De zaak-Julie Van Espen: de Hoge Raad voor de Justitie slaat alarm

Christian Denoyelle, voorzitter van de Hoge Raad voor de Justitie, heeft vragen bij de manier waarop het Antwerpse gerecht is omgegaan met het dossier van Steve Bakelmans, de moordenaar van Julie Van Espen. Bakelmans liep vrij rond omdat zijn verkrachtingszaak in beroep nog moest voorkomen, maar dat sleepte al twee jaar aan.

'De uitleg dat men te weinig middelen had, is iets te simpel'

HUMO Het Antwerpse hof van beroep zei dat dat te wijten is aan de onderbezetting, maar dat vindt u een te makkelijke uitleg?

Christian Denoyelle «Het is natuurlijk kritiek achteraf, maar ik vind de uitleg dat men te weinig middelen had, inderdaad iets te simpel. Als je te weinig personeel hebt, moet je naar een oplossing zoeken door prioriteiten te leggen. En als je bepaalde keuzes maakt, moet je daar je verantwoordelijkheid voor nemen.

»We zien nu dat de Antwerpse procureur-generaal een honderdtal dossiers met spoed laat screenen om te kijken of er nog risicovolle zedendossiers tussen zitten. Die dossiers zijn, net als dat van Steve Bakelmans, blijven liggen bij het hof van beroep omdat daar in de zomer van 2018 een rechtbankkamer is gesloten. Wij vragen ons af: hebben jullie die screening dan niet vooraf gedaan? Welke dossiers werden in die kamer behandeld, en hoe hebben jullie beslist welke werden uitgesteld en welke niet? Hebben jullie gekeken naar de impact die die zaken konden hebben?»

HUMO Alle misdrijven zijn erg, maar misschien moet je een gewelddadige verkrachting toch laten voorgaan op een drugsdossier, bijvoorbeeld.

Denoyelle «Vorige week hebben we nog met de Hoge Raad voor de Justitie een rapport uitgebracht waarin we justitie vragen om van seksueel geweld een topprioriteit te maken.»

HUMO Het dossier van Steve Bakelmans was dat duidelijk niet. Wij vernamen uit goede bron dat de datum voor zijn proces in beroep, dat op 5 juni zou plaatsvinden, pas ná zijn arrestatie is vastgelegd. Zijn advocaat had begin vorige week nog geen oproeping voor die dag ontvangen.

Denoyelle «Dat kan erop wijzen dat ze die datum pas achteraf hebben vastgelegd, maar ik kan dat zelf niet verifiëren (het hof van beroep wilde geen commentaar geven, red.). Als een kamer gesloten wordt en je stelt al die zaken voor onbepaalde tijd uit, wil dat zeggen dat er in de agenda van andere kamers ook geen plaats is, en dan blijft alles gewoon liggen. Nu is het duidelijk alle hens aan dek bij het hof van beroep. De nieuwe eerste voorzitter, Rob Hobin, heeft maatregelen genomen om de kamer die door zijn voorganger was gesloten opnieuw te openen, maar dat gaat niet één-twee-drie, want je moet personeel hebben dat de materie kent om de kamer te bemannen.

»Kijk, ik vind dat justitie erg ongelukkig heeft gecommuniceerd, in een verdedigingsreflex. ‘Sorry, we zijn ook aangedaan, maar we hadden geen mensen genoeg.’ Maar dát er gecommuniceerd is, is op zich al een positieve evolutie in vergelijking met een paar jaar geleden. Ook justitieminister Koen Geens heeft de zwartepiet doorgeschoven: ‘Het gerecht heeft het niet goed georganiseerd, en wij leven ook mee met de slachtoffers.’ Terwijl ze allebei hadden moeten zeggen: ‘Sorry, dit kan niet, en we gaan samenzitten om te kijken hoe we het voortaan kunnen vermijden.’»

HUMO Zat er al langer een haar in de boter tussen minister Geens en de vorige voorzitter van het hof van beroep, Bruno Luyten?

Denoyelle «Uiteraard was er wat spanning, want ze verschilden op een aantal punten van visie, onder meer over de informatisering van justitie. Op een bepaald moment wilde Geens dat er in het hof van beroep voor de burgerlijke en commerciële dossiers maar één raadsheer zou zetelen in plaats van de gebruikelijke drie, om de efficiëntie te verhogen. Eerste voorzitter Luyten is daartegen ingegaan omdat het ten koste zou gaan van de kwaliteit. Voor beide standpunten valt iets te zeggen.»

HUMO Zal de Hoge Raad voor de Justitie een onderzoek starten naar de manier waarop het dossier van Bakelmans is behandeld?

Denoyelle «Er moet een doorlichting komen, we laten dit niet los. Dat wil niet zeggen dat we ervan uitgaan dat er fouten zijn gemaakt, we willen alleen antwoorden op onze vragen. Over het dossier zelf en de beslissingen daarin mogen we niets zeggen, maar we zullen wel kijken hoe het beleid in elkaar zit. Er zijn nu magistraten te weinig, maar hoe is de werklast verdeeld? Misschien is er elders nog wel capaciteit? En dan zullen we aanbevelingen doen. Niet alleen voor Antwerpen, maar ook voor de rest van het land. Zelfs als iedereen heeft gedaan wat hij moest doen volgens het boekje, mag een drama als dit gewoon niet gebeuren.»