Door de coronacrisis blijken laaggeschoolde migranten plots nodig te zijn

Veel Europese landen zagen laaggeschoolde migranten liever gaan dan komen, maar door de coronacrisis wordt duidelijk welke rol ze spelen. ‘Bij deze pandemie bieden migranten een deel van de oplossing.’

Marta Foresti bracht vorige week in een column een ode aan werknemers in vitale sectoren. En die sectoren vatte de Europa-directeur van de Britse denktank ODI breed op. Niet alleen artsen en verpleegkundigen zijn helden schreef ze, maar ook vakkenvullers en fruitplukkers. Laaggeschoolde banen die in Groot-Brittannië, waar Foresti woont en werkt, veelal door migranten worden ingevuld.

Slechts enkele weken geleden kondigde Groot-Brittannië plannen aan voor een nieuwe wet die laaggeschoolde arbeid uit de rest van Europa moet beperken. ‘Niet alleen in Groot-Brittannië, ook in de rest van Europa worden laaggeschoolde migranten als de minst wenselijke migranten beschouwd. In de laatste paar jaar hebben we in Europa een heel gepolariseerd en giftig debat over migranten gezien. Van veel problemen kregen zij de schuld. Maar wat mij bij deze pandemie vooral opvalt, is dat migranten en vluchtelingen een deel van de oplossing bieden.’

Een tekort aan mensen om asperges te steken

Want in deze specifieke crisis zijn specifieke beroepen hard nodig. Neem de fruit- en groenteplukkers; door alle reisbeperkingen dreigt op sommige plekken een tekort aan mensen om asperges te steken en aardbeien te plukken. In Frankrijk wordt volgens het Migration Policy Institute een tekort gevreesd van 200.000 en in Duitsland zelfs van 286.000 seizoensarbeiders. Groot-Brittannië moet op korte termijn zo’n 80.000 seizoensarbeiders zien aan te trekken.

In dat land hebben boerenorganisaties en uitzendbureaus volgens de krant The Guardian hun regering om hulp gevraagd bij het organiseren van chartervluchten om fruitplukkers uit Oost-Europa naar Groot-Brittannië te halen. ‘Ik weet niet hoe ver die plannen al zijn,’ zegt Foresti, ‘maar nu wordt in elk geval zichtbaar dat zij hard nodig zijn om het werk te doen dat de Britten niet willen doen. En dat terwijl de hele brexit-campagne gericht was op het weren van ongeschoolde Oost-Europese arbeiders.’

Ook binnen de nationale gezondheidszorg (NHS) zijn migranten goed vertegenwoordigd. Van de 1,2 miljoen mensen die in die sector werkt, hebben er 153.000 niet de Britse nationaliteit.

De Britse minister van binnenlandse zaken Priti Patel erkende onlangs tegen The Independent dat artsen en verpleegkundigen uit de hele wereld ‘een leidende rol in de nationale gezondheidszorg spelen’. ‘Voor alles wat ze doen, zijn we ze heel dankbaar.’ Daarom kondigde Patel aan dat hun visa automatisch en gratis voor een jaar verlengd zullen worden.

Regels richting migranten versoepelen

‘Ik vrees dat deze mensen vooral welkom zullen zijn zolang ze kunnen helpen in de strijd tegen het coronavirus,’ zegt Foresti. Zij ziet dat ook andere Europese landen hun regels richting migranten wat versoepelen. ‘We zien dat verschillende lidstaten op dit gebied ook verschillende dingen doen. Van een Europees-brede aanpak is geen sprake. Zo proberen ze in Frankrijk om niet-Europese gezondheidswerkers die nog niet de juiste diploma’s hebben toch toe te staan om aan de slag te gaan.’

Portugal is volgens Foresti het interessantste voorbeeld. Asielzoekers van wie de aanvraag nog loopt, krijgen een tijdelijke verblijfsvergunning waardoor ze recht hebben op gezondheidszorg en mogen werken. Lissabon denkt het virus beter te kunnen monitoren als asielzoekers niet onder de radar verdwijnen, maar zorg zoeken als ze die nodig hebben. En het biedt dus nog een ander voordeel, denkt Foresti. ‘Het geeft de regering de mogelijkheid asielzoekers te laten werken als er ergens een tekort aan arbeidskrachten is.’

Of de huidige crisis de kijk op migranten blijvend zal veranderen, durft Foresti niet te voorspellen. ‘Maar ik hoop dat het debat in de toekomst meer zal gaan over de rol die migranten kunnen spelen in onze maatschappijen en economieën.”’

(Trouw)