Dreigt er een nucleair ongeval? ‘Oorlog voeren in een land met kerncentrales is delicaat’

De gevechten nabij de kerncentrale van Zaporizja zorgen voor ongerustheid. Dreigt een nucleair ongeval? ‘Oorlog voeren in een land met kerncentrales is delicaat’, zegt Gilbert Eggermont, gewezen hoogleraar stralingsbescherming aan de VUB.

- Hoe gevaarlijk is de situatie?

‘Ik ken de situatie ter plaatse niet en dus is het voor mij moeilijk om daar een gepast antwoord op te geven. Er komt veel informatie binnen uit Oekraïne, maar wat daarvan is echt en wat is vals? Het type reactoren in Zaporizja is alvast hetzelfde type dat we in het Westen gebruiken (een pwr- of drukwaterreactor, het gevoeligste deel, het reactorvat, is dan normaal beter beschermd, red.)’

U maakt zich geen grote zorgen?

‘Luister, Rusland heeft als erfgenaam van de Sovjet-Unie bijzonder veel ervaring met nucleaire technologie. Het gaat dan om kerncentrales én om kernwapens. Het zou me dus erg verbazen mochten de Russen lichtzinnig in het rond beginnen schieten nabij een kernreactor. Sowieso is er nog een verschil tussen gevechten rondom een kerncentrale of daadwerkelijk in de gebouwen zelf.’

Een oorlog is chaos.

‘Ja, dat klopt. Oorlog voeren in een land met kerncentrales is natuurlijk altijd een delicate zaak. Ik durf dan ook niets uitsluiten. Maar opnieuw: de Russen hebben veel ervaring. Ze maken en verkopen nog altijd kernreactoren, onder meer aan Bulgarije en Turkije. En ze hebben internationale verdragen ondertekend om een kerncentrale in geval van een conflict te ontzien. Sinds de kernramp van Tsjernobyl in 1986 zouden ze beter dan wie ook moeten weten wat de stralingsgevaren zijn. Die zouden hun oorlogsverrichtingen zelf ook alleen maar bemoeilijken, denk ik dan.’

Ook rondom Tsjernobyl is al gevochten.

‘Uit hetgeen ik daarvan heb meegekregen via de media lijkt het gevaar me klein. Als je door die besmettingszone rijdt met tanks, dan stuw je wel wat nucleair stof op. Maar het gevaar daarvan is eigenlijk beperkt.’

Wat denkt u als u Russisch president Vladimir Poetin hoort dreigen met de inzet van kernwapens?

‘Ik wil me niet uitspreken over de oorlogsretoriek zelf. Wat ik wel wil benadrukken is dat we met vuur aan het spelen zijn. We riskeren, misschien zelfs maar door een dom misverstand tussen het Westen en Rusland, om een atoomoorlog te ontketenen op onze planeet. We moeten allemaal beseffen wat dit zou betekenen: een ongeziene planetaire vernietiging waar we absoluut niet op voorbereid zijn als samenleving. Er is voor mij maar een weg vooruit: een terugkeer naar de vrede.’

(DM)