Raymond van het Groenewoud werd gisteren gevierd door zijn collega’s in ‘The Best of’ op VTM – de cover van ‘Vlaanderen boven’ door Wim Opbrouck en Wim Willaert vindt u hieronder. Vorig jaar sprak Van het Groenewoud, naar aanleiding van zijn 70ste verjaardag, met Humo. ‘Ik ben stiekem een fanatieke winnaar die niet tegen non-stop verliezen kan.’
Ik ontmoet de man van zeven decennia in de studio van fotograaf Johan Jacobs in Gent, waar hij straks voor de zoveelste keer in korte tijd met goede luim voor de camera zal verschijnen. Ik begin met hem te vragen of hij weet welke muziek er in zijn geboortejaar is uitgekomen.
RAYMOND VAN HET GROENEWOUD «Nee. Ik heb net een fles wijn uit het jaar 1950 gekregen, maar platen... Het zal wel jazz geweest zijn, zeker? Brave jazz dan. De eerste gezongen jazzplaat van Chet Baker, die me erg dierbaar is, is in '52 uitgekomen. Louis Armstrong was wel al bezig.»
De vijf populairste liedjes van Raymond van het Groenewoud werden gisteren op VTM onder handen genomen door Sandra Kim en Slongs (‘Je veux de l’amour’), Tourist LeMC (‘Twee meisjes’), Lady Linn (‘Gelukkig zijn’/‘Give It All’), Admiral Freebee (‘Meisjes’) en De Dolfijntjes (‘Vlaanderen Boven’). Die laatste cover kon ons het meest bekoren en is hieronder te herbekijken.
HUMO 70 worden, welk gevoel heb je daarbij?
VAN HET GROENEWOUD «Ik heb nog niet de tijd gehad om er een gevoel bij te hebben (lacht). Maar het geeft me de kans om weer te gaan optreden, en daar gaat het om. De avond van 13 februari heb ik vrij kunnen houden, om in besloten kring te kunnen doen alsof ik jarig ben.»
HUMO Heb je iets gepland?
VAN HET GROENEWOUD «Een etentje bij mijn kameraad Philippe Serruys van restaurant Den Gouden Harynck in Brugge. Met kinderen en lief, en zelfs de manager, want die eet graag. En hij hoort bij het huishouden. Tenslotte doen we al sinds 1984 zeer veel samen, ook op gezelligheidsbasis.»
HUMO Voor je fotoboek heb je zelf de teksten aangeleverd. Doe je dat graag, in je eigen verleden duiken?
VAN HET GROENEWOUD «Het fotoboek hangt samen met de Canvasdocumentaire, en ik kende regisseur Karel Van Mileghem. Ik wist al langer dat hij van mijn muziek en mijn doen en laten hield, en dat hij te goeder trouw was. En vanaf het moment dat ik ja zeg, durf ik mij open en bloot te presenteren, omdat ik zelf ook geniet van verhalen van collega-artiesten die mij na aan het hart liggen. Maar ik was er wel van geschrokken dat ik me achteraf zo gesloopt voelde. Voor beeld moet je langer wachten dan voor geluid, en in die zin ben ik nogal cliché rock-'n-roll: het moet onmiddellijk gebeuren. En voor de rest word je natuurlijk leeg gevraagd. Na zo'n documentaire denk ik: niet nog eens. Maar ik ben niet iemand die onderweg moeilijk gaat doen.»
HUMO In de documentaire bezoek je onder meer het huis van je oma en opa in Amsterdam, waar je je kinderjaren hebt doorgebracht. Was je er sindsdien nog geweest?
VAN HET GROENEWOUD «Ja, ik ben er privé eens gaan aanbellen met de vraag of ik het nog eens mocht zien. Ik heb dat op meer adressen gedaan. In het kader van de nostalgie, de verloren jeugd, datgene wat men à la recherche du temps perdu noemt. En om de afmetingen te zien: alles lijkt veel groter als je 7 jaar bent. Het was schrikken om te zien hoe krap we daar zaten. De documentaire heb ik overigens nog niet gezien, en ik zal ze wellicht ook op tv aan mij laten voorbijgaan. Ik heb het gehad.»
HUMO Je wilt niet weten wat het geworden is?
VAN HET GROENEWOUD «Toen ik hoorde dat de man achter 'Het Uur van de wolf' in Nederland en - daar heb je hem - Guy Mortier het zeer goed vonden, was ik gerustgesteld.»
HUMO Op je nieuwe plaat staat het lied 'Bitter en bot', waarin je je rechtstreeks richt tot je vader, gitarist en orkestleider Nico Gomez, alias Joseph van het Groenewoud.
VAN HET GROENEWOUD «Dat was een lied dat, net als 'Gewoon in Amsterdam', al lang lag te sluimeren maar dat ik om de één of andere reden nooit had afgewerkt. Misschien moet ik daar heel romantisch op antwoorden: 'Omdat ik voelde dat ik er nog niet klaar voor was.' Zoiets zal het wel zijn, hoor. Van 'Bitter en bot' zie ik nog altijd de eerste regel staan die ik schreef: 'Dag Nico'. Dat is weggevallen, maar voor de rest is de teneur ongeveer hetzelfde gebleven: blijf jij maar lekker daar, want het zou je hier helemaal niet bevallen.»
HUMO Je zingt ook: 'Je liet je te vaak leiden naar het moeras van de lelijkheid (...) Je maakte zelf de keuzes, men is toch in die keuze vrij / Maar misschien vergis ik mij'.
VAN HET GROENEWOUD «Daar kan je een heel panel op smijten, en de ene zal zeggen dat het zus is, de andere zo. Ik ben sowieso een fatalist. Ik wil wel mijn verantwoordelijkheid nemen voor wat ik doe, maar ik ga bijvoorbeeld niet vol trots rondbazuinen: 'Kijk eens wat ik allemaal heb bewerkstelligd.' Ik ben een product van de natuur. Een vulkaanuitbarsting is ook iets wat plots gebeurt. Het gebeurt gewoon. Of om het met het boek Prediker uit het Oude Testament te zeggen: 'Een mens is een eenvoudig schepsel, maar hij heeft vele gedachten.' Daar zit veel in. In ons doen en laten zijn we te catalogeren als eenvoudig. Vooral in ons doen (lacht). Dat zijn vaste rituelen, we gaan ze niet allemaal opnoemen. Overleven is een drijfveer, en dan zijn we er al ongeveer. Maar die gedachtestroom houdt niet op.»
HUMO Jij hebt altijd graag gedroomd, zelfs je boek heet 'Een leven lang dromen'.
VAN HET GROENEWOUD «Ja, dat is die gedachtestroom, hè. En er wel of geen last van hebben. En ik heb er zeker geen last van. 't Is te zeggen: ergens houdt het op, hoor. Zeker in gezelschap (lachje). Maar ik vind het ook leuk als een ander op kundige of grappige wijze zijn gedachten formuleert. Dat is een bron om je aan te laven. Er zijn mensen die altijd maar gezelschap opzoeken uit angst voor zogenaamde eenzaamheid, maar ik voel me net heel gerieflijk bij behoorlijke periodes van alleen zijn.»
HUMO Het resultaat van enig kind zijn?
VAN HET GROENEWOUD «Ook, wellicht. Maar zeker ook door het geïsoleerd raken tegenover de groep, wat me is overkomen toen ik van Amsterdam naar Deurne was verhuisd. Daar moet je geen diploma psychologie voor hebben.»
HUMO Op je 9de was dat?
VAN HET GROENEWOUD «Ja.»
HUMO Was voetbal er toen al?
VAN HET GROENEWOUD «Voetbal was er vanaf mijn 4de, als ik de kinderfoto's mag geloven. In Amsterdam kreeg voetbal in die tijd alle ruimte. Mijn oom nam me mee naar een Europese wedstrijd van Ajax, waarvan vooral de vreemde naam van de bezoekende ploeg indruk op me maakte: Carl Zeiss Jena.»
HUMO In Deurne trok je je terug in een fantasiewereld en speelde je in gedachten bij Beerschot en Standard.
VAN HET GROENEWOUD «In die volgorde, ja. Ik ben naar Standard getransfereerd omdat ik ergens had gelezen dat die ploeg uit de Vurige Stede kwam, en dat volstond voor de kinderziel. Het feit dat ze net kampioen waren geworden, speelde eerlijk gezegd ook wel mee.»
HUMO Je speelde bij Beerschot, maar woonde in Deurne.
VAN HET GROENEWOUD «In de buurt van de Bosuil, het stadion van Antwerp, waar je onder de 12 jaar gratis binnen mocht. Ik heb er topploegen uit Brazilië aan het werk gezien, tegen een samengesteld Antwerps team. Santos en Botafogo, onder andere. Bij de ene speelde Pelé, bij de ander Garrincha. Ik vond het een beetje zielig voor Rik Coppens, omdat die ineens tegen elf Rik Coppensen moest spelen (lacht). Op de Bosuil werden toen ook nog interlands gespeeld. Ik herinner mij een heel saaie België - Nederland, met Roger Claessen van Standard, van wie ik had gehoopt dat hij er zes zou maken, maar hij werd gemuilkorfd en het bleef 0-0.»
HUMO Is er een groot verschil tussen genieten van muziek en genieten van sportprestaties?
VAN HET GROENEWOUD «Muziek heeft dat mysterieuze, waardoor ik ook nu moeilijk kan verklaren waarom het je zo kan bevangen. Bij topsport vind ik de waanzin fantastisch: dat de topsporter slechts één ding voor ogen heeft, en dat hij daarvoor alles laat. Als een ploeg of een atleet die ik moreel steun aan het werk is, durf ik bijna niet te kijken, uit angst voor de mogelijke nederlaag (lacht). Waardoor ik mij vaak beroep op teletekst. Op de Nederlandse televisie, aangezien de VRT de verschrikkelijke vergissing heeft begaan om teletekst af te voeren. Ik heb zeer graag de allerdroogste mededeling, zonder beschouwingen van analisten of commentatoren.»
HUMO Omdat er dan meer ruimte is voor je eigen fantasie?
VAN HET GROENEWOUD «Misschien, maar vooral omdat ik mij stoor aan de zelfgenoegzaamheid van de analist die beter denkt te weten hoe de dingen in elkaar zitten dan de held zelf.»
HUMO Sport je zelf nog?
VAN HET GROENEWOUD «Een minimum aan tennis. En niet meer in wedstrijdvorm, want daar kan ik met mijn temperament niet meer tegen. Ik ben stiekem een fanatieke winnaar die niet tegen non-stop verliezen kan. Maar ik heb een heel toffe tennisleraar die er de poëzie van het spel de hele tijd in weet te houden. Inspanning, douchen en een nieuwe mens zijn: dat heb ik ook altijd fantastisch gevonden aan sport.»
HUMO Joggen doe je niet meer?
VAN HET GROENEWOUD «Nee, dat gaat niet meer met mijn knieën. Ik ben al één keer geopereerd en ik wil ze niet helemaal verwoesten. Ik kan me vrij goed neerleggen bij de dingen die ik niet meer kan. Stoppen met voetbal, stoppen met zaalvoetbal, stoppen met lopen... Dat was de volgorde. Het zal wel eindigen met pittig wandelen. En uiteindelijk in een kist liggen, of in een urne zitten.»
HUMO Ben je daar al uit, kist of urne?
VAN HET GROENEWOUD «Crematie zou hygiënischer zijn, laat ik mij vertellen, maar zo'n urne bevalt me niet. Een kist vind ik mooi, met huilende mensen errond (lacht). Zoals Peter Fonda in 'Easy Rider' zegt: een gat in de grond en smijt me daar maar in. Ik vind dat organisch kloppen. Ik zie daar dan ook meteen beelden bij uit een Italiaanse film of een aflevering van 'Morse', waar ruim de tijd wordt genomen om die kist in de put te laten zakken. Iedereen in het zwart, en hier en daar iemand overmand door verdriet. En met misschien, als het even kan, vijftig meter verder een inspecteur die kijkt naar de dubbele agenda van sommige mensen (lacht).»
HUMO Wordt er ook een liedje gespeeld?
VAN HET GROENEWOUD «O, daar heb ik nog niet over nagedacht. Doe maar iets van Bach. Ik vond het wel leuk dat ik er bij de uitvaart van mijn moeder in ben geslaagd bij de begrafenisondernemer 'Kiss' van Prince door de ruimte te laten schallen. De ene zag ik verbijsterd kijken, de andere met een milde glimlach om de lippen staan. Maar het gaf weer hoe ze was, en ondanks haar bijna 70 jaar was ze weg van Prince.»
OP ELKAARS LIP
HUMO Even een sprongetje. Toen je onlangs op de Nederlandse televisie in een item in 'De nacht van de popmuziek' werd gevraagd of je graag een vrouw had willen zijn, antwoordde je: 'Ik had toch weleens willen weten wat ik allemaal gedaan had gekregen.'
VAN HET GROENEWOUD (lacht hard)
HUMO Ik ben tot nog toe geen enkele vrouw tegengekomen die snapte waarom wij dat zo grappig vinden.
VAN HET GROENEWOUD «Nee? Ik ken wel vrouwen die daar hun tijd in steken, hoor, in zien wat ze gedaan krijgen. Meer kan ik er niet over zeggen. Wat ik als man met terugwerkende kracht van in het begin had willen weten, is dat je bij het andere geslacht al behoorlijk opschiet door een luisterend oor aan te bieden. Maar goed, gelukkig blijft het ook nog altijd een mysterie. Die fameuze vonk die overslaat: waar je die kunt kopen, vind je in geen enkel boek.»
HUMO Ik neem aan dat je niet vertrouwd bent met Tinder en andere datingsites?
VAN HET GROENEWOUD «Jawel, dat ken ik van mijn zonen. Ik denk dan: waarom niet? Het is toch altijd maar proberen en zien wat het wordt. Het is nuchterder, het is meer een cv opstellen en wachten op iemand die denkt: dat lijkt te kloppen. Alleen maar afgaan op een vonk is gevaarlijker, want een vonk, die kan uitdoven. Dat beredeneerde heeft zijn nadelen, maar zeker ook zijn voordelen. En zo zijn we bij Johan Cruijff beland (lacht).»
HUMO Mis je Cruijff?
VAN HET GROENEWOUD «Neenee, zo'n betweter. Wat hij als voetballer met zijn benen deed, dat stoppen en draaien en versnellen, dat zag ik graag, maar zijn generaalsgedrag heeft me altijd gestoord. Cruijff staat niet eens in mijn definitieve voetbalelftal. Dat droom ik nog altijd bij elkaar, in een vreemde opstelling met vijf aanvallers.»
HUMO Stel de ploeg eens op.
VAN HET GROENEWOUD (wijst denkbeeldige stipjes aan op tafel) «Garrincha, Maradona, Eusebio, Pelé en George Best.»
HUMO En daarachter een handvol mannen van beton?
VAN HET GROENEWOUD «Ja, dat maakt me niet zoveel meer uit. Het mogen ook cafévoetballers zijn. Michel Preud'homme gun ik het wel om in het doel te staan.»
HUMO Wat doe je om de gedachtestroom af en toe stil te leggen?
VAN HET GROENEWOUD «Dat kan niet, hè. Er zijn altijd beelden, er is altijd wat. Heel soms lijkt er van buitenaf iets de bovenhand te nemen. (Denkt na) Het zijn vaak dingen die magisch overkomen: dan analyseer je niet meer, lijkt het alsof je niet meer denkt. De betovering, dat is een beter woord. Muziek, sportprestaties, een vrouw beminnen, het verdwijnen in de ander.»
HUMO Wat is verliefd zijn?
VAN HET GROENEWOUD «Nog zoiets (lacht).»
HUMO Is dat ook niet een vorm van dromen en de ander kwaliteiten toedichten die er niet zijn, of nooit waargemaakt kunnen worden?
VAN HET GROENEWOUD «Dat zeggen ze, hè. Maar als het meest speciale achter de rug is - de verliefdheid, zeg maar - is er nog altijd de vertedering. Ook een vorm van betovering. In mindere mate, dat is waar. En als alles weg is, dan is het toch weer omdat je te veel op elkaars lip hebt gezeten, zeker?»
HUMO Jij bent niet bij je jeugdliefde gebleven.
VAN HET GROENEWOUD «Nee, dat is mooi geformuleerd (lacht). Ik vind het nochtans mooi als mensen het wel doen, dat is voor mij ook een sprookje. Ik heb lang geloofd in het sprookje van mijn oom en tante, in mijn omgeving de mensen die bij elkaar waren gebleven. En ik was zeer ontgoocheld toen mijn tante na de dood van mijn oom niet zo'n positief beeld van hem ophing. Toen pas. Weer een illusie aan diggelen.»
HUMO Is verliefdheid iets waar je niet zonder kunt?
VAN HET GROENEWOUD «Zonder verliefdheid is het wel een kaal en heel sober bestaan. Zo zonder symbool of persoon die het beminnen of het graag zien vertegenwoordigt. Ik heb het nu ook over het tactiele. Er is bij mij wel een kleine neiging richting ascese, maar het mag niet te ver gaan. Het cv van Leonard Cohen komt vaak terug in mijn gedachten, ook een man die van de vrouw hield, maar op een dag zei: 'Nee, nu niet meer, ik ga naar het klooster.' Ik snap dat, maar zo beschadigd ben ik nog niet, denk ik. Maar voordat hierover een misverstand zou ontstaan: ik weet al te best dat ik zelf veel schade heb toegebracht, en ik ben daar niet blij mee. Dat is geen doel, dat is een gevolg. Maar ik denk dat de stoute jongen die ik dan misschien ben, toch ook beschadigd is. Het is een smeerlap, hè, de liefde. Omdat ze onvoorwaardelijkheid eist.»
HUMO Waarom is onvoorwaardelijkheid nodig?
VAN HET GROENEWOUD «Omdat er anders berekening bij komt, en dan wordt de liefde beschadigd.»
HUMO Ben je momenteel verliefd?
VAN HET GROENEWOUD (lacht) «Op het leven? Ik zal ja zeggen, om het niet te ingewikkeld te maken.»
HUMO Terug naar de muziek. Ik ben heel benieuwd naar het verhaal achter het pak dat je in 1972 droeg bij het eerste optreden van je groep Louisette, in de Beursschouwburg.
VAN HET GROENEWOUD (lacht) «Dat was gehaakt! Mijn eerste lief - Eva is haar voornaam - haakte als bezeten, en haar moeder ook. Van David Bowie had ik gezien dat die het ene krankzinnige pak na het andere droeg, en het was volgens mij ook de tijd van de salopettes. Dus heb ik aan mijn lief en mijn schoonmoeder gevraagd of zij voor mij geen kleurrijke salopette konden haken. Tot dan toe hadden ze nooit iets anders dan truien gehaakt, en toen ik de eerste versie paste, kregen we met zijn allen de slappe lach. Het kruis hing namelijk wat door en suggereerde dat ik wel bijzonder zwaar geschapen was (lacht). Er is serieus aan gesleuteld, maar uiteindelijk is het in orde gekomen. Ik meen mij te herinneren dat de binnenkant met zijde bekleed was, om de boel bij elkaar te houden. En dat ik mij er zeer goed in voelde. Als ik de foto's zie, ben ik nog altijd tevreden (lacht).»
HUMO Begin jaren 80 heb je de kans laten schieten om met Sly & Robbie te werken. Geen spijt van?
VAN HET GROENEWOUD «Totaal niet, want dat was helemaal fout in mijn ogen. De platenbaas wilde kunnen zeggen: 'Mijn artiest werkt met Sly & Robbie.' Nee, ik moet eerst broertjes vinden vóór ik iets kan doen. En ik weet goed dat ik dat bij Sly & Robbie niet in vijf minuten kan afdwingen.»
HUMO De plaat 'Habba' heb je in 1984 opgenomen met Henny Vrienten. Was hij wel een broertje?
VAN HET GROENEWOUD «Het was heel gezellig, maar ik was voor hem geen cadeau, omdat ik mijn eigen groep had, met een totaal andere muzikale invalshoek dan hij. En de geluidstechnicus had een visie op de zaak die mij achteraf bekeken niet zo goed uitkwam. Een leek als ik noemt dat geluid dan associatief 'koud', en 'glas'. En ik hoor liever 'open haardvuur'. Maar Henny was bezeten om het goed te willen doen. Eigenlijk had hij te veel respect. Hij heeft gesmeekt om één nummer op zijn eigen manier te mogen doen. Dat was 'Haile Selassie', en dat wordt door velen erkend als iets dat... goed gemaakt is (lacht). Maar in mijn ogen lijdt het onder het feit dat ik er een flauwekultekst op heb gezet.»
HUMO Begin jaren 90 viel jou dankzij 'Liefde voor muziek' iets te beurt wat je nooit had geambieerd: het grote succes, met een eindeloze reeks concerten in feesttenten tot gevolg. Het kan je dus ook overkomen als je het niet wilt, of was je even niet aan het opletten?
VAN HET GROENEWOUD «Ik was niet oplettend genoeg, en met een verlammend ongeloof geslagen: wat is me dat hier? En de winkel draait, de contracten lopen, in mijn geval, zo'n twee jaar vooruit. Als je dan in een verkeerd project zit, moet je het uitzitten. Het is me sinds die periode gelukkig nooit meer overkomen. Ik ben blijkbaar zelfgenoegzaam genoeg om te willen dat het publiek komt om te luisteren.»
HUMO Je nieuwe plaat, 'Speel', heb je opgenomen met je oude compagnon de route, Jean-Marie Aerts.
VAN HET GROENEWOUD «Hij is gisteren toevallig nog eens naar een optreden komen kijken, en ik vond het hartverwarmend om van hem te vernemen dat hij vindt dat ik gitaar moet blijven spelen. Ik weet dat ik het als te late beginner nooit echt soepel zal kunnen, maar hij - die het allemaal wel kan - vindt dat ik mijn eigenheid heb. Ik weet dat ik op de gitaar wel íéts kenbaar maak, dat merk ik aan de reacties van het publiek. Maar ik stoor me geregeld aan mijn gebrek aan techniek. Dan denkt de leerling in mij: godverdomme, weer maar 5 op 10.
»Jean-Marie was verrast toen ik hem vroeg om 'Speel' te producen, maar na wat bedenktijd heeft hij toch ja gezegd. En voor mijn ijdelheid was het vervolgens leuk dat hij de plastic modelletjes die ik van mijn liedjes maak, de moeite waard vond om te blijven gebruiken. Ik heb hem volledig carte blanche gegeven - de studio, de muzikanten: dat heb ik allemaal aan hem overgelaten. Om te kunnen schilderen moet je zelf je verf kunnen kiezen.»
HUMO Bij de voorbereiding van ons gesprek is ook 'De befkapoen' van je zoon Leander nog eens gepasseerd: wat een oorwurm is dat toch - jouw hele nieuwe plaat werd er in één klap door uit mijn hoofd geblazen. Jij hebt hem gestimuleerd om het uit te brengen.
VAN HET GROENEWOUD «Hij voelt zich lekker bij zijn absurdisme, en hij heeft meer van die liedjes gemaakt. 'Mijn oma heeft een stoma', bijvoorbeeld, maar ik heb nog niet de tijd gehad om het behoorlijk te kunnen beluisteren. Ik heb ook pas onlangs gezien dat hij op Spotify staat, onder de naam Alex Verdi.»
HUMO Je krijgt zijn werk niet per definitie als eerste te horen?
VAN HET GROENEWOUD «Neenee. Hij heeft me wel eens een reeks demo's gestuurd van zijn Engelstalige werk, maar hij vraagt me niet om besprekingen. En natuurlijk komt hij dichter bij mijn wezen als hij zijn eigen taal gebruikt. Ik hoop dat hij zijn indringende filosofische beschouwingen eens zal omzetten in liedjesteksten, al denk ik dat je nog niet barst van de goesting om dat te doen als je jong en zot bent. Maar hij schrijft fantastisch proza, met verkillende mensenkennis.»
HUMO Waarom verkillend?
VAN HET GROENEWOUD «De dingen bij hun naam noemen is altijd verkillend. Niet op agressieve wijze, maar met aanvaarding: het is maar dat. Hij was ook veel te vroeg fan van Pessoa. Dat ik als 40-jarige zat te genieten in de stijl van 'Geef me nog een glas wijn, want het leven is niets', vind ik normaal, maar dat hij op zijn 18de ook dat gevoel had... (Denkt na) Ik hoop voor hem dat de melancholie en zijn waanzinnige relativeringsvermogen hem niet te hard verlammen. Tenslotte moet je toch overleven. En je kunt maar beter beseffen dat anderen er echt iets aan hebben als je sleutelt en werkt aan je eigen kunnen.»
NOOIT MEER SCHMINKEN
HUMO Weet je nog wanneer jij voor het eerst besefte dat de anderen iets hadden aan wat je deed?
VAN HET GROENEWOUD «Toen ik in mijn puberteit merkte dat ik jongere kinderen hard kon doen lachen met wat ik aan clowneske mimiek in mij had. Ik deed gewoon de volwassenen na, in hun dwaasheid. Slapstick was dat, er kwamen zelden woorden aan te pas. Met mijn liedjes ging ik er later van uit dat het enthousiasme dat ik ervoor had de sleutel zou zijn om vele deuren open te krijgen. Met wanhoop tot gevolg als dat even niet lukte: want wat zou het dan wel worden? De uiteindelijke sleutel was 'Meisjes', en met name het zingen van het lied op een jongensschool. En het aanschouwen van een spontane hormonale reactie van een paar honderd jongens na het horen van: 'Ze maken ons kapot, meneer', en dan (imiteert een juichende menigte).»
HUMO Levert het vreugde op als je thuis een mooie zin hebt geschreven?
VAN HET GROENEWOUD «Ik denk weleens: dit zit wel lekker, hier gaan ze iets aan hebben. Maar blij word ik vooral van de goeie zinnen die ik als lezer krijg. Genieten van jezelf lijkt me een onmogelijke opdracht. Ik vind het geen hel waarin ik vertoef met mijn werk, maar dat moeten sleutelen en nog eens sleutelen, dat is niet altijd leuk. Nee, vreugde haal ik uit de zinnen die ik cadeau krijg van de schrijver van Prediker, van Pessoa en nog tientallen honderden andere mensen.»
HUMO Heb je recent nog iets nieuws ontdekt?
VAN HET GROENEWOUD «Aristoteles! In boekhandel Athenaeum in Amsterdam had ik een boek met een mooie cover zien liggen: 'Poetica'. Ik sloeg het open, las een paar regels, en... de mooie zinnen waren kwistig. Wat ik er intussen van heb gelezen, vind ik geweldig. Dat had ik ook bij 'Onder de vulkaan' van Malcolm Lowry. Pas bij de tweede poging om het te lezen, nota bene, waaruit blijkt dat je voor sommige dingen toch een bepaalde levenservaring of geduld moet hebben. Al denk ik niet dat ik een derde poging ga ondernemen om 'Ulysses' te lezen.»
HUMO Mag ik het je toch aanraden? Ik ben er net doorheen en ik heb er bepaald geen spijt van.
VAN HET GROENEWOUD «Ah, proficiat. In het Engels? Ja, ik vermoed dat die klingklang onvertaalbaar is. Maar mijn Engels is gewoon niet goed genoeg.»
HUMO We zouden het haast vergeten, maar je hebt ooit de hoofdrol gespeeld in 'Na de liefde', een met de grond gelijkgemaakte film van Jaak Boon.
VAN HET GROENEWOUD «Begin jaren 80, ja. Een succes was het niet, maar naar mijn weten is er niemand failliet gegaan. Ik vind van mezelf dat ik een zekere vorm van acteren onder de knie heb, vooral wat mimiek en vertolken betreft, maar er zijn natuurlijk mensen die dat veel beter kunnen. En mijn huid kon ook niet tegen al dat schminken en ontschminken. Nee, laat mij maar genieten van een Richard Burton, of het genie van Marlon Brando. Hij was net als de anderen ook gewoon naar een acteerschool geweest, maar zijn timing was volstrekt uniek. Dat wist mijn mentor en de vader van mijn eerste lief jaren geleden al: 'Het allerbelangrijkste zijn timing en dosering.' Van de moeder van mijn eerste lief kreeg ik mijn gehaakte kostuum, van haar vader de belangrijkste levensles (lacht).»
HUMO Om af te ronden: heeft het feit dat je in Brugge woont, iets te maken met je gelukkige jaren in Amsterdam? Ik denk dan voornamelijk aan de aanwezigheid van de vele kanalen.
VAN HET GROENEWOUD «Brugge was destijds vooral een keuze om weg te zijn uit het beroepsmilieu, dat zich in Brussel afspeelde. Maar misschien zit wat jij zegt er ook wel voor iets tussen. Ik heb in ieder geval zeer graag water. Toen ik nog een jogger was, liep ik heelder trajecten langs het kanaal: in de ogen van andere joggers was dat verschrikkelijk saai, maar ik vond het heerlijk.»
HUMO Halverwege draaide je je dan om en liep je terug?
VAN HET GROENEWOUD «Ja, dat wel. Anders raakte ik nooit meer thuis (lacht).»
