Docu: Théâtre Source

Wie donderdag na de verpletterende doortocht van Koning Voetbal op Canvas wat cultuur wil opsnuiven, kan nog even blijven hangen bij ‘Théâtre Source’, een documentaire over de Vlaamse kunstenaar Philip Aguirre y Otegui.

Die trok in 2013 naar de Kameroense stad Douala om er een artistiek én maatschappelijk verantwoord project uit de grond te stampen. Van een modderige, krakkemikkige bron in één van de sloppenwijken maakte hij met de hulp van de plaatselijke bevolking een imposante ontmoetingsplaats, inclusief amfitheater en zitbankjes. Het bouwwerk is het perfecte bewijs dat kunst niet alleen in muffige musea of collecties van the happy few thuishoort. Documentaire- en televisiemaker Koen Van den Bril reisde Aguirre y Otegui achterna naar Kameroen. Zijn documentaire gaat donderdagavond ook in première op Docville in Leuven.

Koen Van den Bril «Ik was al veel langer fan van Philips werk. Wie Antwerpen en kunst zegt, denkt meteen aan Luc Tuymans, Panamarenko of Jan Fabre, maar Philip verdient zeker ook een plaats tussen die grootheden. Het grote publiek kent hem misschien wel van de trofee van de Gouden Boekenuil, die hij heeft ontworpen. Ik heb zijn werk leren kennen tijdens Beaufort 2009, waar een grote prauw van hem tentoongesteld werd, die hij samen met de plaatselijke vissersbevolking van Senegal had gebouwd. Daarmee wilde hij een hommage brengen aan alle vluchtelingen die vanuit Senegal naar de Canarische Eilanden trokken. Een behoorlijk actueel thema, als je er de kranten op naleest. Dat vind ik zo geweldig aan zijn werk: het staat altijd met twee voeten in de moderne samenleving.»

HUMO Hoe belandt een Antwerps kunstenaar eigenlijk in een Kameroense sloppenwijk?

Van den Bril «Hij was daar op uitnodiging van Marilyn Douala Manga Bell en Didier Schaub, een koppel dat zo veel mogelijk kunst in Kameroen wilde introduceren – Schaub is vorig jaar overleden. Ze hielden om de twee jaar een biënnale, en dat jaar was het thema water, een onderwerp dat ook de rode draad vormt in Philips werk. Samen zijn ze dan op zoek gegaan naar een gepaste locatie in Douala voor zijn kunstwerk. Je moet weten dat Douala de laatste jaren een enorme bevolkingsexplosie heeft gekend. Er is een massale migratie vanuit het binnenland op gang gekomen, maar de stad beschikt niet over de nodige voorzieningen om al dat volk op te vangen: in veel wijken is er nauwelijks elektricteit of water te vinden.»

HUMO Zijn mensen in zulke barre omstandigheden überhaupt wel bezig met kunst?

Van den Bril «Die vraag leg ik in de documentaire ook voor aan drie Kameroense kunstenaars. Had Bertolt Brecht destijds inderdaad gelijk toen hij zei: ‘Erst kommt das Fressen, dann kommt die Moral’? Zijn mensen op zulke plaatsen enkel bezig met overleven? Of kan je daar als kunstenaar toch iets wezenlijks toevoegen? Kunstenaar Pascale Marthine Tayou geeft daar een mooi antwoord op. Hij vindt dat kunst wel degelijk een verschil kan maken, net omdat het mensen even uit hun dagelijkse wedloop voor water en voedsel haalt en laat stilstaan bij de dingen.»

HUMO ‘Théâtre Source’ vertelt een positief, hoopvol verhaal. Een beetje tegengas voor al het negatieve nieuws dat doorgaans uit Afrika komt overgewaaid?

Van den Bril «Ja, al heb ik natuurlijk ook met eigen ogen de harde realiteit van die sloppenwijken kunnen aanschouwen. 40 procent van de mensen leeft er in armoede en de gemiddelde levensverwachting ligt er niet hoger dan 47 jaar. En toch hangt er een kracht, een vibe in de lucht die het land voortstuwt. De Kameroeners zeggen altijd: ‘C’est la merde, mais nous sommes ensemble.’ Die solidariteit en samenhorigheid, dat is toch prachtig?»