krullend, licht kastanjebruin. Geverfd ook, iets wat je in die tijd niet zo vaak zag.»

Madonna, zo staat in het Bergense vonnis, verbleef in die tijd in Hotel Elberg op het marktplein in Moeskroen.

‘Maar Madonna sliep daar niet,’ zegt de uitbaatster van café La Paix. ‘Ze had een kamer boven het café hiernaast, dat Le Régent heette. Ze kwam hier elke ochtend haar fruitsapje drinken. Dat ze niet zegt dat het niet waar is.’

Café Le Régent werd uitgebaat door ene Sammy, een impresario uit de entourage van Vanloo. Sammy zou een relatie met Madonna hebben gehad. Tenminste, dat is wat hij tot zijn dood en hij niet alleen bleef verkondigen. Er was ook Bernard T., die in café La Paix wordt omschreven als ‘haar serieuzere lief’. Alleen: ‘Die gaat dat niet aan Humo vertellen. Hij was toen al samen met zijn huidige vrouw. Zij heeft dat nooit geweten.’

De vroegere uitbater van Hotel Elberg werd tot enkele jaren geleden zo’n beetje overal in Moeskroen en omstreken gesignaleerd met een vergeeld gastenboek, met daarin foto’s die het bewijzen. ‘Maar daar is iets raars mee, iets mysterieus,’ zegt Philippe De Keukeleire, de volgende naam op ons bierviltje. Hij is de zoon van Vanloos vroegere zakenpartner Marcel De Keukeleire.?

PHILIPPE DE KEUKELEIRE «Tegenwoordig zegt die hotelier dat hij nooit heeft beweerd dat hij Madonna heeft gekend. Wat moet je daar nu van denken?»?

HUMO Zegt u het ons.?

DE KEUKELEIRE «Dat proces heeft alles veranderd. Er staan immense belangen op het spel. Neem Patrick Hernandez. Die teert al meer dan 25 jaar op de royalty’s van ‘Born to Be Alive’. Hij eet uit de hand van de platenindustrie: die zal de waarheid niet meer vertellen, hoor. Of neem Jean-Yves Vanloo, de zoon van Jean. Hij woont nog altijd bij zijn moeder, hier in Moeskroen. Hij vond het jarenlang geweldig dat iedereen over hem zei dat hij écht nog een affaire heeft gehad met Madonna. Nu zegt hij: ‘Ze is nooit in Moeskroen geweest.’ Ook Jean-Yves leeft van royalty’s, van de platen van zijn pa. En die hoteluitbater is erg bevriend met de Vanloos...»

?HUMO Hier is een grote cover-up aan de gang??

DE KEUKELEIRE «Ik stel alleen vast dat sinds het proces bepaalde mensen hun verhaal hebben veranderd.»

Lees verder »
Op zoek naar de Madonna van Moeskroen (2)

Het slechtste nummer ter wereld

Een gewone dag, midden 1998. Vanuit zijn badkamer hoort Salvatore Acquaviva een deuntje op Radio Contact, een zender waar hij zelf voor werkte.

ACQUAVIVA «Ik veer recht en denk: ‘Ik kén die melodie!’ Ik bel de studio: ‘Wie is dat?’ Antwoord: ‘De nieuwe van Madonna.’ Dan schrik je. Ik ben naar de studio gerend, heb een tape gemaakt van ‘Frozen’ en heb het nummer beluisterd, opnieuw beluisterd...

»Ik heb een bevriende componist aangesproken, die de basismelodieën van ‘Frozen’ en van ‘Ma vie fout l’ camp’ heeft geanalyseerd en uitgeschreven (laat ons twee identieke stukjes partituur zien, red.). Ziet u dit? Dit is géén toeval. Dit is een perfecte kopie. Als je die notenbalk ziet, met die vier akkoorden, met telkens dezelfde opeenvolgende noten, is er geen twijfel mogelijk.

»Ik ben met dat document naar Sabam getrokken. Een expert heeft het allemaal nog eens onderzocht, en in 1998 al heeft Sabam de rechten op ‘Frozen’ in België geblokkeerd. Kort daarop deed ook de Amerikaanse tegenhanger van Sabam (ASCAP, red.) dat. Alle onafhankelijke instanties komen tot dezelfde conclusie: plagiaat in de hoogste graad.»

HUMO Dus dacht u: ‘Madonna gaat bloeden’??

ACQUAVIVA (fel) «Zo is het níét gegaan. Het eerste wat ik heb gedaan, we zijn nog steeds 1998, is de platenfirma’s de simpele vraag stellen: ‘Kunnen we hier even over praten?’ Ze gooiden de telefoon dicht. Niet één keer, niet twee keer... Die gek uit Moeskroen? Gewoon negeren!

»Ik zat middenin een echtscheiding in die periode, ik had echt wat anders aan mijn hoofd. Op een gegeven moment wou ik alles laten schieten, maar mijn zoontje, tien jaar oud, heeft me overtuigd: ‘Papa, je laat je toch niet doen?’ Ik heb jarenlang gebeld, brieven geschreven. Dat hielp niet. Tja, dan stap je naar een advocaat.»?

HUMO Ik heb ‘Ma vie fout l’ camp’ nu al een week op mijn iPod staan. Ik zal niet zeggen dat het het slechtste nummer is dat ik ooit heb gehoord, maar veel scheelt het niet.?

ACQUAVIVA (lacht) «Ik vind het zelf ook niet zo goed, eerlijk gezegd. Ik heb betere dingen gemaakt. Maar ik vind ‘Frozen’ ook niet goed. Allez, neem mijn melodie weg en wat schiet daar nog van over?»?

HUMO Was u depressief toen u uw lied schreef? Ik hoor dingen als ‘Je rage de crever à trente ans’, ‘Je perds mon sang’...

ACQUAVIVA « De tekst gaat dan ook over een man die zelfmoord pleegt, maar de tekst is niet van mij. En het gaat me niet om de tekst, maar om de melodie. Die heb ik in 1979 op mijn gitaartje gecomponeerd, in de periode na de Chocolats.»

HUMO De wat??

ACQUAVIVA « De Chocolats. Kent u ‘Brasilia Carnaval’ niet? Daar zijn in 1975 wereldwijd 6,8 miljoen exemplaren van verkocht. Wie stond van 1975 tot 1978 op het podium bij de Chocolats? Moi.

»Ik had mijn baan als kapper opgegeven om me in de muziekwereld te storten. Jean Vanloo was de producer van de Chocolats. Hij boekte het ene succes na het andere, en wij, jonge artiesten, bestookten hem met tapes. Ik heb hem toen ook een cassette van helatere ‘Ma vie fout l’ camp’ bezorgd.»?

HUMO Madonna nam de tape mee naar New York en vond hem twintig jaar later terug op zolder?

ACQUAVIVA «Er móét iets van die aard gebeurd zijn, het kan niet anders. Hebt u ‘Hung up’ al gehoord? Zelfde verhaal toch? Wat zou ervan overblijven zonder die Abba-melodie? Maar ja, Abba plagieer je niet ongemerkt daar heeft ze voor gedokt.»

Jean en Marcel

Moeskroen, mid sixties. De disco moet nog worden uitgevonden, en dat zal voor een groot stuk hier gebeuren in dit grauwe, anonieme grensstadje. Jean Vanloo, ex-badmeester, opent in het oude postgebouw een dancing. Hij haalt in 1967 Jimmy Hendrix naar Moeskroen, organiseert voor hem een Europese tournee en boekt ook The Animals en Gene Vincent.

Begin jaren zeventig ontmoet Vanloo Marcel De Keukeleire, accordeonist. Samen stichten ze het platenlabel Elver. ‘Ze hadden datzelfde buikgevoel,’ zegt componist Jean-Luc Drion, die jarenlang met hen samenwerkte en voor hen single na single inblikte. ‘Die twee hoorden een deuntje, keken naar elkaar en zeiden: ‘Ça, c’est une tube, dát wordt een hit. En dan wérd het een hit. Ongelofelijk.’

undefined

Vanloo en De Keukeleire worden koningen van de kitsch. Ze lanceren groepjes als Crazy Horse, dat in 1973 meer dan een half miljoen exemplaren slijt van ‘Et surtout ne m’oublie pas’. In 1975 volgt Alain Delorme met ‘Romantique avec toi’ (350.000 exemplaren). De eerste echte klapper, vandaag nog steeds onvermijdelijk op veel trouwfeesten, is ‘El Bimbo’. Op de hoes van de single wordt de naam Les Chocolats Boys vermeld, voorloper van Chocolats, die in 1975 nog harder toeslaan met ‘Brasilia Carnaval’.

JEAN-LUC DRION «Dat nummer is op een zondagmiddag gemaakt, na het eten, op de veranda bij Jean Vanloo. Marcel speelde een bolero op zijn accordeon. ’s Middag moesten we de studio in, en we hebben daar snel-snel die tekst verzonnen: ‘Brasilia carnaval, à deux c’est l’idéal, for ever I love you, te quiero mi amor.’ Voilà, hier hadden we, op een kwartiertje, de hele tekst (lacht). Een wereldhit!»

HUMO Gezongen door Salvatore Acquaviva.

DRION « Zegt hij dat?»?

HUMO Hij was toch de voorman van Chocolats??

DRION «Ik heb dat nummer ingezongen, die zondagmiddag. Acquaviva hebben we genomen omdat hij in die tijd een leuk kontje had. De Chocolats, dat was geen groep, dat waren enkele in discotheken opgeraapte jongelui die we een dansje lieten doen en playbacken. Acquaviva moest op en neer springen tussen vier negerinnetjes, en af en toe op een tamtam roffelen. Zelfs dat moesten we hem met veel geduld aanleren (diepe zucht).»

HUMO U bent niet zijn beste vriend?

?DRION «Ik zeg u: als die jongen één milligram talent had gehad, dan hadden we zijn naam onthouden wat niet zo is.

»Best mogelijk dat hij Jean een tape heeft gegeven, maar dan heeft Jean die recht in de vuilnisbak gekieperd. We namen die gast totaal niet ernstig (stilte). Wat u zich moet afvragen: wat is de achtergrond van dat hele plagiaatgeval?

»Jean en Marcel waren perfect complementair. Jean de artiest, Marcel de boekhouder. De één experimenteerde, de ander corrigeerde. Het jaar 1977, de disco komt op. Jean reist met zijn vriend Jean-Claude Pellerin (Frans-Israëlische producer, red.) naar New York. Hij bezoekt wat studio’s en clubs, neemt er ‘Moving Like a Superstar’ op met Amadeo, een disconummer waar 1,6 miljoen exemplaren van zijn verkocht.

»Jean keert terug uit New York, laat Marcel zijn opname horen. Marcel zegt: ‘Heb je híérvoor zoveel geld uitgegeven in New York?’ De twee krijgen ruzie, zware ruzie, en gaan elk hun eigen weg. De rest is geschiedenis.»

Jean Vanloo lanceert in 1978 Patrick Hernandez met ‘Born to Be Alive’. 17 miljoen exemplaren verkocht. In zijn platenzaak verbijt Marcel De Keukeleire de frustratie. Hij zal begin jaren tachtig, nog één keer scoren zwaar scoren met ‘De Vogeltjesdans’. Tussen de twee raken de brokken nooit meer gelijmd. Elver wordt ontbonden, en er ontstaat een passioneel conflict over de verdeling van de financiële inboedel.

DRION «Midden jaren tachtig breekt Madonna door. Kan Vanloo ook nog zeggen: ‘Ik heb haar ontdekt.’ Die vete leeft tot vandaag verder onder de kinderen van Jean en Marcel.

»Onze vriend Acquaviva wil zich nu op zijn oude dag opnieuw lanceren in de muziekbusiness. Wie is zijn producer? Philippe De Keukeleire. Weer zo eentje die overal loopt te verkondigen dat Madonna in Moeskroen heeft gewoond.»

HUMO En dat is niet waar?

DRION «Monsieur, c’est une blague.»

Lees verder »
Op zoek naar de Madonna van Moeskroen (3)

Iedereen dronken

Een zoveelste bierviltje leidt ons naar een verkaveling aan de rand van Moeskroen. Aan de rand van het Bois Fichaux vinden we nachtclub l’Optimiste. De bar opent nooit voor tien uur ’s avonds en bestaat al bijna veertig jaar. Uitbater Jef Van Calbergh was van 1971 tot 1983 privé-secretaris van wijlen prins Karel, ex-regent van België.

JEF VAN CALBERGH «Dan heb je connecties (grijnst). Vroeger kwamen prins Filip of prins Laurent weleens wat drinken. Met koninklijk escorte en zo. Een heel gedoe.»

Aan de muren in de club hangen ingelijste foto’s van illustere bezoekers, zoals ex-ministers Louis Olivier en André Bertouille of Henri d’Orléans, de man die zonder Franse revolutie de koning van Frankrijk zou zijn. ‘Ik dacht dat ik ook van Madonna nog ergens een foto had liggen,’ sakkert de uitbater na een urenlange zoektocht in kasten en laden. ‘Maar waar?’?

undefined

VAN CALBERGH «Jean Vanloo kwam hier na een feestje of een tvopname vaak de zaak sluiten. De tijd van Patrick Hernandez, weet u nog? (Begint te zingen) Born, born... born to be alive! Herinnert u zich zijn wandelstok? Hernandez liep daar écht mee rond. Het ding is hier op een nacht onder een fauteuil gerold. Ik zeg: ‘We laten dat daar liggen, da’s een mooi aandenken.’ Hij is hem de volgende dag terug komen halen.»

HUMO En ook Madonna kwam?

VAN CALBERGH «Die nacht met de wandelstok was ze bij hem. Daarna is ze nog eens gekomen, weer met hem. Ze werd aan me voorgesteld: ‘Louise, une chanteuse de New York.’ Ze heeft hier nog op de tafels gedanst. Ze waren allemaal goed dronken. Patrick en zij zijn ’s nachts met z’n tweeën naar buiten gegaan en in een boom geklommen, hier naast de club. Ik heb daar foto’s van genomen, als herinnering.

»Een paar weken later heeft Patrick die foto’s gepikt. Ik heb ze teruggevraagd, maar hij lachte eens, en ging er niet op in.»?

HUMO U hebt, kortom, geen foto’s??

VAN CALBERGH «Nee, helaas.»

HUMO Wat voor kapsel had Madonna??

VAN CALBERGH «Blond, zo tot op haar schouders.»

Disco Queen

In 2003 zond de RTBf de documentaire ‘Marcel Superstar’ uit, een hommage aan De Keukeleire en Vanloo. De documentaire dateert van voor de rechtszaak de media haalde. Aan het woord komt onder meer Patrick Hernandez, in tempore non suspecto.

PATRICK HERNANDEZ «Madonna heeft nooit met mij samengewerkt als zangeres of als danseres. Maar dat verhaal is zo hardnekkig dat niemand me wil geloven.»

undefined

Van hem en haar bestaan wel foto’s. Samen met Pellerin en Vanloo tijdens een etentje in New York, mei 1979. Verder ook een fotoshoot tijdens een promotietournee van Patrick Hernandez in Tunesië, juni 1979. Pellerin en Vanloo hebben een nummer voor haar geschreven: ‘She’s a real disco queen’. De titel geeft een idee van het genre.

DRION «Madonna weigerde het te zingen. Ze wou rockmuziek. Ik ben in juni 1979 nog in Parijs geweest voor repetities met Hernandez en de Braziliaanse ster Jorge Ben, met het oog op een tournee in Brazilië. Het was de bedoeling dat Madonna in het achtergrondkoor zou zingen en dansen, maar ze is niet komen opdagen.

»Niet erg, achteraf bekeken. De Braziliaan die alles zou organiseren is er met de kas vandoor gegaan (lacht).»

Maar er is dus wel íéts geweest tussen Patrick Hernandez en Madonna. Méér dan iets, zegt Fritz Valcke, de vroegere eigenaar van de Kritz-studio’s in Kuurne. Hier werden na het overdonderende succes van ‘Born to Be Alive’ fragmenten opgenomen voor wat Hernandez’ eerste elpee moest worden. Die is er uiteindelijk nooit gekomen omdat het materiaal dixit Drion ‘rotslecht’ was.

FRITZ VALCKE «Het gros van de opnamen is in de studio van Marc Aryan in Ohain op band gezet. Maar soms weken Patrick, Jean en Jean-Luc uit naar mijn studio, dichter bij Aalbeke. Op een keer kwamen ze hier aan met drie Amerikaanse zangeresjes die de backing vocals zouden doen. ‘Dit hier,’ zeiden ze me, ‘is Louizeken’. Een speciaal geval. Ze kon geen seconde stilstaan. Altijd maar dansen. Jean-Luc Drion sprak geen Engels, dus moest ik als technicus de hele tijd tolken: ‘Zeg tegen dat Louizeken dat ze stil blijft staan.’»

HUMO Dat meisje was Madonna?

VALCKE «Als je ooit met iemand hebt gewerkt, vergeet je dat niet. Al vrij snel daarna, in 1985 toch, zagen we die videoclip op tv, ‘Into the groove’. We herkenden haar direct.

»Die dag verliep alles heel vlot. Tegen de middag waren we klaar, en Vanloo had nog veel studiotijd over. Oké, zegt hij, dan doen we wat anders. Hij heeft ’s middags die zangeresjes elk twee à drie nummers laten inzingen. Het zou perfect kunnen dat de tape van Acquaviva daartussen zat. Al die gasten rond Vanloo deden niks anders: melodietjes opnemen en daarmee naar hem lopen, dromend van die ene hit, die ene grote hit.»

HUMO Wanneer hebben die opnamen plaatsgevonden?

VALCKE «Ik heb laatst, doordat iedereen over die zaak spreekt, op zolder mijn agenda’s van onder het stof gehaald: april 1981.»

HUMO Bent u daar zeker van?

VALCKE «Moment, ik check het nog even met mijn echtgenote, die heeft toen in de bar nog lang staan praten met Madonna (belt echtgenote, red.). Ze heeft het nog eens nagekeken. Honderd procent zeker: april 1981.»

Paaldanseres in Rijsel

Niet alleen in Moeskroen is Madonna gespot, eind jaren zeventig, maar ook in het Noord-Franse Rijsel. ‘Ik ben haar nog gaan ophalen in een station in Parijs,’ zegt Fabrice Lecoeuvre, in die tijd en nog altijd persattaché van een hele schare Franse chansonniers. Eind jaren zeventig hoorde hij bij de entourage van disco-tieneridool Karen Cheryl. Haar liedjesschrijver was Jean-Luc Drion, haar producer hij weer Jean Vanloo.

Op 14 augustus 2001 was op France 3 ‘Disco Latino’ te zien, een documentaire over de hoogdagen van Hernandez, Cheryl en de mannen van Moeskroen. De opname werd door de advocaten van Acquaviva toegevoegd aan het gerechtelijke dossier en vormde mee de basis voor de veroordeling van Madonna.

Karen Cheryl, tegenwoordig onder haar eigen naam Isabelle Morizet een gerespecteerde Franse radiopresentatrice, vertelde in de documentaire hoe Vanloo ooit een Amerikaans danseresje had meegebracht: ‘Ze danste onwaarschijnlijk goed. We hebben de choreografie gerepeteerd en even later stond ik daar op het podium voor een rechtstreekse tv-uitzending, met achter mij, de planetaire ster die iedereen nu kent. Madonna.’

HUMO Eindelijk.?

FABIEN LECOEUVRE «Eindelijk wat?»?

HUMO Bewijsmateriaal: een tvopname. Wij zijn hier nu toch al een week of drie naar op zoek, weet u.?

LECOEUVRE « Karen heeft zich vergist. Fans van haar zijn op zoek gegaan naar die beelden met Madonna op de achtergrond, maar dat verhaal blijkt niet te kloppen. Al de rest wel. Madonna heeft als achtergrondzangeres gezongen op twee grote hits van Karen Cheryl: ‘Tchoo-tchoo’ en ‘Sing To Me Mama’. Vraag het maar aan Jean-Luc Drion. Madonna logeerde in die tijd in het hotel pal naast het station van Rijsel.»?

HUMO In Moeskroen zeggen ze dat ze in Moeskroen logeerde.

LECOEUVRE «Het één sluit het andere niet uit: ze is hier een jaar lang geweest hé, van hot naar her vliegend. Er was altijd wel weer een nieuw project met Vanloo of Hernandez.

»Ze heeft in Rijsel ook nog in een club gewerkt als danseres, ze verdiende 3.500 Franse frank per maand. Ziet u het plaatje? Naar ik aanneem, wil Madonna liever niet herinnerd worden aan die periode.»

HUMO Hoe zag Madonna er in die tijd uit?

LECOEUVRE «Très disco. Ze gebruikte overmatig veel make-up, felblauw. Ze was lacherig, best sympathiek. Ze noemde mij altijd Louis de Funès. Hij was, tot dan toe, haar voornaamste connectie met Frankrijk. Ze vond dat ik me gedroeg zoals de Funès. Ik ben nogal onrustig (lacht).»

‘Sing To Me Mama’, een draak van een lied, dateert van 1978. ‘Tchoo-Tchoo’ nog erger kwam uit in 1979.?

DRION «Begint Karen Cheryl nu ook al? Mais c’est honteux! Kijk naar de credits op de hoes van ‘Sing to me mama’. Ik heb dat nummer geschreven, én de rest van de elpee. Ik was erbij toen die werd opgenomen. Ik heb dat koortje aan het werk gezet. Madonna was daar níét bij. Madonna woonde in de Avenue de Courcelles 32 in Parijs, in de flat van Jean-Claude Pellerin. Ze heeft Parijs nooit verlaten, tenzij voor die ene promotour (in Tunesië, red.) met Hernandez.»

HUMO Er zijn wel indrukwekkend veel mensen die vol overtuiging het tegendeel beweren.

?DRION «Met ufo’s heb je dat ook. En als je iemand kent die beroemd is, dan ben je zelf ook een beetje belangrijk, hé. Een cafébaas kan er alleen maar belang bij hebben als Madonna in haar jonge jaren zogezegd bij hem aan de toog heeft gehangen.»

De advocaten van Salvatore Acquaviva namen eind vorig jaar kennis van het relaas van Fritz Valcke in ‘Koppen’. Tijdens de procedure in beroep willen ze de opname toevoegen als ‘bewijsstuk’. Want hier blijkt nu dat Madonna niet alleen optrok met Vanloo, maar ook in een studio door hem aangereikte liedjes heeft ingezongen. Alleen: volgens Valcke deed Madonna dat in april 1981. Volgens haar biografen zat Madonna toen al twee jaar terug in de States.

ACQUAVIVA «Ik sluit niet uit dat Madonna meerdere keren naar België is gekomen. De officiële biografie van Madonna is één grote leugen. Meisje uit een arm Italiaans migrantengezin? Haar vader was ingenieur!?

» Trouwens wel zeer toevallig: ‘Ma vie fout l’ camp’ is bij Sabam gedeponeerd op 27 maart 1981. Dat is, begrijp ik nu, een paar weken voor die opnamen bij Valcke.»

HUMO U schreef het nummer in 1979, maar gaf het pas in 1981 aan bij Sabam?

ACQUAVIVA «In 1981 is de tekst geschreven. Opeens had iemand belangstelling voor mijn nummer. Op dat moment zijn we, nog meer dan daarvoor, met ‘Ma vie fout l’ camp’ gaan leuren. Het wordt eigenlijk allemaal steeds logischer.

»De meeste van de nummers die ik in die tijd schreef zijn niet eens gedeponeerd bij Sabam. Als ik ze nu zou horen, zou ik ze misschien zelf niet direct herkennen. Maar dit nummer is, tot mijn verrassing, in 1993 op plaat gezet. Daardoor zat de melodie in mijn hoofd.

»Jean Vanloo, dat herinner ik me nog goed, had de gewoonte zijn artiesten voor de opname een tape mee te geven. Studiotijd is duur. Madonna zal zeker een week hebben moeten oefenen op mijn nummer. Dus hád ze de tape. Ze zal zovele jaren later hebben gedacht: ‘Wie zal zich dit deuntje nog herinneren?’ Zwáre misrekening.»

»Op de hoes van ‘Frozen’ staan als auteurs Madonna en Patrick Leonard vermeld. In haar brief aan de rechter schrijft madame Ritchie dat zij alles aan dat nummer heeft geschreven, behálve die vier maten. Die, schrijft ze, zijn van Leonard. Ik vraag u: hoe doorzichtig kan een leugen zijn?»

In feite staat er wat anders. Madonna schrijft dat Leonard de eerste maten van ‘Frozen’ componeerde. Ze zegt niets over de rest van het nummer.

Lees verder »
Op zoek naar de Madonna van Moeskroen (4)

8 juli 1979

Over weinig stervelingen zijn zoveel biografieën verschenen als de op 16 augustus 1958 in Detroit geboren Madonna Louise Ciccone. Een paar boven elke twijfel verheven data.

Juli 1978. Louise Ciccone komt aan in New York met 35 dollar op zak. Ze betrekt een kamertje vol kakkerlakken, en sukkelt van het ene fastfood-baantje in het andere.

November 1978. Madonna doet auditie bij choreograaf Pearl Lang en wordt toegelaten tot zijn danscursus.

12 februari 1979: fotoshoot in de groezelige studio van fotograaf Martin Schreiber, die Madonna uit de kleren doet gaan. De naaktfoto’s, ruim voorradig op het internet, laten een Madonna zien met krullend haar tot op de schouders.

Mei 1979: auditie voor Vanloo, Pellerin, Hernandez en de Nederlandse choreograaf Frans Vervenne in New York. Ze wordt aangenomen en mag mee naar Parijs. Uit de paar foto’s uit die tijd is op te maken dat ze erg kort, gitzwart haar heeft.

In ‘Pop Confessions’ schrijft biograaf Daniel Ichbiah: ‘Het meisje dat tot dan toe amper de huur kan betalen komt terecht in de dolce vita. In Parijs wordt ze gehuisvest in een luxueus appartement. Ze dineert in bekende restaurants en krijgt een budget om ich te kleden bij de grootste couturiers. Vergezeld van een privésecretaresse volgt ze zangles. Nochtans laat het voor haar door Pellerin en Vanloo uitgestippelde gouden bestaan haar koud.’

MADONNA (in het boek) «Ik had geen contract. Ik heb hen simpelweg gezegd dat ik terug moest naar New York om een zieke vriend te bezoeken. Ze hebben een limousine besteld waarmee ik naar de luchthaven ben gebracht. Ze vroegen me wanneer ik zou terugkeren. Ik heb gezegd: ‘Over twee weken,’ maar ik ben nooit teruggegaan.»

Augustus 1979. Opnames van ‘A Certain Sacrifice’, een erotische thriller met Madonna als één van de hoofdpersonages.

Begin 1980. Madonna begint opnieuw wat met Dan Gilroy, het vriendje dat ze liet stikken voor haar vertrek naar Parijs. Ze praat zich binnen in zijn band The Breakfast Club. Eerst is ze drumster, later mag ze zingen.

Januari 1981. Madonna wordt leading lady van het groepje Emmy. In die periode staat ze in New Yorkse clubs in een pyjama op het podium op en neer te springen.

22 juli 1981. Madonna versiert met Emmy haar eerste platencontract bij het kleine label Gotham Agency.

Van al wat Madonna na augustus 1979 uitricht, bestaan foto’s, documenten of andere moeilijk te contesteren bewijsstukken. Ze zat in New York, punt.

Humo kan vandaag een elementje toevoegen aan de biografie: de getuigenis van Christophe Delbar. Hij is ambtenaar bij de stad Doornik, ex-leraar Italiaans en neef van Jean Vanloo. In juni 1979 nam hij ontslag als leraar om voor ooms bedrijfje Unidans te werken. Eén van zijn taken bestond erin de faciliteiten van de in België verblijvende artiesten te verzorgen.

CHRISTOPHE DELBAR «Ik heb Madonna één keer ontmoet, in Parijs, waar ze effectief de hele tijd is gebleven. Al in juni was er een eerste conflict met oom Jean. Ze wou zijn nummers niet zingen, en hij had het erg druk met de nog steeds de alle hitlijsten dominerende Hernandez. Hij zei: ‘Je moet in Parijs een zangeresje ophalen en naar New York brengen.’»

HUMO Ze kon niet alleen vliegen?

DELBAR «Ze had geen geld voor een ticket, maar ik moest zelf ook naar New York, dus boekten we een extra plaats. Ik kwam de avond voor ons vertrek in die flat aan: geen Pellerin te bekennen. De deur werd geopend. Madonna. Ik was 25 en dacht: tof, een avondje Parijs met dit punkmeisje.»

HUMO Zo zag ze eruit?

?DELBAR «Van die grote kruisen om haar hals, kort zwart haar, in het zwart gekleed... Ze viel echt wel op. Wie haar in die periode heeft ontmoet, moet haar zonder probleem correct kunnen beschrijven.

»Van dat avondje uit is niks in huis gekomen. Ze zei: ‘I need to say goodbye to my French friends.’ Weg was ze. Ik heb haar ’s ochtends pas teruggezien ze had een geweldige kater. Ze heeft rap haar spullen gepakt, we hebben een taxi gebeld.»

?HUMO Geen limo?

?DELBAR « Nee hoor. We vlogen met Capitol Air Lines, in die tijd de goedkoopste chartermaatschappij. Het mocht niet te veel kosten. Madonna heeft trouwens de hele reis geslapen.»?

HUMO U kwam aan in New York, en toen??

DELBAR « Ik vraag: ‘Waar moet je naartoe?’ Ze kijkt me verdwaasd aan: ‘I have no idea.’ We hebben daar wat staan ronddraaien en opeens mompelt ze: ‘Queens.’ Ik heb een taxi gebeld, we zijn naar Queens gereden en daar is ze uitgestapt. Einde verhaal.»?

HUMO Wanneer was dat?

DELBAR «Ergens in de zomer van 1979, dacht ik.»

?ECHTGENOTE «Hé, er moet toch een stempel in je oude paspoort staan? Dat weet ik wel te vinden hoor.»?

DELBAR (even later) « Hier, de stempel van US Immigration, New York: 8 juli 1979.»?

HUMO Madonna is eind mei of begin juni aangekomen, op 8 juli was ze alweer weg. Dan zou ze hooguit vijf weken in Parijs hebben verbleven??

DELBAR «Meer zal het niet geweest zijn, nee. Ik heb die hele zaak-Acquaviva vanop een afstand gevolgd. Ik had nog nooit van die man gehoord. Als hij enig talent zou hebben gehad en bandjes hebben gestuurd naar mijn oom, dan zou er bij mij minstens een belletje moeten gaan rinkelen. Niet dus. Volgens wat ik begrijp, berust de hele case vooral op de mythe van Madonna in Moeskroen’. Hebt u even?»

Er komt een bestoft fotoalbum te voorschijn. Na wat bladeren wijst Delbar ons op een wazige foto, in 1980 genomen in de villa van wijlen baron Léon Lambert van de vroegere Bank Brussel Lambert. ‘We hadden in die tijd een groep Amerikaanse artiesten waarmee oom Jean de band Tristar wou lanceren er is nooit veel van in huis gekomen. We waren bij die baron uitgenodigd voor een etentje. Verder valt daar niks speciaals over te zeggen. Behalve dit hier.’

Hij wijst op een foto een meisje aan in een witte jurk, zittend op de grond naast de baron.

undefined

DELBAR « Dit is Debbie.»

HUMO En Debbie is?

DELBAR «Debbie is de bron van de mythe.»

Het meisje heeft halflang, krullend, licht kastanjebruin haar. Ze kwam uit New York. Ze danste en zong in achtergrondkoortjes van artiesten van Jean Vanloo.

DELBAR «Er zijn zeker twee à drie mannen in Moeskroen, en misschien zelfs meer, die tot vandaag aan cafétogen staan te roepen: ‘Ik heb nog met Madonna geneukt!’ Zelf al een paar keer getuige van geweest. Dan zeg ik niks. Waarom zou ik? Ik ga op café om me te amuseren, niet om tot in de holst van de nacht onmogelijke discussies te voeren (zucht). Tegen zulke hardnekkige stadslegendes is toch niks te beginnen.

»Debbie heeft in Moeskroen een paar avontuurtjes gehad. Ze ging vaak met Jean Vanloo en Patrick Hernandez een pint drinken in een café in Aalbeke. Ze was een open, volkse meid heel anders dan Madonna. Debbie maakte deel uit van een groep Amerikaanse dansers die zijn gebleven tot 1981, tot onze firma failliet ging.»

In bed with Madonna

Op ons laatste bierviltje prijkt de naam van Jean-Yves Vanloo, zoon van. Hij was destijds directeur bij Unidans en is niet zeker of Debbie of alleen Debbie aan de basis ligt van de legende. ‘Er was nog een ander meisje in die groep die ook een beetje op Madonna leek. Hetzelfde type. De Amerikanen sliepen eerst in Hotel Elberg, tot opeens bleek dat we aan een factuur van 800.000 frank zaten. Toen hebben we hen kamers gegeven boven een café, even verderop.’

HUMO U bent één van die mannen uit Moeskroen over wie wordt gezegd dat ze ooit wat met Madonna hebben gehad.

JEAN-YVES VANLOO «In juni 1979 zegt mijn pa: ‘Ik heb daar in Parijs een Amerikaans zangeresje zitten, je móét haar ontmoeten.’ Ze kon geweldig dansen, had een enorme présence. Mijn vader was overtuigd: ‘Dit wordt een ster.’ Bon, ik moet voor twee dagen naar Parijs om wat administratie door te nemen met Pellerin. Hij is niet thuis. De deur gaat open. Madonna.

»We beginnen te praten. Het klikt. Om een lang verhaal kort te maken: in plaats van twee dagen met boekhouding bezig te zijn, heb ik drie dagen met haar doorgebracht. Dag in dag uit musea bezocht, uren zitten praten, leuke restaurantjes gedaan. We waren jong. Zij was twintig, ik drieëntwintig...»

HUMO U was smoorverliefd.

VANLOO «Ik werk aan een boek. Daarin zal ik alles vertellen.»

HUMO Wat deed ze daar eigenlijk in Parijs??

VANLOO «Ze verveelde zich dood. Daar sprak ze over: Parijs was een foute keuze, maar hoe moest ze dat vertellen aan mijn pa? Wat me is bijgebleven, is dat heilige vuur, die ambitie to become a star. Daar had ze álles voor over.

»Ze vertelde over Evita Perón, een vrouw die haar heel erg boeide toen al.»

?HUMO In Moeskroen is ze nooit geweest??

VANLOO «Jamais. Ik weet nog, het was in 1998. Mijn pa leefde nog. Salvatore Acquaviva komt aanbellen met zijn single in alle staten. Wij: ‘Salvatore, luister nu even, Madonna is nooit in Moeskroen geweest.’ We hebben het die avond wel twintig keer herhaald. Hij wou het niet horen.

»Die gast hééft een punt: de gelijkenis tussen de twee melodieën is meer dan treffend. Is dat toeval?»

Dat gaan Madonna’s advocaten straks voor het Hof van Beroep in Bergen pleiten. Ze hebben al negen songs ontdekt, de meeste daterend van voor 1979, waarin dezelfde melodie, voorkomt. ‘In feite,’ zegt advocate Fabienne Brison, ‘zou je kunnen stellen dat Salvatore Acquaviva plagiaat heeft gepleegd.’

VANLOO «Pas onlangs heb ik vernomen dat Madonna vooral is veroordeeld omdat de rechter niet wil geloven dat ze nooit in Moeskroen is geweest. Ik ben nu al die mensen van toen aan het opzoeken. Ik vraag hen om een verklaring op te stellen en stuur die naar Madonna’s advocaten.

»Ik ben vrij zeker dat Madonna nog weet wie ik ben. Er komt een dag waarop ze zal worden vrijgesproken, navraag zal doen over hoe dat allemaal in zijn werk is gegaan en zich zal realiseren: ‘Hé die jongen, die keer in Parijs, die is mij nooit vergeten.’

»Dat zou geweldig zijn.