‘Door de beelden van massaprotesten kunnen er scheurtjes ontstaan in Poetins entourage’

Terwijl in Vladimir Poetin het allervileinste opborrelt, komt elders ter wereld het beste in de mens naar boven. De invasie in Oekraïne doet een golf van solidariteit ontstaan, en daar kunt u een steentje aan bijdragen. Ziehier: Humo’s handige checklist voor een net iets betere wereld.

In deel 1 vond u al tips hoe u Poetin met uw thermostaat en laptop een hak kan zetten, maar ook dat het makkelijk is om keyboard ­warrior te spelen en betogen toch nog dat trapje hoger is.

GA DEMONSTREREN

Goed, de straat op dan maar, en betogen!

RUUD WOUTERS (onderzoeker Universiteit Antwerpen) «Betogen kan zeker een verschil maken. Denk maar aan februari 2003, toen wereldwijd miljoenen mensen op straat kwamen om te manifesteren tegen de oorlog in Irak. Dat protest had tot gevolg dat onder meer de Belgische regering ­besliste om niet deel te nemen aan de invasie. Je mag dus zeker niet onderschatten hoeveel invloed je als burger kunt uitoefenen door te betogen: politici willen zich maar wat graag associëren met zo’n breed gedragen protest, om op die manier enkele electorale pluimen op hun hoed te steken.

»Nu, vandaag liggen de kaarten enigszins anders: er ís al grote eensgezindheid bij de Europese leiders. Al kan de bevolking via protest wel ver­dere eisen kenbaar maken: moeten we meer humanitaire hulp ­sturen? Moeten we Oekraïne lid maken van de EU?

»Daarnaast kunnen die beelden van protestmarsen van over de hele wereld ook een hart onder de riem betekenen voor de Oekraïense bevolking. Zo’n golf van solidariteit kan hun moed geven om door te zetten.»

HUMO Kunnen betogingen ook een impact hebben op de Russische publieke opinie?

WOUTERS «Het is natuurlijk maar de vraag in hoeverre die beelden de gewone Russische burger bereiken. Maar de Russische elite krijgt die beelden uiteraard wél te zien. En dat is niet onbelangrijk. Hoe meer de oligarchen beginnen te beseffen dat de hele wereld zich tegen hen keert, en dat ze geïsoleerd dreigen te raken, hoe groter de kans dat er scheurtjes ontstaan in Poetins ­entourage. In die zin kan massaprotest ­zeker een wapen zijn.»

BELEG NIET IN RUSLAND

De bedrijven van de ­Russische oligarchen boeken miljardenwinsten, en die roebels zouden ook aangewend worden om de oorlog te financieren. De sancties van het Westen troffen staatsbedrijven als Gazprom keihard, maar ook beleggers kunnen hun steentje bijdragen. Het Noorse staatsfonds, met een kapitaal van 1,1 biljoen euro het grootste ter wereld, geeft alvast het goede voorbeeld: het heeft aangekondigd zijn miljarden­belangen in Russische olie­bedrijven van de hand te doen.

Hoe zit dat met de ­Vlaamse belegger? Daar hoort ook u bij, als u aan pensioensparen doet. Een rondvraag bij Belgische banken leert dat in de pensioen­spaarfondsen van Belfius, Argenta, Crelan, ING en KBC géén Russische beleggingen zitten. ‘Voor welgeteld nul ­procent,’ klinkt het stellig.

Voor wie bij zijn bank specifiek belegt in een fonds dat focust op groeilanden, ligt dat anders. In zulke fondsen of ETF’s zitten aandelen of obligaties uit China, India en ook Rusland, al gaat het in dat laatste geval meestal om kleine percentages, gaande van 0,5 tot 5 procent. En het is maar de vraag hoelang dat nog zal duren.

BART ABELOOS (beleggings­expert bij Crelan) «MSCI, één van ’s werelds voornaamste indexbeheerders, heeft alvast beslist om alle Russische aandelen uit z’n indexen te schrappen. De druk op andere spelers als JP Morgan is ­immens om hetzelfde te doen.

»Veel fondsenbeheerders hadden overigens vorige week hun Russische belangen al willen liquideren, maar ze hadden één groot probleem: de Russische beurs bleef de hele week gesloten, waardoor ze hun aandelen van Gazprom en co. niet kónden verkopen. Maar het is dus vermoedelijk een kwestie van tijd vooraleer dat wel gebeurt.

»Mijn beste raad? Beleg ­alleen in fondsen die voldoen aan ESG-criteria. Dat is een wereld­wijd kwaliteitslabel voor bedrijven die goed ­scoren op vlak van duurzaamheid, deugdelijk bestuur en ethiek. Zo vallen foute bedrijven bij voorbaat af.»

BIED ONDERDAK AAN VLUCHTELINGEN

Miljoenen mensen hebben hun huis moeten ontvluchten en zijn op zoek naar een ­veilige plek. Die kunt ú hun bieden. Met de #PlekVrij-campagne ­rekent de Belgische overheid ook op burgers om oorlogsvluchtelingen uit Oekraïne tijdelijk onderdak te bieden. Hebt u een slaapkamer vrij en goeie wil te over? Neem dan contact op met uw gemeentebestuur om u aan te bieden.

500 van de in totaal 581 Belgische gemeenten scharen zich achter het initiatief en in enkele dagen tijd bleken er al meer dan 10.000 plekjes vrij te zijn. Van noodwoningen, over lokalen van jeugdbewegingen en hotelkamers, tot burgers die een extra slaapkamer of zelfs hun hele tweede verblijf beschikbaar stellen.

Wim Rouvroy uit Waasmunster is zo iemand die gehoor heeft gegeven aan die oproep. Sinds vorige week geeft hij onderdak aan een Oekraïense moeder en haar drie kinderen, van 17, 11 en 2 jaar.

WIM ROUVROY «Meteen na de eerste bombardementen kregen we een noodoproep binnen van onze voormalige poets­hulp: of we alstublieft konden helpen om haar dochter en drie kleinkinderen, die op de vlucht waren geslagen, onderdak te bieden. We hebben geen moment getwijfeld: wij hebben plaats, dus waarom zouden we het niet doen? Een kennis is hen gaan op­pikken aan de Poolse grens. Na drie dagen zijn ze bij ons aangekomen.

»De vader van het gezin is achtergebleven: hij werkt als ambulancier en is vrijwillig bij het leger gegaan om gewonde soldaten te verzorgen.»

HUMO Hoe stelt de familie het nu?

ROUVROY «Relatief goed, al duiken de kinderen soms nog ineen van de schrik als er een vliegtuig overvliegt. Ze zijn enorm dankbaar, er gaat geen dag voorbij of ze zeggen: ‘We danken God én u!’ De moeder is ook vastbesloten om hier snel werk te zoeken en haar steentje bij te dragen.»

HUMO Hoelang zal het gezin bij jullie verblijven?

ROUVROY «Ze willen uiteraard niks liever dan zo snel mogelijk terugkeren, eens de situatie veilig is. Maar hoelang dat nog zal duren? Dat valt onmogelijk te zeggen. Voor ons maakt het ook niet uit: ze mogen blijven zolang ze willen. We zullen ze goed soigneren.

»Het is overigens opvallend hoe hard iedereen meeleeft, mijn telefoon staat roodgloeiend. Vrienden, familie, ploegmaats van de voetbalclub: ­iedereen belt met de vraag hoe ze kunnen helpen. Het is duidelijk dat dit enorm veel losmaakt bij de mensen.»

GA STRAKS OP REIS NAAR OEKRAÏNE

De Nederlandse schrijver ­Ronald Giphart deelde een handigheidje op Twitter: ‘Boek via Airbnb een kamer bij ­iemand in Oekraïne en laat ­weten dat je er geen gebruik van maakt. Het geldbedrag komt meteen op de rekening van de mensen daar.’

Al gaat er natuurlijk niks boven the real stuff. Wanneer de oorlog op een dag voorbij zal zijn – wie weet draait de kok van het Kremlin een flinke geut polonium in de ­borsjtsj van de Grote Tsaar – ­begint een ­periode van heropbouw voor Oekraïne. Die zal een stevige duit kosten, maar u kunt straks de staatskas helpen spekken, door simpelweg eens écht op reis te gaan in het land. Dat is iets wat reisblogger Jens De Maere al jaren doet.

JENS DE MAERE (@belgian­wino op Instagram) «Nogal wat mensen hebben een verkeerd beeld van Oekraïne: het heeft de naam een koud en grijs land te zijn. Dat vooroordeel gaat meteen op de schop als je ­Odessa ziet, een soort Saint-Tropez aan de Zwarte Zee. Het is een mondaine badplaats met palmbomen, prachtige stranden en verbluffende architectuur – in het barokke opera­gebouw moet je gewoon eens een voorstelling hebben gezien. Maar net zo goed rij je wat verder de kust af om wijngaarden te bezoeken, en vooral: wijn te proeven. De streek heeft alles.

»Kiev is dan weer oprecht één van de leukste steden die ik al heb bezocht, en ik heb de hele wereld afgereisd. In de zomer is het er — met zo’n 28 graden – aangenaam toeven in de beachclubs langs de ­Dnjepr, waar je kunt gaan dansen, of zwemmen in de rivier. Je kunt alleen maar hopen dat er straks nog iets van de stad overblijft.

»Wat veel mensen niet beseffen: Kiev ligt slechts even ver van ons verwijderd als Lissabon – op 2.000 kilometer, of 2,5 uur vliegen. Deze oorlog is veel dichterbij dan we denken. Mijn vrienden in Oekraïne staan momenteel doodsangsten uit. Maar als de oorlog eenmaal voorbij is, zullen ze de Europese toeristen met open armen ontvangen. Hopelijk kiezen veel Vlamingen dan ook eens voor een citytrip naar Kiev of Odessa in plaats van Barce­lona. Je zult de Oekraïners helpen, gewoon door aanwezig te zijn.»

STEUN GOEDE DOELEN

Bij onze rondvraag bij mensen in het veld kwam steeds weer terug: er gaat niks boven giften. Symbolische acties zijn vaak goedbedoeld, maar maken weinig verschil op het terrein. Ook ingezamelde kleren, ­medicijnen of voedselpakketten raken soms moeilijk ter plaatse. Daarom is het Rode Kruis stellig: het is het beste om gewoon geld over te maken. Daarmee kan de organisatie ter plaatse alles aan­kopen wat écht nodig is. Storten doet u op het rekeningnummer van Rode Kruis Vlaanderen: 53 0000 0000 5353, met de vermelding ‘­Oekraïne’. Er zijn ­uiteraard nog tal van andere organisaties die uw aandacht en ­gulle steun verdienen. Zoals Voices of Children (voices.org), dat kinderen in oorlogsgebied bijstaat met psychische hulp; of ‘Oekraïne 12-12’ (1212.be), een consortium waarin ­zeven goede doelen zitten vervat, zoals het Rode Kruis, Dokters van de Wereld en Unicef. Goed om weten: voor uw gift krijg u een fiscaal attest dat recht geeft op een belastingvermindering van 45 procent, waardoor een gift van 100 euro u slechts 55 euro kost. Wees gul!