Dirk De Wachter en co. helpen je genieten van feestjes na de lange lockdown: ‘Wie gaat feesten om te feesten, ervaart al snel geen kick meer’

We hunkeren na de lockdown naar gezelschap en uitbundigheid, maar volgens psychologen moeten we niet te hard van stapel lopen. Wat is verstandig?

Bouw het gefeest langzaam op en plan rust in je agenda

Volle cafés, nachtclubs, voetbalstadions en concertzalen. Epidemiologen voorspellen op basis van historische patronen en economische data een roerige jaren 20 en een summer of love als de coronamaatregelen versoepeld worden: een periode vol euforie.

Psychiater en hoogleraar Dirk De Wachter begrijpt die behoefte, maar voorziet ook problemen. ‘Het gevaar bestaat dat we verloren tijd willen inhalen en dat plezier niet meer vooropstaat.’

Kijk maar naar de grote hoeveelheden drugs die er in de tijd van heftig hedonisme werden gebruikt: coke en opium (roaring twenties), wiet en lsd (summer of love I, in 1967), coke en xtc (summer of love II, in 1988). Het verraadt een heviger drang naar geestelijke bevrijding dan louter met zijn allen weer onbezorgd naar buiten mogen en dansen op een feestje.

Volgens De Wachter moeten we daarmee uitkijken. ‘Na het zoveelste feestje zal het genieten niet meer werken. Je gaat dan feesten om het feesten, zoals verslaafden gebruiken om te gebruiken. Je ervaart de kick niet meer.’ Het is ook simpelweg onmogelijk om verloren tijd in te halen. Dat is hetzelfde als slaap inhalen: het bestaat niet. Je brein heeft aan een derde van de gemiste slaaptijd genoeg om weer in evenwicht te komen, datzelfde geldt voor ‘zinnenprikkelend’ vermaak als feestjes, festivals en andere sociale activiteiten.

De Wachter: ‘Ik hoop niet dat ik klink als een oude zak, maar we moeten doseren. Ons niet vól in het leven storten met allerlei activiteiten na corona, maar bedachtzaam zijn. Verlies je niet te veel in het idee dat het ‘nu moet gebeuren’. Bouw het gefeest langzaam op, plan rust in je agenda. Niet omdat ik het zeg, maar omdat jouw geest dat nodig heeft.’

Fysieke klachten? Trek aan de bel

‘Ons brein heeft zich aangepast aan de lange lockdown met weinig prikkels,’ zegt psycholoog Josje Smeets, auteur en expert op het gebied van geluk. ‘Op het moment dat je je plotseling herhaaldelijk aan veel prikkels blootstelt, door opeens veel te feesten bijvoorbeeld, raakt je brein in stressstand. Op lange termijn kan dit schadelijk zijn voor je mentale gezondheid.’

Ze legt uit: je brein maakt antistoffen aan om prikkels tijdens sociale activiteiten te verwerken, zoals adrenaline en cortisol. Door de lockdown is je brein daar minder aan gewend. Als je nu gaat feesten met de nodige mensen, muziek, drank en misschien drugs, moet je brein extra hard werken, waardoor het uitgeput en overprikkeld raakt.

‘Op korte termijn zul je dit niet per se merken; het gevoel van blijdschap voor, tijdens en na het feesten overheerst,’ zegt Smeets. ‘Je bent misschien wel moe en uitgeput, maar geneigd de lichamelijke signalen te negeren. Dat houd je een tijdje vol, misschien weken, maanden, totdat je sneller prikkelbaar wordt. Je gaat slechter slapen en eten, krijgt te maken met een verzwakt afweersysteem en voelt je somberder.’

Dan is het tijd om aan de bel te trekken, want het structureel negeren van fysieke klachten kan volgens Smeets in het ergste geval leiden tot een burn-out.

‘Natuurlijk zijn er uitzonderingen en is dit voor iedereen anders: introverte mensen moeten alerter zijn en bewuster rust plannen. Dat geldt voor extraverte mensen die vóór corona veel feestten minder, maar ook zij zijn inmiddels gewend aan een avondklok, vroeger slapen en minder sociaal contact.’

Over generatie Y (geboren tussen 1980 en 2000) en Z (geboren tussen eind jaren 90 en 2015) maakt Smeets zich de meeste zorgen: ‘Ik vrees voor de millennials die het idee hebben dat ze het maximale uit het leven moeten halen, het liefst zo snel mogelijk. Het zijn dezelfde mensen die last hebben van sociale vergelijking – vaak door sociale media. Zit je straks eindelijk een avond rustig in de zetel, zie je op de Instagram dat Jantje en Pietje aan het feesten zijn en krijg jij opeens het idee dat je óók moet feesten. Net als generatie Z, die nu veelvuldig denkt bij een studentenvereniging te moeten zodat ze de tweede helft van hun studententijd ‘intenser’ beleven.’

Heb oog voor het verwerkingsproces

Wie iets minder voorzichtig is, is Jean-Pierre van de Ven, psycholoog bij Mind Korrelatie. ‘Je kunt wel zeggen dat mensen moeten oppassen met feesten, maar dat gaan ze hoogstwaarschijnlijk niet doen. Logisch: ze hebben behoefte aan een uitlaatklep, menselijk contact en samenzijn. Na te veel feesten lopen ze vanzelf tegen de lamp. De meesten zullen hun gedrag daarna vanzelf aanpassen.’

Van de Ven benadrukt het belang van het verwerkingsproces van deze tijd. ‘Velen hebben zich bang, geïsoleerd en alleen gevoeld, dat moeten ze verwerken. Een verwerkingsproces verloopt nu eenmaal chaotisch, daar horen onverstandige dingen bij. Vergelijk het met liefdesverdriet: je laat je emoties de vrije loop, doet misschien domme dingen – je hebt seks met je ex, gooit een steen door zijn/haar ruit – om later te beseffen dat je het anders moet aanpakken. Die dieptepunten zijn vaak nodig om dingen te verwerken. Bovendien is het volstrekt menselijk om soms uit de band te springen. Je bewijst jezelf niet altijd een dienst door je in te houden.’

Van de Ven voorspelt een gouden tijd voor de horeca. ‘Het zal wel even losbarsten. De bieromzet zal stijgen en drugsdealers krijgen het nog druk. En ja, sommige mensen zullen zich door de vele prikkels uitgeblust, overprikkeld en gestrest voelen. Aan hen de taak om daar zelf verandering in te brengen en anders hulp in te schakelen.

‘Psychische problemen wil ik natuurlijk niet bagatelliseren en die liggen wel op de loer als je je eigen grenzen voorbijgaat. Natuurlijk zijn drie festivals in één weekend niet gezond, vooral niet als je het plezier daarbij vergeet en je vooral gaat feesten om het feesten.’

‘Al die hedonistische grenservaringen zijn helemaal niet nodig,’ vult De Wachter aan. ‘Focus je niet op de tijd die je bent ‘verloren’ door corona, focus je liever op het hier en nu. Sta stil bij de essentie van het plezier tijdens het feesten: het samenzijn, de muziek, de verbinding.’

(AD)