Dokter De Zeulder verklaart de postculturele samenleving

'Onze samenleving lijdt aan oppervlakkig materialisme en verval.' Het stond in de Knack, het zijn de woorden van een VUB-professor, het zal dus wel kloppen. We werden even stil toen we dat lazen. 'De Vlaamse samenleving lijkt me vooral postcultureel geworden,' schrijft professor Holslag, 'een consumentenpretpark met een laagje beschaving dat almaar dunner wordt.' Is de toestand echt zo dramatisch?

'Volgens Knack zijn lelijke vrouwen een smet op onze beschaving'

Dr. Koen De Zeulder «Ja, het is echt heel erg. Dat merk je bijvoorbeeld aan dat artikel. Die brave man schrijft: ‘Cultuur is het vermogen om evenveel schoonheid te herkennen in de geuren van een bos, in de glimlach van een kind of in de kleur van een stem, als in de grootsheid van een kathedraal.’ Begin daar maar eens aan.»

HUMO Waaraan?

De Zeulder «Aan evenveel schoonheid herkennen in de geuren van een bos als in de glimlach van een kind, om het nog even eenvoudig te houden. Je loopt dan een bos in, je snuift wat in het rond, je ruikt schoonheid en daar plak je dan een getal op. Laat ons zeggen tachtig.»

HUMO Tachtig? Tachtig wat?

De Zeulder «Goeie vraag! Laten we de eenheid van schoonheid, om de man te eren, ‘holslag’ noemen. De bosgeur heeft een schoonheid van tachtig holslag. Daarna stap je een kleuterschool binnen. Je zet wat blije kindertjes bij elkaar en je meet de schoonheid van hun glimlach, zoals de professor internationale betrekkingen je heeft opgedragen. Je moet al veel geluk hebben om daar een glimlach van exact tachtig holslag te vinden, denk ik dan.»

HUMO In een grote school moet dat toch lukken?

De Zeulder «Als je daar een halve dag voor uittrekt misschien wel. Maar dan moet je op zoek naar een stem waarvan de kleur ook een schoonheid van tachtig holslag heeft. En daarna nog eens een kathedraal!»

HUMO Is dat zo moeilijk?

De Zeulder «Dat is haast onmogelijk. De meeste kathedralen zijn lelijk, die achterlijke bouwsels hebben een holslaggehalte dat doorgaans niet hoger is dan veertig. Dan zou je kunnen zeggen: oké, dan beginnen we met een kathedraal. Een stem vinden met een klankkleur van veertig holslag is een makkie, aan elke cafétoog vind je wel een doorrookte dronkenlap die iets wil zingen. Dan moet je een bos vinden dat maar zozo ruikt. Moet je daar dan zelf achter een struik even je darmen legen? Dat kan toch niet de bedoeling zijn. En dan moet je nog eens kindertjes vinden die de schrale score van veertig holslag halen als ze glimlachen. Ik zeg u: het is onbegonnen werk.»

HUMO Dat begrijp ik. Maar de prof zei ook: ‘Cultuur is vooral een houding, het streven naar het volle velen.’

De Zeulder «Dat heb ik ook gelezen. ‘Velen’ betekent: verdragen, ondergaan. Je moet dus veel kunnen verdragen, als ik het goed begrijp. Elke week de opiniestukken in de Knack lezen, lijkt mij daartoe een goeie oefening.»

HUMO Cultuur is dus eigenlijk...

De Zeulder «...elke week de Knack lezen, van voor tot achter! O, die tekst is zo doorzichtig! En maar fulmineren tegen het consumentisme, tegen statussymbolen en WhatsApp en de games-industrie, maar ondertussen wél sluikreclame maken voor het eigen weekblad. Het doet mij pijn aan de ogen als ik zoiets lees, op de Schaal van Holslag scoort dit artikel diep onder nul!»

HUMO U bent wel heel streng.

De Zeulder «Toch niet. Op sommige punten ben ik het helemaal met hem eens. ‘De meeste schoonheid rondom ons is gratis,’ schrijft hij, ‘als je ze tenminste wil zien.’ Dat is een gedurfde uitspraak, zeker in deze tijden, en met name voor een hoogleraar. Hij zegt het omfloerst, maar wat hij bedoelt is: ‘naar mooie vrouwen staren is ook cultuur’. Maar wat dan met lelijke vrouwen? Zijn die een smet op onze beschaving? Ik hoop dat hij snel met een goeie uitleg komt. Het is voor zijn eigen bestwil, want er zijn al carrières gekraakt voor uitspraken die maar half zo degoutant waren!»