Documentaire: Het verhaal van... het Eurovisiesongfestival

Bij wijze van opwarmer voor de door Axel Hirsoux gewonnen 59ste editie, zendt Eén een tweedelige Brits-Australische documentaire uit over de geschiedenis van het Eurovisiesongfestival.

Zullen wij wandelende Eurovisie-encyclopedie André Vermeulen eens beleefd vragen of hij de Drie Meest Markante Songfestivalmomenten (according to André Vermeulen) van een woordje toelichting zou willen voorzien? Goed idee!

1

1974: ABBA wint met ‘Waterloo’.

André Vermeulen «ABBA is uiteraard een topgroep, maar met het winnen van het Songfestival hebben ze in mijn ogen meer kwaad dan goed gedaan. Ten eerste vind ik dat de Italiaanse Gigliola Cinquetti dat jaar had moeten winnen: haar ballade ‘Sì’ is veel tijdlozer dan ‘Waterloo’, dat ik niet bepaald het beste lied van ABBA vind. Ten tweede was ABBA de allereerste popgroep die het festival won, en hebben ze er zo voor gezorgd dat het popgenre alle andere muziekgenres in de verdrukking heeft gebracht. Het Franse chanson bijvoorbeeld is sindsdien volledig verdwenen, net als wat ik voor het gemak maar het Franse melodramatische lied zal noemen, met van die krachtige uithalen op het einde. Wat hebben we daarvoor in de plaats gekregen? Vooral een hele rist ABBA-imitatoren, helaas met veel minder talent.»

2

1994: Het Oostblok maakt zijn entree.

Vermeulen «In 1994 is de Oost-Europese tegenhanger van het festival opgegaan in Eurovisie: daardoor kregen alle landen van wat we toen nog het Oostblok noemden, het recht om mee te doen – het Eurovisiesongfestival zou nooit meer hetzelfde zijn. Sinds de invoering van de televoting in 1998 hebben de Oost-Europese landen ook jarenlang te veel macht gehad, omdat het resultaat voor honderd procent door die televoting werd bepaald, en ook de vele naar het Westen uitgeweken Oost-Europeanen massaal voor het moederland stemden. Maar sinds 2009 telt de televoting maar voor vijftig procent mee: dat heeft de Oost-Europese overmacht gebroken.

»In hun ‘gouden tijd’ hebben de Oost-Europeanen trouwens ook grote symbolische nederlagen geleden. In 1997 bijvoorbeeld: Alla Poegatsjova, een gigantische ster in Oost-Europa, vooral in de voormalige Sovjet-Unie, dacht even aan het Songfestival mee te doen om zo in één klap West-Europa aan haar voeten te krijgen. Maar dat viel toch even tegen: ze eindigde vijftiende en mocht via de achterdeur vertrekken.»

3

1999: De taalregel wordt afgeschaft.

Vermeulen «Het Songfestival bestaat sinds 1956, maar het was pas toen in 1965 een Zweedse operazanger met een Engelstalig lied kwam aanzetten, dat de organisatie een taalregel heeft ingevoerd: voortaan mocht een deelnemer enkel zingen in één van de erkende talen van zijn land. Die regel werd voor het eerst losgelaten in de jaren zeventig, waarna-ie weer werd ingevoerd, om uiteindelijk in 1999 definitief geschrapt te worden. Een spijtige zaak, als je het mij vraagt: het Songfestival heeft er een deel van zijn charme mee verloren. Het heeft ook voor heel veel kromme teksten gezorgd, en voor slecht tot abominabel uitgesproken Engels. Het toppunt – enfin, het dieptepunt – was ‘My Galileo’ van Alexandra & Konstantin, de Wit-Russische inzending uit 2004 – je moet het maar eens opzoeken op YouTube.»

HUMO Om het nog even over iets anders te hebben: de VRT heeft onlangs beslist om jou na 23 jaar te passeren als commentator van het Songfestival. Wat vind je daarvan?

Vermeulen «Ik vind dat jammer, maar ik wil er verder geen commentaar op geven.»

HUMO Ik wel: het is een verkeerde beslissing. Bedankt voor het gesprek.