Docu: Andere tijden
'Andere tijden' spit vanavond één van de meer saillante episodes in de Nederlandse filmgeschiedenis uit: de makers gaan na of het klopt dat producent en biermagnaat Freddy Heineken 'Als twee druppels water', de verfilming van Willem Frederik Hermans' roman 'De donkere kamer van Damocles' door Fons Rademakers uit 1963, jarenlang achter slot hield omdat zijn ex-maîtresse en gelegenheidsactrice Nan Los erin meespeelde.
Maarten Blokzijl (researcher) «'De donkere kamer' staat centraal in onze 'Nederland leest'-campagne en is dus weer helemaal hot, alhier. Grappig: in Hermans' werk laat de werkelijkheid zich maar moeilijk kennen, en dat zien we ook in de anekdotes rond die film – iedereen heeft zo zijn eigen verklaring waarom 'Als twee druppels water' lange tijd niet meer is vertoond.
»Officieel hield Heineken de vertoning tegen omdat hij er geen geld mee kon verdienen. Gek argument, want ook tegen betaling is de prent nooit vrijgegeven. Heineken zelf konden we het niet meer vragen, die overleed in 2002, maar we hebben wél Nan Los teruggevonden - zij woont nu op Aruba. En we hebben ook Lili Rademakers gesproken, de echtgenote van Fons die destijds productieassistente was bij de opnames.
»Gelukkig is de film na Heinekens dood vrijgegeven en kunnen we rijkelijk uit het beeldmateriaal putten, want die blijft fantastisch. Zo komen de door Lex Schoorel in een dubbelrol vertolkte personages vaak samen in beeld: daartoe plakte Ed van der Elsken, de beroemde fotograaf, zijn camera af met tape, en hij liet vervolgens de scène opnieuw spelen, maar dan met de andere helft van de lens afgeplakt. Beide takes werden achteraf in de montage samengevoegd. Technisch heel vernuftig, allemaal.
HUMO Wat vond Hermans eigenlijk van de film?
Blokzijl ««In het begin heeft-ie ze wel geslaagd genoemd. Maar Neerlandica Saskia de Vries heeft later voor haar scriptie een vergelijkende studie tussen de boek en het film gemaakt, en haar conclusie naar Hermans opgestuurd. Die stuurde haar een briefje terug: 'Het boek hangt me al een tijd de keel uit, en de film heeft me altijd al de keel uitgehangen.'
»In ieder geval: Fons Rademakers en Hermans hebben na de opnames járen onenigheid gehad. Zo was Willem wel.»
undefined
