‘Dit is Ballshit!’ Experts waarschuwen voor thermische penisring die zaadproductie zou stilleggen

In de zoektocht naar mannelijke anticonceptie zijn mensen op sociale media sinds kort in de ban van een thermische ring. Het siliconen product rond de penis dragen, zou de testikels opwarmen en de zaadproductie zo tijdelijk stilleggen. Al zijn Belgische experts sceptisch: ‘Dit is ballshit.’

‘Voorbehoedsmiddelen mogen niet alleen de verantwoordelijkheid van de vrouw zijn.’ Het wetenschappelijk onderzoek naar een doeltreffende anticonceptiepil voor mannen werpt voorlopig weinig vruchten af, maar de Franse ondernemer Samuel Flambard is ervan overtuigd dat hij een oplossing klaar heeft. Met zijn bedrijf Otoko biedt de twintiger al anderhalf jaar een zelfontworpen thermische ring aan die klanten aan de basis van hun penis kunnen dragen. Op die manier worden de testikels tegen het lichaam gedrukt en komen ze in een warmere omgeving terecht. Door de ring minstens drie maanden lang 15 uur per dag aan te houden, wordt het sperma volgens Flambard tijdelijk inactief. Wie het product vier tot zes maanden niet draagt, zou weer maximaal vruchtbaar moeten zijn. ‘Ik draag de ring zelf en het is niet zwaarder dan een onderbroek aantrekken’, vertelt hij aan de telefoon.

De interesse voor die laagdrempelige en ‘natuurlijke’ methode is groot. Vorig jaar organiseerde Flambard 60 workshops, waaronder één in de anarchistische boekenwinkel Le Zotte Morgen in Brussel. Mensen kregen daarbij de kans om hun eigen ring te maken. Op sociale media gaat zijn product sinds enkele dagen bovendien viraal dankzij een artikel op nieuwswebsite Vice.

De aandacht voor het product verrast professor urologie Piet Hoebeke (UGent) niet, aangezien hij de afgelopen jaren sowieso meer vragen kreeg over anticonceptiemethodes bij mannen. Alleen waarschuwt hij dat de thermische ring geen oplossing biedt voor mensen die hun zaadproductie tijdelijk willen lamleggen. ‘Je moet naar nul spermatozoïden gaan, dat kan met zo’n ring zeker nooit lukken. Het hele concept is ballshit.’ Het risico bestaat daardoor dat mensen denken dat het product ze de kans geeft om veilig te vrijen, maar even later toch vruchtbaar blijken.

Geen medische achtergrond

Flambard erkent dat hij als ondernemer geen medische achtergrond heeft, maar hij verwijst mensen die zijn workshops volgen telkens door naar artsen. Zij moeten hun spermakwaliteit op regelmatige basis analyseren en mee opletten of er geen complicaties optreden. Alleen is de kans klein dat veel medische experts ervoor open zullen staan om mensen te begeleiden die met het anticonceptiemiddel experimenteren.

‘Ik raad het af’, zegt Ahmed Mahmoud, wetenschappelijk coördinator van het Andrologisch centrum aan de UGent. Hij houdt zich onder meer met mannelijke onvruchtbaarheid bezig en heeft slechts weet van drie studies waarbij testikels verwarmd werden om de fertiliteit te beïnvloeden. De zaadproductie ging daarbij wel degelijk omlaag, maar de onderzoeken waren kleinschalig en duurden nooit lang. Ook de studies aan de universiteit van Toulouse uit de jaren tachtig, waarnaar Flambard verwijst in interviews en op zijn website, kennen diezelfde zwakte. De theorie achter de zogenaamde ‘ballenlift van Toulouse’ vertoont daardoor lacunes.

Homeopathische geneesmiddelen worden soms vergoelijkt met het motto ‘baat het niet, het schaadt ook niet’, maar de vraag is of die vlieger wel opgaat voor de thermische ringen. Mahmoud verwijst naar een studie waarbij varkens door de opwarming van hun testikels sperma-antilichamen ontwikkelden. Zulke antistoffen tegen zaadcellen kunnen de vruchtbaarheid ook op lange termijn beïnvloeden. In Frankrijk werd Andro-Switch, een ring met dezelfde werking als die van Otoko, in 2021 van de markt gehaald door het nationale geneesmiddelenbureau. De bedenkers moesten eerst de veiligheid en doeltreffendheid van hun product bewijzen in een klinische studie. Pas dan kon een publieke verkoop weer aan de orde zijn.

Hormonen inspuiten

Dat de thermische ring geen soelaas biedt, is een domper omdat het nog jaren zal duren voor er nieuwe voorbehoedsmiddelen voor mannen op de markt komen. Een doeltreffende anticonceptiepil bij mannen moet bij een ejaculatie meteen tientallen miljoenen zaadcellen tegenhouden, wat een stuk complexer is dan het proces om te verhinderen dat één eicel vrijkomt.

Onderzoekers van de universiteit van Minnesota kondigden vorig jaar wel aan dat hun anticonceptiepil bij mannelijke muizen 99 procent effectief was, maar mensen zouden er pas ten vroegste over vijf tot tien jaar gebruik van kunnen maken. Die deadline is bovendien enkel haalbaar als er geen onverwachte neveneffecten opduiken, en net daar knelt vaak het schoentje. In 2016 zette de Wereldgezondheidsorganisatie al een studie stop waarbij mannen hormonen ingespoten kregen om hun vruchtbaarheid tijdelijk in te perken. Zeker de stemmingswisselingen waren voor de onderzoekers een te grote doorn in het oog.

Een vasectomie ten slotte is enkel een optie voor wie absoluut geen kinderwens meer heeft. ‘Na een hersteloperatie kan slechts één op de twee mannen weer vruchtbaar worden’, vertelt Hoebeke. Mannen die anticonceptie zelf in handen willen nemen, komen daardoor toch weer bij condooms als enige oplossing terecht. Niet iedereen is daar enthousiast over, al brengen ze in ieder geval geen risico op eventuele gezondheidsproblemen met zich mee.

_(DM)